Құрылыс өндірісінің технологиясы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Құрылыстағы норма мен калькуляцияны жасау және еңбекті төлеу ... ... ... ... ... ... ... ..
Бригада құрамын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Буын құрамында жұмысшылардың еңбекақысын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Жер жұмыстарын көлемін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Жер жұмыстарын орындау үшін дайындау және көмекші процесстер ... ... ... ..
Қазаншұңқырды жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Топырақты қопсыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Сойыстар параметрін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Экскаватордың сойыс параметрі жүрісін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қадаларды орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Тас қалаудың технологиялық процесін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Жер жұмыстары өндірісі кезінде техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Құрылыстағы норма мен калькуляцияны жасау және еңбекті төлеу ... ... ... ... ... ... ... ..
Бригада құрамын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Буын құрамында жұмысшылардың еңбекақысын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Жер жұмыстарын көлемін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Жер жұмыстарын орындау үшін дайындау және көмекші процесстер ... ... ... ..
Қазаншұңқырды жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Топырақты қопсыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Сойыстар параметрін есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Экскаватордың сойыс параметрі жүрісін жасау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қадаларды орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
Тас қалаудың технологиялық процесін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Жер жұмыстары өндірісі кезінде техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
КІРІСПЕ
Кез келген ғимарат немесе имаратты салған уақытта, сонымен
қатар жераумақты жоспарлау немесе көріктендіру кезінде жер жұмыстарын
жүргізеді. Топырақты ұқсату жұмыстарына келесі негізгі процесстер кіреді:
топырақты өңдеу, оны орын ауыстыру, төсеу және нығыздау. Осы процесстерді
орындауда жағдайлар қатарына кіретін дайындау және көмекші процесстер
жүргізіледі. Дайындау процесстері топырақты өңдеуге дейін, ал көмекші
процесстер жер жұмыстарын жүргізуге дейін немесе жүргізу кезінде іске
асырылады.
Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыста ор және қазаншұңқырды
орнату, жер жолдың төсемін құру, алаңдарды жоспарлау кезінде жер жұмыстары
орындалады. Барлық жер жұмыстарын ойынды құру немесе одан үйінді тұрғызу
жолымен жасайды.
Жер жұмыстары – мәнділік құны мен ерекше еңбек сыйымдылығымен
сипатталады. Мысалы, өнеркәсіп құрылысында 15% шамасында құны және 18-20%
еңбек сыйымдылығы жалпы көлем жұмыстарын құрайды. Жер жұмыстарында 10%
шамасы құрылыста жалпы жұмысшылар санын құрайды. Жер жұмыстарының
минималды құны мен еңбек сыйымдылығы, біріншіден, өңделетін топырақтың
минималды жобалық көлемі кезінде, екіншіден, жұмыстарды орындау реті
кезінде өңделетін топырақтың әр көлемі бірден қарастырылған жерге
төселеді, үшіншіден, Жұмыстар өндірісінің әдісі және оларды
механикаландыруда құны мен еңбек сыйымдылығы жағынан аса тиімді жағдайды
қолдану керек. Қазіргі уақытта топырақты әр түрлі жер, жер-көліктік
машиналар, гидромеханикаландыру құрал-жабдықтары, бұрғылау және жарғыш
әдістерімен өңдейді.
Жер жұмыстары өндірісі кезінде барлық дайындау, көмекші және
негізгі процесстер – машиналар кешенімен орындалады. Солардың әрқайсысы
нақты жұмыстар процесі мен амалдарды орындауға арналған. Жалпы жағдайда осы
жұмыстар әртүрлі машиналар кешені көп немесе аз тиімділігімен орындалу
мүмкін. Машиналар кешені мен әдісі нақты өндірістік жағдайда техника-
экономикалық сараптау және әртүрлі нұсқаларды дәйектеу негізі үшін
арналған.
ЕCEП №1
Құрылыстағы норма мен калькуляцияны жасау және еңбекті төлеу
Норманың уақытын және жұмыстың бірлігін бағалауын анықтау
1.1 кесте –
Берілген мәндері
Нұсқа 14
ЕНиР бойынша буынның құрамы
2 разряд
3 разряд 2
4 разряд 1
5 разряд
6 разряд
Буынның жұмыс ұзақтығы Т, сағ 190
Буынның жұмыс жасаған көлемі, V:
130
300
Шешімі
1. Жұмыс бірлігін орындау қиындығын Q анықтау, бірлігі адам-сағат:
Q = T( n=190сағ ∙ 3 = 570 сағ;
Мұндағы, T – звеноның жұмысының жалғасуы, сағ;
n – звенодағы жұмысшылар саны.
2. Жұмыс бірлігін орындауға кеткен жұмыс нормасын Нуақ анықтау,
бірлігі адам-сағат:
Нуақ = QV = 570 сағ 130 м3 = 4,38 сағм3;
Нуақ = QV = 570 сағ 300
т = 1,9 сағ т;
Мұндағы, V – істелінген жұмыстың көлемі м2; т; м3; дана.
3. Звеноның орташа тарифтік ставкасын анықтау, Зортст , руб:
З ортст = ∑Зст n = ∑0,70+0,79 3 = 0,496;
Мұндағы, Зст – разряд бойынша тарифтік тор.
