Қазақстандағы жоғарғы мектеп дамуы және қалыптасуының негізгі кезеңдері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Реферат

тақырыбы:

«Қазақстандағы жоғарғы мектеп дамуы

және қалыптасуының негізгі кезеңдері»

Жезқазған - 2008

Мақсаты: Қазақстандағы жоғарғы мектеп жүйесіне сипаттама бере отырып, оның негізгі қалыптасу кезеңдеріне тоқталып өту. Бүгінгі күнгі Қазақстандағы жоғарғы мектеп дамуына сараптама жасау.

Міндеттері:

Қазақстандағы жоғарғы мектеп жүйесін заңнамалық негізде қарастыру;
Қазақстанның тәуелсіздік алған жылдарынан бергі жоғарғы мектеп қалыптасуының негізгі кезеңдерін талдау;
Қазіргі қоғамдағы жоғарғы мектеп жүйесі.

Жоспары:

Кіріспе

1. 1. Қазақстандағы жоғарғы мектеп жүйесіне жалпы сипаттама

Негізгі бөлім

2. 1. Қазақстандағы жоғарғы мектептің дамуы.

2. 2. Жоғарғы мектеп қалыптасуының негізгі кезеңдері

2. 3. Жоғарғы мектеп қалыптасуының бүгінгі күнгі көрінісі.

3. Қорытынды

«Қазақстандағы жоғарғы мектеп дамуы және

қалыптасуының негізгі кезеңдері»

Кіріспе

1. 1. Қазақстандағы жоғарғы мектеп жүйесіне жалпы сипаттама

1991 жылдан бастап Қазақстанның жоғарғы мектеп жүйесі даму мен құқықтық жүйелеуден өтті. 1993 ж. бастап білім берудің барлық деңгейінде қайта қарастыру жүргізілді, «Білім туралы» Заң (1999 ж. ) , мемлекеттік бағдарлама, 2010 ж. дейінгі ҚР білім берудің даму стратегиясы қабылданды.

2003-2004 оқу жылында елде 180 ЖОО болды, оның ішінде 46 мемлекеттік және 134 жеке меншік.

Соңғы 5 жылда ЖОО - на қабылдау орташа есеппен 16 пайызға өсті, оның ішінде жеке меншік ЖОО - на 28 пайыз. Жеке меншік ЖОО көп танымал болып келеді.

Жоғарғы білімнің қол жетерлігі және оның сапасы - елдегі қоғамдық дебаттардың негізгі тақырыбына айналуда. Мектеп түлектерінің жоғарғы білім алуға деген мүмкіншіліктері аз, яғни ауыл мектептеріндегі жеткіліксіз дайындық, кедейшілік, жұмыссыздық нәтижесінде. ЖОО бітірген түлектер өз мамандықтары бойынша жұмыс таба алмайды.

Негізгі бөлім

2. 1. Қазақстандағы жоғарғы мектептің дамуы.

1991 ж. алынған егемендік Қазақстан Республикасын әлемдік қоғамға енуді міндет етіп қойды. Яғни, отандық білім беру жүйесі халықаралық білім беру кеңістігіне енуді көздеді. Сол себепті білім беру жүйесіндегі мемлекеттік саясат, қойылған міндетке сай білім беруді қаржыландыру мен басқару жүйесі, құқықтық базаны қайта құру бағытында. Сапалы жоғарғы білім беру егеменді мемлекеттің негізгі элементі, оның шынайы саяси және экрнрмикалық тәуелсіздігі болып табылады.

Жоғарғы кәсіптік білім берудің дамуы қоғамның дамуымен және төмендегі әлеуметтік - экономикалық заңдылықтармен байланысты:

қоғамның нарықтық экономикаға ауысуы, соның нәтижесінде өндіруші күш және өндірістік қатынастардың сипаты, өндіріс субъектісінің әлеуметтік статусы өзгерді;
ғылыми өндірістің өсуі, оны тиімді ұйымдастыру үшін негізінен жоғары кәсіби білімді мамандар қажет болды;
соңғы бес жылда ғылыми және техникалық ақпараттың екі есе өсуі және ақпараттың әр үш жылда жаңартылуы көзделіп отыр;
технологияның тез алмасуы білікті мамандаар деңгейінйң төмендігін байқатты;
бүгінгі күн ақпараттық-байланыс технологиялардың белсенді қолданылуы.

