Тарихи сана термині

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Тарихи сана термині алғаш рет философ ғалым Ю.А. Леваданың 1969 жылы жарияланған мақаласында қолданылды.Осы кезден бастап тарихи сана термині ғылыми айналымға тұрақты енген. Адам - тарихи жан иесі, бұл оның әлеуметтік табиғатына ғана емес, әрі руханилығына қатысты. Өйткені адам тарихты және тарих қатынасы барысында ғана қоршаған әлемді, ондағы өзін тани алды. Сондықтан адамның болмысқа және өзіне қатынасының өзі тарихи мәселе болып табылады. Адамның биологиялық кескін-кейпі инстинктпен емес, тәжірибемен, өткенге қайрылумен, оны сезінумен, пайымдаумен өмір сүретіндігіне тарихи сана дәлел болмақшы.
Адамзат баласы жаратылғаннан-ақ онымен бірге тарихилығы қатар тұрған еді. Тарихи сананың пайда болуының рухани алғышарты - адамзаттың өзін табиғат әлемінен бөліп алып және одан айырыла білген кезінен басталды.
Тарихи сана - кез-келген дәуірдің дүниетанымдық сипаты болып табылады. Бұл - мәдениеттің өзінің тарих жемісі, нәтижесі болғандығында емес, оны тану барысында белгілі бір кезеңді, әлеуметтік тәжірибені, оның негізі болған тарихи тәжірибені кездестірер едік. Тарихи сана адамзат қоғамының әр кезеңіндегі материалдық және рухани мәдениеттің белгілерін көрсетер айшығы.
Тарихи сана архаикалық кезеңнен таралады. Осы кезеңде адамзат барлық нәрсенің шығу тегін, жаратылыстың ғана емес, өзінің де болмысын айқындауға, мәнісін білуге, яғни тарихи ойлауды ұйымдастыра бастады. Қайдан? Неден? Қайда? деген сұрақтар ежелгі адамзаттың саналы тіршілік иесі ретіндегі ішкі болмысын айқындайтын. Сан тарау сұрақтар, білуге ұмтылыс алғашқы қауымдық діни-наным, сенім мен мифологияны әкелді. Мұның өзі тарихи сананың мифологиялық түрі еді.
Тарихи сананың қалыптасуы әлемдік мәдениет тарихындағы ерекше мәні зор жаңалық.
Тарихтың, тарихи сананың пайда болуының себебі - адамзаттың өзін танығаннан бастап, өзі туралы біліп қана қоймай, оны артындағы ұрпағына қалдыруға ұмтылысынан және ата-бабаның өткен өмірін білу арқылы, өзінің бүгінін түсінуге тырысу талабынан туындады. Мұның барлығы адамзаттың жаратылысы, оның табиғи-адами психикасының бір қыры.
Сонымен, тарихи сана дегеніміз, қоғамның және оның жекелеген әлеуметтік топтарының өзінің өткені мен адамзаттың өткен тарихы туралы таным-түсініктері болып табылады.
Тарихи сананы қалыптастыру тарихи жадты сақтаудың қай кезеңде де зор маңыздылығынан көрінеді. Алдымен ол, адамдардың белгілі бір тобын, қауымдастығын өздерін тарихи тағдыры, тілі, мәдениеті, психологиясы, менталитеті ортақ біртұтас халық ретінде сезінуінің ұйытқысы болады. Өз тарихи дамуының түрлі кезеңдерінде тайпалар, халықтар өткенін түрлі нұсқа-сұлбадағы мұралар түрінде сақтауға тырысып, өздерін белгілі бір ұлт ретінде айқындайды.
Халықтың өмір сүруі барысында өткеннің образы арқылы, сондай-ақ тарихи жадты сілкінткен аласапыран күрделі кезеңдерде, біртіндеп сол халыққа қатысты қоғамдық мәні бар нормалар, дәстүр мен салт, пайым қағидаттары, моральдық-адамгершілік құндылықтар сұрыпталып, сараланады. Нәтижесінде халықтың өзіне тән тарихи санасы қалыптасып, оның ұлттық бітім-болмысын анықтаушы фактор пайда болады. Мұндай ұйыстырушы нормалар жиынтығынсыз халық жәй тобыр.
Елбасы Қазақстанның болашағын Мәңгілік Ел идеясымен айтқанда, ұлттың тарихи санасына қатысты сұрақтарды күн тәртібінде бірінші орынға қояды. Әлеуметтік - мәдени категория ретінде сипатталатын тарихи зерде мен тарихи сана тамыры тереңдеген сайын, жеке адам және жалпы қоғам рухани бай бола түседі.
Тәуелсіздіктің жиырма жыл ішінде Қазақстан отаршылдық және тоталитаризм заманында болған рухани құлдырау салдарын төмендетіп ғана қоймай, сонымен қатар өз мемлекетін қалыптастырудағы жаңа кезеңге кірісті. Осы мақсатта ұлт болып табылатын кешенді жүйенің өмір әрекетін қамтамасыз ету үшін, осы қоғамның тарихи санасына тән, ұлттық дүниетанымын жаңғыртып, төл тарих және мәдениет мәнін құрайтын рухани көздерін қалыптастыру қажет.
Тарих өткен шақпен, адамның жадымен, әлеуметтік санамен байланысты болғандықтан, тарихи сананы төл тарихты оқып, зерттеу арқылы жандандыруға болады.
Ұлт көшбасшысы Қазақстан-2050 жолдауындағы Мәңгілік ел ұғымының философиялық-саяси негізі өзінің бастауын сақтар, ғұндар, көне түркілер, Шыңғыс хан империясының, Алтын Орда мемлекетінің уақытынан басталады, яғни Мәңгілік Ел идеясы Қазақстанға ата - бабадан мұраға қалған. Осы идеяға қызмет ету барлық уақыттарда біздің жерімізді басқыншылардан сақтап қалуға көмектесті және бұл байланыс уақыт пен тарихта үзілмеуі тиіс. Өйткені, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.