Кәсіпорындағы газ тасымалдау компрессорлық станцияларын автоматтандыру, бақыланатын сигналданатын параметрлерді таңдау, автоматтандыру құралдарына спецификация құру, тарылту құралғысының көмегімен газ шығынын есептеу
КІРІСПЕ
Компрессия газдарды бөлу жүйелерінде конденсациялаумен бірге қолданылады. Газдар қысымын өсіргенде көмірсутектердің конденсациялануына қолайлы жағдай туады. Компрессияланған (сығылған) газдан бірінші кезекте ауыр компоненттер конденсацияланады.
Абсорбция - газдардың кейбір компоненттердің сұйықпен (абсорбентпен) жанасуында жұтылу процесі. Абсорбция тиімділігі процесті жүргізу температурасына, қысымына, газдың және қолданылатын абсорбенттің физика-химиялық қасиеттеріне, абсорбцияланатын газдың жүру жылдамдығына, берілетін абсорбент мөлшеріне байланысты.
Белгілі газ компоненті, бұл компонентердің газ фазасындағы сыбағалы қысым, оның абсорбент болатын сұйықпен тепе-теңдіктегі булардағы сыбағалы қысымынан асқанда және газбен жанасқанда абсорбцияланады. Сондықтан, газдан абсорбентпен компоненттің бөліну тиімділігі, осы сыбағалы қысымдар айырмашылығына пропорционалды. Одан бөлек компоненттің жұтылу мөлшері уақытқа және сұйық пен газ фазаларының жанасу бетіне пропорционалды.
Қысымның абсорбция процесіне әсері Генри заңымен анықталады. Бұл заңға сәйкес газдың сұйықтыққа еруі, оның сұйықтық бетіндегі булардағы сыбағалы қысымына пропорционалды. Егер температураны өзгертпей ерітінді бетіндегі қысымды көтерсе, онда газдың жаңа бөлігі сұйыққа ауысады. Қысымды өсіру абсорбцияға жәрдемдеседі.
Температураны көтеруден газдың сұйықтықта еруі кемиді, абсорбция бәсеңдейді және тіптен жүрмеуі мүмкін. Технологиялық қондырғыларда газдан пропан мен бутанды бөлуде темпертураны 350С жоғары еместе ұстайды.
Абсорбентті таңдау абсорбцияланатын газ қасиетіне байланысты. Көмірсутекті газдар құрылымы мен молекулалық массалары жағынан жақын жеңіл бензиннің сұйық көмірсутектерімен жақсы бөлінеді. Жеңіл абсорбенттің булар қысымы жоғары болатындықтан ол абсорберден шығушы газбен көп мөлшерде ілесіп кетеді. Абсорбция қондырғыларында әдетте екі сатылы абсорбцияны қолданады: негізгі абсорбент есебінде бензин фракциясын, ал одан кейін абсорберден шығушы газ ауыр фракциялық құрамды сұйықпен, мысалы, кросин-газойл фракциясымен, газдан ілесіп кеткен бензинді бөлу үшін жуады.
Газдың сұйықпен жұтылуы жылу бөлумен жүреді. Осындайда абсорбцияны бәсеңдетпеу үшін технологиялық қондырғыларда арнайы шаралар қолданады. Мақсатты компоненттерді бөлу дәрежесін көтерудің тиімді тәсілдеріне абсорбент пен газдың, оларды абсорберге берер алдында жұмыс температурасынан төмен температураға дейін суыту болып саналады. Абсорбция жылуын бөлуді аралық шығарылған тоңазытқыштарда іске асырады. Қаныққан абсорбент жоғарғы табақшадан алынып өз күшімен немесе сораппен тоңазытқыш арқылы өткізіледі, ал одан кейін төменгі табақшаларға қайта беріледі. Шикізат пен қайта айналушы абсорбентті суыту үшін судан бөлек жасанды суытқыштарды да, пропан мен аммиакты қолданады.
Абсорбциялауда жұтылған газ абсорбенттен буландырушы колонна - десорберге бөлінеді. Десорберциялауға абсорбцияға қарама-қарсы жағдай қажет, яғни жоғарғы температура және төмен қысым.
Адсорбциялық әдіс. Газдарды бөлуде өндірісте көп қолдану таппады. Ол кейбір өсік бетті қатты заттардың (активтелген көмір, силикагель және т.б.) газдың әр түрлі компонентерін талғамды жұту қабілетіне негізделген. Сұйық жұтқыштар (абсорбенттер) сияқты қатты адсорбенттер ауыр көмірсутектерді жақсы жұтады. Адсорбция режимін дұрыс таңдап алып құрғақ газ алуға болады: адсорбцияны қоспалардан бөлінетін көмірсутектер мөлшері 50мгм3 аспайтын, тағы да құрамында ауасы бар газдардан мақсатты компоненттерді бөліп алуда қолданады.
Ректификация газ қоспаларын бөлудің соңғы сатысы болып саналады. Оны өте таза жеке көмірсутектерін алу үшін қолданады. Газдар қоспасын компоненттерге бөлу қиын болғандықтан, жұмыс істеп тұрған жүйелерінде ректификациялауға газдан конденсациялау- компреессиялау немесе абсорбциялау әдістерімен бөлінген сұйықтықты береді. Сұйытылған газдарды ректификациялаудың мұнай фракцияларын ректификациялаумен салыстырғандағы ерекшелігі - қайнау температуралары өте жақын өнімдерді бөлу және өте жоғары деңгейлі таза тауарлы өнімдер алу қажеттігі. Сұйытылған газдарды ректификациялауда колонналардағы қысым жоғары болуымен ерекшеленеді, себебі ағын жасау үшін ректификациялау колонналарының жоғарғы өнімдерін кәдімгі ауа мен су тоңазытқыштарында жасанды тоңазытуды қолданбай-ақ конденсациялау қажет. Мысалы, изобутанды 400С конденсациялау үшін бутан колоннасы рефлюкс сыйымдылығында, яғни колоннаның өзінде 0,52 МПа төмен емес қысым ұстау қажет.
Ректификациялау қондырғысының жүйесі және әрбір компоненттердің бірінен кейін бірінің бөлінуі бастапқы қоспа құрамына, өнімдердің қажетті тазалығына және алынатын фракциялар мөлшеріне байланысты.
Газфракциялаушы қондырғылар. Газдарды бөлу қондырғылары (ГФҚ) былай бөлінеді: өңделетін шикізат түріне қарай - қаныққан мен қанықпаған газдар қондырғыларына және газдардан мақсатты компоненттерді бөліп алуда пайдаланатын жүйе түріне қарап конденсациялау компреесиялауда мен абсорбциялауларға. Конденсациялау - конденсациялауда, абсорбциялау қондырғыларындағы сияқты газдан бөліп алынған көмірсутердің сұйық қоспасы одан әрі ректификациялауды пайдаланып фракцияға немесе жеке компоненттерге бөлінеді.
I.ЖАЛПЫ БӨЛІМ
0.1 Автоматтандырылатын технологиялық процесс
туралы мәлімет беру
Сұйық деңгейінің жоғары жағында аппарат диаметрінің 13 бөлігіне тең болатын биіктікте бу кеңістігі болады. Құбырлар шоғыры құбыр торы қозғалмалы немесе U тәріздес құбырлы болып жасалынады. Құбырлар шоғыры көлденең балкалармен уголоктарға бекітіліп орнатылады. Монтаж және демонтаж кезінде құбырлар шоғыры осы уголоктардың бойымен сырғытып шығарылады. Стандарт буландырғыштардың жылу алмасу бетінің ауданы 350 м2 дейін барады. Корпустағы шартты қысым 2,5 дейін, ал құбырлар шоғырында 4 дейін барады. Қыздырылатын заттың бір бөлігін буландыру керек болмаған жағдайда, яғни оның температурасын жоғарылатып тек қыздыру ғана керек болса, онда су буымен қыздырылатын қарапайым қаптама құбырлы жылу алмастырғыштарды қолданады.
Технологиялық жүйені іске қосу
* Зауыттағы ауысым басшысымен қондырғыға тазартылған кептірілген газды қабылдау туралы мүмкіндікті келісіп алу. Келісім алғаннан соң газды схема бойынша қабылдау керек: блоктан 1600 тазартылған газды л.PG-1608(1)-6,4A1-250-IN-арматура B-1801(1)- Е-1801(1)-арматураB-1802(1)-л.PG- 1801(1)-6,4A1-250-IN бойыншаблок 1700 газды кептіруге жіберу керек.
* Кептірілген газды блок 1700 л.PG-1703(1)-6,4A1-250-IN-арматура B-1804(1)-Е-1802(1)-SK-1801 (HX-103 буландырғыш)-D-1801(1)- E-1802(1)-Е-1801(1)-арматураB-180 5(1)- PV-1801- SV-1602-л.PG-1808(1)-6,4A1-250-INб ойынша тұтынушыларғы тауарлы газды жіберу керек.
* Арматураны жайлап аша отырып, В-1804(1) кірердегі қондырғыға жүйндегі қысымды 4,1МПа (қысымның жоғарлау жылдамдығы минутына 2 кгссм2 аспауы керек) дейін теріп, оныPV-1801 реттеуші клапанымен ұстап тұру қажет.
* Пропанмен салқындату жүйесін жұмысқа қосу қажет.
* D-1801(1) сепоратордағы деңгейді 26-50% (LT-1801, LT-1802 прибор) бақылау қажет, 40% деңгейде LV-1802 реттеуші клапанды ашу керек, С-1801(1) деэтанизатордың жоғарғы бөлігіне сұйық фазаны бағыттау қажет.
* С-1801(1)-де 40% (LT-1801прибор) деңгей кезінде ТV-1802 клапаны арқылы буды Е-1803(1) қыздырғышына беріп, колонна кубындағы температураны 85 - 86℃(ТI-1815,ТIС-1802) ұстау керек. Колоннаның жоғарғы бөлігінің қысымын 1,5 МПа PV-1802, PV-1803 (PICAH-1802, PIC-1803 контурлары) клапандарымен реттеу қажет.
* С-1801(1)-дегі 60-70% (LT-1803) деңгей кезінде LV-1803 реттеуші клапанын ашып,колоннаның төменгі бөлігінен этансыз тұрақсыз газды бензин С-1802(1) дебутанизаторының ортаңғы бөлігіне бағытталу қажет.
* С-1802(1)-дегі 30% (LT-1803) деңгей кезінде буды FV-1804 клапаны арқылы Е-1804(1) қыздырғышқа беру керек, кубтағы температураны 135 - 137℃ ұстау керек. Колоннаның жоғарғы бөлігінің қысымын 1МПа РIС-1804 көмегімен PV-1804 клапанымен реттеу қажет.
* Колоннадан тұрақты газ бензинін құбырөткізгішіндегі ВС-1802(1) 60-80% (LT-1805) деңгей кезінде LV-1805 реттеуші клапанын ашып, деңгейді 20 - 80% шектерінде бақылап ұстау қажет.
* D-1802(1) рефлюксті сыйымдылықтағы пропан-бутанды фракция деңгейі 40% болғанда,С-1802(1) колоннасының жоғарғы бөлігінің температурасын 62,5℃(ТI-1823) суландыру және реттеу үшінТIС-1803 контур көмегімен FV-1806 клапанымен Р-1801(1)А,В насосын қосу қажет. D-1802(1) рефлюксті сыйымдылықтағы 30 - 80% (LT-1807,LIС-1807) деңгей резевуарлы парктегі пропан-бутанды қоспаның құбырөткізгішіндегі немесе С-1803(1) колоннасының ортаңғы бөлігінің құбырөткізгішіндегі LV-1807 клапанымен реттеледі.
* Пропан-бутанды қоспаның пропанды және бутанды фракцияларына бөлінуі С-1803(1) ректификация колоннасында жүреді. Колонна кубының температурасы 96,5℃ (ТЕ-1834) ТIСА-1834 реттеу контуры көмегімен FV-1808 клапан-регулятор арқылы Е-1807(1) қыздырғышына бу берумен реттеледі. Колоннадан шығардағы қысымы 1,495МПа (РТ-1805)РIС-1805 контурымен және РV-1805 клапанымен реттеледі. С-1803(1) колоннаның жоғарғы өнімі (пропан)Е-1808(1) конденсатор-тоңазытқышында салқындатылғаннан кейінD-1803(1) рефлюксті сыйымдылығына түседі, бұдан Р-1802(1)А,В насосына суландыруға С-1803(1) депропанизаторы жоғарысының температурасын 46,5℃ (ТЕ-1805, ТIСАН-1805, ТV-1805 клапан) реттеу үшін беріледі. D-1803(1) рефлюксті сыйымдылықтағы 20 - 80% (LT-1818) деңгейін резевуарлы парктегі пропанды айдау құбырөткізгішіне қондырылған LIС-1811 контурымен және LV-1807 клапанымен реттейді. С-1803(1) колоннадағы 40-70% (LT-1818) деңгейін депропанизатордан бутанның шығардағы құбырөткізгішіне қондырылған LIСАН-1809 контурымен және LV-1809 клапанымен реттейді. Бутанды фракция С-1803(1) колоннасының төменгі жағынан Е-1809(1) конденсатор-тоңазытқышы арқылы резервуарлы паркке жіберіледі.
Пропанды салқындату жүйесі үшін қажет:
* START тетігін басу арқылы жүйені іске қосу;
* май насосы іске қосылады, жүйедегі майдың қысымы орнатылады;
* майландыру жүйесінің жұмысының дұрыстығын тексеру;
* айдалған газдың температурасын тексеру.
Компрессор қалыпты жұмыс жасаған соң, микропроцессорлы платадағы көлемдік қатынасы 2,2-ден 5,0 дейінгі басқару алтындығы үшін және өнімділігі 0%-тен 100%-ке дейінгі басқару алтындығы үшіннольді реттеу керек.
