Сана, рух және тіл. Үңгір Аллегориясы. Б. Расселдің сыни ойлаудың 10 қағидасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ҚАРАҒАНДЫ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

$C:\Users\Admin\Desktop\mainf45da857ee83405d227c20438fccd2fc.jpg$

Қазақстан тарихы және әлеуметтік-саяси пәндер кафедрасы

Тапсырма

"Сана, рух және тіл. Үңгір Аллегориясы. Б. Расселдің «сыни ойлаудың 10 қағидасы»"

Орындаған: Садыков Мирас

2-003 Стоматология тобының студенті

Тексерген: Оқутышы Темиргалиев Кудайберген Абаевич

Қарағанды 2020

Сана - дүниені бейнелеудің ең жоғарғы формасы. Ол адамға ғана тән бас миының қасиеті

Адамзаттың ойлау мәдениетін-де сана ұғымы «жан», «ақыл», «парасат», «рух» туралы түсініктермен байланысты.

Адам санасының орны философия тарихында космоцен-трлік, теоцентрлік, антропоцен-трлік тұрғыдан қарастырылды.

Рух - бұл сананың барлық жеке функцияларына шоғырланған жиынтығы мен фокусы. Рух белгілі бір дәрежеде адамның саналы бағдар құралы ретінде әрекет етеді. Философияның бүкіл тарихы - бұл рухтың құпиясына жақындау әрекеті. Бұл сөз барлық халықтардың лексикасында едәуір кең таралған. Оны пайдалану барысында біз әрқашан ойлана бермейміз, оның терең мағынасына терең бойлаймыз. Біз «жауынгерлік рух», «еркін рух», «аруақтан бас тарту» тіркестерінің мәнін түсінеміз. Олар «заман рухы» және т. б.

Тіл философиясы тіл білімінен көп бұрын пайда болған. Лингвистика дүниеге келген күнінен бастап философиямен тығыз байланыста келеді. Ежелгі греция сияқты кейбір елдерде тіл теориясымен алғаш айналысушылар философтар болған. Зат пен оның атауы арасындағы қарым-қатнасты айқындау мәселесін грек философтары философиясының өзекті мәселелерінің бірі ретінде қараған. Осы мәселеге байланысты айтыс орта ғасыр лингвистерін реалистер, номиналистер деп аталатын екі лагерьге бөлген. Сондай-ақ тіл мен ойлаудың қарым-қатынасы жөніндегі мәселе де ежелгі заманнан басталады. Платон мен Аристотельдің грамматикалық категорияларды логикалық тұрғыда баяндаулары, оларды логикаға тәуелді етулері ойлау мен тіл арасындағы қарым-қатынасты зерттеудің туындағаны даусыз. ХVII ғасырда дүниеге келген Пор Рояль грамматикасының жазылуына да себепші болған тіл мен ойлау арасындағы қарым-қатынас екені айқын. Зат пен оның аталуы, тіл мен ойлау арасындағы қарым-қатынас тілдің мәні деп аталатын проблема құрамына енеді. Ал тілдің табиғаты мен мәні жөніндегі мәселе жалпы тіл біліміне де, философияға да ортақ мәселе. Бірақ оны зерттеуде бұл екі ғылымның көздейтін мақсаты да, зерттеу тәсілдері де бір-бірімен сабақтасып жатады.

Аллегория - дерексіз нәрселерді деректі түрінде суреттеу, яғни көзге көрінбейтінді бейнелер арқылы беру. Аллегория оқырманның не көременнің санасына, қиялына ерекше әсер ететіндей, образ жасаудың бейнелеуіш құралы, көркемдік тәсіл.

Үңгірдің аллегориясы - грек философы Платонның «Республика» шедевріндегі VII кітабынан алынған хикая. Б. Е. 517. Бұл Платонның ең әйгілі оқиғасы шығар, сондықтан оның «Республика» газетінде орналасуы маңызды. «Республика» - бұл Платон философиясының орталығы, адамдардың әдемілік, әділеттілік және жақсылық туралы білімді алуға деген ерекше ықыласы. Үңгір аллегориясы қараңғыда қамалған тұтқындардың метафорасын әділ және интеллектуалды рухқа жету мен ұстап тұрудың қиындықтарын түсіндіруде қолданады.

Алгоритм Сократ пен оның шәкірті Глаукон арасындағы әңгіме ретінде диалогта баяндалған. Сократ Глауконға адамдарды тік және қиын биіктіктің соңында ғана ашық жер асты үңгірінде өмір сүруді елестетуді айтады. Үңгірдегі адамдардың көпшілігі - үңгірдің артқы қабырғасына тізбектелген тұтқындар, олар қозғалуға да, басын бұруға да болмайды. Олардың артында үлкен от жанып жатыр, ал тұтқындардың бәрі қабырғада олардың көлеңке ойнап тұрғанын көре алады. Олар өмір бойы осы күйде болды.

Үңгірде заттарды алып жүргендер бар, бірақ тұтқындардың бәрі олардың көлеңкелері. Кейбіреулері сөйлейді, бірақ үңгірде тұтқындардың қай адамның не айтып жатқанын түсінуін қиындататын жаңғырығы бар.

Содан кейін Сократ тұтқынның бостандыққа шығуы мүмкін қиындықтарды сипаттайды. Үңгірде көлеңкелер ғана емес, қатты заттар бар екенін көргенде, ол шатасады. Нұсқаушылар оған бұрын көргені елес екенін айта алады, бірақ бастапқыда ол көлеңкелі өмірі шындық болады деп болжайды.

Ақыр аяғында оны күн сүйреп апарады, жарықтығы таң қалдырады, ай мен жұлдыздардың сұлулығына таң қалады. Ол жарыққа үйреніп алғаннан кейін, үңгірдегі адамдарды аяп, жоғарыда және олардан бөлек болғысы келеді, бірақ олар туралы және өзінің өткенін ойлаңыз. Жаңа келгендер жарықта болуды таңдайды, бірақ Сократтың айтуынша, олар болмауы керек. Нағыз ағартушылық үшін, жақсылық пен әділеттілікті түсіну және қолдану үшін олар қайтадан қараңғылыққа түсіп, қабырғаға байланған адамдарға қосылып, сол білімді олармен бөлісуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.