Эмоционалдық интеллекті дамыту бағдарламасын құру

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті

БӨЖ

Психология

Тақырыбы: «Эмоционалдық интеллекті дамыту бағдарламасын құру»

Орындаған: Қинаят Л. Ж.

Тобы: ССМ-20К

Тексерген: к. п. н, доцент Иманов А. К.

Петропавл

2020 жыл

БӨЖ-дің жоспары:

Теориялық материалды талдау.
Эмоционалды интеллекттің анықтамасы, оның тұлға бойында қалыптасу.
Эмоционалды интеллектіні дамыту бағдаламасын құрастыру.

"Эмоционалды интеллект" терминінің алғаш рет пайда болуы 1964 жылдан басталады . Колумбия университетінің психология профессоры Майкл Белдок өзінің зерттеуінде интеллект тек аналитикалық ғана емес, сонымен бірге сезімтал екенін жазды. Гарвард профессоры Ховард Гарднер одан әрі қарай жүрді. 1983 жылы ол "Ақыл-ой" атты кітап шығарды, онда біз білетін дәстүрлі интеллект түрлері танымдық қабілеттерін толық түсіндіре алмайды деген идеяны ұсынды. 1990 жылы ғалымдар Питер Саловей және Джон Майер эмоционалды интеллект арқылы адамның эмоцияны тану, басқа адамдардың да, өздерінің де ниеттерін, уәждері мен тілектерін түсіну қабілетін түсінуді ұсынды. Эмоциялық интеллект төрт бөлімнен тұрады деп қарастырды:

Өзінің және басқа адамның эмоциясын қабылдау және сезіну қабілеті;
Өз эмоциясын ақыл-ойға бағыттау;
Эмоция көріністерін түсіну қабілеті;
Эмоцияны басқара білу.

Сонымен қатар, эмоционалды интеллекттің жоғары деңгейі практикалық мәселелерді шешу үшін сіздің эмоцияларыңыз бен басқа адамдардың эмоцияларын басқару қабілетін білдіреді. Алайда, "Эмоционалды интеллект" ұғымы 1995 жылы Американдық ғылыми журналист және психолог Дэниэл Гоулманның "Эмоционалды интеллект" атты кітабын жариялағаннан кейін танымал болды.

Эмоционалды интеллект - адамның өзінің және өзгелердің эмоциясын түсіну және олардың эмоциялық күйіне бейімделу икемділігі. Өз сезімдері мен өзге адамдардың сезімдерін түсінуге, өзіне мотивация туғызып, өз эмоцияларын да, басқа адамдарға қатысты эмоцияларды да басқара білуге қабілеттілікті білдіреді.

Эмоционалды интеллект деңгейі жоғары адам шындықты неғұрлым дұрыс қабылдайды және оған әлдеқайда тиімді жауап береді және онымен өзара әрекеттеседі. Бұл барлық дерлік коммуникацияларға қатысты:

-тұлғааралық және әлеуметтік;

-субъективті және объективті тәжірибелер;

-дерексіз және нақты ұғымдар. Осылайша, эмоционалды интеллект бизнесті басқарудың, тиімді байланыс пен басқарудың жаңа құралдарының біріне айналды.

Бүгінгі таңда эмоционалды интеллект туралы жиі және көп айтылады. Эмоционалды зияткерлікті дамыту қажеттілігін ғалымдар және өмір мен бизнестің әртүрлі мысалдары бірнеше рет дәлелдеді.

2. Қазіргі таңда эмоциялық интеллект феноменін, оның құрылымын, даму жолдарын одан әрі терең зерттеу өзекті, себебі аталған құбылыс - тұлға аралық өзара әрекеттесу үдерісінде адамдар арасында туындайтын эмоциялық үрдістер мен жай-күйлерді терең ұғыну арқылы адамдармен қарым-қатынасты оңтайландыру мүмкіндігін ашады. Сондықтан, эмоциялық интеллектіні тұлға бойында дамытуды біртұтас қоғамда психологиялық мәдениетті арттырудың маңызды факторы ретінде қарастыруға болады.
«Эмоциялық интеллект» ұғымына әртүрлі көзқарастар қалыптасқан:

В. К. Вилюнас эмоцияларды жеке психикалық үрдістер ретінде емес, тұлғаның қызметінің көрінісі ретінде қарастырды . Ол эмоционалды құбылыс бейнелеуші мазмұннан және эмоционалды күйзелістен тұрады деп санады.

Л. С. Выготский эмоциялардың теориялық мәселелерін өз зерттеулері арқылы қарастырған. Оның көзқарасы бойынша эмоциялар ағзаны белсенділікке ынталандырып, оның қоршаған ортамен өзара қатынасын реттейді .

Э. Клапаред эмоция туралы дамыған бала мен қалыпты жағдайдан ауытқыған баланы ересек адамдармен салыстыра отырып, арнайы тәжірибе арқылы зерттеді. Ол эмоция мен сезім жеке процестер сипатында болғанымен, белгілі жағдайда біріне-бірі ұқсас, алайда олардың өзіндік мәндері ерекше деген көзқараста болды. Эмоция адамның жан дүниесінің әр алуан ерекшеліктерімен байланысты болатындығын да қарастырды.

З. Фрейд бірқалыпты дамыған бала мен жүйке ауруына ұшыраған баланың эмоцияларын ересек адамдардың тіршілігімен салыстыра отырып зерттеуге мамандардың үнемі көңіл аударып отыратындарына назар аударды.

