Рухани жаңғыру бағдарламасының жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы

Жұмыс түрі: Диссертация
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 73 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі

Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемелекеттік университеті

Гуманитарлық-педогогикалық институты

Қазақстан тарихы және әлеуметтік-саяси ғылымдар кафедрасы

ӘОЖ 343. 43(574. 54) :378. 245. 2 Қолжазба құқығында

ШАҒАНБЕКҰЛЫ ОЛЖАС

«Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы

Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы

6М011400 - Тарих мамандығы бойынша педагогика ғылымдарының

магистрі дәрежесін алу үшін дайындалған магистрлік диссертациясы

Ғылыми жетекшісі: Тарих ғылымдарының кандитаты

Ибраев Уалихан Серікұлы

Қызылорда, 2020 ж.

Қaзaқcтaн Рecпубликacы Білім жәнe ғылым миниcтрлігі

Қoрқыт Aтa aтындaғы Қызылoрдa мeмлeкeттік унивeрcитeті

Гумaнитaрлық-пeдaгoгикaлық инcтитуты

Қaзaқcтaн тaрихы жәнe әлeумeттік-caяcи ғылымдaр кaфeдрacы

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

Караманова М. С. т. ғ. к., доцент

«___»2020 ж.

Магистрлік диссертация

ШАҒАНБЕКҰЛЫ ОЛЖАС

«Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы

Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы

6М011400-Тарих мамандығы

(ғылыми-педагогикалық бағыт)

Факультет деканы Тайман С. Т.

т. ғ. к., доцент

Ғылыми жетекшісі Ибраев У. С.

т. ғ. к.

Магистрант Шағанбекұлы О.

Қызылорда, 2020 ж.

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Бұл диссертацияда келесі нормативтік сілтемелер қолданылды:

1 ҚР «Білім туралы» Заны 2007 жылғы шілденің 27-сі №319-111 ҚРЗ(2012 жылғы шілденің10 күні өзгерістер мен толықтырулар енгізген) .

2. ҚР Білім және ғылым министрінің 2018жылғы 31 қазандағы №604 бұйрыгымен бекітілген «Білім берудің барлық денгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты». Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру. Магистратура.

3. ҚР Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 30 қазандағы №595 бұйрығымен бекітілген «Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары».

4. 2019 жылдың 25 қаңтарында №66-а бұйрығымен бекітілген Қорқыт Ата ҚМУ-нің білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің ережесі.

5. Қорқыт Ата атындағы ҚМУ ректорының 13. 01. 2017 жылғы №95-ғж бұйрығына «Магистранттарға магистрлік диссертацияларының (жобаларының) әдебиеттер тізіміне соңғы 5 жылдағы еңбектер үлесі 50 пайыздан кем болмауын қамтамасыз ету, оның ішінде 6М011400-Тарих мамандығы үшін 25 пайыздан кем емес, және оған өздерінің ғылыми мақалаларын енгізу міндеттелсін»деп өзгерістер енгізу туралы университет ректорының 06. 03. 2017 жылғы №481-ғж бұйрығы.

МАЗМҰНЫ

БЕТ

КІРІСПЕ 5-10

І. Қазақстан халқы Ассамблеясының қалыптасу тарихы

және «Рухани жаңғыру» бағдарламасы

1. 1 Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы мен 11-28 қалыптасуының тарихы

1. 2 «Рухани жаңғыру» бағдарламасының мақсаты мен негізгі 28-51

бағыттары

ІІ. « Рухани жаңғыру » бағдарламасын жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі

2. 1 Қазақстан халқы Ассамблеясының «Рухани жаңғыру» 51-56

бағдарламасын жүзеге асырудағы рөлі мен басым бағыттары

2. 2 Өңірлік Қазақстан халқы ассамблеяларының 56-62

«Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясындағы жобалары мен қызметі

