Трансактілі талдау теориясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Трансактілі талдау теориясы.
Теория.Трансактілік анализ - Эрик Берн жасаған топтық және тұлғалық өсудің психотерапевтік әдіс. Берннің теориясы тұлға құрылымын талдауына негізделіп жасалған. ТА басты мақсаты тұлғалық өзгерістерге бағытталған. Бірақ жеке адамды түсіну мәселесі қарастырылмайды. Керісінше,ұғыну жеке адамның өзгеруіне негіз болды. өзгеру басқаша шешімдер қабылдап, оларды белсенді жүзеге асыруға бағытталған. ТА ілімінде терапия ұзақ болмауы керек және қысқа мерзімді терапияда жалғыз шешім емес. Сондықтан мәселенің негізін шешумерзімі, уақыты ТА теориясына сай жүргізіледі. Негізгі мақсат: адамның мінез-құлқы, ойлары мен сезімдерінің арасындағы байланыстылықты анықтау. ТА теориясының негізінде бірнеше басты ойлар жатыр.
Эго - қалпы моделі.ТА негізі эго - қалпы модельі болып табылады. Эго - қалпы - бұл қазіргі уақыттағы біздің тұлғамыздың көріну тәсілі, ал бұл тәсіл қылық-әрекеттің, ойлардың, сезімдердің тәсілдерінің бір-бірімен байланысып бірігуі. Бұл модель үш әртүрлі эго - қалпын сипаттайды. Егер мен қазір және осында деген принцип ұстансам, бүкіл ересек адам потенциялын қолдансам, онда мен Ересек эго - қалпында болғаным. Кейде мен өзімді ата-анамды немесе ата-анамдай қабылдайтын басқа адамдар тәрізді ұстаймын, ойлаймын. Бұл жағдайда мен Ата-ана эго - қалпында боламын. Кейде мен балалық шақтағы сезімдерге, ойларға, қылық-әрекеттке ораламын. Бұл жағдайда мен Бала эго - қалпында боламын. Осылай біз тұлғаның үшмүшелі эго - қалпын аламыз. Бұл модель тұлғаның қылық-әрекеттің, ойлардың, сезімдердің арасындағы нақты байланысты анықтауға көмектеседі.
Бейімделген Бала және Еркін Бала.Ересек адам бола тұра мен кейде, ата-анамның үмітін ақтау үшін бала кезімдегідей әрекеттерді істеймін. Бұлай істеген кезде мен бейімделген бала эго - қалпында боламын. Кейде балалық шағымда ата-анама айтқанына қайшы әрекеттер істейтінмін. Бұнда мен ата-анамның үміттеріне бейімделмейтінмін, керісінше қарсы шығатынмын. Мен өзімді өз қалауым бойынша ұстайтынмын. Бұл жағдайда мен еркін бала эго - қалпында боламын
Позитивті және негативті Еркін Бала.Кейде балалық әрекеттерім пайдалы болады, сондықтан оны позитивті, ал керісінше пайдасыз болса, негативті деп атаймыз.
Қадағалаушы Ата-ана және Тәрбиелеуші Ата-ана.Мен бала болған кезімде менің ата-анам мені басқарып, қадағалайтын, олар маған не істеу керек, не істемеу керектігін айтып отыратын. Егер мен осылай әрекет етсем, ата-анамды қайталасам, онда мен Қадағалаушы эго - қалпында болғаным. Ал керісінше менің ата-анам мені қорғаштап, аялады.. мысалы, мен құлап қалдым да, тіземді ауыртып алдым. Егер мен осындай қылық әркет көрсетсем, онда мен Тәрбиелеуші (қамқоршы) эго - қалпында болғаным. Біз эго - қалпының функцияларын екі жақты қарастырдық.
Позитивті және негативті Қадағалаушы және Тәрбиелеуші Ата-ана. Позитивті қадағалаушы тип адамның қамын, денсаулығын ойлауға бағытталған, ал негативті қадағалаушы басқа ата-аналық қалыптардан бас тартатын, басқа адамдарды мойындамайтын тип. Позитивті тәрбиелеуші ата-ана қамқор болады, көмек береді, көмек көрсетіп жатқан адамды сыилайды. Негативті тәрбиелеуші басым болу позициядан көмек көрсетеді де, басқа адамдарды мойындамайды.
Ересек.Кез келген әрекет егер қазір және осында жағдайына реакциясы болса, онда ол ересек әрекет ретінде сипатталады. Джек Дюсей эго - қалпын сипаттайтын интуитивті тәсіл жасады, оны эгограмма деп атады. Дюсей константтылық болжауын ұсынды: Бір эго - қалпы ұлғайған кезде, компенсация үшін басқалары кішірейу керек. Психологиялық энергия бөлінісінің өзгеруі кезінде жалпы энергия мөлшері бір қалыпта болады.
Функционалды модель көріп тұрған қылық-әрекет тәсілдерді классификациялайды, ал құрылымдық модель - есте қалғандылық пен стратегиялар. Эрик Берн эго - қалпын танудың төрт тәсілін келтіреді: қылық-әрекетдиагнозы, әлеуметтік диагноз, тарихи диагноз, феноменалогиялықдиагноз.
Қылық-әрекеттік диагноздаадамның қылық- әрекетін бақылау арқылы біз оның қандай эго - қалпында тұрғаны туралы қорытынды жасаймыз. Бақылау кезінде сөздерді, дауыс ырғағын, қимылдарды, дене тұрысын, бет әлпетін естіп-көре аламыз.
Әлеуеметтік диагноздамен өзімнің қандай эго - қалпында тұрғанымды басқа адамның қандай эго - қалпында тұрып менімен байланыс жасап тұрғаны арқылы біле аламын.
Тарихи диагнозда біз адамның бала кезнде қандай болғаны туралы сұрақ қоямыз. Біз оның ата-анасы және парентальді тұлғалар жайлы сұраймыз.
Осы барлық төрт диагноз түрінде қолдану керек. Кейде эго - қалыптарды қате қабылдауымыз мүмкін: бала эго - қалпын ата-ана эго - қалпы деп, ата-ана эго - қалпын ересек деп т.с.с. бұл жағдайды контоминдалған(ластанған) дейді. Берн бойынша адамдар бірнеше эго - қалыптарын қоса алады.
Трансакциялар. Коммуникация болғанда трансакцияда болады. Коммуникацияның бастамасын стимул, ал жауапты - реакция. Берн бойынша, трансакция әлеуеметтік өзара әрекет етудің негізгі бірлігі. Параллельді (толықтырушы) трансакциялар - трансакционды векторлар бір-біріне параллель, ал олар реакция көзі болып табылатын эго - қалпына бағытталғанды білдіреді. Коммуникацияның бірінші заңы.Параллельдітрансакцияда күту элементі бар.кез келген әңгіменің соңы бар. Бірақта трансакция ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.