1.2 кесте – Квалификациялық разряды және сағаттық тарифтік ставкасы
Жұмысшының 1 2 3 4 5 6
квалификациялық разряды
Сағаттық тарифтік ставка0,59 0,64 0,70 0,79 0,91 1,06
Зст ,руб
4. Жұмыс бірлігінің орындалуын бағалауды анықтау , Збір ,:
Збір = Нуақ ( Зортст
Збір = Нуақ ( Зортст = 2 ( 0,865 = 1,73 сағм3 ;
Збір = Нуақ ( Зортст = 28 ( 0,865 = 24,22 сағ т;
5. Звено жұмысшыларының еңбек ақысын анықтау, Зжал ;
Зжал = Збір ( V;
Зжал = Збір ( V =1,73сағм3 ( 140 м3 = 242,2 сағ ;
Зжал = Збір ( V = 24,22 сағ т (10 т = 242,2 сағ;
ҚҰРЫЛЫСТАҒЫ НОРМА МЕН КАЛЬКУЛЯЦИЯНЫ ЖАСАУ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ТӨЛЕУ
ЕСЕП №2
Машина уақытының еңбек шығынын, жұмысының төлем ақысының және нарядтың
бланка толтыруының калькуляция шығынын құрастырамыз. Берілген мәндерді 1
және 2 кестеден қарастырамыз.
2.1 кесте – Құрылыс процестерінің технологиялық параметрлері
Құрылыс өлшем мөлшері Құрылыс процестерінің
процестері бірлігі технологиялық параметрлері
1 2 3 4 5 6
4. Қатқан топырақта м 800 Қазу тереңдігі,м 1,2 0,6
КМП-3 машинасымен кесіп Топырақтың тобы II III
алу
19. Тіркемелі торлы м3 800 тығыздалатын қабаттың 0,4 0,5
катокпен борпылдақ қалыңдығы, м. 150 180
топырақты тығыздау жүріс ұзындығы, м (бос
топырақтағы кері 6 9
қайтуы).
Бір із бойынша
жолдардың саны
34. Сыртқы қабырғаның шт 60 Ғимараттың типі Каркасты-пКаркасты
панельдерін орнату анельді емес
панельді
Панельдің ауданы, м2 6
18
2.2 кесте – Берілген
мәндері
№ Нұсқа 14
Құрылыс 4
процестерінің
№
19
34
Шешімі
1. Берілген мәндерге (кесте 1-2) байланысты калькуляцияның 1 бағанына
(кесте - 3) құрылыс процестерінің атауын, қолданылатын машина
түрлерін, механизмдер және олардың негізгі параметрлерін, сонымен
қатар құрылыс процестерінің технологиялық параметрлерін жазу керек.
2.3 кесте – Құрылыстағы норма мен калькуляцияны жасау және еңбекті төлеу
Құрылы§ ЕНиР ЕНиР Мөлшері МеханизмдердМашина ЕНиР
с және бойынша (количестің уақыт уақытыныңбойынша
процескесте № өлшем во) нормасы, шығыны буынның
теріні, бірлігі маш.-сағ. жұмысшылар
ң жолдар, құрамы
атауы баған
Наряд №____ ______20__ж.
Объект атауы__________________________
Шифр ______
Бригада (мамандық)
Буын
Бригадир(буынның)жұмысшы___________ _
2.5 кесте – Жұмыс түрі мен өндіріс міндеті
§ ЕНиР Жұмыс түрі Өлшем Тапсырма Орындалғаны
немесе мен өндіріс бірлігі
Калькуляцміндеті
ия №
Құрылыс 2
процестеріні
ң №
Күннің жалпы13
ұзақтығы? Т
17
3.2 кесте – Берілген мәндері
№ нұсқасы 14
ЕНиР бойынша буынның құрамы
2 разряд
1
3 разряд
4 разряд 1
5 разряд
Құрылыс процесстерінің еңбек 180
сыйымдылығы, адам.күн (Q)
Шешімі:
1. Бригададағы жұмысшылар санын (Ni) құрылыс процесстерін i орындау үшін
келесі формуламен анықтаймыз:
(3.1)
мұндағы: Q – еңбек сыйымдылығының шығыны, адам.күн, T – жұмыстың жалпы
ұзақтығы, күн.
2. Бригададағы буындар санын (ni) құрылыс процесстерін i орындау үшін
келесі формуламен анықтаймыз:
(3.2)
мұндағы m – буынның сандық құрамы, құрылыс процесстерін i орындайтын
(3.2 кесте)
3. Буынның біліктілік құрамын білгеннен кейін, құрылыс процесстерін i
орындайтын және бригададағы осы буындардың санынан бригаданың біліктілік
құрамын анықтаймыз.
