ӨНДІРІСТІК ОБЪЕКТІЛЕРДЕГІ ЖАРЫЛЫС ПЕН АВАРИЯЛАР, ӨРТТЕР, ТАБИҒИ АПАТТАР КЕЗІНДЕ ХАЛЫҚТЫ ҚОРҒАУ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТЫ ОРЫНДАУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

ПӘНІ: ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

№ 10 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҒЫНЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: ӨНДІРІСТІК ОБЪЕКТІЛЕРДЕГІ ЖАРЫЛЫС ПЕН АВАРИЯЛАР, ӨРТТЕР, ТАБИҒИ АПАТТАР КЕЗІНДЕ ХАЛЫҚТЫ ҚОРҒАУ

1-тапсырма. Төменде берілген глоссарий түсініктеріне анықтама беріңіз

Глоссарий:

Табиғи апаттар- табиғат пен қоғам арасындағы тепе-теңдіктің күйреуі.

Жер сілкінісі- бұл жер қыртысында немесе мантияның үстіңгі бөлігінде кенеттен болған қозғалыс пен жаратылыс нәтижесінде пайда болған, елеулі ауытқу түрінде, үлкен қашықтыққа таралатын жер асты дүмпуі мен жер астының қозғалысы.

Су тасқыны- қар еру, нөсерлі жаңбыр жел айдаған су кезеңінде, кептеліс кезінде өзенде, көлде немесе теңізде су деңгейінен көтерілу салдарынан жергілікті жерлерді айтарлықтай су басу.

Цунами- су астында болған жер сілкінісі әсерінен пайда болған ұзындығы үлкен гравитациялық толқын.

Дауыл- жойқын күші бар және едәуір созылатын, 30 м/с жылдамдықпен соғатын жел.

Құйын- ауаның, тік немесе көлбеу ось бойымен айналып қозғалатын атмосфералық құрылуы.

Тайфун- ірі қиратушы күшті қара дауыл.

Көшкін- бұл тау жыныстары массасының беткейден ауырлық күші әсерінен төмен қарай сырғып, орын ауыстыруы.

Сел- тау өзенінің өз арналарынан кенеттен көтеріліп, деңгейінің күрт өзгеруі және тау жыныстары бұзылуынан болатын қуатты ағын.

Қар көшкіні- бұл қар массасының тау беткейінен төмен қарай жылжуы.

Орман өрті- абайсыз жағылған от, сөнбей қалған шоқ, кейде найзағадан да пайда болатын апат.

Жерасты өрті - жер астында өтетін басқарылмайтын жану.

құрғақшылық немесе қуаңшылық- белгілі бір аймақтардағы жауын шашынның ұзақ уақыт бойы болмауы, температураның жоғары және ауаның төмен ылғалдылығының нәтижесі.

2-тапсырма. «Табиғи апаттар классификациясы» кестесін толтырыңыз

Табиғи апаттар

1. Геологиялық сипаттағы (жер сілкінісі, жанартау атқылауы)

1. Геологиялық

2. Склоновые процессы (оползни, сели, обвалы, лавины, абразия, эрозия и т. д. )

2. Метеорологиялық (дауыл, дауыл, торнадо, үлкен бұршақ, аяз, жылу және т. б. )

3. Гидрологиялық

1. Гидрологиялық сипаттағы (су тасқыны, тасқын, кептеліс, қуғындау және т. б )

2. Теңіз гидрологиялық сипаты (тай-гидрологиялық фундар, цунами, мұз арыны және т. б )

3. Гидрогеологиялық сипаттағы (жер асты суларының төмен және жоғары деңгейі)

4. Табиғи өрттер (орман, шымтезек, дала өрттері)

3-тапсырма. Төменде берілген сұрақтарға толық шолу жасап, ашыңыз (толық жауабын беріңіз)

1. Табиғи апаттарды болжау мен олардың салдарын бағалау.

Табиғи апаттарды болжау олардың дамуын, сипаты мен ауқымын ғылыми негізделген болжауды білдіреді. Табиғи апаттардың алдын алу уақытына байланысты болжамдар қысқа мерзімді (12-15 күннен кем) және ұзақ мерзімді (неғұрлым дер кезінде) болып бөлінеді.

Су тасқыны сияқты табиғи апаттардың қысқа мерзімді болжамдары, әдетте, гидродинамика теңдеулерін шешу арқылы жасалады. Мұндай болжамдарды құрастыру әдісі арналардағы су қозғалысының заңдылықтарын және осы арналардың қарастырылатын учаскелеріне су ағынының (және ағынның) заңдылықтарын пайдалануға, өзеннің жекелеген учаскелері бойынша су ағынының қозғалысы мен өзгеруін есептеуге негізделген.