Республикадағы әлеуметтік-экономикалық реформалар нәтижесінде, оның ішінде жоғарғы білім беруде, соңғы жылдары оң өзгерістер байқалуда:

жоғарғы білім берудің демократиялануы мен басқарудың орталықтануы;
жоғарғы оқу орындары құрылымы мен жүйесінің өзгеруі;
жаңа заң шығарушы және нормативтік құқықтық базаның жасалуы;
жаңа жоғарғы білім беру мемлекеттік стандарттарының енгізілуі;
мемлекеттік бюджеттен тыс оқитын студенттер санының өсуі.

2. 2. Жоғарғы мектеп қалыптасуының негізгі кезеңдері

Қазақстанның тәуелсіздік алғанынан бергі жоғарғы білім беру жүйесінің қалыптасу кезеңдерін төмендегідей бөлуге болады:

Бірінші кезең (1991-1994 ж. ж. ) . Жоғарғы білім берудің заңдық және құқықтық базасының қалыптасу кезеңі.

Бұл кезеңнің негізгі міндеттері жоғарғы оқу орындарының жүйесін құру және жоғарғы оқу орындарының мамандарын жаңарту, яғни ол аймақ және облыс, нарықтық экономика қажеттілігін, маман даярлаудағы республика тәуелсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет болды. Аталған кезеңдегі атқарылған шаралар Қазақстан Республикасының «Жоғарғы білім туралы» Заңында (1993 ж. ) көрініс тапты. 1994 ж. Қазақстан Республикасы жоғарғы білім беру Мемлекеттік стандарты (Негізгі ережелер) бекітілді. Ол алғашқы рет елдегі жоғарғы білім берудің көп деңгейлі құрылымын, яғни академиялық деңгейлер бакалавр мен магистрды енгігізуді көздеді.

Екінші кезең (1995 - 1998 ж. ж. ) Жоғарғы білім беру жүйесін жаңарту, оның мазмұнын қарастыру.

Бұл кезең жоғарғы білім беру жүйесі дамуының концептуалды негізімен сипатталады, ол 1995 ж. 4 тамызда Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы мемлекеттік саясат жөніндегі Ұлттық кеңес бекіткен, білім беру саласындағы мемлекеттік саясат жөніндегі Концепцияда орын алды. Қабылданған бұл құжат жоғарғы оқу орындары қызметін реттеді. 1995 жылдан 1997 жылға дейін жоғарғы кәсіптік білім берудің 310 мамандықтары бойынша бірінші қазақстандық білім беру стандарттары қабылданды. 1996 жылы Қазақстан Республикасы жоғарғы білім беру мамандықтары Классификаторы жаңа баспасы бекітілді. Білім берудің мемлекеттік секторы белсенді дамуда.

Үшінші кезең (1999 - 2000 ж. ж. ) Білім беруді орталықтандыру және қаржыландыру.

Аталған кезеңде білім беру мекемелерін басқару жүйесін шынайы орталықтандыру жүргізілді. Жоғарғы оқу орындарына қабылдау да түпкілікті өзгерді, жоғарғы кәсіптік білімі бар мамандарды даярлау мемлекеттік білім беру тапсырысына сай жүргізіле бастады. 1999 жылдан бастап жоғарғы оқу орындарының студенттік контингентін қалыптастырудың жаңа моделі енгізілді, яғни конкурстық негізде абитуриенттерге мемлекеттік білім беру гранты мен мемлекеттік білім беру несиесі ұсынылды.

1. сурет ЖОО студенттері көрсеткіші.

Төртінші кезең (2001 ж басынан бастап) . Жоғарғы кәсіптік білім беру жүйесінің стратегиялық дамуы.