ЕСЕП № 4
Буын құрамында жұмысшылардың еңбекақысын есептеу
4.1 кесте
– Берілген мәндері
№ нұсқасы 14
29
Жұмыс буынының М
фамилиясы* Е
И
Жалпы еңбекақы**, (руб.)415
()
4.2 кесте – Берілген мәндері
№ нұсқасы М Е И
Жұмысшылардың 5 3 2
біліктілік разряды
Сағаттық тарифті 0,91 0,70 0,64
төлем, Зст
КТУ 1,0 1,0 0,9
Жұмысшылардың 180 190 130
істеген уақыты, с
(T)
1.Тарфиті төлем бойынша жұмысшылардың еңбек ақысы Зт,
Зт=Т·Зст
(4.1)
М) Зт=Т·Зст =180
Е) Зт=Т·Зст=
И) Зт=Т·Зст =
мұндағы Т – жұмысшылардың істеген уақыты, с (4.2 кесте ).
Зст - сағаттық тарифті төлем, тенге.
2. Тарифті төлем бойынша жұмысшылардың осы буындағы еңбекақыға буынның
приработка сомасы
(4.2)
мұндағы Зжал – буынның приработка қоса жалпы еңбекақысы,. (кесте 2)
Зт – тарифті төлем бойынша буынның еңбекақысы,
3. КТУ есепке алғанда жұмысшылардың еңбекақысы,
Зт.КТУ= Зт·КТУ
(4.3)
М) Зт.КТУ= Зт·КТУ
Е) Зт.КТУ= Зт·КТУ
И) Зт.КТУ= Зт·КТУ
мұндағы КТУ – еңбек қатысудың коэффциентті, (кесте 2).
4. КТУ есепке алғандағы еңбекақының орташа коэффициенті (Корт)
(4.4)
мұндағы Зт.КТУ – КТУ есепке алғандағы буынның еңбекақысы.
5. Жұмысшылар приработка дифференциалдау сома өлшемі (Зприр),
Зприр.=Зт.КТУ·Кср
(4.5)
М Зприр.=Зт.КТУ·Кср
Е) Зприр.=Зт.КТУ·Кср
И) Зприр.=Зт.КТУ·Кср
6. Приработка есептегендегі жұмысшылардың жалпы еңбекақысы.
Зжалп=Зт+Зприр.
(4.6)
М) Зжалп=Зт+Зприр.
Е) Зжалп=Зт+Зприр.
И) Зжалп=Зт+Зприр.
2. ЖЕР ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ КӨЛЕМІН АНЫҚТАУ
ЕСЕП № 1
Өңдеп алу кезіндегі жер жұмыстарының көлемін анықтау (5.1 және 5.2 сурет).
5.1 кесте
– Берілген мәндері
Табан бойынша алу Көлем, %
Нұсқа № ТопырақтАлу мөлшері, м еңкіштігі
ың түрі тереңдіг , i
і
Н1. м
траншея котлован коммунфунда-
b x L a x L и- менттер
кация
14 Саз 2,5 м 1,0X200 45X12 0,003 45 87
Шешімі
А. Келесі формула арқылы траншея көлемін анықтаймыз
(5.1)
Мұндағы, F1 , F2 – қарастырылып отырған учаскенің басындағы және
соңындағы ордың көлденең қимасының ауданы, м2 .
m – ҚНжЕ III-4-80 бойынша нормаланған еңкіштік коэффициенті;
H1 – учаске басындағы ор тереңдігі, м;
H2 – учаске соңындағы траншея, м.
Ордың көлденең қимасының ауданы келесі формуламен анықталады
F1= (b+ mH1)∙Н
(5.2)
F1= (b+ mH1)∙Н = м
F2= (b+ mH2)∙Н = м
Мұндағы, b, H1 – ордың төменгі жағы бойынша ені мен оның, м.
Учаске соңындағы ор тереңдігі келесі формуламен анықталады
H2= H1+iL,
(5.3)
H2= H1+iL = 2м,
Мұндағы, i – Ор табанының еңкіштігі, (кесте. 1).
В. Қазаншұңқыр көлемі келесі формуламен анықталады
Vкот= (Hcр6)x((а+b) (b+d) +ad+cd)
(5.4)
Vкот= (Hcр6)∙[(а+b) (b+d) +ad+cd] =
2,86∙[(45+45)∙(1+1)+45+45]= 126м3
Мұндағы, a,b- төменгі жағы бойынша қазаншұңқыр жақтарының өлшемі, м (5.1
кесте):
c,d- үстінгі жағы бойынша котлаван жақтарының өлшемі, м (формула
5.5);
Нср – қазаншұңқырдың орташа тереңдігі, м
Үстінгі жағы бойынша қазаншұңқыр жақтарының өлшемі келесі формуламен
анықталады
с= а+ 2m Hср; d= b + 2m
Hcр. (5.5)
с= а+ 2m Hср =а = 45м ; d=
b + 2m Hcр = b =1м.
