Отандық капитал нарығындағы жаңа қадамдар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Пердебек Мейіргүл, 2курс

Қоғам өмірінде маңызды орындардың бірін экономикалық сала алады, яғни адам еңбегімен жасалған тауарларды өндірумен, бөлумен, айырбастаумен және тұтынумен байланысты барлық нәрсе. Экономиканы қоғамдық өндіріс жүйесі, адамзат қоғамына оның қалыпты өмір сүруі мен дамуы үшін қажетті материалдық игіліктер жасау процесі, сонымен қатар экономикалық процестерді зерттейтін ғылым деп түсіну әдетке айналды.

Экономика қоғам өмірінде үлкен рөл атқарады. Ол адамдарға материалдық өмір жағдайын - тамақ, киім, тұрғын үй және басқа да тұтыну тауарларын ұсынады. Экономикалық сала - қоғам өмірінің басты саласы, онда болатын барлық процестердің барысын анықтайды.

Өндіріс - экономиканың негізі. Қоғамға экономика ауадай қажет, өйткені экономика адамдардың қажеттіліктерін материалдық игіліктердің көмегімен қанағаттандырады. Көбінесе материалдық игіліктер өндірісте өндіріледі, өйткені олар әр түрлі тауарлар болып табылады. Яғни, экономикадағы қарама- қайшылық сияқты, адамдардың қажеттілігі шексіз болғандықтан өндіру түрлері мен өндірілетін заттар қажеттілікке әр түрлі болып келеді. Ал енді, өндіріс қоғамға экономикалық пайда әкеледі екен. Табиғи өндіріс күндерінен бастап ол адамның негізгі қызметі болып қала берді. Алдымен өндіріс ауылшаруашылық формасын алып, дамуға байланысты өндіріс индустриялық келбетке ие болды. Ауылшаруашылығы азық-түлік өнімдерін өндіруге және негізгі қажеттіліктерді қанағаттандыратын - физикалық, атап айтқанда тамақ пен киімге деген қажеттілікті өндіруге мүмкіндік береді және мүмкіндік береді.

Ал, өнеркәсіптік өндіріс шағын топқа ғана емес, бүкіл қоғамға бағытталған және табиғатта болмайтын нәрсені шығарады. Егер өндіріс экономиканың негізі болса, онда кәсіпорын оның қайнар көзі болып табылады. Әр компания өз саласында жұмыс істейді. Кез- келген компониялар арасында болсын, зауыттар, дүкендер яғни, жеке өз кәсібін бастаған адамдар немесе ұйымдар арасында бәсеке жүреді. Бәсеке ұғымымен қосарласа нарық бірге жүріп отырады. Нарықсыз бәсеке жүріп отыруы мүмкін емес. Нарық орын алуы үшін кәсіпкерлерге өндіріс факторларын жетілдіріп отыруы тиіс. Өзіне қажетті түсім алып немесе шығындарын өтеп отыруында капитал нарығы үлкен рөль атқарады.

Капитал нарығы нарықтар жүйесінің ажырамас бөлігі ретінде әрекет етеді әртүрлі формада: материалдық және материалдық емес және ақшалай. Нарықтарды жіктеудің тағы бір тәсілі - белгілі бір уақыт аралығы бойынша қайтару. Мысалы, қысқа мерзімді қарыз бойынша қаржы нарығы пассивтер ақша нарығы, ал ұзақ мерзімді нарық деп аталады қаржылық активтер - капитал нарығы. Арасындағы шекара ұзақ мерзімді және бір жыл әдетте қысқа мерзімді құралдар болып саналады. Нақты капитал нарығы бәрін қамтиды тікелей немесе жанама қатысатын материалдық-техникалық объектілер өндіріс. Сондықтан ол үш базардан тұрады. Бұл, біріншіден, нарық өндірістік ғимараттар мен құрылыстар; екіншіден, автомобильдер нарығы, өндіріске арналған технологиялық жабдық, аспаптар мен аппараттар баратын жер; үшіншіден, жартылай фабрикаттар, оның энергиясы өнімдер өндіріледі.

Экономиканың нақты секторының өкілдері физикалық капитал нарығының негізгі субъектілері болып табылады. Күрделі тауарлар нарығында инвесторлар сатып алушы, яғни тасымалдаушы рөлін атқарады инвестициялық сұраныс. Инвестициялық нарықтағы сатушылар ретінде тауарларды өндірушілер шығарады, классикалық экономикалық теория, қызмет ету ауқымын анықтайтын негізгі фактор болып саналады. Инвестициялық тауарлар нарығы - бұл инвестициялық ұсыныс, ол мінсіз бәсекелестік жағдайында сәйкес келеді де, осы тауарларға деген сұранысты білдіреді. Өндірісті кеңейту үшін кәсіпкер қажет деп аталатын қосымша қаражат табу үшін инвестициялық капитал жеке компаниялардан немесе мемлекет тарыпынан көмек түрінде де беріліп отырады. Мұндай қаражат көзі меншікті капитал және қарыз капиталы болып табылады. Нарықтағы ең жаңа кәсіптер ақша және бағалы қағаздар нарығы, оның мақсаты трансформациялау болып табылуымен қоса, жинақ және инвестициялық кірісті де жатқызуымызға болады. Несиелік капитал нарығы өз кезегінде ақшалай болып бөлінеді (ұзақ мерзімді активтер нарығы), ипотека нарығы (қолма-қол ақша беру) мүлікпен қамтамасыз етілген қаражат) және қор нарығы (құнды операциялар құжаттар) .