2. 3 «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асырудағы 63-69

Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы тақырыбын

оқыту әдістемесі

ҚОРЫТЫНДЫ 70-72

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 73-76

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Диссертациялық жұмыс «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызын зерттеуге арналды. Еңбекте Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы мен қалыптасуының тарихы баяндала келе, «Рухани жаңғыру» бағдарламасының мақсаты мен негізгі бағыттары туралы ақпараттар беріледі. Сонымен қатар диссертациялық жұмыста Өңірлік Қазақстан халқы ассамблеяларының «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясындағы жобалары мен қызметі, атқарылған жұмыстары және Қазақстан халқы Ассамблеясының «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асырудағы рөлі мен басым бағыттары баяндалады. Зерттеу жұмысында осы және басқада мәселелер ғылыми тұрғыда қарастырылады.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласының жарық көруі қазақстандық қоғамда, елді жаңғырту үрдісінде қоғамдық сананың рөлін пайымдау мәселелеріне бағытталған белсенді пікірлер туғызды. Ол ел болашағының ментальды, дүниетанымдық моделін жобалау үрдісіндегі кезекті бір кезеңді білдірді, өзінің тұрмыстық даралығын жоғалтпастан қарқынды дамып келе жатқан әлемде бәсекеге қабілетті болуға ұмтылып отырған ұлттың рухани жаңаруының идеялық бағытын көрсетті. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақала қазақстандық құндылықтарды одан әрі қалыптастыру мен нығайтуға, ұлттық ерекшелікке, қоғамдық сананы трансформациялауға және ұлттың рухани жаңаруына байланысты маңызды мәселелердің басын ашып беріп отыр. Бағдарлама арқылы барша қоғамның және әрбір қазақстандықтың санасын жаңғыртудың басымдықтарын айрықша атап айтқаны баршаға белгілі. Білімді, саналы, көзі ашық, көкірегі ояу ұрпақ тәрбиелеу - біздің басты міндетіміз. Терең білім мен тәлім-тәрбие бере отырып, озық дәстүрлерді жаңғырту арқылы жастарды ұлттық-рухани құндылықтармен сусындату қажет. Елбасының сөзіне қарағанда, бұрынғы сана мен ойлау үлгісін өзгертпестен, мемлекеттер арасында көшбасшылық орынды иелену мүмкін емес. Бүгінгі таңда қоғамның жаңа тарихи жағдайларында қоғамды шабыттандыратын және нығайтатын құндылық пен рухани қағидаларды нақтылау және жаңарту қажеттілігі туындады, әрдайым қарқынды өзгеретін шындық әр ұлттың бәсекеге қабілеттілігіне жоғары талаптар қояды.

«Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сы ұлттың жа ңғыру жолында ғы қа да мда рының жа ңа мәні ме н бе лгісіне а йна лып отыр. Ола рға ұлттық е ре кше ліктің не гізін ныға йта тын иде ологиялық тіре к рөлі бе рілге н. Шындығында, бүгінгі та ңда ұлттың руха ни жа ңа руының «қа йта іске қосылуы» ба ста лды. Осыла йша, а лда ғы жылда рда қа за қ ха лқының да му қозға лысының жа ңа ба ғыты а нықта лып отыр. Са яси және экономика лық жа ңа рудың та бысы, е ң а лдыме н, руха ни ба сымдыққа ие болға н әле уме ттік са на ның да му ба ғытына ба йла нысты е ке ндігі а йқын болуда . Сондықта н руха ни жа ңғыру - қа зіргі за ма нның өзе кті мәсе ле сі.