Тұлғаның эмоционалдық дамуы субъектінің іс-әрекетінің мазмұны мен құрылымы қоршаған адамдармен қарым-қатынасының сипатына, мінез-құлық ережелерін меңгеруіне байланысты.

Көп жағдайда эмоция мен сезім синоним ретінде қолданылады. Сезім - тұлға қасиеті, ал эмоция сезімнің көріну үрдісі деп қарастырылады. Сезімнің негізгі көзі адамның іс-әрекеттері. Адамның сезімдері бағыты, тереңдігі, тұрақтылығы және әсерлілігі жағынан әртүрлі болып келеді. Эмоция қалпындағы сезімдерді бастан кешіру азды-көпті байқалатын сыртқы көріністермен (бет-әлпет кейпі, т. б. ) қатар жүреді. Сезімдер адамның тіршілік қажетіне, өзара қарым-қатынасына байланысты сан алуан формаларда көрінеді. Сезімдерден эмоцияларды айыра білу қажет. Сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының адамның қажеттіліктеріне сәйкес келу-келмеуіне байланысты пайда болып отыратын психикалық процестің түрін сезім деп атайды .

Қажеттіліктердің түрлеріне, жағдайға байланысты сезім көптеген жағымды және жағымсыз түрде өтеді: қуану, шошыну, абыржу, наздану, мазасыздану, зерігу, психоэмоционалдық зорлану. Сезімдер мен эмоциялардың бірнеше сапалық ерекшеліктері бар. Олардың сапасын көрсететін осындай ерекшеліктердің бірі - қарама-қарсы, полярлық сапалықтар деп аталады (сүйсінусүйсінбеу, көңілдену-қажу, шаттық-уайым, т. б. ) . Олар өзара екі полюске ажырасып, біріне-бірі қарама-қарсы мағынада болады.

Сезімдердің екінші ерекшелігі - олардың белсенді және солғын көрініс беруіне байланысты. Адамға ерекше күш беріп, әрекетке ұмтылдыратын, көтеріңкі сезімдер стеникалық (стен - грек тілінде күшті деген мағынаны білдіреді) деп аталады, ал адамды күшінен айырып, барлық іс-әрекеттерін баяулататын сезім түрлерін астеникалық (астения - әлсіз) деп атайды.

Шамадан тыс күшті тітіргендіргіштер адамда көбінесе қолайсыз эмоциялар туғызады. Сезімдер мен эмоциялардың адамның өмір тәжірибесінде алатын орны үлкен. Әр адам өз алдына қойған мақсатын орындау жолында өмір үшін қүресте күшті сезімдерсіз табысқа жетуі қиынға соғады. Эмоциялық жағдайлар адамның дем алу, қан айналу мүшелеріне өзгерістер ендіретінін бет әлпеті мен бүкіл дене қимылдарына, сөздің интонациясы мен тембіріне, дикциясы мен паузасына да өзгерістер енгізеді. Көңіл күй - эмоциялардың күрделі түрінің бірі. Адамның көңіл-күйіне оны қоршаған орта үлкен әсерін тигізіп тұрады. Егер оның қызметі жақсы жүріп жатса, ұжымы татулықта, отбасындағы жағдайы жақсы болса, көңілі де көтеріңкі болады. Көңілге адамның денсаулық жағдайы, жүйке жүйесінің ерекшеліктері әсерін тигізеді. Адмның өміртіршілігі үшін елеулі маңызы бар оқиғалар да көңіл-күйі арқылы көрініс береді.

Эмоциялық интеллектіңізді дамыту үшін өзін-өзі қабылдау және өзін-өзі басқару дағдыларын дамыту қажет.

Эмоциялық сана - сезім- адамның эмоциясы мен мотивациясын дұрыс түсіну, әлсіз және күшті жақтарын бағалау, мақсаттар мен өмірлік құндылықтарды анықтау қабілеті. Мысалы: адамдар жоғары эмоциялық санасымен өзінің ішкі сезімдеріне және өз сезімдерінің өзінің психологиялық жағдайы және жұмыс көрсеткіштеріне құлақ асады. Эмоционалдық сана -сезімі дамыған адамдар жиі әділ және шынайы, өз сезімдері туралы ашық айтуға қабілетті және өз идеалына сенетін болады. Өз сезімдерін жақсы білетін адамдар көбінесе көшбасшы бола алады, өйткені олар өз сезімдеріне сенім артып, қиын шешімдер қабылдай алады.

Өзін - өзі бағалау. Өзін - өзі бағалауы жоғары адамдар әдетте өздерінің күшті жақтарын біледі және өз мүмкіндіктерінің шектерін түсінеді. Олар өзіне әзіл - сықақ қарайды, дайындықтан нашар меңгерген дағдыларға үйренеді.

Өзіне сенімділік. Өз қабілеттерін нақты білген адамдарға мықты жақтарын толық пайдалануға мүмкіндік береді. Өзіне сенген адамдар қиың міндеттерін қуана - қуана алады. Олар шынайылықты жоғалтпайды және өз қадір - қасиетіне ие.

Өзін - өзі басқару- эмоциялық интеллекттің екінші негізгі компоненті. Бұл кез - келген жағдайда өзіңізді бақылап, эмоционалдық тепе - теңдікті сақтауға үйретеді, қорқыныш, ашу - ыза немесе алаңдаушылық ойлаудың анықтығына кедергі келтірмейді және соққыларға жол бермейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.