1916 ж көтерілістің басталуы мен себептері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

10.1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс.
1916 ж көтерілістің басталуы мен себептері.
1. Көтеріліске 1916 ж 25 маусымдағы патшаның жарлығы себеп болды. Жардық бойынша 19-43 жас аралағындағы ер адамдардың тыл жұмыстарына шақырылды Түркістан мен Қазақстаннан 500 мың адам алу көзделді
М. Дулатов айтқандай жұрт сеңдей соғылды, түнде ұйқыдан күндіз күлкіден айрылды .
2. Куропаткин 1916ж 23 тамызда құпия бұйрығымен ауыл болыс балаларын, полицейлер мен үкімет жұмысшыларын қара жұмыстан босатты.
Сол себептерден 1916 ж орталыққа қарсы бағытталған көтеріліс болды. Негізгі қозғаушы күші- қарапайым халық.
Көтеріліс барысы:
Халық отарлауға дейінгі басқару жүйесін қалпына келтіру мақсатытнда Ырғыз бен торғайда 9 адамды хансайлады.Қарашақ болысында Оспан Шонов , Верный уезінде Б. Әшекеев және тағы басқа адамадар хан сайланды .Сардарбек, қазынашылар тағайындалды.
Қазақ демократтарының саяси көз қарасы.
А.Байтұрсынов, М.Дулатов,Ә. Бөкейханов тыңдаңыздар, қан токпеңіздер саясатын ұстанды,
Т.Рысқұлов , С.Сейфулин, Т.Бокин сияқты өкілдері көтерілісті қолдап қатысты.
Жетісудегі көтеріліс орталықтары :
Жетісудағы көтеріліс жетекшілері
Верный уезінде-Б.Әшекеев.
Қарқарада-Ж. Мамбетов, Саурықов.
Меркеде- Қосақов
Жетісудегі көтеріліске қырғыз, ұйғыр, қазақ бірге қатысты.
1916 ж 5 мың көтерілісші Қарқара жәрменкесін басып алды.
Жетісу ген.губернаторы Фольбаум жазалаушы отряттар құрды.
Шу Ыстықкөл аумағында көтерілісшілер Тоқмақты қоршады, Жаркентте көптеген қоныстарды басып алды. Орыс-украиндердің 2,5 мыңдайы өлді. Ұзынағаш маңында көтерілісшілер мен Базильевич отряды арасында қақтығыс болды. Жазалаушы отряд жеңіске жетті.көтеріліс аяусыз жазаланды. Мамбетпаев 12 серігімен азапталып өлтірілді, Әшекеев дарға асылды. 238 мың қазақ Қытайға көшіп кетті.
Торғайдағы көтеріліс барысы:
Торғайдағы көтеріліс аса ұйымдасқандылығымен ерекшеленді. Ә.Жанбосынов хан сайланып, А.Иманов сардарбек болып сайланды.
1916 ж Торғайда көтерілісшілер жалпы саны 50 мың болды.
1916 ж қазанда 15 мың көтерілісші Торғай қаласын жаулап алды.Оларға қарсы Лаврентьевтің 9 мыңдық жазалау экспедициясы жіберілді.
Доғал-үрпек түбінде 3000 адам қатал жазаланды.
Ә.Бөкейханов Қазақ-қырғыз осы көтерілісте көп адамынан айырылса да , келешекте қандай ел екенін білдірді.

11.ХХ ғасыр басындағы өлкенің әлеуметтік-экономикалық және саяси
жағдайы.
XX ғасыр басында қазақ өлкесі 6 облыстан тұрды:
Түркістан генерал-губернаторлығы
(Орталығы - Ташкент)
Сырдарияоблысы
Жетісу облысы
Дала генерал-губернаторлығы
(Орталығы- Омбы)
Ақмола облысы
Семей облысы
Орал облысы
Торғай облысы

20 ғасырда Ресей патшалығының отарлық саясаты күшее түсті. Қазақ жерлері жаппай тартып алу , өлкеден минералды ресурс, жануар ресурсын тасып әкету, қазақ жұмысшыларын қанау, провославие дінін таратуға тырысу секілді жағымсыз жағдайлар орын алып жатты. Халық өсімі Столыпиннің аграрлық реформасынан кейін қоныс аударушылардың жаппай келуінен арта түсті.
XX ғасырдың басында патшалық Россия Қазақстанның тау-кен байлықтарын пайдалануға айрықша назар аударды. Олар мұнда тау-кен өнеркәсібін және ауыл шаруашылық шикізатын өңдеу жөніндегі кәсіпорындарды дамытуға күш салды.
Тау-кен өнеркәсібі негізінен Орталық және Шығыс Қазақстанда дамыды.
Темір жол.
1893-1895 жылдар аралығында Сібір теміржолы салынды. 1893-1897 жылдар аралығында Орал-Рязань темір жолы салынды. 1906 жылы ұзындығы 1656 шақырым болатын Орынбор-Ташкент темір жолы іске қосылды. Бұл жолдардың Қазақстанды Россияның дамыған экономикалық аудардарымен байланыстыруда маңызы зор болды.

Халықтың аграрлық секторы нашар жағдайда болды.

Бірінші орыс революциясы кезінде (1905-1907 жж.) патшалық тәртіпке қарсы күреске ұлттық аймақтардың езілген халықтары да көтерілді. Отарлық ұлт аудандарының ұйқыдан оянуына негіз болған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.