БАЛАЛАРДЫҢ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН ОЙЫН АРҚЫЛЫ ДАМЫТУ ТУРАЛЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

БАЛАЛАРДЫҢ ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН ОЙЫН АРҚЫЛЫ ДАМЫТУ

Канлыбаева Салтанат Рахимбаевна
Мыңбаев ауылындағы орта мектеп коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Мектепалды даярлық тобының тәрбиешісі
Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Мыңбаев ауылы

І. Кіріспе
Егеменді еліміздің талабына сай мемлекеттік тілді меңгеру, оқыту, қазіргі заманға сай білімді де, тәрбиелі ұрпақ тәрбиелеу педагогтар еншісінде. Мектепке дейінгі балаларға тәрбие мен білім беру жұмыстарын ұйымдастыруда олардың сөйлеу, тілін дамыту, байланыстырып сөйлеу мәдениетін жетілдіруге, құрастыра сөйлеуге, сөздік қорының молаюына баса көңіл бөлген жөн. Әрбір ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде дидактикалық ойындарды қолдану арқылы балалардың қиялын шарықтатып, ойлау қабілетін ұштауға болады. Ойын балалардың негізгі іс-әрекеті ретінде психологиялық, анатомиялық-физиологиялық, педагогикалық маңызы зор қызметтер атқарады. Ойын баланың даму құралы, таным көзі, тәрбиелік дамытушылық мәнге ие бола отырып, адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді. Ойынның тәрбиелік маңызын жоғары бағалай келіп, А.С. Макаренко былай деп жазды: Бала өмірінде ойынның маңызы зор, ересек адам үшін еңбектің, жұмыстың, қызметтің қандай маңызы болса, нақ сондай маңызы бар. Бала ойында қандай болса, өскен соң жұмыста да көп жағынан сондай болады [1]. Сондықтан келешек қайраткерді тәрбиелеу ең алдымен ойыннан басталады. Қай бала болмасын ойынмен өседі, өйткені бала табиғатының өзі тек ойынмен байланысты. Ойын үстінде бала еш нәрсеге тәуелсіз. Ол өзін еркін ұстайды. Ал еркіндік дегеніміз барлық дамудың баспалдағы, бәрін білуге деген талпынысы мен құлшынысы. Баланың білуге деген құштарлығы, сөйлеуі, ой-өрісі ойын үстінде қалыптасады. Дұрыс ойлай алуды, әрі өз ойын тиянақты жеткізуді дамыту ісін ұйымдастыру жұмысында ойын сабағы ең негізгі орын алады. Тәрбиеші бақылау, заттарды қарау, сурет қарау, жұмбақ шешу және құрастыру, саяхат, ойын-сабақтарын ұйымдастыру барысында балалардың ойлау қабілетін және сөздік қорларын дамытады. Арнайы ойын-сабақ және сабақ мазмұнына қарай танымдық, дамытушы ойындарды, тапсырмаларды қолдану, балаларды заттарды бір-бірімен салыстыруға, оларды қасиетіне қарай ажыратуға және оны танып білуге үйретеді. Сөйтіп бала жасына сәйкес бағдарламалық міндетті меңгереді.
ІІ. Негізгі бөлім
Ойындар мазмұнына қарай, өзіне тән ерекшеліктеріне қарай: сюжетті-рольді, драматизациялық, дидактикалық құрылыс ойындары, қимылды ойындар, ұлттық ойындар болып бөлінеді. Әр ұйымдастырылған оқу қызметіне мазмұнына сай келетін ойынды таңдап алу өте маңызды. Мысалы, көркем әдебиет, драма, ертегілер елінде, тіл ұстарту секілді ұйымдастырылған оқу қызметтерінде сюжетті-рольді ойындарды қолдану өте тиімді [2]. Өз тәжірибемде аталған ойын түрін белгілі бір ертегінің мазмұнын ашу мақсатында қолданамын. Балалар сол ертегі кейіпкерлеріне айналып, солардың ролдерін сомдап шығады. Бұл кезде балалардың бойында сол кейіпкерді қалайша дұрыс сомдап шығу, айтылған сөздердің мағынасына мән беру, ертегінің жағымды және жағымсыз кейіпкері кім екендігіне көз жеткізу, әрі ертегінің қандай ойды жеткізгісі келгендігіне көз жеткізеді.