Ұзақ мерзімді гидрологиялық болжамдар, әдетте, су тасқыны әсерінің ауқымын болжау үшін қолданылады.

Көктемгі су тасқынының ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлеудің ең тиімді әдісі-қар еру және су тасқыны кезеңінде өзен бассейнінде су ағынының қалыптасу процестерінің заңдылықтарын белгілеуге негізделген су-баланстық әдіс. Мұндай әдістемелердің негізі көпжылдық гидрологиялық және метеорологиялық бақылаулардың деректері бойынша белгіленген ағын мөлшерінің оны анықтайтын факторларға (қар жамылғысындағы және мұз қабығындағы су қоры, жауын-шашын мөлшері, инфильтрация, қар еру кезеңіндегі қар жамылғысының бетінен булану, қар астынан босатылған топырақтан булану, қардың еру жылдамдығы, топырақтың қату тереңдігі, өзендерде кептелістер мен қысылулардың болуы және т. б. ) эмпирикалық тәуелділігі болып табылады. Бұл факторлар сандық тұрғыдан алғанда және су тасқыны кезінде судың деңгейі мен шығынын болжау үшін бастапқы деректер болып табылады.

2. Табиғи апаттар кезінде өзін ұстау мен әрекет ету бойынша халыққа ұсыныстар

Су басу қаупі кезінде халыққа хабар беріледі, бұл адамдарды қорғау және материалдық кұнды заттарды сақтап калуда шаралар қабылдауға мүмкіндік береді. Сонымен бірге тасқын белгілерінің пайда болуынан бастап, халыққа хабарлау мен тұрақты бақылау жүргізіледі.

Халықты көшіру, малды айдау, техника мен бағалы құрал-саймандарды шығару, егер мүмкіндік болса, "Су басу қаупі!" сигналына дейін басталу керек.

Көшіру алдын ала мұқият жоспарлануы керек. Бірақ көшіру уақытын дәл айқындау мүмкін емес. Ол әр түрлі жағдайға байланысты болады. Сондықтан қауіпті аудандар тұрғындарының бір бөлігі сыртқы көмексіз көшіп үлгере алмайтындығы ескерілуі керек. Бұл көмек жапа шегушілерге қысқа мерзім ішінде көрсетілуі керек, әйтпесе оларға өлім қаупі төнеді.

Адамдарды құтқару жұмысы барлаудан басталады. Бұл үшін радиобайланыс құралдарымен жабдықталатын ұшақтар, тікұшақтар және тез жүретін катерлер қолданылады. Барлау нәтижелері жапа шегушілерді тапқан бойда радио арқылы хабарланады, оларды жетекші көрсеткен орынға медициналық жәрдем көрсету үшін жеткізеді.

3. Табиғи өрттер

Қоршаған табиғи орта жағдайында болатын өртті табиғи өрт деп атайды.

Табиғи өрттер өте қауіпті өрттер қатарына жатады, олар адамдардың қайтыс болуына, ормандық массивтердің жойылуына, жануарлар мен өсімдіктердің жойылуына, өрт аймағында жылулық баланстың бұзылуына өрттену өнімдерімен атмосфераның ластануына, топырақ эрозиясына әкеп соқтырады.

Табиғи өрттердің пайда болу көзіне мыналар жатады:

Табиғи себептер : найзағайдың разряды, жанар таудың атқылауы, өздігінен жану, космостық объектілердің түсуі . Көптеген жағдайларда табиғи өрттер (60 - 70%) адамдардың әсерінен туындайды.

Табиғи өрттердің туындау себептері : темекінің сөндірілмей қалуы, жанып тұрған сіріңке, шыны бөтелке, күн жарығының сәулелерінің сындырылуы, транспортты құралдарының сөндіргішінің ұшқыны, ескі шөптердің жандырылуы, сабандар, орманның айналасындағы қоқыстың немесе шым тезектің жануы, ормандық аумақтарды от көмегімен тазалау. Табиғи өрттердің негізгі потенциальды көзінің бірі алау от болып табылады. Табиғи өрттердің туындау жағдайларының қатарына қасақана жағу, техногенді апат жатады.

4. Өрт кезіндегі ұйымдастырушылық-тәжірибелік қауіпсіздік шаралары.

Өрт дегеніміз адамдардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндіретін, зиян келтiретiн, жеке және заңды тұлғаларға, қоғам мен мемлекет мүдделерiне материалдық нұқсан келтiретiн бақылаусыз жану болып табылады.

Өрт қауiпсiздiгi ол адамдардың, мүлiктiң, қоғам мен мемлекеттiң өpттердeн қорғалу жай-күйін айтады.