С. Кері қоюдың көлемі келесі формуламен анықталады
(5.6)
Мұндағы, - ор көлемі (котлован), м3;
- коммуникация көлемі (фундамент), м3;
- ЕНиР сб.2-1 бойынша нормаланған қалдық қопсыту коэффициенті
5.2 кесте – Топырақ түрлері
Топырақ түрлері Алу тереңдігі кезіндегі құлама тіктігі
(салуға оның биіктігінің қатынасы), м артық
емес
1,5 3 5
Тығыздалып үйілген 1:0,67 1:1 1:1,25
Құмды және ірі құмды 1:0,5 1:1 1:1
Құмдақ 1:0,25 1:0,67 1:0,85
Саздақ 1:0 1:0,5 1:0,75
Саз 1:0 1:0,25 1:0,5
Сары топырақ және сарытопырақ1:0 1:0,5 1:0,5
түрлі
а)
б)
5.1 сурет – Ордың (а) және қазаншұңқырдың (б) көлемін анықтауға арналған
схема
5.3 кесте – Топырақтар мен жыныстардың қопсыту коэффициенті
Топырақтың аталуы Өңдегеннен кейінгі топырақҚалдық қопсыту,
көлемінің алғашқы ұлғаюы,
%
Саз 28-32 6-9
Майлы майда саз 24-30 4-7
Тақтатасты саз 28-32 6-9
Қиыршықтас 16-20 5-8
Өсімдік топырағы 20-25 3-4
Майда сарытопырақ 18-24 3-6
Қатты сарытопырақ 24-30 4-7
Мергель 33-37 11-15
Опока 33-37 11-15
Құм 10-15 2-5
Құлама-жарлы 30-45 15-20
Жардың топырағы 45-50 20-30
Сортаң және майда сорлы 20-26 3-6
Сортаң және қатты сорлы 28-32 5-9
Жеңіл саздақ және 18-24 3-6
сарытопырақ
Ауыр саздақ 24-30 5-8
құмдақ 12-17 3-5
Торф 24-30 8-10
Қара қоңыр топырақ 22-28 5-7
Шлак 14-18 8-10
3. ЖЕР ЖҰМЫСТАРЫН ОРЫНДАУ ҮШІН ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ КӨМЕКШІ ПРОЦЕССТЕР
ЕСЕП № 6
А. Қазаншұңқырды бөлшектеу кезінде топырақ суларының деңгейін төмендетуді
қамтамасыз ету үшін олардың сақиналы схемамен орнатуда инесүзгінің мөлшері
мен қадамын анықтаймыз.
6.1 кесте – Берілген мәндері
№ нұсқа 14
29
Сүзгі коэффициенті, К мсут. 37
УГВ талап ететін төмендету тереңдігі3,5
S, м
Үсті бойынша қазаншұңқыр өлшем АхВ,14Х40
м
Инесүзгіден қазаншұңқырдың жоғарғы 4,0
қабатына дейінгі арақашықтық С, м
Инесүзгіден ордың алшақталған құлама10
табанына дейінгі арақашықтық Х,м
Сутұтқырлық қабаттың қуаты Н, м 16
Шешімі
1. Инесүзгімен ауданын анықтаймыз
F=(A+2C)(B+2C)
(6.1)
F=(A+2C)(B+2C) м2
мұндағы F- аудан, м2;
А және В – үстіңгі жағынан қазаншұңқыр өлшемі, м;
С – Қазаншұңқырдың жоғарғы қабаттан инесүзгіге дейінгі
арақашықтық,м.
2. Инесүзгіге сомалы ағын суды анықтаймыз:
Q=α·KS
(6.2)
Q=α·KS м3сағ
мұндағы Q – су құйылысы, м3сағ;
К – сүзу коэффициенті, мсут, 1-кесте қабылданады;
α – коэффициент, 6.3а сурет бойынша анықталады;
S - УГВ төмендету тереңдігі; 1 кесте бойынша қабылданады.
3. Инесүзгінің мөлшерін анықтаңыз:
(6.3)
мұндағы q - инесүзгінің өткізу мүмкіндігі, м3сағ, 6.3б сурет график
бойынша анықтаймыз ;
4. Инесүзгінің адымын анықтаңыз:
(6.4)
мұндағы P – аудан периметрі, инесүзгімен бөлінген, м.
5. Уақытты сағатпен анықтаңыз, УГВ төмендетуге талап етілген белгіленген
белгіге дейін
(6.5)
а)
б)
6.2 сурет – УГВ- ны төмендету үшін инесүзгіні орнату схемасы
а) екіқатарлы тұйықталған; б) бірқатарлы
а)
б)
6.3 сурет – α коэффициенті (а) және инесүзгінің q жұмыс өнімділігін (б)
анықтау үшін графигі
Шешімі
1. Судың құйылысын сызықты орнатудан анықтаймыз, ордың сыртымен жөнделген:
Q100=β·K·Sм
(6.6)
мұндағы Q100 – су құйылысы, мсағ ордың 100 пос.м
K және S - 2-ші формуланы қараңыз;
β – коэффициент, 1-ден 3-ке дейін қабылдайтын.
β максималды мәнін сүзгінің аз коэффициент болған кезде қабылдайды,
жұмыс мерзімінің азаюы кезінде, сонымен қатар су тұтқырлық қабаттың үлкен
қуаты кезінде β минималды мәнін сүзгі коэффициентің көп дегенде 30 мсут
қабылдау керек.
2. 2-ші кестені пайдалана отырып, сүзгі К коэффициенті берілген мәндерге
қарай су тұтқырлық қабатын қуаты және инесүзгіден ордың алшақталған құлама
табанына дейінгі арақашықтық ордың hт ең үлкен тереңдігі мен инесүзгінің hи
керекті бату тереңдігін анықтаймыз.