* Булындырғышқа технологиялық газды абайлап беру қажет. Буландырғыштағы технологиялық газ бен хладоагенттің температураларының орта температура ауытқуы есептік мөлшерге жақын болуы керек. Егер процестің температурасы есептіктенартық болса, газдың бір бөлігін дроссельдеу немесе буландырғыш айналасына байпастау керек.Техникалық газды дроссельдеу немесе байпастау шаралары жүргізілмеген жағдайда буландырғышта күшті қайнауға және вибрацияға әкелуі, компрессорге сұйық хладоагенттінің кетіп қалуы, майбөлгіш күбісінен майдың жоғалымына және буландырғыштың бұзылуына әкелуі мүмкін.
* 4сағаттық жұмыстан кейін толық есептік жылу жүктемесі кезіндежүйені хладоагентпен қайта толтыру қажет.
* 6 сағаттық жұмыстан соң барлық қол жетерлік фильтрлерді алып, оны тазалап және қайтадан орнату қажет. Біржолғы барлық фильтрлерді ауыстыру қажет.
* 4 сағаттық тынымсыз жұмыстан соң есептік жұмыс жағдайында компрессорды 4 сағаттан аз емес уақытқа тоқтату керек, тұрақтылығын тексеріп, қажет жағдайда оны реттеу керек.
Қондырғыны қалыпты пайдалану.
Қондырғыны қалыпты пайдалана білу берілген технологиялық режимді ұстап тұру және жеке көмірсетектер фракцияларын тиісті бөлінуін қамтамасыз ету деген сөз.
Операторлар қондырғыда жұмыс жасағанда барлық жабдықтардың жұмысын бақылап, оның белгіленген жұмыс режимін қатаң сақтау қажет.
1.2. РЕЖИМДІК КАРТА
Кесте 1
Газ турбиналы газ айдаушы агрегаттарда бақыланатын параметрлер
Бақыланатын параметр
Бақылау нүктесінің саны
Ақпаратты пайдалану орны
Дабыл қағу
Көрсету
Айдағыштың кірісі мен шығысындағы қысым
2
-
ББЩ, ДП КС
Айдағыш ішіндегі газ қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Айдағыштың кірісі мен шығысындағы газ температурасы
2
ББЩ
-
Айдағыштың көлмедік өнімділігі
1
ББЩ
ББЩ
Айдағыш роторының осьтік ығысуы
1
ББЩ
ББЩ
Подшипник дірілі
6
ББЩ
ББЩ
Подшипник температурасы
12
ББЩ
ББЩ
Қалтқылы камера сүзгісіндегі қысым құламасы
1
-
ББЩ
Бақыланатын параметр
Бақылау нүктесінің саны
Ақпаратты пайдалану орны
Дабылқағу
Көрсеу
Отын газының қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Іске қосу газының қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Іске қосу газының шығыны мен көлемі
1
-
ББЩ
Отын газының шығыны мен көлемі
1
-
ББЩ
Төменгі қысым турбина (ТНД) білігінің айналу жиелігі
1
ББЩ
ББЩ
Жоғарғы қысым турбина (ТВД) білігінің айналу жиелігі
1
ББЩ
ББЩ
Жоғарғы қысым турбина (ТВД) алдындағы газ температурасы
1
ББЩ
ББЩ
Компрессор осі алдындағы газ температурасы
1
ББЩ
ББЩ
ТНД кейінгі өнімнің жану температурасы
1
ББЩ
ББЩ
ТВД кейінгі өнімнің жану температурасы
1
ББЩ
ББЩ
Регенатор алдындағы ауа температурасы
4
ББЩ
ББЩ
Жану камерасында жалынынң болуы
1
ББЩ
-
ТВД алдында өнімнің жану қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Компрессор осінен кейінгі ауа қысымы
1
ББЩ
-
Айдағыш потрубкасындағы ауа қысымы
1
ББЩ
-
ГПА дамытатын қуат
1
-
ББЩ
Газ айдаушы агрегаттардың ПӘК
1
-
ББЩ
ГПА жеке механизмдерінің жағдайы
-
ББЩ
-
ГПА жағдайы
3
ББЩ
-
ГПА- газ айдаушы агрегаттар; ДП КС- компрессорлық стансаның диспетчерлік пункты; ББЩ- басты басқару щиті
1.3.Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау
Бу-Газ Турбиналы Қондырғы -- бу және газ турбиналарының жұмыс циклдері біріктірілген энергетикалық қондырғы. Бу-Газ Турбиналы Қондырғыда жұмыстық дене ретінде отынның жану өнімдері мен қыздырылған ауа (газ турбинасында), бу (бу трубинасында) немесе бір турбинадағы бу-газ қоспасы пайдаланылады. Бу-Газ Турбиналы Қондырғының газ турбиналы қондырғыларға қарағанда артықшылығы -- жұмыстық дененің бастапқы температурасы жоғары, ал әкетілетін жылу температурасы төмен болады. Бу-Газ Турбиналы Қондырғының бірнеше сұлбасы бар, олардың ішінде біріктірілген қондырғылар көп қолданылады. Оларда газ турбинасының жану камерасына барлық пайдаланылатын отынның (табиғи газ, мазут) тек 20%-і ғана жіберіледі. Газ турбинасы арқылы өткен, құрамында жануға қатыспаған оттегі бар жану өнімдері бу турбинасының оттығына келіп түсіп, онда басқа отынмен (сапасы төмен) бірге жанады. Газ турбинасына келіп түсетін газдың бастапқы температурасы жоғары болған сайын утилизатор-қазандармен жабдықталған сұлбалардың артықшылығы байқалады. Мұндай Бу-Газ Турбиналы ҚондырғыдаС бастапқы температурасы кезінде (пайдалы әсер коэффициенті шамамен 46%) отын шығыны 270 кВтҺсағ-қа азаяды. Қазіргі кезде Қазақстандағы газ және мазутпен жұмыс істейтін электр станцияларын бу-газ қондырғыларымен техникалық қайта жарақтандыру жұмыстары қолға алынуда.
1.4 Қорек көзін таңдау
Электр тартылымдар аспаптарды, реттегіштерді, басқару аппаратурасын және басқа автоматтандыру құралдарын жалғауға, қалқан мен пульттарда орналасқан аспаптарды өзара жалғауға қызмет етеді. Электр тартылымдарды қорапта, лоткада, қорғаныс құбырларында қолданады. Қоршаған орта температурасына жарамды болуы қажет. Әрбір құрылысының өздік белгіленуі және маркасы бар кабель маркасы сол кабельді сипаттайтын құрылысынан бастапқы әріптерінен тұрады.
Электр тартылымдар арнайы кабель құрылысында трубаларда ішкі орындардың жарларында, өнеркәсіп мекеменің ішкі цехтарында және коллекторларда - яғни жер астында, байланыс желісімен коммуникация желілерімен бірге төленеді.
Кабель желілерінің жұмыс процесі кезінде кабель бітемесінде зақымдар пайда болуы мүмкін. Зақымдар электр тесігімен сипатталады.
Электр аппаратуралары мен тораптарындағы қысқа тұйықталуларды, ұшқынды, кабельдер мен сымдар изоляциясының жануын, басқарудың автоматтық жүйесінен бас тартқызуыды болдыруы мүмкін жарамсыздықтар тез арада жойылуы тиіс.
Электр құрал-жабдықтарына жөндеу жұмыстарын жүргізу қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес жүргізілуі қажет.
Кабель КВВГ -10x1,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Кабель КПВГ -10x2,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Электр тартылымдарды дірілден, механикалық зақымданудан, ылғалдан, агрессивті газ, шаңнан қорғау қажет.
1.5 Регламенттік карта
Сорғы түрі
Жиілігі, с
ТО
Т
С
К
Жоспарланған диагностикалық бақылау
НМ 500-300; НМ 710-280
700-800
3500-4200
7000-8400
28000
1750-2100
НМ 1250-260; НМ 10000-210
700-800
4200-6000
8400-12000
36000
2100-3000
16НД-10'1-24НД-14'1
700-800
3500-4200
7000-8400
28000-36000
1750-2100
14Н-12'2
700-800
3500-4200
7000-8400
28000
1750-2100
НМЛ 1250-60-НМП 5000-115
700-800
4200-6000
8400-12000
36000
2100-3000
НПВ 1250-60-НПВ 5000-120
300-350
4500-5000
9000-10000
18000-20000
1800
Вортингтон 26QL СМ2
300-350
4500-5000
-
24000
1800
12 НДСН-20НДСН
700-800
3500-4200
7000-8400
28000
1750-2100
ЦНС
700-800
4200-6000
8400-10000
36000
2100-3000
ЭЦВ
-
3500-4200
-
25200
1750-2100
12НА-9'4
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
4К-6;4К-8:4К-12
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
2К-2030; ЗК-4530
700-800
3500-4200
25200
1750-2100
НВ 5050 (АХП 4531-А-1-П)
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
ФГ-8131
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
НШ-40-6-184
700-800
4200
-
25200
700
Ш5-25М; Ш-40-6 (РЗ-30 И)
700-800
4200
-
25200
700
НОУ 50-350
700-800
4200-6000
8400-10000
36000
2100-3000
1.6 Реттеуші және көмекші техникаларды таңдау
Кадатдық - бекітілген бұрыш айналымының импулстік сигнал басқаруын басқа түрге енгізу үшін пайдаланылады. Яғни əр импулсте механизм қатал берілген бұрыштық қадам жасайды.
1.7 Реттеуіш түрін таңдау және реттеуді есептеу
Тұрақты айнымалыда айналдырушы кезең электроқозғалтқыштық волдан реттеу органына əдетте электромагниттік муфта арқылы беріледі. Қозу тоғын ауыстра отырып шығыс валының бағытымен айналу жылдамдығын реттейді.
ЭАМ-нің ең негізгі техникалық талаптары :
а) Статикалық тұрақтылық жəне механикалық характеристикалық сызықтық барлық - өзгеріс басқару диапазонында.
б) Ротордың бұрыштық айлану жылдамдығының сызықтық тəуелділігінің жұмыс диапазон кезіндегі басқаратын сигнал мөлшері;
в) Жоғары тез əрекет динамикалық параметр басқаруына байланысты;
г) Үлкен шығаратын момент;
д) Кішкентай басқару қуаттылығы, электроқозғалтқыш валындағы механикалық қуаттылығының едəуір болуына қарамастан;
е) Самаход жоқтығы яғни қалған айналу маментінң аздығы басқару сигналының жоқ болуынан;
ж) Жоғары сенімділік;
з) Габарит, өлшем масса аздығы.
Электроқозғалтқыштық атқару механизмдері (ЭАМ) өнеркəсіп жəне ауылшаруашылық жүйе автоматикасында ең көп тарауда ЭАМ-нің кіші қуаттылығында 1000-қа дейін екі фазалық асинхронды қозғалқыштар немесе тұрақты тоқ қозғалтқыштарында əдетте қолданылады ал қуаттылығы көпретінде үш фазалық қысқа тұйықталған немесе фазалық ротрлар қолданылады азаюына немесе реттеу сапасын жақсарту үшін тегеуіш қолданылады. Конструктивті ЭАМ əдетте шығыс валынын айналу қозғалысымен орындайды да шығыс штогының алға басумен сирек орындайды.
1.8 Бірінші түрлендіргішті таңдау және монтаждау
Өлшем (физикалық шаманың өлшемі, ҚР СТ 2.1-2000) деп берілген мөлшердегі физикалық шаманы жаңғырту (сақтау) үшін қолданылатын өлшем құралы. Өлшемнің бұл құралдарына кірлер, ұзындықтық ұштың өлшемдері, т.б. жатады. Тәжірибеде бір мәнді және көп мәнді өлшемдер, сондай-ақ өлшемдер жиыны және магазині қолданылады. Бір мәнді өлшемдер бір мөлшердегі шамаларды жаңғыртады (кірлер). Көп мәнді өлшемдер физикалық шаманың бірнеше өлшемдерін бейнелейді. Мысалы, миллиметрлік сызғыш заттың ұзындығын сантиметрмен де, миллиметрмен де көрсете алады.
Өлшемнің жиындары мен магазиндері шаманың кейбір аралық немесе қосынды мәндерін бейнелеуге мүмкіндік алу үшін бір мәнді және көп мәнді өлшемдердің бірігуін көрсетеді. Өлшемдер жиыны әртүрлі мөлшердегі біртекті өлшемдердің жиынтығын көрсетеді, ол жиынды қолдануға мүмкіндік береді, мысалы, лабораториялық кір жиыны. Өлшемдермагазині - бір механикалық бүтінге конструктивті біріктірілген өлшемдер магазині.
Бір мәнді өлшемдерге стандартты үлгілер және стандартты заттар жатады. Стандартты үлгі - белгілі бір сипаттаманың сандық мәнін орнату мақсатында метрологиялық аттестациялауға ұшырайтын, қажетті түрде рәсімделген заттың белгілі мөлшері (пробасы). Бұл сипаттама (немесе қасиет) сыртқы ортаның белгіленген жағдайларында мәні белгілі шама болып табылады. Мұндай үлгілерге, мысалы, қаттылықтың нақты мәндері бар минералдар жиыны жатады. Олар осы параметрді басқа минералдарда анықтау үшін пайдаланылады (Моосшкаласы).
Өлшемдерді пайдаланғанда олардың номиналды және нақты мәндерін, сондай-ақ өлшем қателігі мен разрядын (дәрежесін) ескеру қажет. Номиналды деп өлшемде көрсетілген мәндіатайды. Өлшемнің нақты мәні ресми эталонды пайдаланған жоғары сапалы өлшеу нәтижесі ретінде арнайы куәлікте көрсетілуі керек.