Өрт көрсеңіз, әрине, бірден өрт сөндірушілерді шақырыңыз, 112 қызметінің телефонистінің сұрақтарына айқын жауап беріңіз. Қай жерде жанып жатқанын, өзіңіздің телефоныңыздың нөмірін, аты-жөніңізді және қабатты айқын айтыңыз. (мысалы, неше подъезд, қалай жетуге болады) .

Түтіннің исін сезсеңіз, сым немесе электр құралы жанып жатпағандығын тексеріңіз.

Түтін подъезден келсе, дереу шаралар қолданыңыз және не болып жатқанын анықтауға тырысыңыз, бірақ абайлап қимылдау керек: пәтерден шыққан соң есікті жабыңыз, әйтпесе пәтеріңіз подъездің түтіні шығатын үлкен түтіндік болады және оның ішінде жөндеу жұмыстарын жасамай тұруға болмайды, ал егер түтін демалуыңызға қауіпті болса, төменге түспеңіз - 112 телефонына қоңырау соғыңыз. Төтенше жағдайлар туралы хабарды қабылдау үшін көпарналы тәулік бойы жұмыс істейтін 112 телефоны бар. Құтқару қызметінің міндеті төтенше жағдайлар туралы ақпаратты қабылдау, оны өңдеу және қаланың тиісті шұғыл, авариялық және коммуналды қызметтеріне беру, сонымен қатар түрлі қызметтердің төтенше жағдайларға дер кезінде және шұғыл ден қоюды бақылау болып табылады.

Осындай жағдайда адамның үйден жүгіріп шығу әрекеті зардапқа әкеліп соқтырады.

Есікті жабыңыз, тесіктерді, желдету тесіктерді сулы шүберекпен жабыңыз да, өрт сөндірушілерді күтіңіз, үйден шығуға тырыспаңыз (тек егер сіз бірінші қабатта тұрмасаңыз), тіпті лифтпен түспеңіз, екі-үш баспалдақ аралығынан өтіп, жану өнімдерімен улануға болады, ал лифтті өрт кезінде кез келген уақытта сөндіріп тастауы мүмкін.

Егер басқалар өрт сөндіру күзетін шақырған болса да, өзіңіз де телефон соғып, қай пәтерде отырғаныңызда хабарлаңыз, бұл ақпарат рация арқылы өрт орнына беріледі және қажетті жағдайда өрт сөндірушілер сізге көмегін тезірек көрсетеді: әр пәтердің (қонақ үй бөлмелерінің) есігін бұзып ашқаннан гөрі нақты адреспен жүрген тезірек болады.

Әрине, өрт біткенше пәтеріңізде отыруыңызға болады, тек егер сіз ағаш қалқалары, балқандары, желдеткіш қораптары жоқ қазіргі заманғы үйде тұрсаңыз.

Әрине, әр есті адам ескертусіз авариялық шығулар қай жерде орналасқанын алдын ала байқайды, бірақ қайғылы оқиғалар адамдардың көбісі экстремальды жағдайларда кірген жолымен құтқарылуға тырысатынын куәландырады.

Оттан кейде өту қажет болады, бірақ ол үшін от фронтының терендігін және одан арғы жолды білу керек.

Мүмкіндігінше теріңізге от тигізбеуге тырысыңыз - бас киім, пальто киіп, көрпе жамылып, осының бәрін сулаңыз, дем алмауға дайын болыңыз, ойша барлық жолды өтіп шығыңыз, содан төрт аяқтап немесе еңбектеп шығатын жолға қарай жүріңіз.

Отты жерден жүгіріп өтуге болады (жүгіру кезінде дем алмаңыз) .

Есінен танып қалған адамды шығарсаңыз, оның үстін сулы шүберекпен немесе көрпемен жабыңыз.

Адамның үстіндегі киім жанған жағдайда, оның жүгіруіне жол бермеңіз (от тез жанады), үстіне тығыз шүберекті жабыңыз, аса қажетті болса жығып құлатыңыз. Өрт сөндіргішті қолданбауға тырысыңыз, өйткені адамның терісі зақымданады.

Қолданған шараларға қарамастан, пәтерге немесе қонақ үйдің бөлмесіне түтін және ыстық кірсе, балконға шығып, құтқарушыларға белгі беру қажет, сонымен бірге сіз алдын ала батареяға қол астындағы заттарды (мысалы, ақ жайманы немесе теледидар антеннасының сымын) байлап, ернеуге шыға аласыз, байланған ай жаймалармен немесе арқанмен түсу қауіпті, бірақ кішкентай биіктіктен болады.

