Қазақстанның заманауи даму кезеңіндегі кәсіби тұлғаның құндылықтары мен бағдарлары: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, сананың ашықтығы, ұлттық бірегейлік

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

1. Қазақстанның заманауи даму кезеңіндегі кәсіби тұлғаның құндылықтары мен бағдарлары: бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, сананың ашықтығы, ұлттық бірегейлік.

Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы қазақстандықтарды елең еткізді. Онда жаңа ғасырда жастарға, келешек ұрпаққа өмір сүру үшін өзгере білу, жаңа дәуірдің жағымды жақтарын бойға сіңіру керектігі, оған көнбегендердің көш соңында қалатындығы айтылған. Елбасының көзқарасы шындығында бұқаралық сананы өзгертуге ықпал ететіні сөзсіз. Мақала ХХI ғасырдағы ұлттық сана мен оның мәселелерін және таяу жылдардағы еліміздің алдындағы міндеттерді айқындап берді. Мақалада бәсекеге қабілеттілік, прагматизм, ұлттық бірегейлікті сақтау, білімнің салтанат құруы, Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы, сананың ашықтығы сияқты мәселелерді күн тәртібіне қойып, оның нақты мәні мен мағынасына үңіле отырып талдау жасайды. «Мақсатқа жету үшін санамыз ісімізден озып жүруі, яғни одан бұрын жаңғырып отыруы тиіс. Бұл саяси және экономикалық жаңғыруды толықтырып қана қоймай, олардың өзегіне айналады» деп атап көрсетті Елбасы. Рухани жаңғырудың негізгі сипаты - өткен мен болашақты үйлестіре отырып жүзеге асыру.

2. Кәсіби өзін-өзі анықтаудағы жеке құндылықтар мен мағыналар.

Өмірдің мағынасы - ол адамның санасындағы ең маңызды құндылық және оның мінез-құлқының басты реттеушісіне айналған құндылық. Адам дамуының шыңы - осы процесте өз денсаулығының белгісі бойынша адам организімінің, құратын қатынастардың адамгершілік нормаларға сәйкестілік белгісі бойынша тұлғаның еңбектегі және қарым-қатынастағы, сондай-ақ қоршаған орта мен өзін-өзі тануы және оның ішінде кәсіби өзін-өзі анықтау ең жоғарғы көрсеткіші болып табылады. Жұмыс кезінде және өмірде өзгелермен қарым-қатынас барысында қайталанбас тұлға ретінде қалыптасу, басқалармен дұрыс қарым-қатынас жасай білу - баға жетпес байлық. Осы байлыққа ие болған адам қоғамда және өз кәсібінде өз орынын тауып, үйлесімді жұмыс істеп, өмір сүре алады.

3. Кәсiби өсудегі кедергiлер, оларды болдырмау және жеңу жолдары.

Тұлғаның қалыптасуы мен дамуы үлкен мəселе екенін бір сөзбен жеткізіп айту өте қиын. Биологиялық тіршілік иесі ретінде өмірге келген адамның əлеуметке қосылып адам болып тұлғалануының негізінде жатқан нəрсе сөзсіз осы - тұлғаның кəсіби дамуы.

Адамның эволюциялық даму жолында тек еңбек əрекеті ғана, яғни адамды адам еткен еңбек екенін көреміз. Осылайша, адам еңбек əрекеті арқылы жабайы қоршаған ортаны игерілген, өңделген мəдени ортаға айналдырып өзгертті жəне өзі де өзгерді əрі мəдениетті болды. Осындай əрекеттер арқасында адам қарапайым еңбек əрекетін күрделендірді əрі түрлендірді. Еңбек бөлінісіне байланысты орай болған күрделі еңбектен жеке-жеке кəсіп түрлері бөлініп шығып, кəсіппен айналысқан адамдар белгілі бір білімдерді игеріп, дағдылар қалыптастырып, тəжірибе жинақтап, шеберліліктерін шыңдап барып кəсіпке кіріскен.

Адамның тұлғалық дамуы мен кəсіби дамуы арақатынасы əрине бар. Ол қоршаған ортаға, адамдарға, материалдық жəне рухани мəдениет заттарына, отбасына жəне өз мамандығына деген жақсы қатынастардан байқалады. Сонымен, кəсіби дамудың негізгі ерекшеліктері - кəсіби байлықтар приоритеті, жұмысқа кірісіп кету, берілу.

Сондықтан да, қазіргі ғылымдағы кəсіби өсу ұғымы, бір жағынан топтардың, таптардың, ұлттардың жалпы əлеуметтік жүйесінің құндылық стандарттарымен, екінші жағынан тұлғаның мотивациялық бағдарлауымен тығыз байланысты. Құндылықтық бағдарлау қоғамдық маңызды істерде жəне мінез-құлықтарда пайда болатын сананың, мінез-құлықтың белгілі бір бағыттылығында өзін көрсетеді немесе өзі жөнінде мəлімет береді.