Номиналды және нақты мәндердің айырмасы өлшемнің қателігі депаталады. Қателікке таңбасы бойынша қарама-қарсы шама өлшемде көрсетілген номиналды мәнге түзетуді білдіреді. Аттестациялау кезінде қателіктер табылуы мүмкін болғандықтан, өлшемдер разрядтарғабөлінеді (1, 2-разрядты) және разрядты эталондар деп аталады (үлгілі өлшеуіш құралдар). Оларды өлшем құралдарды салыстырып тексеру үшін пайдаланады. Өлшем қателіктерінің шамасы өлшемдерді топтарға (кластарға) бөлу үшін негіз болады.
Өлшемдік түрлендіргіш - өлшеуіш ақпараттың сигналын өңдеу немесе сақтау үшін, сондай-ақ көрсеткіш құрылғыға беру үшін қолайлы күйге түрлендіру қызметін атқаратын өлшемқұралы (8-сурет). Өлшемдіктүрлендіргіштергеөлшеуішасп аптардың конструкторлың сұлбасына (сызбасына) кіреді, не онымен бірге қолданылады, бірақ түрлендіргіштің сигналдары бақылаушыға тікелей сезілмейді. Мысалы, түрлендіргіш кернеуді күшейту үшін, компьютер жадысына ақпаратты жіберу үшін қажет болуы мүмкін. Түрленетін шаманы кіруші, ал түрлендіру нәтижесін - шығушы шама деп атайды. Өлшеуіш түрлендіргіштің негізгі метрологиялық сипатыболып, түрлену функциясы деп аталатын кіруші және шығушы шамалар қатынасы саналады.
Түрлендіргіштер мынадай болып бөлінеді: алғашқы (өлшенетін шаманы тікелей қабылдайтын), шығысында шама тіркеу немесе арақашықтықта тасымалдау үшін ыңғайлы түрге ауысатын - тасымалдаушы; алғашқылармен бірге жұмыс істейтін және физикалық шаманың тегін өзгертуге әсер етпейтін - аралық түрлендіргіштер.
==Өлшеудіңтүрлері. Классификациясы.==
Өлшенетін шаманың сан мәнін алубойынша 4-ке бөлінеді: тікелей, жанама, жиынтық және бірлесіп өлшеулер.
Тікелей өлшеу деп өлшенетін шаманың мәнін бірден эксперимент көмегімен өлшеу. Жалпы практикадағы өлшеу осы тікелей өлшеу бола алады. Тікелей өлшеуге мысал келтірер болса қондасызғышпен өлшеу, штангенциркульмен өлшеу немесе таразымен салмақты өлшеуді атап өтсек болады.
Өлшеуіш аспаптар - өлшеуіш ақпаратты пайдаланушыға қабылдауға ыңғайлы түрде алуға мүмкіндік беретін өлшем құралдары.
Тікелей әсер ету аспаптары сәйкес градуировкасы бар көрсету құрылғыларында өлшенетін шаманы бейнелейді. Мұнда физикалық шама тегі өзгермейді. Тікелей әсер ету аспаптарына, мысалы, амперметр, вольтметр,термометр жатады.
Салыстыру аспаптары өлшенетін шаманы мәні белгілі шамалар мен салыстыруға арналған. Мұндай аспаптар ғылыми мақсаттарда кең қолданылады, сондай-ақ сәулелену көздерінің жарыңтығы, сығылған ауаның қысымы сияқты шамаларды өлшеу үшін тәжірибеде кең қолданылады.
Өлшеуішқондырғылар мен жүйелер - өлшем объектісінің бір немесе бірнеше физикалық шамасын өлшеу үшін, қосалқы қондырғылар мен функционалдық белгісі бойынша біріктірілген өлшем құралдарының жиынтығы. Әдетте, мұндай жүйелер автоматтандырылған және ақпараттық жүйеге енуін, өлшеу процесінің автоматтандырылуын, пайдаланушы қабылдау үшін өлшеу нәтижелерінің өңделу мен сипатталуын қамтамасыз етеді. Мұндай қондырғылар (жүйелер) бақылау үшін де пайдаланылады (мысалы, өндірістік үдерістерді), ол әсіресе статистикалық баңылау әдісі үшін, сондай-ақ сапаны басқаруда пайдаланылады.
Өлшеуіш жабдықтар - шаманы өлшеудің қосалқы құралдары. Олар дәлдіктің жоғарғы деңгейі қажет болғанда өлшеу нәтижелеріне түзетулерді есептеу үшін қажет. Мысалы, егер аспаптың көрсетулері қатаң шектелген (құжатта көрсетілген) температура кезінде дәл болса, термометр қосалқы құрал бола алады. Өлшеуіш жабдықтар қосалңы құралдың өзінің қателіктері мен байланысты өлшеулер нәтижелеріне белгілі бір қателіктерді енгізетінін ескерген жөн. Метрологиялық ережелер бойынша өлшем құралдары екі түрге бөлінеді: жұмысшы өлшем құралдары және эталондар. Жұмысшы өлшем құралдары техникалық құрылғылардың, технологиялық үдерістердің, сыртқы ортаның параметрлерін анықтау үшін қолданылады. Жұмысшы құралдар лабораториялық(ғылыми-зерттеулерүші н), өндірістік (технологиялық үдерістердің сипаттамаларын қамтамасыз ету және бақылау үшін), алаңдық (ұшақтар, автомобильдер, кемелер үшін) болуы мүмкін. Жұмысшы құралдарының әрбір түрі айрықша көрсеткіштерімен ерекшеленеді. Осылайша, өлшемнің лабораториялық құралдары - ең дәл және сезгіш, ал олардың нәтижелері жоғары тұрақтылық пен сипатталады. Өндірістік құралдар өндірістік процестің түрлі факторлары: температура, ылғалдылық, т.б. сияқты факторлардың әсеріне қарсы тұру қасиетіне ие. Алаңдық құралдар сыртқы әсер етулердің кеңшектерінде үнемі өзгеріп отыратын жағдайларда жұмыс істейді.[[1]]
1.9 Кабель құрылғысын таңдау және элементтерін монтаждау
Электр тартылымдар аспаптарды, реттегіштерді, басқару аппаратурасын және басқа автоматтандыру құралдарын жалғауға, қалқан мен пульттарда орналасқан аспаптарды өзара жалғауға қызмет етеді. Электр тартылымдарды қорапта, лоткада, қорғаныс құбырларында қолданады. Қоршаған орта температурасына жарамды болуы қажет. Әрбір құрылысының өздік белгіленуі және маркасы бар кабель маркасы сол кабельді сипаттайтын құрылысынан бастапқы әріптерінен тұрады.
Электр тартылымдар арнайы кабель құрылысында трубаларда ішкі орындардың жарларында, өнеркәсіп мекеменің ішкі цехтарында және коллекторларда - яғни жер астында, байланыс желісімен коммуникация желілерімен бірге төленеді.
Кабель желілерінің жұмыс процесі кезінде кабель бітемесінде зақымдар пайда болуы мүмкін. Зақымдар электр тесігімен сипатталады.
Электр аппаратуралары мен тораптарындағы қысқа тұйықталуларды, ұшқынды, кабельдер мен сымдар изоляциясының жануын, басқарудың автоматтық жүйесінен бас тартқызуыды болдыруы мүмкін жарамсыздықтар тез арада жойылуы тиіс.
Электр құрал-жабдықтарына жөндеу жұмыстарын жүргізу қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес жүргізілуі қажет.
Кабель КВВГ -10x1,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Кабель КПВГ -10x2,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Электр тартылымдарды дірілден, механикалық зақымданудан, ылғалдан, агрессивті газ, шаңнан қорғау қажет.
1.10 Трубалық құрылғы таңдау және элементтерін монтаждау
Автоматтандыру аспаптары мен құралдарының құбыр тартылымдары - деп технологиялық жабдықта, ғимарат элементтерінде өткізілген және бекітілген, бекіту және құрастыру бөлшектерін жалғауға, арматура, қорғаныс құралдарын жалғайтын құбыр құралымдарын және құбыр кабельдерін (пневмокабель) айтады. Суды жылыту қазанын автоматтандыруда импульсті, бұйрық, қорек және қосалқы құбыр өткізгіштері қолданылады.
Импульсті құбыр өткізгіштері - таңдау құрылғыларымен бақылау-өлшеу аспатарын, түрлендіргіштермен реттегіштерді жалғауға арналған.
Бұйрық құбыр өткізгіштері - автоматика функционалды блоктарын (түрлендіргіштерді, екінші аспаптарды, реттегіштерді, орындағыш механизмдерді) өзара жалғауға және бұйрық дабылдарын таратуға арналған.
Полипропиленді PN 10 құбырлар ішкі диаметрі 20 - 110 мм қолданылады.
PN 10 -- полипропиленді құбыр: сипаттамасы ыстықта қолдануда (жылуы 60 градусқа дейін), салқын смуен қамтуға, номиналды жұмыс қысымы -- 1,6 МПа;
Құбыр өткізгіштерін монтаждау. Өрт және жарылу қаупі бар қоспалар өткізгіш бойымен басқа орындарға кіріп кетпейтіндей етіп тартылу керек. Сальниктер арқылы тығыз етіп орындайды.
Полипропилен құбырлары арзан бағасы, болат құбырлардан жеңіл. Монтаждау жұмыстары жеңіл.
Құбыр өткізгіштерін монтаждау. Өрт және жарылу қаупі бар қоспалар өткізгіш бойымен басқа орындарға кіріп кетпейтіндей етіп тартылу керек. Сальниктер арқылы тығыз етіп орындайды.
1.11 Басқару қалқанын және шкафты таңдау
Бақылау құралдарын, сигнализация және басқару құралдарын арнайы қалқан мен пульттарда орналастырады, тек бір жерде жинап қоймай, оларды зиянды әсерлерден де қорғайды. Қалқан мен пульттағы аппаратураны фасадты панельде орналасқан, бұрылмалы рамада орналастырады.
Қалқан шкаф тәрізді щш-зд-2000-600-600.
Жазатын рамкасы рпм-55, ту-36.1130 - 74;
Қалқан шкаф тәрізді щш-зд екі фасадты панельден жасалған, қақпағы, есігі, қапталдарымен, қалқанда аппаратураны орналастыруға арналған бұрылмалы рамалар бар. Алдыңғы және сыртқы есіктері бар.
- статив тұрағы С-1-600-УХЛ4-1РОО ОСТ 36.13-76.
Артқы есікпен қосалқы панель - Панель ПнВ-Д-УХЛ4 ОСТ 36.13-76
L=600 мм; А=400 мм; В=600 мм; А2=540 мм;
1.12 Орындағыш механизм мен екінші жабдықтарды монтаждаудың техникалық шарттары
Орындағыш механизм МЭО-6,3-99.
Орындағыш механизмді реттегіш шибер колонка корпусына бекітілген кронштейнге қондырады. Электрлік орындағыш механизмдер кронштейннің негізі немесе бүйір қабырғасы болып есептелінеді. Орындағыш механизм шығыс вал осі горизонталды орналасу керек. Орындағым механизм шығыс валын реттегіш орган валымен қатты тягамен біріктіреді. Электрлік орындағыш механизмдер корпусын қимасы 4 мм көлемді өткізгішпен жерлейді, механизмдегі арнайы болтпен. Бу қыздырғышта электрқозғалтқыштар бұрылмалы заслонканы басқаруға қондырылған. Басқару редуктор валы арқылы жүргізіледі.
МЭО орындағыш механизмдерін монтаждау тәртібі:
- фундаментке немесе өтпелі құрылысқа механизмді қондыру және сәйкес бекініспен бекіту;
- екпінді алу;
- қол жетегімен бұрып, рычагты орнына қою;
Жылжымалы қондырғының оның корпусын тек жұмысшы схемасымен оның көмегімен жермен қосқышқа қосып қойып сынауға тыйым салынады. Сыналатын жылжымалы қондырғының корпусы көлденең қимасы кемінде 10 мм кв. майысқаң мыс өткізгіштен жасалған жермен қосқыш арқылы жеке қосылуға тиіс.
1.13 Жалғану кестесі және сымдардың қосылуы
Кесте 1 - Тартылымдарды жалғаудың және қосудың кестелері
Кабель, жгут, құбыр
Бағыт
Кабель, өткізгіш
Құбыр
қайдан
мында
Марка, талсым саны, қима
Длина,м
Марка, диаметр
Ұзынд,м
1
2
3
4
5
6
7
1
К3a
1,6,7,9
КВВГ
4х1,5
32
2
К4a
2,4,8,10
КВВГ
4х1,0
40
3
К7
3,5,11
КПВГ
4х1,0
18
4
К11
Қалқан КИПиА
КПВГ
4х2,5
20
5
К10б
Қалқан КИПиА
КПВГ
4х2,5
25
1
К4б
Қалқан КИПиА
12,15
Тр65
40
2
К6б
Қалқан КИПиА
12,15
Тр65
44
3
К1
Қалқан КИПиА
4,5,8,9,10,11,12,15
Тр65
40
4
К6
Қалқан КИПиА
4,5,8,9,10,11,12,15
Тр65
36
5
К10а
Қалқан КИПиА
Тр65
38
1.14 Автоматты жабдықтардың спецификациясы
Кесте 2 - Тапсырыстық спецификация
№
Аталуы және техникалық сипаттамасы
Типі, маркасы, белгісі
Зауыт дайындаушы
Ед. изм.
Саны
Масса
салмақ кг
1
Кедергі термотүрлендіргіш мыс 50М
ТС-045
г.Омск Эталон
шт.
8
0,5
2
Тягомер 0-0,250 кПа
ПД-1
"DANFOSS IWK Regler GmbH", Германия
шт.
6
2
3
Напоромер 0-2,5 кПа
ПД-1Н
Г. Челябинск
шт.
