Саяси жүйелер және режимдердің жіктелуі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және Ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Картинки по запросу әл фараби университет

Факультеті: « Экономика және бизнес жоғарғы мектебі»

Кафедрасы: «Қаржы»

СӨЖ

Тақырыбы: Саяси жүйелер мен режимдердің жіктелуі

Тексерген: Мусатаев С. Ш.

Орындаған: Советканов Д. Ж.

Алматы, 2020ж

Саяси жүйе - билікті жүргізуші әлеуметтік топтар, ұйымдар мен мемлекеттер арасындағы өзара қатынастарды реттейтін, қоғамда тұрақтылық пен тәртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар, мекемелер мен институттар жиынтығы. Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси ұйымдар және т. б. жатады. Әрбір саяси қоғамдық бірлестіктер өздерінің саяси тұрақтылығына байланысты қоғам өмірінде белгілі бір қызмет атқарады. Бұл қоғамның саяси жүйесін құрайды. Саяси жүйе қоғамның саяси өмірінің негізгі мазмұнын көрсететін және оның даму деңгейін, сапалық деңгейін, жүйелігін және тұрақтылығын көрсететін бірыңғай құбылыс. Немесе саяси жүйені қоғамдағы саяси билікті жүргізетін әлеуметтік ұйым деп айтуға болады. Саяси жүйе арқылы әртүрлі ұйымдар, қозғалыстар, партиялар, саяси билікке өз ықпалдарын тигізіп отырады. Сондықтан қоғамның саяси жүйесі бүкіл қоғамдық әлеуметтік-экономикалық саяси және рухани өмірдің қозғалу механизімін көрсетеді.

Тарихы тұралы айта кетсек, саясаттануда жүйелік көзқарасты алғаш қолданған ғалым саясаттанушының бірі Дэвид Истон. Ол саяси жүйені қоғамдағы құндылықтарды ресми түрде бөліп отыратын өзара қатынастар жүйесі ретінде қарастырды. Ал енді саяси жүйе теориясының қалыптасуы мен дамуындағы құрылымдық - функционалдық концепцияға келетін болсақ, бұл концепция саяси өмірге жүйелік көзқарасты біршама толықтыра түсті. Құрылым - функционалдық концепцияның өкілдерінің бірі - американдық ғалым Г. Алмонд болған. Алмонд саяси жүйені өзара ықпалдардың жүйесі ретінде қарастырды. Қысқаша айтканда, ол саяси жүйені саяси шешімдерді қабылдауға қатысты іс-әрекеттердің түрлерінің жиынтығы ретінде өзара ықпал ететін саяси рөлдердің жиынтығы тұрғысынан қарастырды. Демек, Алмондтың пікірінше, саяси жүйе - қоғамдағы реттілікті ұстап тұратын және жасампаздық қызмет атқаратын заңды түрде мойындалған күштердің жиынтығы. Истон концепциясынан, Алмонд концепциясының ерекшелігі сонда, егер Истон қоғамдағы болып жататын процестерді талдауда басты назар аударған болса, ал Алмонд саяси өмірдегі тұрақты құрылымның маңызын анықтауға баса көңіл бөледі.

Кейін саяси жүйе теориясы 1950 жылдың ортасынан бастап қалыптаса бастады. Оның қалыптасуына негіз болған екі көзқарасты айтуға болады: Бихевиористік, жүйелік және құрымдылық-функцияналдық көзқарас. Бихевиористердің түсінігінше саясат - ол ең алдымен адамдардың саяси өмірдегі саяси әрекеттері. Сондықтан, бихевиористік көзқарастың өзіндік ерекшеліктері ретінде мыналарды айтуға болады:

Саяси мінез-құлықты саяси зерттеудің негізгі объекті ретіндеқарастыру;
Статистикалық және сандық көрсеткіштерді барынша көп максимальды түрде қолдану;
Саяси жағдайларды түсіндіруге қабілетті теорияларды жасау.

Саяси жүйенің құрылымы және қызметі.

Саяси-теориялық әдебиеттерде саяси жүйені құрылымы 4 түрлі элементтер тобына жіктелген.

1. Инстутиционалдық элементтер. Оған жататындар саяси институттар мен мемлекет, оның органдары (мемлекеттікт билікті құрайтын орталық және региондық билік органдары мен басқармаларды, күштеу құрылымдары: әскер, полиция, барлау жүргізу корпусы, ұлттық қауіпсіздікті сақтау т. б. құқық қорғау органдары, сот, прокуратура т. б. ) . Саяси ұйымдар, партиялар, оның органдары: қоғамдық саяси ұйымдар, қозғалыстар, бірлестіктер, еңбек ұжымдары, кооперативтер, акционерлік қоғамдар.

2. Ақпаратты-коммуникативтік элементтер . Оған жататындар: өкіметке ақпарат беру каналдары(яғни мәжілістерде іс-әрекетті ашық баяндау процесі), істерді тексеру немесе тергеу комиссиясы, қажетті топтармен жасырын кеңестер және бұқаралық ақпарат құралдары (теледидар, радио, газеттер мен журналдар, кітаптар) .

3. Нормативтік - реттеуші элементтер. Бұл топ әр түрлі саяси мөлшерлер мен принциптер қорғайды. Мысалы: конституция, басқа да құқықтық мөлшерлер, үкімдер мен шешімдер, нұсқаулар, бағдаламалық құжаттар және т. б.

4. Саяси сана мен мәдениет . Оны идеология және саяси психология, саяси теориялар, идеялар және т. б. құрайды.

Саяси жүйелердің жіктелуі.
Француз саясаттанушысы Ж. Блондель саяси жүйені 5 түрге жіктеген:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.