3. N инесүзгінің керекті мөлшерін 6.3-ші формуладан анықтаңыз:
(6.7)
4. Инесүзгінің адымын келесі формуладан анықтаңыз:
(6.8)
мұндағы L – ордың учаскесі, ұзындығы 100м.
6.2 кесте – Ордың ең үлкен тереңдік мәні hT (алымында)
және инесүзгінің бату шамасы hи (бөлімінде), м
Бірқатарлы орнату Екіқатарлы орнату
Сүзгі
коэффициенті
К, мсут ... жалғасы
Кез келген ғимарат немесе имаратты салған уақытта, сонымен
қатар жераумақты жоспарлау немесе көріктендіру кезінде жер жұмыстарын
жүргізеді. Топырақты ұқсату жұмыстарына келесі негізгі процесстер кіреді:
топырақты өңдеу, оны орын ауыстыру, төсеу және нығыздау. Осы процесстерді
орындауда жағдайлар қатарына кіретін дайындау және көмекші процесстер
жүргізіледі. Дайындау процесстері топырақты өңдеуге дейін, ал көмекші
процесстер жер жұмыстарын жүргізуге дейін немесе жүргізу кезінде іске
асырылады.
Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыста ор және қазаншұңқырды
орнату, жер жолдың төсемін құру, алаңдарды жоспарлау кезінде жер жұмыстары
орындалады. Барлық жер жұмыстарын ойынды құру немесе одан үйінді тұрғызу
жолымен жасайды.
Жер жұмыстары – мәнділік құны мен ерекше еңбек сыйымдылығымен
сипатталады. Мысалы, өнеркәсіп құрылысында 15% шамасында құны және 18-20%
еңбек сыйымдылығы жалпы көлем жұмыстарын құрайды. Жер жұмыстарында 10%
шамасы құрылыста жалпы жұмысшылар санын құрайды. Жер жұмыстарының
минималды құны мен еңбек сыйымдылығы, біріншіден, өңделетін топырақтың
минималды жобалық көлемі кезінде, екіншіден, жұмыстарды орындау реті
кезінде өңделетін топырақтың әр көлемі бірден қарастырылған жерге
төселеді, үшіншіден, Жұмыстар өндірісінің әдісі және оларды
механикаландыруда құны мен еңбек сыйымдылығы жағынан аса тиімді жағдайды
қолдану керек. Қазіргі уақытта топырақты әр түрлі жер, жер-көліктік
машиналар, гидромеханикаландыру құрал-жабдықтары, бұрғылау және жарғыш
әдістерімен өңдейді.
Жер жұмыстары өндірісі кезінде барлық дайындау, көмекші және
негізгі процесстер – машиналар кешенімен орындалады. Солардың әрқайсысы
нақты жұмыстар процесі мен амалдарды орындауға арналған. Жалпы жағдайда осы
жұмыстар әртүрлі машиналар кешені көп немесе аз тиімділігімен орындалу
мүмкін. Машиналар кешені мен әдісі нақты өндірістік жағдайда техника-
экономикалық сараптау және әртүрлі нұсқаларды дәйектеу негізі үшін
арналған.
ЕCEП №1
Құрылыстағы норма мен калькуляцияны жасау және еңбекті төлеу
Норманың уақытын және жұмыстың бірлігін бағалауын анықтау
1.1 кесте –
Берілген мәндері
Нұсқа 14
ЕНиР бойынша буынның құрамы
2 разряд
3 разряд 2
4 разряд 1
5 разряд
6 разряд
Буынның жұмыс ұзақтығы Т, сағ 190
Буынның жұмыс жасаған көлемі, V:
130
300
Шешімі
1. Жұмыс бірлігін орындау қиындығын Q анықтау, бірлігі адам-сағат:
Q = T( n=190сағ ∙ 3 = 570 сағ;
Мұндағы, T – звеноның жұмысының жалғасуы, сағ;
n – звенодағы жұмысшылар саны.
2. Жұмыс бірлігін орындауға кеткен жұмыс нормасын Нуақ анықтау,
бірлігі адам-сағат:
Нуақ = QV = 570 сағ 130 м3 = 4,38 сағм3;
Нуақ = QV = 570 сағ 300
т = 1,9 сағ т;
Мұндағы, V – істелінген жұмыстың көлемі м2; т; м3; дана.
3. Звеноның орташа тарифтік ставкасын анықтау, Зортст , руб:
З ортст = ∑Зст n = ∑0,70+0,79 3 = 0,496;
Мұндағы, Зст – разряд бойынша тарифтік тор.