Жаһандық тәуекелдер ел дамуының қаржылық негіздерін қалыптастыру мен нығайтуға сапалы жаңа тәсілдерді әзірлеуді қажет етеді. Бұл барлық реттеушілер мен нарық қатысушыларының көп қырлы және үйлесімді жұмысын болжайды сыртқы бейтараптандыруға қабілетті маңызды жүйелік механизмдерді қалыптастыру туралы жаһандық дағдарыстардың әсер етуі және қамтамасыз етілуі үшін қажет күшті ішкі негіздер елдің тұрақты және ұзақ мерзімді дамуы болып табылады.

Қазақстанда қолдауға бағытталған инвестициялық механизм құру міндеті қойылды нақты экономика әлі шешілген жоқ. Жүйе жинақтауды ұзақ мерзімді инвестицияға жұмылдыру және түрлендіру және капиталды тиімсіз экономикалық агенттерден қайта бөлу тиімділігі әлсіз. Қазір Қазақстандағы уақыт нарығының құралдары ынталандыру үшін толық пайдаланылмаған экономикалық даму. Дәлелдер масштабтың өсуін көрсетеді қаржы нарығы ресурстарды жеткізуші ретінде экономиканың нақты секторы. Осыған қарамастан жалпы ресурстардағы шетелдік инвестициялардың үлесі айтарлықтай көп, қор ресурстарының үлесі нарық тұрақты түрде өсуде. Бұл белсенді эмиссияға байланысты нақты сектордағы кәсіпорындардың қызметі, қазіргі уақытта барлық кәсіпорындар емес тарту үшін қор нарығына жүгіну ұзақ мерзімді инвестицияларды да атап көрсетеді.

Кәсіпорындардың жинақталуында басқа қаржыландыру көздерімен салыстырғанда меншікті қаражаттың үлкен үлесі бар. 2010 жылмен салыстырғанда инвестиция көлемі 2009 жылдан бастап меншікті капитал 5%-ға өсті экономикалық субъектілер - 41, 8% -ға, ал олардың инвестицияның жалпы көлеміндегі үлес негізгі бөлікті құрады - 45, 9%; күрт төмендеді бюджеттің қаражат көздері (79, 5% -ға), шетелдік инвестициялар (30, 7% -ға) (1-кесте) [6] .

Бұған дейін бес жыл бойы экономикалық өсу, олар да ЖІӨ-нің өсу қарқынына қарағанда тез өсті, бірақ төмен деңгейде, олардың көлемі дағдарысқа дейінгі деңгейден әлі де алыс болып отыр. 2009 жылы жинақтау коэффициенті алғаш рет қалыпты деңгейге жетті (көптеген елдер үшін) көрсеткіш - 29, 6%, бірақ 2010 ж. 26, 4% дейін төмендеді. Сонымен бірге жинақтау коэффициенті жинақтау мөлшерінен 2 есе аз (орта есеппен 5 жыл ішінде) . Демек, екінші бөлігі қайда кетеді деген сұрақ туындайды қаражат болса, Жалпы капиталдың 60% (шетелдіктерді қоспағанда (инвестиция) . 2005-2008 жж. ұлттық норма үнемдеу ішкі жалпы өнімнің 13, 5-17, 6% құрады жинақтау деңгейі 31-ден төмендеді 26, 4% (2-кесте) .

Қазақстанда, Бизнестің жол картасы-2020 бағдарлама шеңберінде банктерді келесі бағыттар бойынша ынталандыруға мүмкіндік берген болатын:

- жаңа кәсіпкерлік бастамаларды қолдау;

- кәсіпкерлік секторды жетілдіру.

Бірінші бағыт банктік несиелер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялауды көздейді жобаны іске асыру және ішінара кепілдік сатуға бағытталған банктік несиелер бойынша жобалар. Екінші бағыт қаржылық жағдайды бастан өткеріп отырған қарыз алушылар үшін пайыздық мөлшерлемені субсидиялаудағы қиындықтар жайлы болды. Алайда, бизнесі тек мүдделеріне сай келетін кәсіпкерлер беруге дайын және ұсынуға дайын елдер тиімді қалпына келтіру жоспары. Және бұл шаралар жанама түрде банктер портфелінің жақсаруына әсер етеді, сол арқылы жұмыс істемейтін несиелердің салмағы елдің спецификасын төмендетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.