ХХІ ғасырдағы жоғарғы кәсіптік білім беру негізгі бағыттары айқындалды.

Білім беруді қайта құрудың алғашқы кезеңі аяқталғанын атап кету керек. Ол жоғарғы білім берудің дамуы мен ары қарай қайта құру негізгі бағыттары мен стратегиялық мақсаттарын айқындауға, жаңа ұлттық моделін қалыптастыруға мүмкіндік берді.

Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесінің қалыптасуы мен дамуы білім беру саласындағы әлемдік тенденция мен ұлттық дәстүр негізінде жүзеге асырылады. Онда барлық деңгейлерге қол жеткізуге мүмкіндік бар, оның элементтері мен талаптарының бірлігі қамтамасыз етіледі.

Жоғарғы оқу орны дамуының негізгі кезеңі білім беруге деген мемлекеттік монополиядан бас тарту болды. Нәтижесінде жоғарғы білім берудің мемлекеттік емес секторы бірдей дами бастады. Бұл білім беру қызметі нарығының қалыптасуын көрсетті, ол кез - келген нарық тәрізді бәсеке негізінде дамиды. Мемлекеттік жоғарғы оқу орындары студенттерді қабылдау мен оқытуды ақылы негізде жүргізуге құқық алды.

Қазақстан Республикасында жоғарғы кәсіптік білім берудің келесі құрылымы заңдық негізде бекітілген:

жоғарғы базалық білім беру ( бакалавриат) ;
жоғарғы арнайы білім беру;
жоғарғы ғылыми - педагогикалық білім беру (магистратура) .

Жоғарғы білім берудің көп деңгейлі құрылымын қалыптастыру әр кезеңнің нақты статусымен айқындалады, яғни «бакалавр», «маман», «магистр».

Жоғарғы білім алудың бірнеше жолдары бар: күндізгі, сырттай, кешкі, сонымен қатар ара қашықтықтан оқыту.

Бүгінгі күні Қазақстан Республикасы жоғарғы білім беру жүйесі оқу орындарының үш типі бар: классикалық университет, бағдарлы университет немесе академия, университеттік типтегі жоғарғы оқу орындарына жататын институттар.

2. 3. Жоғарғы мектеп қалыптасуының бүгінгі күнгі көрінісі.

Қазақстан Республикасында білім беру жүйесін сараптау және ондағы өзгерістер төмендегі қорытындылар жасауға мүмкіндік береді.

Соңғы жылдардағы Қазақстан дамуының негізгі көрсеткіші - әлеуметтік бірліктің сақталуы. Елдің білім беру жүйесі қайта құрылып, қазақстандық қоғам «әлеуметтік құрылымы» өсті.

Қазақстанның жоғарғы білім беруі қазіргі кезеңде білім берудің үздіксіз құрылымымен сипатталады. Ұлттық дәстүр мен әлемдік тенденция негізінде білім беру саласында барлық сатысына қол жеткізуге болады.

Жоғарғы мектеп аймағындағы басты бағыт - жоғарғы білім берудің сапасын көтеру, ғылыми зерттеулердің дамуы, білім беру технологияларын жетілдіру және қосымша жоғарғы кәсіптік білім беру жүйесін қалыптастыру.

Негізінен азаматтардың жоғарғы білімге қол жеткізуі ақылы негізде қамтамасыз етіледі. Мемлекеттік ЖОО - на мемлекеттік білім беру тапсырысы ЖОО студенттер контингентінің үштен бір бөлігін құрайды. Білім беру саласындағы саясат ел экономикасы саласындағы қажеттілікті қанағаттандырып қана қоймай, сонымен қатар тұлға қажеттілігі мен оның әлеуметтік қажеттілігін қанағаттандыру керек. Сондықтан мемлекеттік тапсырыс экономика қажеттілігінен көп болуы керек.

Жастардың жоғарғы білімге әлемдік деңгейде қол жеткізудің көлемін өсіру үшін, оның ішінде аз қамтылған тұрғындар, оралмандар, жетім балалар қамтылуы керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.