1.2 кесте – Квалификациялық разряды және сағаттық тарифтік ставкасы
Жұмысшының 1 2 3 4 5 6
квалификациялық разряды
Сағаттық тарифтік ставка0,59 0,64 0,70 0,79 0,91 1,06
Зст ,руб
4. Жұмыс бірлігінің орындалуын бағалауды анықтау , Збір ,:
Збір = Нуақ ( Зортст
Збір = Нуақ ( Зортст = 2 ( 0,865 = 1,73 сағм3 ;
Збір = Нуақ ( Зортст = 28 ( 0,865 = 24,22 сағ т;
5. Звено жұмысшыларының еңбек ақысын анықтау, Зжал ;
Зжал = Збір ( V;
Зжал = Збір ( V =1,73сағм3 ( 140 м3 = 242,2 сағ ;
Зжал = Збір ( V = 24,22 сағ т (10 т = 242,2 сағ;
ҚҰРЫЛЫСТАҒЫ НОРМА МЕН КАЛЬКУЛЯЦИЯНЫ ЖАСАУ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ТӨЛЕУ
ЕСЕП №2
Машина уақытының еңбек шығынын, жұмысының төлем ақысының және нарядтың
бланка толтыруының калькуляция шығынын құрастырамыз. Берілген мәндерді 1
және 2 кестеден қарастырамыз.
2.1 кесте – Құрылыс процестерінің технологиялық параметрлері
Құрылыс өлшем мөлшері Құрылыс процестерінің
процестері бірлігі технологиялық параметрлері
1 2 3 4 5 6
4. Қатқан топырақта м 800 Қазу тереңдігі,м 1,2 0,6
КМП-3 машинасымен кесіп Топырақтың тобы II III
алу
19. Тіркемелі торлы м3 800 тығыздалатын қабаттың 0,4 0,5
катокпен борпылдақ қалыңдығы, м. 150 180
топырақты тығыздау жүріс ұзындығы, м (бос
топырақтағы кері 6 9
қайтуы).
Бір із бойынша
жолдардың саны
34. Сыртқы қабырғаның шт 60 Ғимараттың типі Каркасты-пКаркасты
панельдерін орнату анельді емес
панельді
Панельдің ауданы, м2 6
18
2.2 кесте – Берілген
мәндері
№ Нұсқа 14
Құрылыс 4
процестерінің
№
19
34
Шешімі
1. Берілген мәндерге (кесте 1-2) байланысты калькуляцияның 1 бағанына
(кесте - 3) құрылыс процестерінің атауын, қолданылатын машина
түрлерін, механизмдер және олардың негізгі параметрлерін, сонымен
қатар құрылыс процестерінің технологиялық параметрлерін жазу керек.
2.3 кесте – Құрылыстағы норма мен калькуляцияны жасау және еңбекті төлеу
Құрылы§ ЕНиР ЕНиР Мөлшері МеханизмдердМашина ЕНиР
с және бойынша (количестің уақыт уақытыныңбойынша
процескесте № өлшем во) нормасы, шығыны буынның
теріні, бірлігі маш.-сағ. жұмысшылар
ң жолдар, құрамы
атауы баған
Наряд №____ ______20__ж.
Объект атауы__________________________
Шифр ______
Бригада (мамандық)
Буын
Бригадир(буынның)жұмысшы___________ _
2.5 кесте – Жұмыс түрі мен өндіріс міндеті
§ ЕНиР Жұмыс түрі Өлшем Тапсырма Орындалғаны
немесе мен өндіріс бірлігі
Калькуляцміндеті
ия №
Құрылыс 2
процестеріні
ң №
Күннің жалпы13
ұзақтығы? Т
17
3.2 кесте – Берілген мәндері
№ нұсқасы 14
ЕНиР бойынша буынның құрамы
2 разряд
1
3 разряд
4 разряд 1
5 разряд
Құрылыс процесстерінің еңбек 180
сыйымдылығы, адам.күн (Q)
Шешімі:
1. Бригададағы жұмысшылар санын (Ni) құрылыс процесстерін i орындау үшін
келесі формуламен анықтаймыз:
(3.1)
мұндағы: Q – еңбек сыйымдылығының шығыны, адам.күн, T – жұмыстың жалпы
ұзақтығы, күн.
2. Бригададағы буындар санын (ni) құрылыс процесстерін i орындау үшін
келесі формуламен анықтаймыз:
(3.2)
мұндағы m – буынның сандық құрамы, құрылыс процесстерін i орындайтын
(3.2 кесте)
3. Буынның біліктілік құрамын білгеннен кейін, құрылыс процесстерін i
орындайтын және бригададағы осы буындардың санынан бригаданың біліктілік
құрамын анықтаймыз.
ЕСЕП № 4
Буын құрамында жұмысшылардың еңбекақысын есептеу
4.1 кесте
– Берілген мәндері
№ нұсқасы 14
29
Жұмыс буынының М
фамилиясы* Е
И
Жалпы еңбекақы**, (руб.)415
()
4.2 кесте – Берілген мәндері
№ нұсқасы М Е И
Жұмысшылардың 5 3 2
біліктілік разряды
Сағаттық тарифті 0,91 0,70 0,64
төлем, Зст
КТУ 1,0 1,0 0,9
Жұмысшылардың 180 190 130
істеген уақыты, с
(T)
1.Тарфиті төлем бойынша жұмысшылардың еңбек ақысы Зт,
Зт=Т·Зст
(4.1)
М) Зт=Т·Зст =180
Е) Зт=Т·Зст=
И) Зт=Т·Зст =
мұндағы Т – жұмысшылардың істеген уақыты, с (4.2 кесте ).