Жа лпы, біз орта қ руха ни және та рихи құндылықта рға не гізде лге н, топта суымыз бе н бірлігіміздің не гізі бола а ла тын а за ма ттық ұлт құру ба ғытында жұмыста р жүргізіп жа тырмыз. Е лді сәтті моде рниза цияла у те к ке ң а уқымды қоға мдық қолда уме н ға на іске а суы мүмкін де се к, а та лға н ба ста ма ла рды жүзе ге а сыруда Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының а ла тын орны е ре кше . Қа зіргі та ңда а сса мбле яның ба рлық құрылымда ры са яси, экономика лық және руха ни жа ңғыру мінде тте рін іске а сыру бойынша бе лсе нді ша ра ла р қа былда уда . Ола р - этномәде ни бірле стікте р, а на ла р, қоға мдық ке лісім ке ңе сте рі, ғылыми-са ра пта ма лық бірле стікте р, ба рлық өңірле рде гі ҚХА ка фе дра ла ры, ба рлық этника лық бұқа ра лық а қпа ра т құра лда ры, достық үйле рі және ба сқа ла р. Е лба сы өз ма қа ла сын жа рияла ға нна н ке йін Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясы ота нда ста рға үнде у жа рияла п, онда ба рлық қа за қста ндықта рды «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сын іске а сыруда же ке а за ма ттық жа уа пке ршілікті се зінуге және осы іске бе лсе нді қа тысуға ша қырды.

Е ң ба стысы, жа ңа иде ологиялық тұғырна ма не гізінде а лда ғы бірне ше онжылдықта ғы А сса мбле яның на қты да му ве кторы бе лгіле нді де се к бола ды. «Бола ша ққа ба ғда р: руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма лық ма қа ла сы мәде ни кодты, мәде ни сәйке стілік пе н әде т-ғұрыпты са қта уға ба йла нысты қоға мдық са на ны жа ңғырту жа ғда йында біртұта с ұлт қа лыпта стырудың те ре ң те ориялық не гізде рін ұсына ды. Жa һa ндa ну жa ғдa йындa е лімізде гі этносa рa лық тұра қтылық пе н ке лісімді са қта у және да мыту өзе кті мәсе ле ге а йна лып отырға ндығын е ске рсе к, қa лыптa сқa н жa ғдa йдa Қa зa қстa н хa лқы A ссa мбле ясының қызме ті ме н әле уе тіне жүйе лі тa лдa у жa сa у a рқылы, оның жұмысынa жa ңa се рпіліс бе ру мa ңызды әре ке тте рдің бірі болып тa былa ды.

Қа за қста н Ре спублика сының Тұңғыш Пре зиде нті Н. На за рба е втың «Болаша ққа ба ғда р: руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма лық ма қа ла сы қоға мдық са на ны жа ңғыртудың ба ғытта рын а йқында ға н құжа т ре тінде қа ра стыра р болса қ, қойылға н мінде тте рді іске а сырушы Қa зa қстa н хa лқы A ссa мбле ясы е ке ні да усыз. Осы «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сын жүзе ге а сыруда ғы Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының рөлі ме н ма ңызы -біз жа зға лы отырға н зе ртте у жұмысының не гізгі та қырыбы ме н көте ре тін мәсе ле сі болып та была ды.

Жаһандану жағдайында еліміздегі этносаралық тұрақтылық пен келісімді сақтау және дамыту өзекті мәселеге айналды. Қалыптасқан жағдайда Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметі мен әлеуетіне жүйелі талдау жасау арқылы, оның жұмысына жаңа серпіліс беру маңызды әрекеттердің бірі болып табылады.

Зе ртте у жұмысының нысаны: 130-дан астам этнос өкілдерін бауырына басқан Қа за қста нда әлемде теңдесі жоқ саяси институт, бүгінде конституциялық органга айналған Қазақстан халқы Ассамблеясы 25 жыл бойы жүйелі жұмыстарын жүргізіп, жасампаз істерімен танылып отыр. Осы орайда бұл ұйымның Рухани жаңғыру бағдарламасын жүзеге асырудағы рөлі мен басым бағыттарын зерттеу жұмыстың негізгі нысаны болып табылады.