Өрттен қорғанудың ең басты тәсілі - оның себебі өзіңіз болмау. Қарапайым ұқыптылық пен тұрғындардың тұрмыстық мәдениеті жүздеген өрт сөндіру командаларына қарағанда әр қаланы өрттерден көбірек сақтайды.

5. Өндірістік объектілердегі авариялар мен жарылыстар.

Өндірістік авария- бұл өнеркәсіп орнында, көлікте ж/е басқа шаруашылық объектілерінде жұмыстың кенеттен тоқтауын немесе өндіріс процесінің бұзылуы. Олар материалдық құндылықты зақымдауға н/се жоюға адамдардың жарақаттануына ж/е қаза болуына соқтырады. Өндірістік авариялар салдарының сипаты оның түрімен көлеміне кәсіпорынның болған кездегі жағдайымен ерекшелігіне байланысты. Әдеттегідей, ірі авариялардың аса қауіпті салдары өрттер мен жарылыстар болып табылады, олардың нәтижесінде өндірістік ж/е ғимараттық техникамен қондырғы қирайды, зақымдалады. Өнеркәсіп орындары баллондары мен құбыр өткізгіштері, қазандықтар шахтадағы көмір шаңы мен газ, жихаз ж/е ағаш өңдеу комбинаттарындағы ағаш шаңымен лак бояу заттары жоғары қысымнан жиі жарылады. Авариялар кезіндегі өрт пен жарылыс, өз кезегінде, электр өткізгіші жақындауынан, газ құбырының қирауынан істеп тұрған от приборының жанып кетуінен осындай құбылыстарының қайталама себептері болуы мүмкін. Теміржол ж/е құбыр өткізу құбыры өртке бейім ж/е жарылғыш жүктерді тасуда үлкен жүктеме көтереді. Бір қатар жағдайда әсіресе мұнай, газ ж/е газ өнеркәсібі орындарында атм/ң газдану мұнай өнімінің улы сұйықтардың ж/е қатты әсер ететін улы заттардың төгілу авария туғызады. Автомобиль, су ж/е әуе көлігінде авария болып тұрады, теміржолдағы апаттарда қауіпті. Ірі авария саны цех ғимараттарымен көлік тораптарының зақымдалу болып табылады. Мател құрылғыларының қатты ысуынан болған өрт кезіндегі цех жабынының құлауы ортақ сипат. Ғимараттың құрылыстың құлауы өздігінен болмайды атап айтқанда тар жерге адам жиналуы, өткен теміржол құрамаларының қатты дірілдеуі, жоғары қабаттарда жүктемелердің көп болуы. Бұл адам құрбандықтарына авариялық ғимараттарды бұзуға жаңа құрылыс үшін үлкен шығын жұмсауға алып келеді. Өндірістік авария себептері-зілзала, құрылысты жобалау ж/е салу кезіндегі жіберілген акаулар, техникалық жүйенің мантажы кезіндегі қателер өндіріс технологиясының ғимаратта көлікті қондырғыны механизмді пайдалану тәртібіп бұзу мүмкін. Өндірістік авариялар сондай-ак еңбек ж/е технология тәртібіндегі төмендегі техника қауіпсіздігін орындамау, бақылау өлшеу ж/е қорғаныс апаратурасымен шашар жабдықтау. Өрт сөндірудің озық жүйесін әсіресе өрт ж/е жарылыс қауіпі бар нысандардан нашар енгізу ғимараттар, құрылыс құдырғы ж/е т. б . тиісті қадағалау жоқ нәтижесінде болуы мүмкін. Жекеленген құрылысты тәртібін бұзуда аварияға алып келеді. Атап айтқанда цемент зауыттарында ғимараттарды пайдалану барысында жинақталған өндірістік шаңды өз уақытында өз уақытында тазаламағандықтан цехтардың құлаған оқығалары да байқалды. Құрылыстармен құрғыларды салу мен мантаждау кезіндеде авария болып тұрады олардың себебі әдеттегідей құрылысы нормаларымен жұмыс жүргізу жобаларын сақтамау, орындалған жұмыстың төменгі сапасы болып келеді. Әрбір нақты авария бірнеше себепке жиынтығын бір қатар қолайсыз факторлар үйлесімінің нәтижесі. Жобалау кезінде жіберілген қателіктер құрылыс ж/е мантаж кезіндегі қателіктермен ұштасып жаттады. Осының дұрыс пайдаланбаумен қатерді күшейте түседі. Бұның арты аварияға алып келеді. Нысандардағы аварияға алып келетін адамдық факторға өндіріс процесімен техника қауіпсіздігі тәртібінің бұзылу жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.