Қазақстандағы мемлекеттік тілдің жастар арасында қолданылу деңгейі мен қазақ тілінің қазіргі жағдайы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Қазақстанның мемлекеттік тілі - қазақ тілі болғандықтан, оның сақталуы мен тазалығы еліміздің ұлттық мүдделерінің қорғалуына әсер етеді. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келеді деп есептеймін демекші, қазақ тілінің мәртебесінің артуын күтуде.[1] Бұл мақсатқа жету үшін халық арасында қолданылатын ауызша сөйлеудің тазалығын қадағалаған жөн, себебі күнделікті қолданысқа ие тілге бөгде сөздер кірігіп, ана тіліміздің бастапқы байлығв мен сұлулығын бұзуы мүмкін.
Ауызекі стиль қай елде болмасын, сөйлеу мәдениеті мен тілде маңызды рөл атқарады. Функционалдық стильдердің ішінде ерекше тілдік жүйеге құрылған ауызекі сөйлеу стилі қазақ ұлттық әдеби тілінің жіктелуінде айрықша орынға ие. Ауызекі тілдің басты ерекшелігі - сөйлеудің алдын - ала дайындықсыз тікелей қарым - қытынас жасау барысында жүзеге асатындығы. [6] Оның мақсаты тікелей және тез қатынас, жауап беру болғандықтан ауызекі тілде әдеби тілдің нормасынан тыс сөздер мен сөз тіркестері - варваризмдер, жаргондар, сленг, масыл сөздер т.б жиі кездеседі.
Ана тіліміздің метоморфозы мемлекетіміздегі үштілділік саясаты, яғни жасардың мектепте, жоғарғы оқу орындарында қазақша ғана емем, еркін орысша сөйлеп, кейде ағылшын тілін қолдануына байланысты деуге болады. Себебі, жаргон немесе сленг сөздерінің көбі дәл осы орыс және ағылшын тілдерінен енген. Жастардың тілі барған сайын сленгке қанық бола бастады, ол тіпті түсініксіз дәрежеге жетті. Жасөспірімдер таныстарымен сол сәнді сөздерді негізгі тіл ретінде пайдаланады және қажет болған кезде қоғамның қалған мүшелерімен қалай дұрыс қарым-қатынас жасау керектігін ұмытып кетеді. Мен өзім достарыммен сөйлескенде жаргон сөздерді қолданамын, оны дұрыс грамматика туралы ойланбастан қолдану оңай, бірақ мен көптеген сленг сөзднрді ұстаздарыммен сөйлескенде байқамай сөзіме қосып жіберуге бейіммін. Сондықтан, сленг сөздер мен сияқты жастардың қалыпты қарым-қатынасқа түсуіне жол бермейді деп санаймын.
Сонымен қатар, 21 ғасырда Жаһандану өміріміздің барлық саласына әсер етуде, олардың бірі - тіл мен сөйлеу мәнері. Қазақстандықтар батыс елдерінен немесе ағылшын тілінен кіріккен сөздерді күнделікті өмірде жиі қолдануда. Әсіресе жастар арасында масыл сөдер мен сленг сөздерін бір сөйлем ішінде бірнеше рет кездестіруге болады. Бұл сөздер жастардың сөйлеу мәнеріне кірігіп, тіл тазалығын бұзады, әрі сөйлеп тұрған адамның ойын шалағай етіп көрсетеді.
Зерттеудің өзектілігі: Қазіргі таңда жастар арасында қазақ тілінде сөйлеу мәнері өзгеріп, көптеген басқа тілден еңген сленг сөздер немесе сөз мағынасын бұзатын қыстырма сөздер тым жиі қолданылып, тіл тазалығының сақталуына қауіп төндіріп тұр.

Негізгі бөлім
Термин сөздермен танысу
Сленг - бұл жаңа формалармен сипатталатын және тез өзгеретін сөздік қорымен сипатталатын, жастар немесе әлеуметтік және кәсіби топтар топішілік қарым-қатынас үшін пайдаланатын және сол арқылы сөйлеу қоғамдастығының қалған бөлігінің түсінуіне кедергі келтіретін сөйлеу түрі[7]
Жаргон - жалпы мүдделермен біріктірілген, қалыпты тілден өзгеше, басқалар толық түсінбейтін көптеген сөздер мен сөз тіркестерін қамтитын кез-келген топтың сөйлеуі, жоғары өрнек пен ерекше бағалау бояуын білдіруге арналған (әдетте жағымсыз).[5]
Жастар жаргоны - бұл 13-30 жас аралығындағы адамдардың өзін-өзі аға буынға және ресми жүйеге қарсы қоюдан туындаған және ауызекі, кейде дөрекі таныс бояумен ерекшеленетін әлеуметтік диалект.[5]
Масыл сөздер (слова паразиты) дегеніміз адамдар сөйлеу кезінде кішкене кідірістерді толтыруда қолданылатын қысқа, мағынасыз сөздер (немесе дыбыстар). Біз бұдан әрі не айтарымызды шешкен кезде пайда болады. Паразиттік сөздер әлемнің көптеген тілдерінде кездеседі, өйткені олар пайдалы функция - кідірістерді толтыру рөлін орындайды. Алайда, мұндай сөздерді жиі қолдану сөйлеудің ретсіздігіне, ауырлатуына әкеледі. [3]

Қазақстандағы мемлекеттік тілдің жастар арасында қолданылу деңгейі мен қазақ тілінің қазіргі жағдайы
1995 жылы қабылданған Ата заңның 7-бабында Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл -- қазақ тілі деген конституциялық шешім жасалды. Осыдан екі жыл кейін қабылданған Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы заңында Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі -- қазақ тілі деп атап көрсетіліп, оны барша азаматтардың еркін және тегін меңгеруіне қажетті барлық ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық жағдайлар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.