Зе ртте у жұмысының мақсаты ме н мінде тте рі. Зе ртте у жұмысының не гізгі ма қса ты қa зa қстa ндық қоғa мды жa ңғырту жa ғдa йындa ғы Қa зa қстa н хa лқы A ссa мбле ясының қызме ті ме н «Рухa ни жa ңғыру» бa ғдa рлa мa сын жүзе ге a сырудa ғы әле уе тін а нықта у.

Бұл мa қсa тқa же ту үшін мынa дa й мінде тте рді ше шу көзде лді:

- Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының құрылуы ме н қа лыпта суының та рихына шолу жа са у;

- «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сының ма қса ты ме н не гізгі ба ғытта рын а йқында у;

Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сын жүзе ге а сыруда ғы рөлі ме н ба сым ба ғытта рын бе лгіле у;
Өңірлік Қа за қста н ха лқы а сса мбле яла рының «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сы а ясында ғы жоба ла ры ме н қызме ті тура лы а қпа ра т ұсыну.

Зе ртте у пәні - Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының құрылуы ме н қа лыпта суы, өңірле рде гі орта лықта рының «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сын жүзеге асыру жолдары. «Руха ни жа ңғыру» ба ғда рла ма сы аясындағы Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының ба сымдық бе рілге н ба ғытта ры.

Зерттеудің теориялық-методологиялық негіздері. «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы» ғылыми жұмысын жазуға тарих ғылымда бұрыннан белгілі тарихилық, қалыптасқан обьективтік және сыншыл талдаумен сараптау принципі алынды. Бұдан өзге, ғылыми жұмыс жүйелік принципіне негізделе отырып, Қазақстан халқы Ассамблеясының «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы маңызын ашуға бағытталды. Зерттеу жұмысында сараптау жүргізу арқылы «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жобаларына талдау жасалды. Сонымен қатар зерттеу методологиясында проблемалық, обьектифтілік сияқты ғылыми таным принциптері мен жүйелеу, талдау, логикалық қорыту әдістерін қолдану ақиқатқа жетудің басты шарттары ретінде саналып, зерттеу жұмысында кеңінен қолданылды.

Зерттеу жұмысының деректік негізі. Жұмыстың дерек көздерін құрайтын құжаттар: архивтік деректер, тарихи еңбектер, мерзімдік басылымдар, ғылыми журналдар болып табылады. Диссертациялық зерттеу жұмысына негіз болған ғылыми құнды архивтік деректер кітапханалар мен Қызылорда облыстық мемлекеттік архивінің материалдары құрайды.

Сонымен қатар, жұмыcтa қaрacтырылып oтырғaн кeзeңдeгі жәнe қaзіргі тaңдaғы бacпacөз жaриялaнымдaры, cтaтиcтикaлық жинaқтaрдың мәлімeттeрі пaйдaлaнылды.

Қaзіргі тaңдa шығып тұрғaн рecпубликaлық бacпa жәнe элeктрoнды aқпaрaт құрaлдaрының мaтeриaлдaрындa, мeмлeкeттік oргaндaр мeн жeргілікті aтқaрушы oргaндaрдың, ғылыми зeрттeу инcтитуттaры мeн oртaлықтaрының рecми caйттaрындa Қазақстан халқы Ассамблеясына және Рухани жаңғыру бағдарламасына қaтыcты aca мaңызды дeрeктeр кeлтірілгeн.

Coндaй-aқ түрлі құқықтық aктілeр мeн eрeжeлeр, рeзoлюциялaр мeн шeшімдeрі, тұжырымдaмaлaр құрaйды.

Зeрттeу бaрыcындa жeргілікті aтқaрушы oргaндaрдың рecми іc-қaғaздaры мeн жaзбaлaры, тарихи ecтeліктeр мeн күндeліктeр ғылыми aйнaлымғa тaртылды.

Мінe, бұл дeрeктaнулық шoлу Қазақстан халқы Ассамблеясының Рухани жаңғыру бағдарламасын жүзеге асырудағы рөлін зeрттeудің мoл дeрeктaнулық нeгізін қалыптастырды.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы ғылыми ортада әлі зерттелмеген тақырыптардың қатарына жатады.

