Түркі дәуіріндегі мемлекеттілік идеясы. XVII – XIX ғғ. наразылық қозғалыстары мен ұлт – азаттық көтерілістер. XX ғғ. тәуелсіздік үшін күрестің мәні мен маңызы. Ұлттық бірлік пен бірегейлік идеясы. Сырым Датұлы бастаған ұлт азаттық көтеріліс (1783-1797)

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

1. Түркі дәуіріндегі мемлекеттілік идеясы.

2. XVII - XIX ғғ . наразылық қозғалыстары мен ұлт - азаттық көтерілістер.

3. XX ғғ. тәуелсіздік үшін күрестің мәні мен маңызы.

4. Ұлттық бірлік пен бірегейлік идеясы.

Сырым Датұлы бастаған ұлт азаттық көтеріліс (1783-1797)

Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс - Кіші жүздегі 1783-97 жылдардағы патшалық Ресейдің орталық саясатына қарсы болған көтеріліс. Көтерілістің басты қозғаушы күші - қарапайым көшпелі халық пен патша үкіметінің қысымына шыдамаған би, старшын және батырлар болды. Кіші жүз руларының барлығы да атсалысты: Шекті, Төртқара, Қаракесек, Шөмекей, Кете, Алаш, Серкеш, Таз, Байрақты, Беріш, Табын, Жағалбайлы, Қызылқұрт. Ұлт-азаттық қозғалысының шығу себебі 1782 жылдың аяқ кезінде патша үкiметiнiң жарлығы шығып, онда қазақтардың Жайықтың оң жағалауындағы аймақтарға қыс мезгілінде жайылымды жерлерді жалға алу арқылы ғана уақытша өтуіне рұқсат етілді. Орал қазақтары бұл жарлықты өз мүддесіне пайдалана қойды - қазақтардың жерін қазақтардың жалға алуына тыйым салынды.

Қазақстандағы 1836-1838 жылдардағы халық-азаттық көтеріліс - Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған шаруалар көтерілісі (1836-1838) Көтерілістің шығу себептері 1836-1838 жылдары Бөкей хандығында аса ірі халық-азаттық көтерілістерінің бірі болып өтті. Ол көтерілістің басты себебі жердің жетіспеушілігі еді. Мәселен, Ішкі Ордадағы 20 мыңға жуық отбасы шаруашылығы жер тапшылығынан зардап шекті. Ең жақын шұрайлы жерлердің бәрін де ірі помещиктер мен байлар өзара бөлісіп алып қойған болатын. Қатардағы қарапайым қазақтар жерді солардан жалға алып пайдаланды. Қазақ ақсүйектері орыс помещиктерінен жалға алған жерлерді өздерінің жеке қалауы бойынша қазақ ауылдары на көтеріңкі қымбат бағаға тағы да қайыра жалға беріп отырды. Сөйтіп қазақтардан әр түрлі айыппұлдар мен алым-салықты еселеп алып тұрды.

Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс (1837-1847 жылдар аралығы) - қазақтардың патша үкіметіне қарсы барынша бұқаралық және ұзаққа созылған көтерілістерінің бірі болды. Көтерілістің себептері, мақсаты және қозғаушы күштері XIX ғасырдың 20-30-жылдарында отаршыл өкімет билігі мен қазақ халқының арасындағы қарым-қатынас елеулі түрде шиеленісе түсті. Біріншіден, Кіші жүз бен Орта жүздегі хан билігінің жойылуы сұлтандардың, билердің және батырлардың едәуір бөлігінің наразылығын туғызды. Екіншіден, патша үкіметі қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрлі жерлерін әскери бекіністер салу үшін жаппай тартып ала бастады. Үшіншіден, бұрын Ресейге ешқандай алым-салық төлеп көрмеген қазақтарға ендігі жерде жасақ, түтін салығы, жол салығы сияқты алым-салық түрлері көбейе түсті, қазақ өз жерін өзі жалға алып, пайдаланатын күй кеше бастады. Төртіншіден, патша үкіметінің әскери отрядтары қазақ ауылдарына шабуыл жасап, күн көрсетпеді.

XX ғасырда патша үкіметіне қарсы бірнеше ұлт - азаттық көтерілістер мен қозғалыстар болды. Әр көтерілістің тарихи маңызы зор. Соның ішінде 1916 жылғы ұлт - азаттық көтеріліс. Бұл көтерілістің басталуына патшаның 1916 жылы 25 маусымда қара жұмысқа 19-дан 43- жасқа дейінгі ер азаматтарды шақыру туралы жарлығы түрткі болды. Көтерілістің тарихи маңызы:

Қазақ халқының революциялық таптық санасы өсті.
Отаршылдыққа қарсы азаттық күрестің шырқау шыңы болды.
Қазақ халқының отарлау саясатына қарсы күресе алатын күш екенін көрсетті.
1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс отаршылдыққа қарсы көтерілістердің ішіндегі ең ірісі болды.

Қазақстандық бірегейлік пен бірліктің негізгі іргетасы тілдік, діни, мәдени құндылықтар. Тарихсыз бірегейлік болмайды. Мемелекеттің негізгі құндылықтары ғасырлар бойы қалыптасады. Қазақстандық бірегейлік пен бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын әзірлеу қажеттілігі Ұлт жоспарының болашағы біртұтас ұлтты қалыптастыру жөніндегі “Бірегейлік пен бірлік ” атты төртінші бағытының міндеттерімен негізделген.

Негізгі бағыт - ел Президенті Н. Ә. Назарбаев ұсынған “Мәңгілік Ел” жалпыұлттық патриоттық идея.
“Мәңгілік Ел" жалпыұлттық патриоттық идеясының біріктіруші құндылықтары - азаматтық теңдік, еңбексүйгіштік, адалдық, ғылым мен білімге құрмет, зайырлы ел.
Қазақстандық бірегейлік пен бірліктің іргетасы - мәдени, этностық, тілдік және діни әралуандылыққа негізделген жалпыұлттық құндылықтар.
Қазақстандық бірегейлік пен бірлік - ұрпақтан ұрпаққа үзілмей жалғасатын процесс. Ол әрбір азаматтың этностық тегіне қарамастан өзінің тағдыры мен болашағын Қазақстанмен байланыстыруына негізделген. Ортақ тарихымыз, бүгінгі тіршілігіміз, болашаққа деген ортақ жауапкершілігіміз қоғамды біртұтастыққа бастайды. “Біздің бір ғана атамекеніміз, бір ғана Отанымыз бар - ол тәуелсіз Қазақстан “. Бұл таңдаудың мәнін ұғыну - бірігудің басты негізі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.