Зст - сағаттық тарифті төлем, тенге.
2. Тарифті төлем бойынша жұмысшылардың осы буындағы еңбекақыға буынның
приработка сомасы
(4.2)
мұндағы Зжал – буынның приработка қоса жалпы еңбекақысы,. (кесте 2)
Зт – тарифті төлем бойынша буынның еңбекақысы,
3. КТУ есепке алғанда жұмысшылардың еңбекақысы,
Зт.КТУ= Зт·КТУ
(4.3)
М) Зт.КТУ= Зт·КТУ
Е) Зт.КТУ= Зт·КТУ
И) Зт.КТУ= Зт·КТУ
мұндағы КТУ – еңбек қатысудың коэффциентті, (кесте 2).
4. КТУ есепке алғандағы еңбекақының орташа коэффициенті (Корт)
(4.4)
мұндағы Зт.КТУ – КТУ есепке алғандағы буынның еңбекақысы.
5. Жұмысшылар приработка дифференциалдау сома өлшемі (Зприр),
Зприр.=Зт.КТУ·Кср
(4.5)
М Зприр.=Зт.КТУ·Кср
Е) Зприр.=Зт.КТУ·Кср
И) Зприр.=Зт.КТУ·Кср
6. Приработка есептегендегі жұмысшылардың жалпы еңбекақысы.
Зжалп=Зт+Зприр.
(4.6)
М) Зжалп=Зт+Зприр.
Е) Зжалп=Зт+Зприр.
И) Зжалп=Зт+Зприр.
2. ЖЕР ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ КӨЛЕМІН АНЫҚТАУ
ЕСЕП № 1
Өңдеп алу кезіндегі жер жұмыстарының көлемін анықтау (5.1 және 5.2 сурет).
5.1 кесте
– Берілген мәндері
Табан бойынша алу Көлем, %
Нұсқа № ТопырақтАлу мөлшері, м еңкіштігі
ың түрі тереңдіг , i
і
Н1. м
траншея котлован коммунфунда-
b x L a x L и- менттер
кация
14 Саз 2,5 м 1,0X200 45X12 0,003 45 87
Шешімі
А. Келесі формула арқылы траншея көлемін анықтаймыз
(5.1)
Мұндағы, F1 , F2 – қарастырылып отырған учаскенің басындағы және
соңындағы ордың көлденең қимасының ауданы, м2 .
m – ҚНжЕ III-4-80 бойынша нормаланған еңкіштік коэффициенті;
H1 – учаске басындағы ор тереңдігі, м;
H2 – учаске соңындағы траншея, м.
Ордың көлденең қимасының ауданы келесі формуламен анықталады
F1= (b+ mH1)∙Н
(5.2)
F1= (b+ mH1)∙Н = м
F2= (b+ mH2)∙Н = м
Мұндағы, b, H1 – ордың төменгі жағы бойынша ені мен оның, м.
Учаске соңындағы ор тереңдігі келесі формуламен анықталады
H2= H1+iL,
(5.3)
H2= H1+iL = 2м,
Мұндағы, i – Ор табанының еңкіштігі, (кесте. 1).
В. Қазаншұңқыр көлемі келесі формуламен анықталады
Vкот= (Hcр6)x((а+b) (b+d) +ad+cd)
(5.4)
Vкот= (Hcр6)∙[(а+b) (b+d) +ad+cd] =
2,86∙[(45+45)∙(1+1)+45+45]= 126м3
Мұндағы, a,b- төменгі жағы бойынша қазаншұңқыр жақтарының өлшемі, м (5.1
кесте):
c,d- үстінгі жағы бойынша котлаван жақтарының өлшемі, м (формула
5.5);
Нср – қазаншұңқырдың орташа тереңдігі, м
Үстінгі жағы бойынша қазаншұңқыр жақтарының өлшемі келесі формуламен
анықталады
с= а+ 2m Hср; d= b + 2m
Hcр. (5.5)
с= а+ 2m Hср =а = 45м ; d=
b + 2m Hcр = b =1м.