1
4
Орындағыш механизм
МЭО-6,3-99
Г.Чебоксары
шт.
4
4,1
5
Деңгейді бақылау
ПКУП
Г. Челябинск
шт.
2
6
лазер модулі
ЛМ
Г. Челябинск
шт.
1
0,6
7
фотоқабылдағыш
ФПУ
Г.Томск
1
1
8
Электрконтактілі манометр
ДМ2005
Г.Томск
1
9
Термометр
П8,5.240.163
Г.Томск
1
10
Электржетек Uпит=~220 В
NM230A_SR
Германия
1
11
клапан соленоидты
SIRAL DN15
12
Температуралық реле
ТР-1А
13
Бобышка
БП-М18 Х 1,5; L - 55
шт.
6
14
Таңдау құрылғысы
ЗК4-279.00-90
ЗК4-280.00-90
шт.
4
15
Полипропиленді құбыр
PN 10
Г.Екатеринбург
шт.
0,1
16
Кабель
КВВГ
4х1,5
шт.
8
17
Кабель
КПВГ
4х2,5
шт
18
короба марки
IP 6566
шт.
19
Щит шкаф щш L=600 мм; А=400 мм
зд-2000-600-600
Г.Караганда
шт.
1
20
Автоматика потенциометры
КСМ 2
Г. Челябинск
шт.
3
21
Автоматика логометры
Л - 64
Г. Челябинск
шт.
3
22
милливольтметр
М - 64
шт.
2
Арнайы бөлім
2.1 Компрессорлардың түрлері
Өндірістік қажеттіліктер үшін 3 кВт дейінгі поршенді компрессорлар қолданылады. Олар ауа тұтынудың аз, бірақ тұрақты көлемі бар жерде қолданылады. Бірінші кезекте, бұл сығылған ауаны бүріккіш пистолеттерге, шиналарды ауыстыруға, пневматикалық құралдарға - соққы беретін кілттер, бұрағыштар, бұрғылар, пневматикалық қашау, беттік ұнтақтағыштар, кескіш тегістеуіштер (ұнтақтағыштар), пневматикалық қайшылар және т.б.
К 29 поршенді компрессорлары белбеу жетегімен байланысқан жеке қозғалтқышы мен басына ие. Бұл конструкциямен компрессордың басы төменгі жиілікте айналады, бұл компрессордың үздіксіз жұмыс жасауына, үнемдеуіне, шу деңгейінің төмендеуіне және қызмет ету қабілетінің жоғарылауына мүмкіндік береді.
Белдікті басқарылатын поршенді компрессорға демалыс қажет екенін есте ұстаған жөн. Сондықтан осындай сыйымдылығы бар компрессорды және компрессор үнемі жұмыс істемейтін қабылдағышты таңдау керек. Поршенді компрессордың орташа жұмыс уақыты әдетте сағатына 30 минуттан аспайды.
Көлемді компрессорлар жұмыс камерасын газбен бірге толтырып, жұмыс камерасының бар көлемін мәжбүрлеп төмендету арқылы одан әрі қысу арқылы жұмыс жасайды. Газдың кері ағымын болдырмау үшін клапандар жүйесі камераны толтыру және босату фазаларында кезек-кезек ашылып, жабылады. Өз кезегінде, динамикалық компрессорлар қысымның әлеуетті энергиясына ішінара ауысатын кинетикалық энергияны беру арқылы газ қысымын арттырады. Компрессорлардағы қысу принципін жүзеге асыру әртүрлі тәсілдермен жүзеге асырылуы мүмкін, бір-бірінен сығылған газдың сипаттамалары, қысу жағдайлары және т.б. ерекшеленеді. Бұл құрылғыны нақты тапсырманы барынша бейімдеуге мүмкіндік береді.
Поршеньдік компрессорлар
Поршеньдік компрессорлар ең алғаш пайда болған және көлемді компрессорлардың әрекет ету қағидасын көрсетеді. Білікпен басқарылатын кранды-таяқтық механизм цилиндрдегі поршеньдің кері қозғалысын қамтамасыз етеді. Осылайша, поршень мен цилиндрмен шектелген жұмыс камерасы оның көлемін поршеньдік позицияға қарай дәйекті түрде өзгереді. Бір жақты клапандар жүйесі газдың сыртқа қарама-қарсы бағытта ағып кетуіне жол бермейді.
Дизайн ерекшеліктері де осы құрылғыларды кіші топтарға бөлуге мүмкіндік береді. Жұмыс камерасының дизайнын ескере отырып, компрессорлар бір және екі рет әрекет етуі мүмкін. Екінші жағдайда поршень шағын қалыңдығына ие және жұмыс камерасын екі бөлікке бөледі. Камераның бір бөлігінде қозғалатын кезде, газ қысылып, шығыс құбырына жіберіледі, ал екінші бөлігі кіріс құбырынан газ толтырылады. Осылайша біліктің бір революциясы үшін екі қысу циклі орын алады. Цилиндрлер саны бойынша поршеньдік компрессорлар бір цилиндр, екі цилиндр және т.б. болуы мүмкін. Егер газ компрессордың бірнеше цилиндрінде дәйекті түрде қысылса, онда мұндай компрессор көп сатылы деп аталады және сатылар саны өткен цилиндрлердің санын анықтайды. Цилиндрлердің орналасуына қарай, поршеньді компрессорлар көлденең орналасуы, тік, бұрыштық, V-пішіні және керісінше құрылғыларға бөлінеді.
Сурет 1. Поршеньдік компрессордың сызбасы
Сонымен қатар, поршеньді компрессорлар олардың мақсатына сәйкес 4 топқа бөлінеді:
Тұрмыстық мақсаттар үшін компрессорлар
Жабдықтың бұл түрі кішігірім өлшемдерде, қозғалу қабілетімен, қысылатын заттардың аз мөлшеріне деген қажеттілігімен, қысқа пайдаланумен, төмен шуылмен және іс жүзінде ешқандай техникалық қызмет көрсетумен ерекшеленеді. Тұрмыстық компрессорлар әдетте 8 барға дейін қысым жасайды. Компрессорлардың бұл класты үздіксіз және қарқынды жұмыс істеуі айтарлықтай бұзылуына әкелуі мүмкін, жөндеу шығындары жаңа қондырғыны сатып алуға сәйкес келеді. Бұл компрессор классы, әдетте, жөндеу цехтарында, автокөліктерге қызмет көрсету станцияларында, құрылыста қолданылады.
Жартылай кәсіби компрессорлар
16 барға дейінгі қысым 2 текше метрге дейін сорып алады. м мин. Жұмыста сенімді. Кемшіліктері шуылға байланысты болуы мүмкін, мерзімді жөндеуді қажет етеді. Сығымдалған ауадағы компрессорлық майдың бұл түрі көп, сондықтан олар тиімділікпен ерекшеленбейді. Тұтынушылар - жеке тұлғалар мен шағын бизнес.
Өнеркәсіптік компрессорлар
Осы типтегі жабдық техникалық салаларда технологиялық циклдің әртүрлі секторларында қолданылды. Жеңіл және ауыр өнеркәсіп кәсіпорындары, вагон жөндеу цехтары, ірі өндірушілер. Адсорбциялық типті құрғатқышпен жабдықталған медициналық компрессорлар, дыбыс өткізбейтін корпус. Коррозияға қарсы өңдеу бар қабылдағыш. Жоғары қысымды компрессорлар. Розеткадағы ең үлкен жұмыс қысымы 60 барға қуатты электр қозғалтқышымен қамтамасыз етіледі.
Майлау цилиндрсіз компрессорлар
Олар әртүрлі газдарды қысады және өндірісте қажет, мұнда май болмайтын таза, қысылатын орта болуы керек. Мөр ретінде композиттік материалдардың поршенді O-шеңберлері қолданылады. Лабиринттің тығыздығы практикалық қолдануда өзін көрсете алмады. Цилиндрлі майлаусыз компрессорлар ұзақ уақыт жөндеуден өтпей жұмыс істейді.
Бұрандалы компрессорлар
Бұрандалы компрессорлар денеде бір, екі немесе одан да көп бұрандалардың ішіне жабық. Яғни бұрандалы компрессорлар болуы мүмкін: бір бұранда, екі бұранда және т.б. Бұрандаларды жылжытқанда, кеңістіктің жылжымалы жұмыс көлемдері түзіледі, тікелей бұрандалармен және корпустың қабырғаларымен шектеледі. Мұндай компрессорлар поршеньді компрессорларға қарағанда анағұрлым өлшемді, әрі әлдеқайда тұрақты және өнімділігін арттыруға қабілетті. Бұрандалардың арасында жұмыс істеген кезде айтарлықтай үйкеліс күштері пайда болуы мүмкін, сондықтан майлайтын материалдар, әдетте майды жағатын май, бөлшектердің тозуын азайту үшін қолданылады. Дегенмен, антифрикционды материалдарды іріктеу қосымша майлаусыз жұмыс істеуге мүмкіндік береді, оған байланысты мұнай мен майсыз компрессорлар бөлінеді. Екіншісі, қысылған газ мен жағармайдың контактісі жол берілмейтін жағдайларда қолданылады.
Сурет 2. Бұрандалы компрессор сұлбасы
Тісті компрессорлар
Тісті компрессорлар жұмыс істейтін элемент ретінде керісінше бағыттарда айналып өтетін екібұрыш механизмдерін пайдаланады. Тісті дөңгелектерді қоса алғанда, модельден модельге дейін айтарлықтай ерекшеленуі мүмкін. Мұндай компрессорлардағы жұмыс камерасы тісті берілу тістерімен және құрылғының корпусымен кеңістікті кесу арқылы қалыптастырылады. Әр түрлі тістердің тістерін тартқанда, жұмыс камерасының көлемі азаяды, қысым астында газ шығыс құбырына түседі. Мұндай компрессорлар төмен қысымда газды жеткізу талап етілетін жағдайларда табысты қолданылады .
Сурет 3. Тісті компрессор сұлбасы
Мембраналық компрессорлар
Мембраналық компрессорлар олардың дизайнында серпімді полимерлі мембранадан тұратындығымен сипатталады. Негізінен мұндай компрессорлар поршенділерге ұқсайды, олардағы поршеньдің рөлі мембранамен орындалады. Әртүрлі бағытта жасалатын мембраналар жұмыс камерасының көлемін және клапан жүйелерін бірдей өзгертеді. Мембрананың өзі механикалық, пневматикалық, электрлік немесе мембраналық поршень болуы мүмкін. Бұл дискілердің барлық түрлері сорғалы газдың құрылғыны пайдалану кезінде мембраналық және жұмыс камерасының корпусынан басқа ештеңемен байланыста болмайтындығын біріктіреді. Бұл мембраналық компрессорларды айдалатын газдың жоғары тазалығын қамтамасыз ету қажет болған кезде талап етіледі.
Сурет 4. Мембраналық компрессор сұлбасы
Сұйық сақиналы компрессорлар
Сұйық сақиналы компрессорлар өздерінің жұмысына көмекші сұйықтықты пайдаланады. Цилиндрлік корпуста (статорда) ротор ротордың осіне бекітілген тақталармен бекітіледі, ротордың осі статор осіне қатысты араласады. Сұйық компрессорға құйылады, ол кезде ротор айналады, сақина түрін алып, корпустың қабырғаларына тасталады. Жұмыс кеңістігі роторлы тақталармен, сұйықтықтың корпусымен және бетімен шектеледі. Роторлық пластинадағы компрессордың жағдайы сияқты, ротордың және статордың осьтерінің жылжуы жұмыс камераларының көлемінің өзгеруін қамтамасыз етеді. Мұндай компрессорларда сорылатын газ сөзсіз сұйықтықпен жанасады, ол ішінара газ ағынымен тасымалданады, сондықтан ағынды ағынға бөлу бөлімі, сондай-ақ компрессорлық сұйықтық беру жүйесі қамтамасыз етіледі. Мұндай құрылғылар, әсіресе, сорғымен жұмыс істейтін сұйықтық тамшылары бар болған кезде жарамды.
Сурет 5. Сұйық сақиналы компрессор сұлбасы
Динамикалық компрессорлар және оның түрлері
Компрессорларда әрекет етудің динамикалық қағидаты бойынша газ механикалық энергияны білікпен қамтамасыз ету нәтижесінде, сондай-ақ жұмыс істейтін заттың роторлы жүздермен өзара әрекеттестігі нәтижесінде қысылады. Ағым бағытына және дөңгелектің түріне қарай мұндай машиналар орталықтан және осьтік бөлінеді.
Турбокомпрессорлар динамикалық машиналар болып табылады, онда газ қысу процесі нәтижесінде жүреді өзара айналмалы және стационарлық торлар.
Радиалды компрессорлар
Радиалды компрессорлар өз атауын құрылғыдағы газ ағымына қарай алды. Бұл типтің ең қарапайым компрессоры корпус пен білікке орнатылған монолиттен тұрады. Айналған кезде дөңгелектің пышақтары радиалды бағытта газды осьтен жылжытады, осылайша кинетикалық энергияны оған ауыстырады, содан кейін ішінара қысымның ықтимал энергиясына айналады. Газ осьтік кіріс арқылы дөңгелекті енгізеді, содан кейін пышақтарға құлайды, радиалды бағытта тасталады және спираль газ коллекторына енеді, содан кейін шығыс диффузоры арқылы шығарылады. Мұндай компрессорлардың имплерлері пышақ түрінде де, жалпы құрылыста да, мысалы, жабық немесе ашық болуы мүмкін. Сондай-ақ, центрифугалық компрессорлар көп сатылы, бір дөңгелегі бар бірнеше дөңгелекті орындай алады және олар арқылы дәйекті өтуді қамтамасыз етеді. Мұндай типтегі құрылғылар шағын, шуылға ұшырайды және пайдалану кезінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Компрессия газдарды бөлу жүйелерінде конденсациялаумен бірге қолданылады. Газдар қысымын өсіргенде көмірсутектердің конденсациялануына қолайлы жағдай туады. Компрессияланған (сығылған) газдан бірінші кезекте ауыр компоненттер конденсацияланады.
