Экономиканы мемлекеттік реттеулер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Логотип СКГУ3ru

М. ҚОЗЫБАЕВ АТЫНДАҒЫ «СОЛТҮСТІК

ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ»

КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ

«Экономиканы мемлекеттік реттеу» пәні бойынша №4 практикалық жұмыс

білім беру бағдарламасы: 6В04104 (5В050900) «ҚАРЖЫ»

Орындаған:Фс-19к тобының

студенті Төлеміс Е. Б.

Тексерген: Аға оқытушы

Есембекова Д. Т.

Петропавл қ., 2021 ж

Экономиканы мемлекеттік реттеу - мемлекет әлеуметтік-экономикалық жүйеге ықпал ету мақсатымен өзінің түрлі деңгейдегі институттары арқылы жүзеге асыратын заңнамалық, әкімшілік және экономикалық сипаттағы шаралар жүйесі. Мемлекеттің экономиканы реттеудегі басты мақсаты - қоғамды, яғни әлеуметтік - экономикалық жүйені өзгермелі жағдай талабына бейімдеу, макроэкономикалық тұрақтылық пен тиімді тепе - теңдікті қамтамасыз ете отырып, мемлекеттің ішкі, сыртқы байланыстарында құрылымды нығайту.

Экономиканы мемлекеттік реттеу (ЭМР) нарықтық экономика жағдайында - бұл бұрынғы әлеуметтік-экономикалық жүйенің өзгеру жағдайына бейімделу және тұрақтандыру мақсатында заң шығару, атқару және бақылау сипатындағы белгілі шаралар. Экономиканы реттеудің мемлекеттік саясаты кез келген үкімет үшін, нарықтың немесе әміршіл - бөлу экономикасы екендігіне қарамастан объективті қажеттілік болып табылады. Бөлу экономикасында мемлекет тауар мен қызметтің өндіру және бөлудің барлық құқығы мен міндеттерін өзіне алады. Бұл жерде, дегенмен, реттейтін еш нәрсе жоқ, мұндай жүйе өзінің тиімсіздігін және дәрменсіздігін көрсетті. Нарықтық шаруашылықта үкімет алдында тауарларды өндіруді ұйымдастыру және ресурстарды бөлу міндеттері тұрмайды. Мемлекеттің мұндай жүйеде ресурстарға, капитал және өндірілген тауарларға билік ету құқы болмайды.

Нарықтық жүйе - бұл ең алдымен өндірушілер мен тұтынушылардың шешім қабылдаудағы айрықша құзыреті болып табылады. Сонда да мемлекеттің реттеушілік функциясының маңызы ерекше болып қала береді. Epкін бәсеке кезінде нарықтық тетік экономикалық өсудің барлық мәселелерін шешуге дәрменсіздік танытып өндіргіш күштердің басым бөлігі жеке меншікке көшеді, мемлекет экономиканың үлкен құрылымын өзі ұстауға мәжбүр болады: темір жолдар, пошталар, телеграф т. с. с.

Қазір ЭМР тетіктері дүние жүзінің дамыған елдерінде: Францияда, Германияда, Испанияда, Австрияда, Нидерландия, Скандинавия елдерінде қолданылды. Англия, АҚШ, Канада, Австрия т. б. елдерде ЭМР әлсіздеу дамыған. ЭМР әсіресе дамушы елдер мен бұрынғы социалистік мемлекеттер үшін, соның ішінде Қазақстан үшін маңызды болып саналады, бұл елдерде ЭМР-дің жаңа түрлерінің әлі өзіндік тәжірибесі жоқ. Сондықтан кемшіліктерді қайталамас үшін, экономиканы мемлекеттік реттеуді зерттеу және ic-тәжірибеде пайдалану тиімді.