Осы аталған ойындардың ішінде дидактикалық материалдың көмегімен жүзеге асатын дидактикалық ойындарға тоқталып өтсем. Себебі балаларға жаңа тақырыптың мазмұнын қызықты әрі түсінікті етіп жеткізу мақсатында ұйымдастырылған оқу қызметінде дидактикалық материалдардың көмегіне жиі жүгінемін. Дидактикалық ойындар баланың ақыл-ойын дамытып, сабаққа деген қызығушылықтарын арттырады. Тіпті енжар балалардың өздері де ойын элеметтері араласқан сабаққа зор ынтамен, жігерімен араласатыны анық. Дидактикалық материалдарды пайдалану нәтижесінде балалардың бойында ойлау, тапқырлық, шыдамдылық, белсенділік, өмірге бейімделуі, құзыретті қабілеттері, ұйымдастырушылық қасиеттері қалыптасады.
Дидактикалық материалдардың тиімділігі:
1. Оқушыларды ойын арқылы жеке тұлға ретінде дамытуға көмектеседі;
2. Әр баламен жеке жұмыс жасауға мүмкіндік береді;
3. Бірлікке, достыққа, шапшаңдыққа тәрбиелейді;
4. Ойын барысында балалардың жан дүниесін тануға, оны сыртқа шығару жолдарын меңгертеді;
5. Уақытты тиімді пайдалануға ықпал жасайды.
Мектеп жасына дейінгі балалардың зейіні тұрақсыз, импульсивті болғанымен, қабылдау есте сақтау мүмкіндіктері жақсы дамыған. Бұл тұста дидактикалық ойындардың үлкен көмегі тиеді. Дидактикалық ойын арқылы баланың қоршаған дүние туралы түсінігі кеңейіп, нақтылай түседі. Мысалы, бір заттың түсін атаңдар? Бояудың қандай түрін білесіңдер? Үй жануарл Бала бақылау, оқыған кітап, естіген ертегі арқылы айналасын таниды. Олардың түсінігі алғашқы кезде айқын болмайды. Ол біртіндеп-біртіндеп, әр ұйымдастырылған оқу қызметінде түрлі ойын элементтерін қолдану арқылы қалыптасатын дүние. арының үшеуін атаңдар және т.с.с. сияқты сұрақтарды қою арқылы, әрі сол сұрақтарға жауап беру арқылы қалыптасады. Яғни бала дидактикалық ойын арқылы әр затқа байланысты жаңа білімді меңгеріп, түсінігін тиянақтайды. Әрбір дидактикалық ойын ойлай білуге баулып, сөздік қорын көбейтіп, ақыл-ой қызметін қалыптастырады. Әрі дидактикалық ойын адамгершілікке тәрбиелеудің құралы болып табылады.
Дидактикалық ойынмен ұйымдастырылған оқу қызметі балаларға көңілді жеңіл келеді. Сондықтан дидактикалық ойынды іріктеп алуға нақтылы ұйымдастырылған оқу қызметінің мақсаты, мүмкіндіктері мен жағдайларын ескертуге ерекше назар аударған жөн.
Дидактикалық ойындарды сабақ барысында қолдану:
Дидактикалық ойын Домино
Мақсаты: Түстерді ажыратуға, салыстыруға жаттықтыру, сөздік қорын молайту, тез ойлау қабілетін дамыту. Бұл ойынды сурет салу, мүсіндеу сияқты ұйымдастырылған оқу қызметінде қолдануға болады.

Сурет 1-2. Домино ойыны
Сиқырлы дөңгелек
Мақсаты: Балалардың логикалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.