С. Кері қоюдың көлемі келесі формуламен анықталады
(5.6)
Мұндағы, - ор көлемі (котлован), м3;
- коммуникация көлемі (фундамент), м3;
- ЕНиР сб.2-1 бойынша нормаланған қалдық қопсыту коэффициенті
5.2 кесте – Топырақ түрлері
Топырақ түрлері Алу тереңдігі кезіндегі құлама тіктігі
(салуға оның биіктігінің қатынасы), м артық
емес
1,5 3 5
Тығыздалып үйілген 1:0,67 1:1 1:1,25
Құмды және ірі құмды 1:0,5 1:1 1:1
Құмдақ 1:0,25 1:0,67 1:0,85
Саздақ 1:0 1:0,5 1:0,75
Саз 1:0 1:0,25 1:0,5
Сары топырақ және сарытопырақ1:0 1:0,5 1:0,5
түрлі
а)
б)
5.1 сурет – Ордың (а) және қазаншұңқырдың (б) көлемін анықтауға арналған
схема
5.3 кесте – Топырақтар мен жыныстардың қопсыту коэффициенті
Топырақтың аталуы Өңдегеннен кейінгі топырақҚалдық қопсыту,
көлемінің алғашқы ұлғаюы,
%
Саз 28-32 6-9
Майлы майда саз 24-30 4-7
Тақтатасты саз 28-32 6-9
Қиыршықтас 16-20 5-8
Өсімдік топырағы 20-25 3-4
Майда сарытопырақ 18-24 3-6
Қатты сарытопырақ 24-30 4-7
Мергель 33-37 11-15
Опока 33-37 11-15
Құм 10-15 2-5
Құлама-жарлы 30-45 15-20
Жардың топырағы 45-50 20-30
Сортаң және майда сорлы 20-26 3-6
Сортаң және қатты сорлы 28-32 5-9
Жеңіл саздақ және 18-24 3-6
сарытопырақ
Ауыр саздақ 24-30 5-8
құмдақ 12-17 3-5
Торф 24-30 8-10
Қара қоңыр топырақ 22-28 5-7
Шлак 14-18 8-10
3. ЖЕР ЖҰМЫСТАРЫН ОРЫНДАУ ҮШІН ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ КӨМЕКШІ ПРОЦЕССТЕР
ЕСЕП № 6
А. Қазаншұңқырды бөлшектеу кезінде топырақ суларының деңгейін төмендетуді
қамтамасыз ету үшін олардың сақиналы схемамен орнатуда инесүзгінің мөлшері
мен қадамын анықтаймыз.
6.1 кесте – Берілген мәндері
№ нұсқа 14
29
Сүзгі коэффициенті, К мсут. 37
УГВ талап ететін төмендету тереңдігі3,5
S, м
Үсті бойынша қазаншұңқыр өлшем АхВ,14Х40
м
Инесүзгіден қазаншұңқырдың жоғарғы 4,0
қабатына дейінгі арақашықтық С, м
Инесүзгіден ордың алшақталған құлама10
табанына дейінгі арақашықтық Х,м
Сутұтқырлық қабаттың қуаты Н, м 16
Шешімі
1. Инесүзгімен ауданын анықтаймыз
F=(A+2C)(B+2C)
(6.1)
F=(A+2C)(B+2C) м2
мұндағы F- аудан, м2;
А және В – үстіңгі жағынан қазаншұңқыр өлшемі, м;
С – Қазаншұңқырдың жоғарғы қабаттан инесүзгіге дейінгі
арақашықтық,м.
2. Инесүзгіге сомалы ағын суды анықтаймыз:
Q=α·KS
(6.2)
Q=α·KS м3сағ
мұндағы Q – су құйылысы, м3сағ;
К – сүзу коэффициенті, мсут, 1-кесте қабылданады;
α – коэффициент, 6.3а сурет бойынша анықталады;
S - УГВ төмендету тереңдігі; 1 кесте бойынша қабылданады.
3. Инесүзгінің мөлшерін анықтаңыз:
(6.3)
мұндағы q - инесүзгінің өткізу мүмкіндігі, м3сағ, 6.3б сурет график
бойынша анықтаймыз ;
4. Инесүзгінің адымын анықтаңыз:
(6.4)
мұндағы P – аудан периметрі, инесүзгімен бөлінген, м.
5. Уақытты сағатпен анықтаңыз, УГВ төмендетуге талап етілген белгіленген
белгіге дейін
(6.5)
а)
б)
6.2 сурет – УГВ- ны төмендету үшін инесүзгіні орнату схемасы
а) екіқатарлы тұйықталған; б) бірқатарлы
а)
б)
6.3 сурет – α коэффициенті (а) және инесүзгінің q жұмыс өнімділігін (б)
анықтау үшін графигі
Шешімі
1. Судың құйылысын сызықты орнатудан анықтаймыз, ордың сыртымен жөнделген:
Q100=β·K·Sм
(6.6)
мұндағы Q100 – су құйылысы, мсағ ордың 100 пос.м
K және S - 2-ші формуланы қараңыз;
β – коэффициент, 1-ден 3-ке дейін қабылдайтын.
β максималды мәнін сүзгінің аз коэффициент болған кезде қабылдайды,
жұмыс мерзімінің азаюы кезінде, сонымен қатар су тұтқырлық қабаттың үлкен
қуаты кезінде β минималды мәнін сүзгі коэффициентің көп дегенде 30 мсут
қабылдау керек.
2. 2-ші кестені пайдалана отырып, сүзгі К коэффициенті берілген мәндерге
қарай су тұтқырлық қабатын қуаты және инесүзгіден ордың алшақталған құлама
табанына дейінгі арақашықтық ордың hт ең үлкен тереңдігі мен инесүзгінің hи
керекті бату тереңдігін анықтаймыз.
3. N инесүзгінің керекті мөлшерін 6.3-ші формуладан анықтаңыз:
(6.7)
4. Инесүзгінің адымын келесі формуладан анықтаңыз:
(6.8)
мұндағы L – ордың учаскесі, ұзындығы 100м.
6.2 кесте – Ордың ең үлкен тереңдік мәні hT (алымында)
және инесүзгінің бату шамасы hи (бөлімінде), м
Бірқатарлы орнату Екіқатарлы орнату
Сүзгі
коэффициенті
К, мсут ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz