Жасушаның генетикалық аппараты. Хромосомалардың құрылымдық ұйымдасу деңгейлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ҚАРАҒАНДЫ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Биомедицина кафедрасы

ЭССЕ

Тақырыбы: Жасушаның генетикалық аппараты. Хромосомалардың құрылымдық ұйымдасу деңгейлері

Орындаған: Кеңесбек Бейбіт

Тексерген: Асылгуль Сулейменовна

Қарағанды 2020

Ген дегеніміз- тұқым қуалауға жауап беретін, нәруыз құрылымдық ақпараты бар ДНҚ-ның бөлігі. Геннің көптеген қасиеттері бар, осы қасиеттері арқылы өзінің тұрақтылығын сақтай алады. Ол тұрақты, спицификалық, лабильділік, экспрессивтік, пенентраттық, тұтас ген, дискреттік, палейтроптық, алелді, амплификациялы, мөлшерлі болып келеді. Тұрақтылығы мутацияның ұшырамауына жауап береді. Спицифакалығы нуклеотидтердің өз орнын нақты қылып, полипептид синтезін анықтайды. Лабильділік деген әр түрлі ортаға байланысты өзгеруге қабілеттілігіне, экспрессивтілігі генннің белгілерінің фенатипті көрінуіне, пенетранттығы бегілердің қаншалықты көп пайда болуына, дискреттік суббірлікті анықтауға, плейотроп бірнеше геннің түзілуіне, аллельділігі гендердің екі түрі ғана болуына, амплификациясы геномындағы гендердің көшірмесіне, мөлшерлігі ген бегілерінің мөлшеріне жауап береді. Гендер құрылымдық және қызметтік деп екіге жіктеледі.

Құрылымдық ген дегеніміз- нақты белгінің дамуын бақылайды, барлық уақытта белсенді және ақуыздарды кодтай алатын гендерді атаймыз.

Қызметтік гендер: реттеуші, модулятор гендер деп екіге бөлінеді.

Реттеуші ген- құрылымдық геннің белсенділігін реттейді.

Модулятор гені- ген белгілерінің дамуы кезінде өзгертушілер, мутаторлар және тежегіштер жатады.

Интерфаза сатысы үш бөліктен тұрады: G ₁ . S. G ₂ . Әрқайсысында өз қасиеттері бар. G ₁ бастапқы саты, S хромосома мен центросомалар екі еселенеді, G ₂ бұл тез өсу сатысына жатады, ақуыздар екі еселеніп, кейінгі бөлінуге дайындалады. Интерфаза ядросы бірнеше құрылымнан тұрады: ядро қабықшасынан, хроматиннан, ядрошықтан, кариолимфадан.

Ядро қабықшасында сыртқы ядролы мембрана перенуклеарлық цистерна арқылы келетін ақуыздар синтезделеді және рибосома бетінде орналасады. Оны борпылдақ торлар қоршап тұрады. Ішкі ядролық мембраналар, ядролық қабық арқылы ядро құрамымен бөлініп отырады. Ядролық пластинка ядро қабықшасы мен перенуклеарлы хроматинның түзілуіне қатысады. Ядроның тесіктері цитоплазмамен ядро арасында байланыс орнатады.

Интерфазалық хроматин дегеніміз- ДНҚ хромосомасы болып табылады.

Ядрошық - тығыз айқын көрінетін, өлшемі 1-10 мкм болатын ядро ішіндегі денешік. Ядрошықтың негізгі бөлігі хромосома участкасы болып табылады. Ол митоз кезінде жойылып, көбейіп біткен соң қайта пайда болады.

Хромосома мен хроматиннің құрамында ДНҚ бар, олар бір-бірімен гистон арқылы байланысады. Екеуінде де жасушаның генетикалық ақпараттары бар.

Хроматин спиралзациялау деңгейлерден тұрады. Оларға:

ДНҚ спиралы- диаметрі 2 нм.

Нуклеосомдық жіпше- нуклеосомдық гистоннның 4 түрінен тұрады. Нәруыздары қатпарлы және шайба тәрізді болып келеді. Нуклеосоманы орап орналасқан нуклеотидтерден тұрады.

Хроматиндік фибрилла- ДНҚ молекуласын бір гистон іске асырады, бірігу нәтижесінде диаметрі 20-30 нм-ге тең болады.

Интерфазалық хромонема- құрылымы фибриллалы ілмешіктер арқылы іске асырады. Түзілуіне гистон емес нәруыздар қатысады. Ұзындығы 100-200 нм болады.

Метафазалық хроматида- ең соңғы сатыдағы, ең мықты спиральданған хроматида, ұзындығы 600 нм-ге жетеді. Метафазалық хроматида, бірнеше интерфазалық хромонемадан құралады.

Қолданылған әдебиеттер:

Б. С. Мамбетпаева. Жасушаның молекулалық биологиясы: оқу құралы. - Астана: «АҚНҰР» баспасы, 2017. -152 б.
Әбилаев С. А. Молекулалық биология және генетика: /оқулық Шымкент, ЖШС «КІТАП» баспасы, 2010. -388б
Ppt-online. org
Есіркепов М. М. Жасушаның молекулалық биологиясы (Мәтін) : Оқу құралы/ Есіркепов М. М., 2013, АҚНҰР. -132б.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.