Абсорбция - газдардың кейбір компоненттердің сұйықпен (абсорбентпен) жанасуында жұтылу процесі. Абсорбция тиімділігі процесті жүргізу температурасына, қысымына, газдың және қолданылатын абсорбенттің физика-химиялық қасиеттеріне, абсорбцияланатын газдың жүру жылдамдығына, берілетін абсорбент мөлшеріне байланысты.
Белгілі газ компоненті, бұл компонентердің газ фазасындағы сыбағалы қысым, оның абсорбент болатын сұйықпен тепе-теңдіктегі булардағы сыбағалы қысымынан асқанда және газбен жанасқанда абсорбцияланады. Сондықтан, газдан абсорбентпен компоненттің бөліну тиімділігі, осы сыбағалы қысымдар айырмашылығына пропорционалды. Одан бөлек компоненттің жұтылу мөлшері уақытқа және сұйық пен газ фазаларының жанасу бетіне пропорционалды.
Қысымның абсорбция процесіне әсері Генри заңымен анықталады. Бұл заңға сәйкес газдың сұйықтыққа еруі, оның сұйықтық бетіндегі булардағы сыбағалы қысымына пропорционалды. Егер температураны өзгертпей ерітінді бетіндегі қысымды көтерсе, онда газдың жаңа бөлігі сұйыққа ауысады. Қысымды өсіру абсорбцияға жәрдемдеседі.
Температураны көтеруден газдың сұйықтықта еруі кемиді, абсорбция бәсеңдейді және тіптен жүрмеуі мүмкін. Технологиялық қондырғыларда газдан пропан мен бутанды бөлуде темпертураны 350С жоғары еместе ұстайды.
Абсорбентті таңдау абсорбцияланатын газ қасиетіне байланысты. Көмірсутекті газдар құрылымы мен молекулалық массалары жағынан жақын жеңіл бензиннің сұйық көмірсутектерімен жақсы бөлінеді. Жеңіл абсорбенттің булар қысымы жоғары болатындықтан ол абсорберден шығушы газбен көп мөлшерде ілесіп кетеді. Абсорбция қондырғыларында әдетте екі сатылы абсорбцияны қолданады: негізгі абсорбент есебінде бензин фракциясын, ал одан кейін абсорберден шығушы газ ауыр фракциялық құрамды сұйықпен, мысалы, кросин-газойл фракциясымен, газдан ілесіп кеткен бензинді бөлу үшін жуады.
Газдың сұйықпен жұтылуы жылу бөлумен жүреді. Осындайда абсорбцияны бәсеңдетпеу үшін технологиялық қондырғыларда арнайы шаралар қолданады. Мақсатты компоненттерді бөлу дәрежесін көтерудің тиімді тәсілдеріне абсорбент пен газдың, оларды абсорберге берер алдында жұмыс температурасынан төмен температураға дейін суыту болып саналады. Абсорбция жылуын бөлуді аралық шығарылған тоңазытқыштарда іске асырады. Қаныққан абсорбент жоғарғы табақшадан алынып өз күшімен немесе сораппен тоңазытқыш арқылы өткізіледі, ал одан кейін төменгі табақшаларға қайта беріледі. Шикізат пен қайта айналушы абсорбентті суыту үшін судан бөлек жасанды суытқыштарды да, пропан мен аммиакты қолданады.
Абсорбциялауда жұтылған газ абсорбенттен буландырушы колонна - десорберге бөлінеді. Десорберциялауға абсорбцияға қарама-қарсы жағдай қажет, яғни жоғарғы температура және төмен қысым.
Адсорбциялық әдіс. Газдарды бөлуде өндірісте көп қолдану таппады. Ол кейбір өсік бетті қатты заттардың (активтелген көмір, силикагель және т.б.) газдың әр түрлі компонентерін талғамды жұту қабілетіне негізделген. Сұйық жұтқыштар (абсорбенттер) сияқты қатты адсорбенттер ауыр көмірсутектерді жақсы жұтады. Адсорбция режимін дұрыс таңдап алып құрғақ газ алуға болады: адсорбцияны қоспалардан бөлінетін көмірсутектер мөлшері 50мгм3 аспайтын, тағы да құрамында ауасы бар газдардан мақсатты компоненттерді бөліп алуда қолданады.
Ректификация газ қоспаларын бөлудің соңғы сатысы болып саналады. Оны өте таза жеке көмірсутектерін алу үшін қолданады. Газдар қоспасын компоненттерге бөлу қиын болғандықтан, жұмыс істеп тұрған жүйелерінде ректификациялауға газдан конденсациялау- компреессиялау немесе абсорбциялау әдістерімен бөлінген сұйықтықты береді. Сұйытылған газдарды ректификациялаудың мұнай фракцияларын ректификациялаумен салыстырғандағы ерекшелігі - қайнау температуралары өте жақын өнімдерді бөлу және өте жоғары деңгейлі таза тауарлы өнімдер алу қажеттігі. Сұйытылған газдарды ректификациялауда колонналардағы қысым жоғары болуымен ерекшеленеді, себебі ағын жасау үшін ректификациялау колонналарының жоғарғы өнімдерін кәдімгі ауа мен су тоңазытқыштарында жасанды тоңазытуды қолданбай-ақ конденсациялау қажет. Мысалы, изобутанды 400С конденсациялау үшін бутан колоннасы рефлюкс сыйымдылығында, яғни колоннаның өзінде 0,52 МПа төмен емес қысым ұстау қажет.
Ректификациялау қондырғысының жүйесі және әрбір компоненттердің бірінен кейін бірінің бөлінуі бастапқы қоспа құрамына, өнімдердің қажетті тазалығына және алынатын фракциялар мөлшеріне байланысты.
Газфракциялаушы қондырғылар. Газдарды бөлу қондырғылары (ГФҚ) былай бөлінеді: өңделетін шикізат түріне қарай - қаныққан мен қанықпаған газдар қондырғыларына және газдардан мақсатты компоненттерді бөліп алуда пайдаланатын жүйе түріне қарап конденсациялау компреесиялауда мен абсорбциялауларға. Конденсациялау - конденсациялауда, абсорбциялау қондырғыларындағы сияқты газдан бөліп алынған көмірсутердің сұйық қоспасы одан әрі ректификациялауды пайдаланып фракцияға немесе жеке компоненттерге бөлінеді.
I.ЖАЛПЫ БӨЛІМ
0.1 Автоматтандырылатын технологиялық процесс
туралы мәлімет беру
Сұйық деңгейінің жоғары жағында аппарат диаметрінің 13 бөлігіне тең болатын биіктікте бу кеңістігі болады. Құбырлар шоғыры құбыр торы қозғалмалы немесе U тәріздес құбырлы болып жасалынады. Құбырлар шоғыры көлденең балкалармен уголоктарға бекітіліп орнатылады. Монтаж және демонтаж кезінде құбырлар шоғыры осы уголоктардың бойымен сырғытып шығарылады. Стандарт буландырғыштардың жылу алмасу бетінің ауданы 350 м2 дейін барады. Корпустағы шартты қысым 2,5 дейін, ал құбырлар шоғырында 4 дейін барады. Қыздырылатын заттың бір бөлігін буландыру керек болмаған жағдайда, яғни оның температурасын жоғарылатып тек қыздыру ғана керек болса, онда су буымен қыздырылатын қарапайым қаптама құбырлы жылу алмастырғыштарды қолданады.
Технологиялық жүйені іске қосу
* Зауыттағы ауысым басшысымен қондырғыға тазартылған кептірілген газды қабылдау туралы мүмкіндікті келісіп алу. Келісім алғаннан соң газды схема бойынша қабылдау керек: блоктан 1600 тазартылған газды л.PG-1608(1)-6,4A1-250-IN-арматура B-1801(1)- Е-1801(1)-арматураB-1802(1)-л.PG- 1801(1)-6,4A1-250-IN бойыншаблок 1700 газды кептіруге жіберу керек.
* Кептірілген газды блок 1700 л.PG-1703(1)-6,4A1-250-IN-арматура B-1804(1)-Е-1802(1)-SK-1801 (HX-103 буландырғыш)-D-1801(1)- E-1802(1)-Е-1801(1)-арматураB-180 5(1)- PV-1801- SV-1602-л.PG-1808(1)-6,4A1-250-INб ойынша тұтынушыларғы тауарлы газды жіберу керек.
* Арматураны жайлап аша отырып, В-1804(1) кірердегі қондырғыға жүйндегі қысымды 4,1МПа (қысымның жоғарлау жылдамдығы минутына 2 кгссм2 аспауы керек) дейін теріп, оныPV-1801 реттеуші клапанымен ұстап тұру қажет.
* Пропанмен салқындату жүйесін жұмысқа қосу қажет.
* D-1801(1) сепоратордағы деңгейді 26-50% (LT-1801, LT-1802 прибор) бақылау қажет, 40% деңгейде LV-1802 реттеуші клапанды ашу керек, С-1801(1) деэтанизатордың жоғарғы бөлігіне сұйық фазаны бағыттау қажет.
* С-1801(1)-де 40% (LT-1801прибор) деңгей кезінде ТV-1802 клапаны арқылы буды Е-1803(1) қыздырғышына беріп, колонна кубындағы температураны 85 - 86℃(ТI-1815,ТIС-1802) ұстау керек. Колоннаның жоғарғы бөлігінің қысымын 1,5 МПа PV-1802, PV-1803 (PICAH-1802, PIC-1803 контурлары) клапандарымен реттеу қажет.
* С-1801(1)-дегі 60-70% (LT-1803) деңгей кезінде LV-1803 реттеуші клапанын ашып,колоннаның төменгі бөлігінен этансыз тұрақсыз газды бензин С-1802(1) дебутанизаторының ортаңғы бөлігіне бағытталу қажет.
* С-1802(1)-дегі 30% (LT-1803) деңгей кезінде буды FV-1804 клапаны арқылы Е-1804(1) қыздырғышқа беру керек, кубтағы температураны 135 - 137℃ ұстау керек. Колоннаның жоғарғы бөлігінің қысымын 1МПа РIС-1804 көмегімен PV-1804 клапанымен реттеу қажет.
* Колоннадан тұрақты газ бензинін құбырөткізгішіндегі ВС-1802(1) 60-80% (LT-1805) деңгей кезінде LV-1805 реттеуші клапанын ашып, деңгейді 20 - 80% шектерінде бақылап ұстау қажет.
* D-1802(1) рефлюксті сыйымдылықтағы пропан-бутанды фракция деңгейі 40% болғанда,С-1802(1) колоннасының жоғарғы бөлігінің температурасын 62,5℃(ТI-1823) суландыру және реттеу үшінТIС-1803 контур көмегімен FV-1806 клапанымен Р-1801(1)А,В насосын қосу қажет. D-1802(1) рефлюксті сыйымдылықтағы 30 - 80% (LT-1807,LIС-1807) деңгей резевуарлы парктегі пропан-бутанды қоспаның құбырөткізгішіндегі немесе С-1803(1) колоннасының ортаңғы бөлігінің құбырөткізгішіндегі LV-1807 клапанымен реттеледі.
* Пропан-бутанды қоспаның пропанды және бутанды фракцияларына бөлінуі С-1803(1) ректификация колоннасында жүреді. Колонна кубының температурасы 96,5℃ (ТЕ-1834) ТIСА-1834 реттеу контуры көмегімен FV-1808 клапан-регулятор арқылы Е-1807(1) қыздырғышына бу берумен реттеледі. Колоннадан шығардағы қысымы 1,495МПа (РТ-1805)РIС-1805 контурымен және РV-1805 клапанымен реттеледі. С-1803(1) колоннаның жоғарғы өнімі (пропан)Е-1808(1) конденсатор-тоңазытқышында салқындатылғаннан кейінD-1803(1) рефлюксті сыйымдылығына түседі, бұдан Р-1802(1)А,В насосына суландыруға С-1803(1) депропанизаторы жоғарысының температурасын 46,5℃ (ТЕ-1805, ТIСАН-1805, ТV-1805 клапан) реттеу үшін беріледі. D-1803(1) рефлюксті сыйымдылықтағы 20 - 80% (LT-1818) деңгейін резевуарлы парктегі пропанды айдау құбырөткізгішіне қондырылған LIС-1811 контурымен және LV-1807 клапанымен реттейді. С-1803(1) колоннадағы 40-70% (LT-1818) деңгейін депропанизатордан бутанның шығардағы құбырөткізгішіне қондырылған LIСАН-1809 контурымен және LV-1809 клапанымен реттейді. Бутанды фракция С-1803(1) колоннасының төменгі жағынан Е-1809(1) конденсатор-тоңазытқышы арқылы резервуарлы паркке жіберіледі.
Пропанды салқындату жүйесі үшін қажет:
* START тетігін басу арқылы жүйені іске қосу;
* май насосы іске қосылады, жүйедегі майдың қысымы орнатылады;
* майландыру жүйесінің жұмысының дұрыстығын тексеру;
* айдалған газдың температурасын тексеру.
Компрессор қалыпты жұмыс жасаған соң, микропроцессорлы платадағы көлемдік қатынасы 2,2-ден 5,0 дейінгі басқару алтындығы үшін және өнімділігі 0%-тен 100%-ке дейінгі басқару алтындығы үшіннольді реттеу керек.