Қазақстан жағдайында ЭМР-дің шетелдік тәжірбиелерін пайдаланудың мүмкіндіктері мен проблемалары. Мемлекеттік және нарықтық басқарудағы шетелдік экономи- калық тәжірибе Қазақстан экономикасының жағдайына қаншалық- ты қолайлы және оны енгізуге бола ма, әлде нарыққа өту кезінде Қазақстан үшін шаруашылық жүргізудің өзіндік моделі болуға тиіс пе деген сұрақ бүгінгі экономиканың негізгі талаптарының бірі болуда. Қазіргі уақытта біздің елімізде экономикалық жаңалықтардың теориялық негізін анықтау, шаруашылықты басқарудың әкімшілік және нарықтық механизімін қолдану, өтпелі кезеңнің экономи- касын жасау мәселелері маңызды болуда. Осы мәселелердің ішінен келесілерін бөліп көрсетуге болады:

- меншік түріне қарамастан мемлекеттік меншікті жекешелендіру және шаруашылық әрекетіне жағдай жасау;

- мемлекеттік кәсіпорындарды уақтау, тауар өндірушілерді және монополияға қарсы күрестің қызметін күшейту;

- нарық механизмінің ерекшеліктеріне байланысты экономиканы басқару құрылымын жетілдіру;

- қаржы-банк жүйелерін реформалау және бюджеттік инвестицияны қысқарту;

- елдің экспорттық әлеуетін арттыруда бәсекелестік қабілеті бар өнеркәсіпті мемлекет тарапынан қолдау;

- шетел инвестицияларын енгізуде және біріккен өндіріс қызметін қолдауда саяси, құқықтық және шаруашылық жағдай жасау;

- ұлттық валютаның айналымда болуын қолдау және қамтамасыз ету.

Осы мәселелерді қарастыра отырып шетелдік эконмиканы мемлекеттік реттеу тәжірибесін Қазақстан жағдайына пайдаланатын болса, онда келесі негізгі заңдылықтарды көрсетуге болады:

Экономикалық саясатты ғылыми негіздеу, стратегияны анықтау, шаруашылықтың даму тактикасын, мақсатын және басымдығын айқындау инвестицияллық-құрылымдылық, ғылыми-техникалық, құқықтық сипаттағы мәселелерді шешуге пайдаланылау.
Кәсіпкерлердің, шағын және орта бизнес субъектілерінің нарықтық инфрақұрылымдар қызметтерінің мемлекеттік және жеке меншік кәсіпорындарының тиімді бағытта дамуын ынталандыру мақсатында ұсынушы-реттеушілік жоспарлауды жүзеге асыру.
Әкімшілік, заң шығару, қаржы-несие, салық және баға белгілеу механизімдерін кеңінен қолдана отырып, қоғамдық тауарлар, заңды және жеке тұлғалар табыстарының, трансакциялық шығын- дар «қозғалысын» тікелей мемлекеттік реттеу.
Сыртқы экономикалық саясатты жүргізуде мемлекеттің экспорттық потенциялын жоғарылатудың басымдылығын мойындау және оның әлемдік шаруашылықтың интеграциялық үрдісіне «оңай» кіруін іске асыруды қамтамасыз ету.

Эконмикалық болжаудың мәні, мағынасы және ғылыми- методологиялық негізі. Экономиканы болжау мен жоспарлау экономиканы мемле- кеттік реттеудің негізгі механизмі және олардың экономиканы басқаруда алатын орны зор.

Мемлекет тиімді реттеуді атқаруы үшін жоғары деңгейде сапалы болжау жасауы қажет. Экономикалық болжаудың мақсаты - тұрақты экономикалық өсуді, толық жұмыспен қамтыуды қамта- масыз ету, инфляцияна бәсеңдету және т. б. болып табылады.

Болжауды жасауда екі әдіс қолданылады. Біріншісі микро- экономикалық - бұл талдауға және жеке жоспарлар мен фирманың болжауына негізделетін әдіс. Бұл әдіс бойынша, жиналған мәліметтер қорытындыланады және мемлекеттік сектор бойынша есептеулермен бірге экономика дамуының басты бағдарламаларын жасауға негіз бола алады. Сонымен қатар мемлекеттік және жеке инвестициялық бағдарламалар да жасалады. Екіншісі макроэкономикалық талдауға негізделген және жалпы мақсаттарды айқындауға бағытталып, оған жету міндеттілігіне негізделген әдіс.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.