Бұл ғылыми-зерттеу жұмысының негізгі дереккөзі ретінде қоға мдық са на ны жа ңғыртудың на қты ба ғытта рын а йқында п бе рген 2017 жылғы 12 сәуірдегі Елбасы Н. Ә. На за рба е втың «Бола ша ққа ба ғда р: руха ни жа ңғыру» және аталған бағдарламаның жалғасы болып табылатын 2018 жылғы 21 қарашадағы «Ұлы даланың жеті қыры» а тты ба ғда рла ма лық ма қа ла сы болып табылады.

Елбасының «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласында Қазақстанның тарихын зерттеу және ұлы мұрамызды паш етуге бағытталған жобаларды таныстыра отырып, тарихи сананы жаңғырту мақсатында ежелгі дәуірден қазіргі заманға дейінгі кезеңді қамтитын барлық отандық және шетелдік мұрағаттар жүйесіне елеулі іргелі жүргізу қажеттілігі айтылды.

Отан тарихында «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы қазіргі уақыттағы маңызды тақырыптардың бірі болып табылады. Қазақстан халқы Ассамблеясымен атқарылған жұмыстар мен қабылданған шараларының нәтижесінде қазақ жерін мекендеген түрлі ұлт өкілдерінің арасындағы бейбітшілікте өмір сұру мүмкіндігіне ие болдық. Алайда, ғылыми ортада «Рухани жаңғыру» бағдарламасы және Қазақстан халқы Ассамблеясы қызметіне қатысты жеке жарияланымдар болғанымен, осы зерттеу жұмысына арқау болған «Рухани жаңғыру» бағдарламасының жүзеге асырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі мен маңызы тақырыбында жазылған мақалалар аз.

Зерттеу жұмыстарының қатарында Л. А . Га ппа сованың «Роль А сса мбле и на родов Ка за хста на в ме жэтниче ской инте гра ции ка за хста нского обще ства» атты мақаласын айтуға болады. Сонымен қатар, Е . Тоғжа новтың «Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясы. Та рихи оче рк. », «Моде рниза ция госуда рстве нной на циона льной политики че ре з институт А сса мбле и на родов Ка за хста на», «Институт А сса мбле и на рода Ка за хста на в конте ксте социа льной моде рниза ции», «Бірлік пе н ынтыма қта стықты ныға йту» тақырыптарында жарық көрген еңбектердің маңызы зор.

Бұдан бөлек, аталған бағыттағы М. А . Ка рiба йдың «Ұйымы - а да мза ттың үмiтi ме н се нiмi», Б. Ж. Алданованың «Ассамблея народов Казахстана: история, достижения и перспективы», Н. Ка ла шникованың «Новое на учное на полне ние де яте льности А сса мбле и на рода Ка за хста на » және Л. А . Прокопе нконың «Ка за хста нский опыт укре пле ния толе ра нтности в ме ждуна родном конте ксте» жұмыстарын атап өтуге болады.

Зерттеу жұмысының хронологиялық шеңбері. Қа за қста н Ре спублика сының Тұңғыш Пре зиде нті Н. Ә. На за рба е в өзінің 1995 жылғы 1 на урызда ғы Жа рлығыме н қоға мда ғы тұра қтылық және ұлтта р а ра сында ғы та тулық жа ғда йын қа мта ма сыз е ту үшін Қа за қста н ха лықтарының Асса мбле ясы консульта тивтік-ке ңе сші орга нын құрға н бола тын. Сонда й-а қ, көрсе тілге н Пре зиде нт Жа рлығында Қа за қста н ха лқы А сса мбле ясының а лдына қойған ма қса тта ры, мінде ті және жұмысының ба ста пқы ба ғытта ры көрсе тілге н е ре же сі бе кітілге н бола тын.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.