Мен-тұжырымдамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚОРҚЫТ АТА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА УНИВЕРСИТЕТІ

БОӨЖ
Тақырыбы: Мен-тұжырымдамасы
Орындаған: Төлепбергенова Аружан
Оқу тобы: Ф-20-1м
Қабылдаған: Агбаева Ултусын

Мен-тұжырымдамасы ұғымы (ағылшын тілінен тікелей аударғанда self-conception, өзі туралы тұжырымдама). Мен-тұжырымдамасы - бұл индивидтің өзінікі немесе өзі жайлы ойлары, оған тән өзін-өзі тәрбиелеу жолы.
Мен-тұжырымдамасының құрауыштарын көп жағдайда Мен бейнесі немесе Мен картинасы деп атайды. Өзіне немесе өзінің жеке қасиеттеріне байланысты қатынасын өзін-өзі бағалау немесе өзін-өзі қабылдау деп атайды. Мен-тұжырымдамасы тек тұлғаның өзі жайлы елестетулерін ғана анықтамайды, сонымен қатар ол өзі жайлы не ойлайды, болашақтағы даму мүмкіндіктері және жаңа бастамаларына қалай қарайтындығы жөнінде .
Мен - тұжырымдамасы түсінігін 20 ғасыр соңында америкалық философ және психолог У.Джеймс енгізген. Көрнекті психолог, гуманистік бағыттың өкілдері А.Маслоу, К.Роджерс және жаңа психоаналитикалық дәуірдің гуманисі Э.Эриксонның еңбектері арқылы Мен - тұжырымдамасы теория түрінде және қолданбалы дамыды .
Кеңестік психологияда Мен - тұжырымдамасының мәселесімен Б.Г.Ананьев, И.С.Кон, Д.А.Леонтьев, В.В.Столин, А.А.Реан айналысты.
Төменде үлгіде К.Роджерс бойынша Мен-тұжырымдамасының негізгі ережелері ұсынылған:
Мен-тұжырымдамасы -- бұл мәдени құндылықтарға құштар индивидтің елестетулері және ішкі болмысы.
Мен-тұжырымдамасы тұрақтылық қасиетке ие және адамның іс-әрекетін орнықты тәсілдерімен қамтамасыз етеді.
Мен-тұжырымдамасы даралық және бірегейлікк қасиетке ие.
Индивидтің тәжірибесі мен оның Мен-тұжырымдамасының арасындағы айырмашылық психологиялық қорғаныш механизімінің көмегімен бейтараптанады.
Мен-тұжырымдамасы өзіндік сана-сезім ұғымына жақын, бірақ Мен-тұжырымдамасы өзіндік сана-сезімнің нәтижесі болып табылады.
Мен-тұжырымдамасы қоршаған ортамен әлеуметтік өзара қарым-қатынас процессінде психикалық даму нәтижесі ретінде көрінеді .
С.Л. Рубинштейн пікірінше тұлғаны психологиялық зерттеу мәселесі тұлғаның психикалық ерекшелігін - оның қабілеттіліктерін, темпераменті мен мінезін зерттеумен ғана емес, ол тұлғаның өзіндік сана-сезімін ашып көрсетумен аяқталады.
XX ғасырдың басында социолог Кули Айналық Мен теориясын жасады, адамның өзін-өзі елестетулерімен байланысты, Мен идеясы, айналадағылардың пікірінің әсеріне салынып және 3 компонентті құрайды: басқа адамға мен қалай көрінемін, ол адам мені қалай бағалайды деген елестетулер, және осыған сәйкес өзін-өзі бағалау, мақтаныш және кемсіту сезімі.
Белгілі бір әлеуметтік топтар шегінде индивидтің басқа адамдармен шынайы өзара байланыс үдерісінде адамның Менінің қалыптасуын зерттеген Д.Т. Мид болатын. Мид пікірінше, өзіндік сана-сезім - индивидтің басқа адамдармен практикалық өзара қарам-қатынасы негіз болып табылатын үрдіс. Басқа адамдармен табысты қарым-қатынас жасау үшін, оның белгілі бір іс-әрекетке деген қатынасын алдын-ала болжау қажет. Өзінің психикалық күйін түсіне алады, бірақ мәселе онда емес, өзін басқалардың орнына қойып көру, басқалардың өзіне деген қатынасын ұғынуда.
К. Роджерс өзіндік сана-сезім жайлы, Мен-тұжырымдаманы индивидтің санасында бар өзіндік фигура мен фон және өзіндік Менді, сондай-ақ ол түсе алатын қарым-қатынасты, сонымен қатар өткеніндегі, қазіргісіндегі, болашақтағы Меніне қатынасымен және түсінетін сапалық қасиеттерімен байланысты позитивті және негативті құндылықтарды қосатын күрделі құрылымдық бейне деп түсіндіреді. Мен-тұжырымдамасы өзіне Шынайы және Идеалды Менді қосады.
Тұлғаның дамуын өзін-өзі жандандыру теориясында А. Маслоу басынан бастап темперамент, мінез, интеллектке қатынасында өзінің тұқым қуалаушылық және генетикалық бейімділігін жандандыру ұмтылысымен байланысты ішкі процесс ретінде түсіндіреді. Маслоу өзін-өзі жандандыруды немесе өзін-өзі танытуды маңызды адами қажеттіліктің бірі деп атап көрсетеді.
Карен Хорни актуальды, немесе эмпирикалық Менді бір жағынан идеаландырылған Меннен және басқа жағынан шынайы Меннен -- бөліп көрсетеді. Актуалды Мен -- адам дәл қазіргі уақыттағы жағдайы туралы: оның жаны мен тәні, денсаулығы және жүйкесі. Идеаландырылған Мен -- бұл субъект өзінің иррациональды қиялындағы қандай екендігі немесе невротикалық астамшылдығы немен байланыстылығы. Шынайы Мен -- бұл невроздан тәуелсіз кезінде субъект қайтадан толық идентификацияға жете алатын, өзін-өзі көрсету мен индивидуалды өсуге бағытталған бастапқы күш.
И. С. Кон өзіндік сана-сезімнің маңызды қызметтері - реттеуші-ұйымдастырушылық және эго-қорғаныш мәселесімен байланысты индивид өзін адекватты қабылдап және бағалай алама деген сұрақты көтереді. Өзінің әрекетін табысты бағыттау үшін субъект қоршаған орта жайлы және өзінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.