Павлодар-Ертіс өңірінің тас ғасыры: энеолит кезеңі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Павлодар-Ертіс өңірінің тас ғасыры: энеолит кезеңі.

Кешегі өткен жаужүрек ата-бабаларымыздың ел мен жерге деген зор сүйіспеншілігінің арқасында ұлттық құндылықтарымыз ұлықтап, салт-дәстүріміз сақталып, ұшқан құстың қанаты талатын дархан ұлттар мен ұлыстардың бірлігі бекемделіп келеді. Бұл дархан даламыздың ұлы да ұлағатты жерлері өте көп. Соның бірі Сарыарқаның жүрегі болып табылтын Павлодар-Ертіс өңірінің таңғажайып және қайталанбас тарихы бар көне өркениеттің бір бөлігі екендігі баршаңызға мәлім. Біздің ел - Елдік қасиетін бойына жинаған алқалы билер Едіге мен Шоңның, шешен мен ділмарлар Бұхар мен Көтештің, ел іргесі сөгілер тұста ерлігімен ел қорғаған батырлар Малайсары мен Жасыбайдың, біртуарлар Мәшһүр Жүсіп пен Жүсіпбектің, атаңгер ақындар Сұлтанмаһмұт пен Исаның, әсем сазды әншілер Майра мен Қалидың, Иманжүсіп пен Жарлығапбердінің, бармағынан бал тамған дәулескер күйшілер Рүстембек Омаров пен Момын Әмірбековтың кіндік қаны тамған дарынға да, данаға да бай, киелі өлке.
Менің бұл мақалада қозғайтын тақырыбым Павлодар-Ертіс өңірінің тас ғасыры: энеолит кезеңі. Энеолит кезеңі неолит пен қола дәуірінің арасын қамтитын археологиялық кезең. Энеолитте тұңғыш рет таза мыс белгілі болды және одан әр түрлі ашекей бұйымдар мен еңбек құралдары жасалды. Алайда энеолитте әлі де тас құралдары басым болды. Энеолит дәуіріне орталық Азиядағы мәдениеттер, Украинадағы Триополь мәдениеті, Оңтүстік Кавказдағы Шенгавий мәдениетті, Қазақстанда Жезқазған көне құдықтары жатады. Энеолитте егіншілік пен қатар, аңшылық пен мал шаруашылығы қатар дамыды.
Өндірісте мыстан жасалған еңбек құралдарын пайдаланумен энеолит ( энео - мыс, литос - тас) дәуірі, яғни мыстас ғасыры басталды. Адам қолдануды алғаш үйренгшен металл - мыс болды. Мыс құралдарының өндіріске ене бастауы шақпақтас индустриясының біртіндеп құлдырауына себеп болды. Қазақстанда энеолит дәуірінің ашылған ескерткіштері әзірше көп емес. Олардың бір тобы қазіргі Қостанай, Ақмола, Павлодар облысындағы Торғай, Тобыл, Ертіс өзендерінің бойында. Жалпы энеолит дәуірі б.з.б. 4-3 мыңжылдықтың орта кезеңіне сәйкес келеді. Ал Ертістің Павлодар өңірінде энеолить ескрткіштері 1970 жылдардың басынан белгілі. Олар Пеньки-2 және Тілектес тұрақтары. 70 жылдардың басында Л.А. Чалаяның Павлодар облысы Железинка ауданы Пенькидің 1-2 тұрақтарынан басталады. Л.А Чалаяның Пеньки-1 тұрағындағы материалдар неолиттің ең соңғы кезеңіне жатқызылған және де Оболдың төменгі ағысындағы Чес-Тый-Яг материалдарымен синхрондалды. (В.Ф. Старковтың мәліметтері бойынша), бұл қазіргі аймақта төменгі Тобол аймағындағы энеолиттің сосновоостровск мәдениетіне сәйкес келеді. Л.А Чалаяның Пеньки-2 тұрағындағы керамика материалдарының қоспалары жағынан да, ою-өрнек стилімен де энеолит дуіріне жатқызды. 1970 жылдары Л.Л Гайдученко Павлодар облысының Лебяжі ауданының Ертіс өзенінің төменгі ағысымен 400 шақырым жерде орналасқан Тілектес қысқа мерзімді тұрағынан да энеолит кезеңінің материалдары табылған. 1980 жылдардың соңында Шідерті-3 көп қабатты тұрғында сол дәуірде Ертіс өңірінде материалдық байлықтың дамығандығын көрсететін энеолит дәуірінің қалың мәдени қабаты табылды. Нақтырақ айтатын болсақ 1989 жылдан бастап Павлодар археологиялық экспедициясы тас дәуірінің Шідерті 3 көпқабатты орнын зерттеумен айналысады. Шідерті 3 энеолит тұрағы Павлодар Ертіс өңірінің энеолит дәуірін зерттеу үшін анықтамалық ескрткішке айналды. Шідерті-3 тұрағының энеолит кешені қырғыш, бифас, макролиттері мен өндіріс алаңдары, тас ошақ, төбі дөңгелек, өрнексіз немесе ұзына бойы көлденең сызықтары бар ыдыстардан тұратын өндірістік материалдармен көрініс тапқан. Шідерті 3 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.