* Булындырғышқа технологиялық газды абайлап беру қажет. Буландырғыштағы технологиялық газ бен хладоагенттің температураларының орта температура ауытқуы есептік мөлшерге жақын болуы керек. Егер процестің температурасы есептіктенартық болса, газдың бір бөлігін дроссельдеу немесе буландырғыш айналасына байпастау керек.Техникалық газды дроссельдеу немесе байпастау шаралары жүргізілмеген жағдайда буландырғышта күшті қайнауға және вибрацияға әкелуі, компрессорге сұйық хладоагенттінің кетіп қалуы, майбөлгіш күбісінен майдың жоғалымына және буландырғыштың бұзылуына әкелуі мүмкін.
* 4сағаттық жұмыстан кейін толық есептік жылу жүктемесі кезіндежүйені хладоагентпен қайта толтыру қажет.
* 6 сағаттық жұмыстан соң барлық қол жетерлік фильтрлерді алып, оны тазалап және қайтадан орнату қажет. Біржолғы барлық фильтрлерді ауыстыру қажет.
* 4 сағаттық тынымсыз жұмыстан соң есептік жұмыс жағдайында компрессорды 4 сағаттан аз емес уақытқа тоқтату керек, тұрақтылығын тексеріп, қажет жағдайда оны реттеу керек.
Қондырғыны қалыпты пайдалану.
Қондырғыны қалыпты пайдалана білу берілген технологиялық режимді ұстап тұру және жеке көмірсетектер фракцияларын тиісті бөлінуін қамтамасыз ету деген сөз.
Операторлар қондырғыда жұмыс жасағанда барлық жабдықтардың жұмысын бақылап, оның белгіленген жұмыс режимін қатаң сақтау қажет.
1.2. РЕЖИМДІК КАРТА
Кесте 1
Газ турбиналы газ айдаушы агрегаттарда бақыланатын параметрлер
Бақыланатын параметр
Бақылау нүктесінің саны
Ақпаратты пайдалану орны
Дабыл қағу
Көрсету
Айдағыштың кірісі мен шығысындағы қысым
2
-
ББЩ, ДП КС
Айдағыш ішіндегі газ қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Айдағыштың кірісі мен шығысындағы газ температурасы
2
ББЩ
-
Айдағыштың көлмедік өнімділігі
1
ББЩ
ББЩ
Айдағыш роторының осьтік ығысуы
1
ББЩ
ББЩ
Подшипник дірілі
6
ББЩ
ББЩ
Подшипник температурасы
12
ББЩ
ББЩ
Қалтқылы камера сүзгісіндегі қысым құламасы
1
-
ББЩ
Бақыланатын параметр
Бақылау нүктесінің саны
Ақпаратты пайдалану орны
Дабылқағу
Көрсеу
Отын газының қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Іске қосу газының қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Іске қосу газының шығыны мен көлемі
1
-
ББЩ
Отын газының шығыны мен көлемі
1
-
ББЩ
Төменгі қысым турбина (ТНД) білігінің айналу жиелігі
1
ББЩ
ББЩ
Жоғарғы қысым турбина (ТВД) білігінің айналу жиелігі
1
ББЩ
ББЩ
Жоғарғы қысым турбина (ТВД) алдындағы газ температурасы
1
ББЩ
ББЩ
Компрессор осі алдындағы газ температурасы
1
ББЩ
ББЩ
ТНД кейінгі өнімнің жану температурасы
1
ББЩ
ББЩ
ТВД кейінгі өнімнің жану температурасы
1
ББЩ
ББЩ
Регенатор алдындағы ауа температурасы
4
ББЩ
ББЩ
Жану камерасында жалынынң болуы
1
ББЩ
-
ТВД алдында өнімнің жану қысымы
1
ББЩ
ББЩ
Компрессор осінен кейінгі ауа қысымы
1
ББЩ
-
Айдағыш потрубкасындағы ауа қысымы
1
ББЩ
-
ГПА дамытатын қуат
1
-
ББЩ
Газ айдаушы агрегаттардың ПӘК
1
-
ББЩ
ГПА жеке механизмдерінің жағдайы
-
ББЩ
-
ГПА жағдайы
3
ББЩ
-
ГПА- газ айдаушы агрегаттар; ДП КС- компрессорлық стансаның диспетчерлік пункты; ББЩ- басты басқару щиті
1.3.Бақыланатын, реттелетін және сигналданатын параметрлерін таңдау
Бу-Газ Турбиналы Қондырғы -- бу және газ турбиналарының жұмыс циклдері біріктірілген энергетикалық қондырғы. Бу-Газ Турбиналы Қондырғыда жұмыстық дене ретінде отынның жану өнімдері мен қыздырылған ауа (газ турбинасында), бу (бу трубинасында) немесе бір турбинадағы бу-газ қоспасы пайдаланылады. Бу-Газ Турбиналы Қондырғының газ турбиналы қондырғыларға қарағанда артықшылығы -- жұмыстық дененің бастапқы температурасы жоғары, ал әкетілетін жылу температурасы төмен болады. Бу-Газ Турбиналы Қондырғының бірнеше сұлбасы бар, олардың ішінде біріктірілген қондырғылар көп қолданылады. Оларда газ турбинасының жану камерасына барлық пайдаланылатын отынның (табиғи газ, мазут) тек 20%-і ғана жіберіледі. Газ турбинасы арқылы өткен, құрамында жануға қатыспаған оттегі бар жану өнімдері бу турбинасының оттығына келіп түсіп, онда басқа отынмен (сапасы төмен) бірге жанады. Газ турбинасына келіп түсетін газдың бастапқы температурасы жоғары болған сайын утилизатор-қазандармен жабдықталған сұлбалардың артықшылығы байқалады. Мұндай Бу-Газ Турбиналы ҚондырғыдаС бастапқы температурасы кезінде (пайдалы әсер коэффициенті шамамен 46%) отын шығыны 270 кВтҺсағ-қа азаяды. Қазіргі кезде Қазақстандағы газ және мазутпен жұмыс істейтін электр станцияларын бу-газ қондырғыларымен техникалық қайта жарақтандыру жұмыстары қолға алынуда.
1.4 Қорек көзін таңдау
Электр тартылымдар аспаптарды, реттегіштерді, басқару аппаратурасын және басқа автоматтандыру құралдарын жалғауға, қалқан мен пульттарда орналасқан аспаптарды өзара жалғауға қызмет етеді. Электр тартылымдарды қорапта, лоткада, қорғаныс құбырларында қолданады. Қоршаған орта температурасына жарамды болуы қажет. Әрбір құрылысының өздік белгіленуі және маркасы бар кабель маркасы сол кабельді сипаттайтын құрылысынан бастапқы әріптерінен тұрады.
Электр тартылымдар арнайы кабель құрылысында трубаларда ішкі орындардың жарларында, өнеркәсіп мекеменің ішкі цехтарында және коллекторларда - яғни жер астында, байланыс желісімен коммуникация желілерімен бірге төленеді.
Кабель желілерінің жұмыс процесі кезінде кабель бітемесінде зақымдар пайда болуы мүмкін. Зақымдар электр тесігімен сипатталады.
Электр аппаратуралары мен тораптарындағы қысқа тұйықталуларды, ұшқынды, кабельдер мен сымдар изоляциясының жануын, басқарудың автоматтық жүйесінен бас тартқызуыды болдыруы мүмкін жарамсыздықтар тез арада жойылуы тиіс.
Электр құрал-жабдықтарына жөндеу жұмыстарын жүргізу қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес жүргізілуі қажет.
Кабель КВВГ -10x1,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Кабель КПВГ -10x2,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Электр тартылымдарды дірілден, механикалық зақымданудан, ылғалдан, агрессивті газ, шаңнан қорғау қажет.
1.5 Регламенттік карта
Сорғы түрі
Жиілігі, с
ТО
Т
С
К
Жоспарланған диагностикалық бақылау
НМ 500-300; НМ 710-280
700-800
3500-4200
7000-8400
28000
1750-2100
НМ 1250-260; НМ 10000-210
700-800
4200-6000
8400-12000
36000
2100-3000
16НД-10'1-24НД-14'1
700-800
3500-4200
7000-8400
28000-36000
1750-2100
14Н-12'2
700-800
3500-4200
7000-8400
28000
1750-2100
НМЛ 1250-60-НМП 5000-115
700-800
4200-6000
8400-12000
36000
2100-3000
НПВ 1250-60-НПВ 5000-120
300-350
4500-5000
9000-10000
18000-20000
1800
Вортингтон 26QL СМ2
300-350
4500-5000
-
24000
1800
12 НДСН-20НДСН
700-800
3500-4200
7000-8400
28000
1750-2100
ЦНС
700-800
4200-6000
8400-10000
36000
2100-3000
ЭЦВ
-
3500-4200
-
25200
1750-2100
12НА-9'4
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
4К-6;4К-8:4К-12
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
2К-2030; ЗК-4530
700-800
3500-4200
25200
1750-2100
НВ 5050 (АХП 4531-А-1-П)
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
ФГ-8131
700-800
3500-4200
-
25200
1750-2100
НШ-40-6-184
700-800
4200
-
25200
700
Ш5-25М; Ш-40-6 (РЗ-30 И)
700-800
4200
-
25200
700
НОУ 50-350
700-800
4200-6000
8400-10000
36000
2100-3000
1.6 Реттеуші және көмекші техникаларды таңдау
Кадатдық - бекітілген бұрыш айналымының импулстік сигнал басқаруын басқа түрге енгізу үшін пайдаланылады. Яғни əр импулсте механизм қатал берілген бұрыштық қадам жасайды.
1.7 Реттеуіш түрін таңдау және реттеуді есептеу
Тұрақты айнымалыда айналдырушы кезең электроқозғалтқыштық волдан реттеу органына əдетте электромагниттік муфта арқылы беріледі. Қозу тоғын ауыстра отырып шығыс валының бағытымен айналу жылдамдығын реттейді.
ЭАМ-нің ең негізгі техникалық талаптары :
а) Статикалық тұрақтылық жəне механикалық характеристикалық сызықтық барлық - өзгеріс басқару диапазонында.
б) Ротордың бұрыштық айлану жылдамдығының сызықтық тəуелділігінің жұмыс диапазон кезіндегі басқаратын сигнал мөлшері;
в) Жоғары тез əрекет динамикалық параметр басқаруына байланысты;
г) Үлкен шығаратын момент;
д) Кішкентай басқару қуаттылығы, электроқозғалтқыш валындағы механикалық қуаттылығының едəуір болуына қарамастан;
е) Самаход жоқтығы яғни қалған айналу маментінң аздығы басқару сигналының жоқ болуынан;
ж) Жоғары сенімділік;
з) Габарит, өлшем масса аздығы.
Электроқозғалтқыштық атқару механизмдері (ЭАМ) өнеркəсіп жəне ауылшаруашылық жүйе автоматикасында ең көп тарауда ЭАМ-нің кіші қуаттылығында 1000-қа дейін екі фазалық асинхронды қозғалқыштар немесе тұрақты тоқ қозғалтқыштарында əдетте қолданылады ал қуаттылығы көпретінде үш фазалық қысқа тұйықталған немесе фазалық ротрлар қолданылады азаюына немесе реттеу сапасын жақсарту үшін тегеуіш қолданылады. Конструктивті ЭАМ əдетте шығыс валынын айналу қозғалысымен орындайды да шығыс штогының алға басумен сирек орындайды.
1.8 Бірінші түрлендіргішті таңдау және монтаждау
Өлшем (физикалық шаманың өлшемі, ҚР СТ 2.1-2000) деп берілген мөлшердегі физикалық шаманы жаңғырту (сақтау) үшін қолданылатын өлшем құралы. Өлшемнің бұл құралдарына кірлер, ұзындықтық ұштың өлшемдері, т.б. жатады. Тәжірибеде бір мәнді және көп мәнді өлшемдер, сондай-ақ өлшемдер жиыны және магазині қолданылады. Бір мәнді өлшемдер бір мөлшердегі шамаларды жаңғыртады (кірлер). Көп мәнді өлшемдер физикалық шаманың бірнеше өлшемдерін бейнелейді. Мысалы, миллиметрлік сызғыш заттың ұзындығын сантиметрмен де, миллиметрмен де көрсете алады.
Өлшемнің жиындары мен магазиндері шаманың кейбір аралық немесе қосынды мәндерін бейнелеуге мүмкіндік алу үшін бір мәнді және көп мәнді өлшемдердің бірігуін көрсетеді. Өлшемдер жиыны әртүрлі мөлшердегі біртекті өлшемдердің жиынтығын көрсетеді, ол жиынды қолдануға мүмкіндік береді, мысалы, лабораториялық кір жиыны. Өлшемдермагазині - бір механикалық бүтінге конструктивті біріктірілген өлшемдер магазині.
Бір мәнді өлшемдерге стандартты үлгілер және стандартты заттар жатады. Стандартты үлгі - белгілі бір сипаттаманың сандық мәнін орнату мақсатында метрологиялық аттестациялауға ұшырайтын, қажетті түрде рәсімделген заттың белгілі мөлшері (пробасы). Бұл сипаттама (немесе қасиет) сыртқы ортаның белгіленген жағдайларында мәні белгілі шама болып табылады. Мұндай үлгілерге, мысалы, қаттылықтың нақты мәндері бар минералдар жиыны жатады. Олар осы параметрді басқа минералдарда анықтау үшін пайдаланылады (Моосшкаласы).
Өлшемдерді пайдаланғанда олардың номиналды және нақты мәндерін, сондай-ақ өлшем қателігі мен разрядын (дәрежесін) ескеру қажет. Номиналды деп өлшемде көрсетілген мәндіатайды. Өлшемнің нақты мәні ресми эталонды пайдаланған жоғары сапалы өлшеу нәтижесі ретінде арнайы куәлікте көрсетілуі керек.
