Жасөспірімдердің танымдық әрекеті мен мінез-құлқының нейрофизиологиялық негіздері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Жасөспірімдердің танымдық әрекетінің және мінез құлқының нейрофизиологиялық механизмдері.

Жасөспірім шақта және жасөспірім кезеңінде де ересек жастағы сияқты адам өзінің ішкіәлемін дамыған реклексивті қабілеттері арқылы ашады. Бұл сезім мен ой тасымалдарын тануға бағытталған.

Жасөспірім кезең 15-16, 21-25 жас аралыққа дейіңгі жас мөлшерін қамтиды. Бұл кезең адамның сенімсіздік пенжүйесіздік кезеңінен шынайы ер жету шағы. Жасөспірім кезеңінде адамдарда өмір құндылықтарын таңдау мәселесі пайда болады.

Жасөспірім өзіне деген ішкі қарым-қатынасын қалыптастыруға(мен қандай болғым келеді) басқа адамдарға деген қарым қатынасқа және де моральдық құндылықтарға талпынады. Нақ осы жасөспірім кезеңінде адам өзінің жақсылық пен жамандық категориялары арасында саналы түрде өз орнын табады. намыс, адамгершілік, құқық, міндет сияқты тұлғаның сипатын басқа да ұғымдар толғандырады. Жасөспірім кезеңінде адам жақсылық пен зұлымдықтың диапазонының шектелген шекарасына дейін таниды. Сондай-ақ ол өзінің ақылы мен жанының кереметтей шарықтаудың мейірбандылықтан зұлымдыққа, дамгершіліктен жауыздыққа дейіңгі диапазон аралығын басынан өткереді. Арбаулармен шарықтауда, күресте және бастан өткеруде, жығылуда және қайта тұруда жасөспірім сезіп білуге ұмтылады. Ішкі позицияны таңдау өте күрделі рухани жұмыс.

Жалпы адам құндылықтарының икемділігімен, құнды бағыт-бағдарының құрылымымен талдамасын тануға ұмтылған адамға, өзінің іс-әрекетін балалық және ересек жаста анықтайтын тарихи бекітілген нормативермен құндылықтарды саналы түрде бұзуға, қабылдауға тура келеді. Ол өзінің биімделген және бейімделмеген өмір позициясының жағдайы, сонымен қатар оның ойынша, бұл таңдаған позиция ол үшін ең негізгі, ең қажетті, ең таңдаулы болуы тиіс.

Жасөспірім қоршаған әлемдегі өз орнын табуға қандай күш салып бағытталса да, барлық өмір мәнділігін тануға интелектуалды дайын болса да, ол көп нәрсені білмейді, өйткені ол өзін қоршаған адамдардыжәне рухани өмір тәжірибесін білмейді.

Әсіресе жасөспірім шақта табиғи берілген басқа жынысқа деген талпыныс қозады. Жасөспірімдік кезең адам өзінің рефлексифті жаттығуларын бағалайтын кезең. Ал бұл рефлексифті жаттығулар ішінен ол өзі, досы, барлық адамзат кіреді. Жасөспірім өзінің тұрақты рефлекциясы арқылы өзінің негізін мәнін ашады. Ол нәзік жанды тез уайымдауға, сәтсіздікке берілгіш болады. Қандай болмасын ерекше бөгде көзқарас, әсерлі сөз, ерекше әсерлі болып, оны жолынан тайдыруы мүмкін.

Л. Ф. Обухова психологиялық зерттеулерінде жасөспірім тұлғасының ерекшелігі психологиялық жаңа құрылымдардың түп тамыры, жеткіншек жаста қалыптасып қойған туындысы болып табылады. Өзіндік жеке тұлғасына деген қызығушылықтың күшейуі, сыншылдықтың көрінуі - бұлардың барлығы ерте жеткіншек жаста сақталады, бірақ олар мәнді өзгерістерге ұшырып, саналы түрде бейнеленеді. Ең негізгі мәнді өзгеріс тұлғаның өзіндік дамуында болады. Оның айрықша ерекшелігі болып, өзіндік рефлекциясының күштілігі табылады. Яғни өзін-өзі тануға, бағалауға өз мүмкіншіліктері мен қабілеттіліктерін білуге талпынысы жатады.

Мен кіммін?, Мен қандаймын? Менің қабілеттерім қандай? Менің өмірлікидеалым қандай? Мен кім болғым келеді?- міне осы сұрақтар жасөспірім жастағыларға өте қатты әсер етеді.

Филип Ройстың " Психология подроскового и юнешеского возраста"- оқулығында: жасөспірімдердің өзінің уайым қайғылары ойлары, сезімдері мен қызығушылықтары, арман тілектері мен талпыныстары нақты зерттеу мен тиым салу мәніне айналады дейді. Бұл кезеңде оқушы өзінің ішкі әлемін енді ашады, субъективті уайымдарына "Өзіндік мәніне" қызығушылықтаныта бастайды. Өз тұлғасына қызығушылығына төмен жеткіншектерге қарағанда, жасөспірімдердің өзін-өзі тануы, өзіндік сана- сезімі белсенді және өз тұлғасын өз өзіне бағындыруы туа бастайды.

Психолог В. А. Крутецкицдің бекітуі бойынша жасөспірімдердің жетілуі жеткіншектерге қарағанда жоғары деңгейде. Жеткіншектердің айқын сезімін сырттан қарағанда ересек адамдарға келеді. Оларға қарағанда жасөспірімдердің ортаны бөлек олардың басқаға ұқсамауы және құрбыластарымен ересек адамдардың арасында ерекше болуы, әр түрлі бағытта өз-өзін көрсетуі және өзінің өзіндігін бекітуі тән.

Жасөспірім кезеңі жалпы тұлға болып дамуындағы маңызды фаза. Жасөспірімнің жеке басы дамуының аса маңызды факторы-оның өзінің ауқымды әлеуметтік белсенділігі. Ол белгілі бір үлгілер мен игіліктерді игеруге, үлкендермен және жолдастарымен, ақырында өзінің жеке басымен өзінің болашағын және ниетін, мақсаты мен міндетін зүзеге асыру әрекеттерін жобалау бағытталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.