Тұлғаның кəсіби қалыптасу мəселесін терең зерттеген отандық психологтардың бірі Т. В. Кудрявцев тұлғаның мамандыққа қатынасы мен іс- əрекеттің орындалу деңгейін кезеңдерді бөлу критерийлері ретінде алды. Ол кезеңдердің төрт түрін бөліп көрсетті:

кəсіби ниет, (ой) оның пайда болуы мен қалыптасуы;
кəсіби білім беру жəне кəсіби іс-əрекетке дайындық;
мамандыққа кірісу, оны белсенді меңгеру жəне өндірістік ұжымнан өз орнын табу;
кəсіби еңбекте тұлғаның толық жүзеге асуы.
Е. А. Климов төмендегідей кəсіби бағдарланған кезеңді ұсынды:
Оптация кезеңі (12-17 жас) - кəсіби өмірлік жолын саналы түрде таңдауға дайындық;
Кəсіби дайындық кезеңі (15-23 жас) - болашақ кəсіби іс-əрекет икемділігіне үйрену, қажетті білім алу;
Кəсіпқойдың даму кезеңі (16-23 жастан бастап зейнеткерлікке дейін) - кəсіби қауымдастықтардағы тұлғааралық қарым-қатынас жүйесіне кіру жəне іс- əрекет субьектісінің əрі қарай дамуы.

Кəсіптегі өсу құндылықтың дарытылуын қамтамасыз ету мақсатында оқытушылардың біліктілігі мен тəжірибесіне зор мəн беру қажет.

Кəсіпте өсу жүйесі адам өмірінде ұзақ жылдар бойы жүреді, және оның ерекшеліктеріне байланысты өзгеріп отырады. Осылайша, кəсіби өсу адамның мақсатына жетудегі барлық іс- əрекетін басқаруға əсер етіп отыратын ерекше сипатымен түсіндіріледі.

4. Кәсіби сәйкестілік дағдарысы және эмоциялық қажу синдромы.

Адамның психикалық дамуында психологтардың байқаған беталысы, көптеген теориялық болжамдары, заманауи тұлға дамуына байланысты теориялар және тұжырымдамалардың туындауы сәйкестілікке алаңдау мәнін түсінудің өзектілігін дәлелдейді.
Сәйкестілікке алаңдау адамзат баласының өмір сүруіне байланысты жаһандық мәселе аясында туындайды. Рассел‐Эйнштейннің Пагуош қозғалысына қатысушы ғалымдарының қолы қойылған манифесті белгілі. Онда терең ойлы сөздер айтылған: «Біз адамдарға адам ретінде айтамыз: өздеріңнің адам тегіне тиесілі екендеріңді есте сақтаңдар, және де басқаның барлығын ұмытыңдар. Егер сендер осыны істей алсаңдар, сендерге жаңа жұмаққа жол ашық, егер істей алмасаңдар, алдарыңда жаппай қаза қаупі тұр . . . »
Адамзат баласының өзінің тіршілік етуі, өмір сүру шарттары, амандығы адамның табиғатпен үндестікте болуымен байланысты. Осы жерден біздің қазіргі әлемдегі жеке орнымыз жайындағы түсінігімізге байланысты заңды сұрақ туындайды. Э. Фромм мынадай сұрақ қояды: "Бізге өз-өзімізбен, басқа да бауырлас адамдармен, табиғатпен қалай одақ құруға болады?".
Сәйкестілікке алаңдаудың адамның кәсіби өмірінде маңызы арта түседі. Нақты зерттеулердің қажеттілігі оның психологиялық тәжірибедегі алатын орнына байланысты.

Эмоционалды күйзелу синдромы - әртүрлі деңгейдегі адамның сарқылуы: психикалық, эмоционалдық, физикалық. Эмоциялық күйзеліс синдромы созылмалы күйзеліске байланысты дамиды, бұл негізінен еңбек саласында жүреді.

Таңертең ер адам таң қалдырып, жұмысқа баруға мәжбүр етеді. Жұмыс күні ішінде оның өнімділігі төмендейді. Әсіресе, кезінде жұмыс күні шегіне салынбаған, және ол ешқандай уақыт деп ештеңе көрінеді. Нәтижесінде, үмітсіздік кейбір түрі жұмысына наразы және келмеуі көрінеді сезініп, оған айналасындағы барлық қызығушылық жоғалтты. Жүргізілген жұмыстың жүктелуіне, жеткіліксіз сыйақыға шағымдар бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.