Номиналды және нақты мәндердің айырмасы өлшемнің қателігі депаталады. Қателікке таңбасы бойынша қарама-қарсы шама өлшемде көрсетілген номиналды мәнге түзетуді білдіреді. Аттестациялау кезінде қателіктер табылуы мүмкін болғандықтан, өлшемдер разрядтарғабөлінеді (1, 2-разрядты) және разрядты эталондар деп аталады (үлгілі өлшеуіш құралдар). Оларды өлшем құралдарды салыстырып тексеру үшін пайдаланады. Өлшем қателіктерінің шамасы өлшемдерді топтарға (кластарға) бөлу үшін негіз болады.
Өлшемдік түрлендіргіш - өлшеуіш ақпараттың сигналын өңдеу немесе сақтау үшін, сондай-ақ көрсеткіш құрылғыға беру үшін қолайлы күйге түрлендіру қызметін атқаратын өлшемқұралы (8-сурет). Өлшемдіктүрлендіргіштергеөлшеуішасп аптардың конструкторлың сұлбасына (сызбасына) кіреді, не онымен бірге қолданылады, бірақ түрлендіргіштің сигналдары бақылаушыға тікелей сезілмейді. Мысалы, түрлендіргіш кернеуді күшейту үшін, компьютер жадысына ақпаратты жіберу үшін қажет болуы мүмкін. Түрленетін шаманы кіруші, ал түрлендіру нәтижесін - шығушы шама деп атайды. Өлшеуіш түрлендіргіштің негізгі метрологиялық сипатыболып, түрлену функциясы деп аталатын кіруші және шығушы шамалар қатынасы саналады.
Түрлендіргіштер мынадай болып бөлінеді: алғашқы (өлшенетін шаманы тікелей қабылдайтын), шығысында шама тіркеу немесе арақашықтықта тасымалдау үшін ыңғайлы түрге ауысатын - тасымалдаушы; алғашқылармен бірге жұмыс істейтін және физикалық шаманың тегін өзгертуге әсер етпейтін - аралық түрлендіргіштер.
==Өлшеудіңтүрлері. Классификациясы.==
Өлшенетін шаманың сан мәнін алубойынша 4-ке бөлінеді: тікелей, жанама, жиынтық және бірлесіп өлшеулер.
Тікелей өлшеу деп өлшенетін шаманың мәнін бірден эксперимент көмегімен өлшеу. Жалпы практикадағы өлшеу осы тікелей өлшеу бола алады. Тікелей өлшеуге мысал келтірер болса қондасызғышпен өлшеу, штангенциркульмен өлшеу немесе таразымен салмақты өлшеуді атап өтсек болады.
Өлшеуіш аспаптар - өлшеуіш ақпаратты пайдаланушыға қабылдауға ыңғайлы түрде алуға мүмкіндік беретін өлшем құралдары.
Тікелей әсер ету аспаптары сәйкес градуировкасы бар көрсету құрылғыларында өлшенетін шаманы бейнелейді. Мұнда физикалық шама тегі өзгермейді. Тікелей әсер ету аспаптарына, мысалы, амперметр, вольтметр,термометр жатады.
Салыстыру аспаптары өлшенетін шаманы мәні белгілі шамалар мен салыстыруға арналған. Мұндай аспаптар ғылыми мақсаттарда кең қолданылады, сондай-ақ сәулелену көздерінің жарыңтығы, сығылған ауаның қысымы сияқты шамаларды өлшеу үшін тәжірибеде кең қолданылады.
Өлшеуішқондырғылар мен жүйелер - өлшем объектісінің бір немесе бірнеше физикалық шамасын өлшеу үшін, қосалқы қондырғылар мен функционалдық белгісі бойынша біріктірілген өлшем құралдарының жиынтығы. Әдетте, мұндай жүйелер автоматтандырылған және ақпараттық жүйеге енуін, өлшеу процесінің автоматтандырылуын, пайдаланушы қабылдау үшін өлшеу нәтижелерінің өңделу мен сипатталуын қамтамасыз етеді. Мұндай қондырғылар (жүйелер) бақылау үшін де пайдаланылады (мысалы, өндірістік үдерістерді), ол әсіресе статистикалық баңылау әдісі үшін, сондай-ақ сапаны басқаруда пайдаланылады.
Өлшеуіш жабдықтар - шаманы өлшеудің қосалқы құралдары. Олар дәлдіктің жоғарғы деңгейі қажет болғанда өлшеу нәтижелеріне түзетулерді есептеу үшін қажет. Мысалы, егер аспаптың көрсетулері қатаң шектелген (құжатта көрсетілген) температура кезінде дәл болса, термометр қосалқы құрал бола алады. Өлшеуіш жабдықтар қосалңы құралдың өзінің қателіктері мен байланысты өлшеулер нәтижелеріне белгілі бір қателіктерді енгізетінін ескерген жөн. Метрологиялық ережелер бойынша өлшем құралдары екі түрге бөлінеді: жұмысшы өлшем құралдары және эталондар. Жұмысшы өлшем құралдары техникалық құрылғылардың, технологиялық үдерістердің, сыртқы ортаның параметрлерін анықтау үшін қолданылады. Жұмысшы құралдар лабораториялық(ғылыми-зерттеулерүші н), өндірістік (технологиялық үдерістердің сипаттамаларын қамтамасыз ету және бақылау үшін), алаңдық (ұшақтар, автомобильдер, кемелер үшін) болуы мүмкін. Жұмысшы құралдарының әрбір түрі айрықша көрсеткіштерімен ерекшеленеді. Осылайша, өлшемнің лабораториялық құралдары - ең дәл және сезгіш, ал олардың нәтижелері жоғары тұрақтылық пен сипатталады. Өндірістік құралдар өндірістік процестің түрлі факторлары: температура, ылғалдылық, т.б. сияқты факторлардың әсеріне қарсы тұру қасиетіне ие. Алаңдық құралдар сыртқы әсер етулердің кеңшектерінде үнемі өзгеріп отыратын жағдайларда жұмыс істейді.[[1]]
1.9 Кабель құрылғысын таңдау және элементтерін монтаждау
Электр тартылымдар аспаптарды, реттегіштерді, басқару аппаратурасын және басқа автоматтандыру құралдарын жалғауға, қалқан мен пульттарда орналасқан аспаптарды өзара жалғауға қызмет етеді. Электр тартылымдарды қорапта, лоткада, қорғаныс құбырларында қолданады. Қоршаған орта температурасына жарамды болуы қажет. Әрбір құрылысының өздік белгіленуі және маркасы бар кабель маркасы сол кабельді сипаттайтын құрылысынан бастапқы әріптерінен тұрады.
Электр тартылымдар арнайы кабель құрылысында трубаларда ішкі орындардың жарларында, өнеркәсіп мекеменің ішкі цехтарында және коллекторларда - яғни жер астында, байланыс желісімен коммуникация желілерімен бірге төленеді.
Кабель желілерінің жұмыс процесі кезінде кабель бітемесінде зақымдар пайда болуы мүмкін. Зақымдар электр тесігімен сипатталады.
Электр аппаратуралары мен тораптарындағы қысқа тұйықталуларды, ұшқынды, кабельдер мен сымдар изоляциясының жануын, басқарудың автоматтық жүйесінен бас тартқызуыды болдыруы мүмкін жарамсыздықтар тез арада жойылуы тиіс.
Электр құрал-жабдықтарына жөндеу жұмыстарын жүргізу қолданыстағы нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес жүргізілуі қажет.
Кабель КВВГ -10x1,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Кабель КПВГ -10x2,5 мм2- бақылау кабелі, ПВХ оқшауламасымен, мыс талсымдарымен, тұрақты кернеу 1000 В.
Электр тартылымдарды дірілден, механикалық зақымданудан, ылғалдан, агрессивті газ, шаңнан қорғау қажет.
1.10 Трубалық құрылғы таңдау және элементтерін монтаждау
Автоматтандыру аспаптары мен құралдарының құбыр тартылымдары - деп технологиялық жабдықта, ғимарат элементтерінде өткізілген және бекітілген, бекіту және құрастыру бөлшектерін жалғауға, арматура, қорғаныс құралдарын жалғайтын құбыр құралымдарын және құбыр кабельдерін (пневмокабель) айтады. Суды жылыту қазанын автоматтандыруда импульсті, бұйрық, қорек және қосалқы құбыр өткізгіштері қолданылады.
Импульсті құбыр өткізгіштері - таңдау құрылғыларымен бақылау-өлшеу аспатарын, түрлендіргіштермен реттегіштерді жалғауға арналған.
Бұйрық құбыр өткізгіштері - автоматика функционалды блоктарын (түрлендіргіштерді, екінші аспаптарды, реттегіштерді, орындағыш механизмдерді) өзара жалғауға және бұйрық дабылдарын таратуға арналған.
Полипропиленді PN 10 құбырлар ішкі диаметрі 20 - 110 мм қолданылады.
PN 10 -- полипропиленді құбыр: сипаттамасы ыстықта қолдануда (жылуы 60 градусқа дейін), салқын смуен қамтуға, номиналды жұмыс қысымы -- 1,6 МПа;
Құбыр өткізгіштерін монтаждау. Өрт және жарылу қаупі бар қоспалар өткізгіш бойымен басқа орындарға кіріп кетпейтіндей етіп тартылу керек. Сальниктер арқылы тығыз етіп орындайды.
Полипропилен құбырлары арзан бағасы, болат құбырлардан жеңіл. Монтаждау жұмыстары жеңіл.
Құбыр өткізгіштерін монтаждау. Өрт және жарылу қаупі бар қоспалар өткізгіш бойымен басқа орындарға кіріп кетпейтіндей етіп тартылу керек. Сальниктер арқылы тығыз етіп орындайды.
1.11 Басқару қалқанын және шкафты таңдау
Бақылау құралдарын, сигнализация және басқару құралдарын арнайы қалқан мен пульттарда орналастырады, тек бір жерде жинап қоймай, оларды зиянды әсерлерден де қорғайды. Қалқан мен пульттағы аппаратураны фасадты панельде орналасқан, бұрылмалы рамада орналастырады.
Қалқан шкаф тәрізді щш-зд-2000-600-600.
Жазатын рамкасы рпм-55, ту-36.1130 - 74;
Қалқан шкаф тәрізді щш-зд екі фасадты панельден жасалған, қақпағы, есігі, қапталдарымен, қалқанда аппаратураны орналастыруға арналған бұрылмалы рамалар бар. Алдыңғы және сыртқы есіктері бар.
- статив тұрағы С-1-600-УХЛ4-1РОО ОСТ 36.13-76.
Артқы есікпен қосалқы панель - Панель ПнВ-Д-УХЛ4 ОСТ 36.13-76
L=600 мм; А=400 мм; В=600 мм; А2=540 мм;
1.12 Орындағыш механизм мен екінші жабдықтарды монтаждаудың техникалық шарттары
Орындағыш механизм МЭО-6,3-99.
Орындағыш механизмді реттегіш шибер колонка корпусына бекітілген кронштейнге қондырады. Электрлік орындағыш механизмдер кронштейннің негізі немесе бүйір қабырғасы болып есептелінеді. Орындағыш механизм шығыс вал осі горизонталды орналасу керек. Орындағым механизм шығыс валын реттегіш орган валымен қатты тягамен біріктіреді. Электрлік орындағыш механизмдер корпусын қимасы 4 мм көлемді өткізгішпен жерлейді, механизмдегі арнайы болтпен. Бу қыздырғышта электрқозғалтқыштар бұрылмалы заслонканы басқаруға қондырылған. Басқару редуктор валы арқылы жүргізіледі.
МЭО орындағыш механизмдерін монтаждау тәртібі:
- фундаментке немесе өтпелі құрылысқа механизмді қондыру және сәйкес бекініспен бекіту;
- екпінді алу;
- қол жетегімен бұрып, рычагты орнына қою;
Жылжымалы қондырғының оның корпусын тек жұмысшы схемасымен оның көмегімен жермен қосқышқа қосып қойып сынауға тыйым салынады. Сыналатын жылжымалы қондырғының корпусы көлденең қимасы кемінде 10 мм кв. майысқаң мыс өткізгіштен жасалған жермен қосқыш арқылы жеке қосылуға тиіс.
1.13 Жалғану кестесі және сымдардың қосылуы
Кесте 1 - Тартылымдарды жалғаудың және қосудың кестелері
Кабель, жгут, құбыр
Бағыт
Кабель, өткізгіш
Құбыр
қайдан
мында
Марка, талсым саны, қима
Длина,м
Марка, диаметр
Ұзынд,м
1
2
3
4
5
6
7
1
К3a
1,6,7,9
КВВГ
4х1,5
32
2
К4a
2,4,8,10
КВВГ
4х1,0
40
3
К7
3,5,11
КПВГ
4х1,0
18
4
К11
Қалқан КИПиА
КПВГ
4х2,5
20
5
К10б
Қалқан КИПиА
КПВГ
4х2,5
25
1
К4б
Қалқан КИПиА
12,15
Тр65
40
2
К6б
Қалқан КИПиА
12,15
Тр65
44
3
К1
Қалқан КИПиА
4,5,8,9,10,11,12,15
Тр65
40
4
К6
Қалқан КИПиА
4,5,8,9,10,11,12,15
Тр65
36
5
К10а
Қалқан КИПиА
Тр65
38
1.14 Автоматты жабдықтардың спецификациясы
Кесте 2 - Тапсырыстық спецификация
№
Аталуы және техникалық сипаттамасы
Типі, маркасы, белгісі
Зауыт дайындаушы
Ед. изм.
Саны
Масса
салмақ кг
1
Кедергі термотүрлендіргіш мыс 50М
ТС-045
г.Омск Эталон
шт.
8
0,5
2
Тягомер 0-0,250 кПа
ПД-1
"DANFOSS IWK Regler GmbH", Германия
шт.
6
2
3
Напоромер 0-2,5 кПа
ПД-1Н
Г. Челябинск
шт.
1
4
Орындағыш механизм
МЭО-6,3-99
Г.Чебоксары
шт.
4
4,1
5
Деңгейді бақылау
ПКУП
Г. Челябинск
шт.
2
6
лазер модулі
ЛМ
Г. Челябинск
шт.
1
0,6
7
фотоқабылдағыш
ФПУ
Г.Томск
1
1
8
Электрконтактілі манометр
ДМ2005
Г.Томск
1
9
Термометр
П8,5.240.163
Г.Томск
1
10
Электржетек Uпит=~220 В
NM230A_SR
Германия
1
11
клапан соленоидты
SIRAL DN15
12
Температуралық реле
ТР-1А
13
Бобышка
БП-М18 Х 1,5; L - 55
шт.
6
14
Таңдау құрылғысы
ЗК4-279.00-90
ЗК4-280.00-90
шт.
4
15
Полипропиленді құбыр
PN 10
Г.Екатеринбург
шт.
0,1
16
Кабель
КВВГ
4х1,5
шт.
8
17
Кабель
КПВГ
4х2,5
шт
18
короба марки
IP 6566
шт.
19
Щит шкаф щш L=600 мм; А=400 мм
зд-2000-600-600
Г.Караганда
шт.
1
20
Автоматика потенциометры
КСМ 2
Г. Челябинск
шт.
3
21
Автоматика логометры
Л - 64
Г. Челябинск
шт.
3
22
милливольтметр
М - 64
шт.
2
Арнайы бөлім
2.1 Компрессорлардың түрлері
Өндірістік қажеттіліктер үшін 3 кВт дейінгі поршенді компрессорлар қолданылады. Олар ауа тұтынудың аз, бірақ тұрақты көлемі бар жерде қолданылады. Бірінші кезекте, бұл сығылған ауаны бүріккіш пистолеттерге, шиналарды ауыстыруға, пневматикалық құралдарға - соққы беретін кілттер, бұрағыштар, бұрғылар, пневматикалық қашау, беттік ұнтақтағыштар, кескіш тегістеуіштер (ұнтақтағыштар), пневматикалық қайшылар және т.б.
К 29 поршенді компрессорлары белбеу жетегімен байланысқан жеке қозғалтқышы мен басына ие. Бұл конструкциямен компрессордың басы төменгі жиілікте айналады, бұл компрессордың үздіксіз жұмыс жасауына, үнемдеуіне, шу деңгейінің төмендеуіне және қызмет ету қабілетінің жоғарылауына мүмкіндік береді.
Белдікті басқарылатын поршенді компрессорға демалыс қажет екенін есте ұстаған жөн. Сондықтан осындай сыйымдылығы бар компрессорды және компрессор үнемі жұмыс істемейтін қабылдағышты таңдау керек. Поршенді компрессордың орташа жұмыс уақыты әдетте сағатына 30 минуттан аспайды.
Көлемді компрессорлар жұмыс камерасын газбен бірге толтырып, жұмыс камерасының бар көлемін мәжбүрлеп төмендету арқылы одан әрі қысу арқылы жұмыс жасайды. Газдың кері ағымын болдырмау үшін клапандар жүйесі камераны толтыру және босату фазаларында кезек-кезек ашылып, жабылады. Өз кезегінде, динамикалық компрессорлар қысымның әлеуетті энергиясына ішінара ауысатын кинетикалық энергияны беру арқылы газ қысымын арттырады. Компрессорлардағы қысу принципін жүзеге асыру әртүрлі тәсілдермен жүзеге асырылуы мүмкін, бір-бірінен сығылған газдың сипаттамалары, қысу жағдайлары және т.б. ерекшеленеді. Бұл құрылғыны нақты тапсырманы барынша бейімдеуге мүмкіндік береді.
Поршеньдік компрессорлар
Поршеньдік компрессорлар ең алғаш пайда болған және көлемді компрессорлардың әрекет ету қағидасын көрсетеді. Білікпен басқарылатын кранды-таяқтық механизм цилиндрдегі поршеньдің кері қозғалысын қамтамасыз етеді. Осылайша, поршень мен цилиндрмен шектелген жұмыс камерасы оның көлемін поршеньдік позицияға қарай дәйекті түрде өзгереді. Бір жақты клапандар жүйесі газдың сыртқа қарама-қарсы бағытта ағып кетуіне жол бермейді.
Дизайн ерекшеліктері де осы құрылғыларды кіші топтарға бөлуге мүмкіндік береді. Жұмыс камерасының дизайнын ескере отырып, компрессорлар бір және екі рет әрекет етуі мүмкін. Екінші жағдайда поршень шағын қалыңдығына ие және жұмыс камерасын екі бөлікке бөледі. Камераның бір бөлігінде қозғалатын кезде, газ қысылып, шығыс құбырына жіберіледі, ал екінші бөлігі кіріс құбырынан газ толтырылады. Осылайша біліктің бір революциясы үшін екі қысу циклі орын алады. Цилиндрлер саны бойынша поршеньдік компрессорлар бір цилиндр, екі цилиндр және т.б. болуы мүмкін. Егер газ компрессордың бірнеше цилиндрінде дәйекті түрде қысылса, онда мұндай компрессор көп сатылы деп аталады және сатылар саны өткен цилиндрлердің санын анықтайды. Цилиндрлердің орналасуына қарай, поршеньді компрессорлар көлденең орналасуы, тік, бұрыштық, V-пішіні және керісінше құрылғыларға бөлінеді.
Сурет 1. Поршеньдік компрессордың сызбасы
Сонымен қатар, поршеньді компрессорлар олардың мақсатына сәйкес 4 топқа бөлінеді:
Тұрмыстық мақсаттар үшін компрессорлар
Жабдықтың бұл түрі кішігірім өлшемдерде, қозғалу қабілетімен, қысылатын заттардың аз мөлшеріне деген қажеттілігімен, қысқа пайдаланумен, төмен шуылмен және іс жүзінде ешқандай техникалық қызмет көрсетумен ерекшеленеді. Тұрмыстық компрессорлар әдетте 8 барға дейін қысым жасайды. Компрессорлардың бұл класты үздіксіз және қарқынды жұмыс істеуі айтарлықтай бұзылуына әкелуі мүмкін, жөндеу шығындары жаңа қондырғыны сатып алуға сәйкес келеді. Бұл компрессор классы, әдетте, жөндеу цехтарында, автокөліктерге қызмет көрсету станцияларында, құрылыста қолданылады.
Жартылай кәсіби компрессорлар
16 барға дейінгі қысым 2 текше метрге дейін сорып алады. м мин. Жұмыста сенімді. Кемшіліктері шуылға байланысты болуы мүмкін, мерзімді жөндеуді қажет етеді. Сығымдалған ауадағы компрессорлық майдың бұл түрі көп, сондықтан олар тиімділікпен ерекшеленбейді. Тұтынушылар - жеке тұлғалар мен шағын бизнес.
Өнеркәсіптік компрессорлар
Осы типтегі жабдық техникалық салаларда технологиялық циклдің әртүрлі секторларында қолданылды. Жеңіл және ауыр өнеркәсіп кәсіпорындары, вагон жөндеу цехтары, ірі өндірушілер. Адсорбциялық типті құрғатқышпен жабдықталған медициналық компрессорлар, дыбыс өткізбейтін корпус. Коррозияға қарсы өңдеу бар қабылдағыш. Жоғары қысымды компрессорлар. Розеткадағы ең үлкен жұмыс қысымы 60 барға қуатты электр қозғалтқышымен қамтамасыз етіледі.
Майлау цилиндрсіз компрессорлар
Олар әртүрлі газдарды қысады және өндірісте қажет, мұнда май болмайтын таза, қысылатын орта болуы керек. Мөр ретінде композиттік материалдардың поршенді O-шеңберлері қолданылады. Лабиринттің тығыздығы практикалық қолдануда өзін көрсете алмады. Цилиндрлі майлаусыз компрессорлар ұзақ уақыт жөндеуден өтпей жұмыс істейді.
Бұрандалы компрессорлар
Бұрандалы компрессорлар денеде бір, екі немесе одан да көп бұрандалардың ішіне жабық. Яғни бұрандалы компрессорлар болуы мүмкін: бір бұранда, екі бұранда және т.б. Бұрандаларды жылжытқанда, кеңістіктің жылжымалы жұмыс көлемдері түзіледі, тікелей бұрандалармен және корпустың қабырғаларымен шектеледі. Мұндай компрессорлар поршеньді компрессорларға қарағанда анағұрлым өлшемді, әрі әлдеқайда тұрақты және өнімділігін арттыруға қабілетті. Бұрандалардың арасында жұмыс істеген кезде айтарлықтай үйкеліс күштері пайда болуы мүмкін, сондықтан майлайтын материалдар, әдетте майды жағатын май, бөлшектердің тозуын азайту үшін қолданылады. Дегенмен, антифрикционды материалдарды іріктеу қосымша майлаусыз жұмыс істеуге мүмкіндік береді, оған байланысты мұнай мен майсыз компрессорлар бөлінеді. Екіншісі, қысылған газ мен жағармайдың контактісі жол берілмейтін жағдайларда қолданылады.
Сурет 2. Бұрандалы компрессор сұлбасы
Тісті компрессорлар
Тісті компрессорлар жұмыс істейтін элемент ретінде керісінше бағыттарда айналып өтетін екібұрыш механизмдерін пайдаланады. Тісті дөңгелектерді қоса алғанда, модельден модельге дейін айтарлықтай ерекшеленуі мүмкін. Мұндай компрессорлардағы жұмыс камерасы тісті берілу тістерімен және құрылғының корпусымен кеңістікті кесу арқылы қалыптастырылады. Әр түрлі тістердің тістерін тартқанда, жұмыс камерасының көлемі азаяды, қысым астында газ шығыс құбырына түседі. Мұндай компрессорлар төмен қысымда газды жеткізу талап етілетін жағдайларда табысты қолданылады .
Сурет 3. Тісті компрессор сұлбасы
Мембраналық компрессорлар
Мембраналық компрессорлар олардың дизайнында серпімді полимерлі мембранадан тұратындығымен сипатталады. Негізінен мұндай компрессорлар поршенділерге ұқсайды, олардағы поршеньдің рөлі мембранамен орындалады. Әртүрлі бағытта жасалатын мембраналар жұмыс камерасының көлемін және клапан жүйелерін бірдей өзгертеді. Мембрананың өзі механикалық, пневматикалық, электрлік немесе мембраналық поршень болуы мүмкін. Бұл дискілердің барлық түрлері сорғалы газдың құрылғыны пайдалану кезінде мембраналық және жұмыс камерасының корпусынан басқа ештеңемен байланыста болмайтындығын біріктіреді. Бұл мембраналық компрессорларды айдалатын газдың жоғары тазалығын қамтамасыз ету қажет болған кезде талап етіледі.
Сурет 4. Мембраналық компрессор сұлбасы
Сұйық сақиналы компрессорлар
Сұйық сақиналы компрессорлар өздерінің жұмысына көмекші сұйықтықты пайдаланады. Цилиндрлік корпуста (статорда) ротор ротордың осіне бекітілген тақталармен бекітіледі, ротордың осі статор осіне қатысты араласады. Сұйық компрессорға құйылады, ол кезде ротор айналады, сақина түрін алып, корпустың қабырғаларына тасталады. Жұмыс кеңістігі роторлы тақталармен, сұйықтықтың корпусымен және бетімен шектеледі. Роторлық пластинадағы компрессордың жағдайы сияқты, ротордың және статордың осьтерінің жылжуы жұмыс камераларының көлемінің өзгеруін қамтамасыз етеді. Мұндай компрессорларда сорылатын газ сөзсіз сұйықтықпен жанасады, ол ішінара газ ағынымен тасымалданады, сондықтан ағынды ағынға бөлу бөлімі, сондай-ақ компрессорлық сұйықтық беру жүйесі қамтамасыз етіледі. Мұндай құрылғылар, әсіресе, сорғымен жұмыс істейтін сұйықтық тамшылары бар болған кезде жарамды.
Сурет 5. Сұйық сақиналы компрессор сұлбасы
Динамикалық компрессорлар және оның түрлері
Компрессорларда әрекет етудің динамикалық қағидаты бойынша газ механикалық энергияны білікпен қамтамасыз ету нәтижесінде, сондай-ақ жұмыс істейтін заттың роторлы жүздермен өзара әрекеттестігі нәтижесінде қысылады. Ағым бағытына және дөңгелектің түріне қарай мұндай машиналар орталықтан және осьтік бөлінеді.
Турбокомпрессорлар динамикалық машиналар болып табылады, онда газ қысу процесі нәтижесінде жүреді өзара айналмалы және стационарлық торлар.
Радиалды компрессорлар
Радиалды компрессорлар өз атауын құрылғыдағы газ ағымына қарай алды. Бұл типтің ең қарапайым компрессоры корпус пен білікке орнатылған монолиттен тұрады. Айналған кезде дөңгелектің пышақтары радиалды бағытта газды осьтен жылжытады, осылайша кинетикалық энергияны оған ауыстырады, содан кейін ішінара қысымның ықтимал энергиясына айналады. Газ осьтік кіріс арқылы дөңгелекті енгізеді, содан кейін пышақтарға құлайды, радиалды бағытта тасталады және спираль газ коллекторына енеді, содан кейін шығыс диффузоры арқылы шығарылады. Мұндай компрессорлардың имплерлері пышақ түрінде де, жалпы құрылыста да, мысалы, жабық немесе ашық болуы мүмкін. Сондай-ақ, центрифугалық компрессорлар көп сатылы, бір дөңгелегі бар бірнеше дөңгелекті орындай алады және олар арқылы дәйекті өтуді қамтамасыз етеді. Мұндай типтегі құрылғылар шағын, шуылға ұшырайды және пайдалану кезінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz