Ішкі құлақтың құрылысы. Қан кұю. Қан топтары. Қан түрлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

2 билет
1 ) Ішкі құлақтың құрылысы .
Ішкі құлақтың (auris interna) немесе шытырманның (лабиринт) құрылысы күрделі болып келеді. Оның ішкі жағында орналасқан жарғақты түтікшелердің ішінде эндолимфа сұйықтығы болады, оны кейде жарғақты шытырман деп те атайды. Оның сыртын сүйекті шытырман қоршап тұрады. Жарғақты шытырман мен сүйекті шытырманның арасын перилимфа сұйықтығы толтырып жатады.
Сүйекті шытырман үш бөліктен (кіреберіс, ұлулы дене және жарты иірім өзекшелер) тұрады.
Кіреберіс бөлік екі тесік арқылы ортаңғы құлақтағы дабыл қуысымен байланысып тұрады. Ондағы жоғарғы сопақша тесікті үзеңгі сүйегі жауып тұрады. Ал, төменгі дөңгелек тесікті жұқа жарғақ керіп тұрады. Ішкі құлақтағы үш жарты иірім өзекшелер де кіреберіс бөлікке келіп ашылады. Ішкі құлақтағы сүйекті ұлулы дененің пішіні конус тәрізді. Ондағы орамды өзекше 2,5 иірім жасап орналасқан. Кіреберіс пен үш жарты иірім өзекшелерді қосып вестибулярлық аппарат деп те атайды. Вестибулярлық аппарат пен ұлулы дене бір-бірімен өте тығыз байланысты. Бұлармен мидан тарайтын VIII жұп есту жүйкесі байланысады. Есту анализаторының орталығы ми қыртысының самай бөлігінде орналасқан.
2 ) Қан кұю . Қан топтары
Қан құю :
Қан құю - бұл ағзадағы қанды қалпына келтіретін процедура.
Медицина қызметкері инені немесе жіңішке түтікшені қолданып, резеңке түтік арқылы венаға қан жібереді.
Төмендегі бөлімдерде қан құю процедураларының әртүрлі түрлері, сондай-ақ қанның әртүрлі түрлері қарастырылады.
Қан құю түрлері
Американдық Қызыл Кресттің айтуынша, қан құюдың төрт түрі бар:
Қызыл қан жасушаларына қан құю: Егер адам қан жоғалтуды бастан өткерсе, анемияға ұшыраса (мысалы, темір тапшылығы анемиясы) болса немесе қанында бұзылыс болса, адамға қызыл қан жасушалары құюы мүмкін.
Тромбоциттер құю: Тромбоциттер құю тромбоциттер саны төмен адамдарға көмектесе алады, мысалы химиотерапия немесе тромбоциттер ауруы сияқты.
Плазма құю: Плазмада денсаулық үшін маңызды ақуыздар бар. Адам қатты күйік, инфекция немесе бауыр жеткіліксіздігін сезінген болса, плазма құюы мүмкін.
Толық қан құю: Егер адам ауыр жарақаттанған қан кетуді бастан өткерсе және эритроциттерді, лейкоциттерді және тромбоциттерді қажет етсе, адамға толық қан құюы мүмкін.
Қан құю алдында медицина қызметкері қаннан ақ қан жасушаларын алып тастайды. Себебі оларда вирустар болуы мүмкін.
Айтуынша, олар адамға антибиотиктерге жауап бермеген инфекциядан қалпына келтіруге көмектесу үшін гранулоциттер деп аталатын ақ қан клеткаларын құюы мүмкін. Денсаулық сақтау мамандары аферез деп аталатын процесті қолдану арқылы гранулоциттерді жинайды.
Қан түрлері
Медицина қызметкері қан құю кезінде дұрыс қан тобын қолданғаны маңызды. Әйтпесе, дене жаңа қанды қабылдамауы мүмкін, бұл ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін.
Қанның төрт түрі бар:
A
B
AB
O
Әр қан тобы оң немесе теріс болуы мүмкін.
О қан тобы барлық басқа қан топтарымен үйлесімді. О қан тобы бар адамдар әмбебап донор болып табылады.
Егер біреу ауыр халде болса және қатты қан кетсе, дәрігер әмбебап қан донор қанын қолдана алады.
Неліктен қан құю қажет?
Қан құю ағзаның қалыпты жұмыс істеуі үшін жеткілікті қан болмаған кезде қажет. Мысалы, адамға ауыр жарақат алған болса немесе операция кезінде қан жоғалтқан болса, оған қан құю қажет болуы мүмкін.
Кейбір адамдарға белгілі бір жағдайлар мен бұзылулар кезінде қан құю қажет, соның ішінде:
Анемия: Бұл адамның қанында эритроциттер жеткіліксіз болған кезде пайда болады. Ол бірнеше себептерге байланысты дамуы мүмкін, мысалы, адамның денесінде темір жеткіліксіз болса. Бұл темір тапшылығы анемиясы деп аталады.
Гемофилия: Бұл қан дұрыс ұйыта алмайтын қан кету ауруы.
Қатерлі ісік: Бұл организмдегі жасушалар бөлініп, қоршаған тіндерге таралғанда пайда болады.
Орақ жасушаларының ауруы: Бұл эритроциттердің формасын өзгертетін эритроциттердің бұзылу тобы.
Бүйрек ауруы: Бұл бүйрек зақымданған кезде пайда болады.
Бауыр ауруы: Бұл бауыр дұрыс жұмыс істемей қалғанда пайда болады.
Не күтуге болады
Қан құюдың көп бөлігі ауруханада немесе клиникада жасалады. Алайда келуші медбикелер үйден қан құйып алуы мүмкін. Бұған дейін дәрігерге адамның қан тобын анықтау үшін қан анализі қажет.
Қан құю кезінде медицина қызметкері кішкентай инені тамырға, әдетте қолына немесе қолына салады. Содан кейін қан сөмкеден, резеңке түтік арқылы және ине арқылы адамның тамырына өтеді.
Олар процедура барысында өмірлік белгілерді мұқият бақылап отырады. Қан құюды аяқтау 4 сағатқа созылуы мүмкін.
Кейінгі күтім
Қалпына келтіру уақыты қан құюдың себептеріне байланысты болуы мүмкін. Алайда, адам процедурадан кейін 24 сағат өтпей жатып шығарылуы мүмкін.
Трансфузиядан кейін адам қолында немесе қолында ауырсыну сезінуі мүмкін. Сондай-ақ, сайтта көгерулер болуы мүмкін.
Трансфузияға кешіктірілген реакция қаупі өте аз болуы мүмкін. Бұл әдетте қиындықтар тудырмаса да, егер адам өзін нашар сезінсе және жүрек айнуы, ісіну, сарғаю немесе қышыма бөртпе сияқты күтпеген белгілері болса, дәрігермен кеңесу керек.

Дәрігерге жүрек айнуы немесе тыныс алудың қиындауы сияқты реакцияны көрсететін кез-келген белгілер туралы хабарлау маңызды.
Қан құю - жарақаттан немесе хирургиялық араласудан жоғалған қанды алмастыратын қауіпсіз процедура. Бұл сондай-ақ белгілі бір медициналық жағдайларды емдеуге көмектеседі.
Қан құю өмірді құтқарады, бірақ кейбір жеңіл жанама әсерлерін тудыруы мүмкін.
Инфекциялар өте сирек кездесетініне қарамастан, дененің жаңа қанға реакциясы болуы мүмкін. Көптеген жағдайларда, бірақ бұл реакциялар жұмсақ болады.
ҚАН ТОПТАРЫ
Тарихи мәлімет. Қанның АВО жүйесі 1901-жылы К.Ландштейнер, ал оның IV-тобын Янский (1907 ж) мен Моссо (1910 ж) ашқан. Қан құрамының сары суында екі α және β деген аглютининдер, ал эритроцитында да екі А және В деген аглютиногені болады.
Қан тобы гемаглютинациялық реакция негізінде бөлінеді. Гемаглютинация негізінде бip-бiрнe сәйкес аглютинин мен аглютиноген косылғанда ( α+ А немесе β+ В болған жағдайда) пайда болады. Қан құйғанда реципиенттің сарысуының әсерінен, донордың тек қана эритроциті гемолиз болады, ал басқа керісінше жағдайда мүмкін емес.
Осы аглютиндер мен аглютиногендердің қанда кездесуіне қарай, қан негізгі 4 топқа бөлінеді:
1- қан тобы -0(І)- деп белгіленеді. Оның эритроцитінде -- А мен В аглютиногендер жоқ, ал сарысуында -- α мен β аглютинині бар. Бұл қан тобы -32 пайызын құрайды.
2- қан тобы А (ІІ) -деп белгіленеді, Оның эритроциттінде -- А аглютиногені, ал сарысуында β аглютинині, бұл қан тобы -- 40 пайызын құрайды.
3- қан тобы В (ІІІ) -деп белгіленеді, Оның эритроцитінде -- В аглютиногені бар, ал сарысуында α аглютинині бар, бұл қан тобы -- 20 пайызын құрайды.
4- қан тобы АВ (ІV) -- деп белгіленеді, Оның эритроцитінде -А мен В аглютиногені бар. ал сарысуында аглютинидері жоқ, бұл қан тобы -- 8 пайызын құрайды.
Гемотранфузия кезінде тек қана бip-бipiнe сәйкес қанды ғана құйу керек. Қан берушіні -- донор, ал қанды құйушыны -- реципиент дейді. Қан құйғанда донордың эритроцитын, ал реципиентің -- сары суын ескеру керек. Бірінші топтың қанын ерекше жағдайларда, барлық төрт топты қаны бар адамға құйуға болады. Бip-бipiнe аглютинин мен аглютиноген сәйкес (аттас) болса, мысалы А мен α, не В мен β кездескенде- аглютинация болады, ал рецепиенттің қанында- гемолиз пайда болады.
Қан тобын анықтау.
Қан тобын анықтау деп, белгілі аглютининдер мен белгісіз аглютиногендерді, не керісінше оларды табуды айтамыз. Қан тобын арнайы стандартты сарысулар мен, өте сирек жағдайда стандартты эритроциттермен анықтайды. Қан тобы анықталатын бөлме жарық, ауа температурасы 15-20° С жылы болуы керек. Егер белме суыкқ немесе ыстық болатын болса, онда жалған аглютинация жүруі мүмкін. Екі топтамалы стандартты қан тобының сарысулары мен 0(І), А(ІІ), В(ІІІ), АВ (ІV) қан тобы анықталады.
Сыртқы жапсырылған қағазында (этикеткасында):
:: сарысудың топтық атауы,
:: дайындалған мерзімі,
:: сақталу мерзімі (күні),
:: сериясының нөмірі.
Қолданылатын сарысулар мөлдір, өздеріне арналған түстері бар:
1-тобы-ашық(түссіз ),
2-тобы- көк,
3-тобы -- қызыл,
4-тобы -- сарғыш.
Қан тобын анықтау үшін керекті заттар: арнайы планшет (ұялы табақша), не таза ақ тарелка, олардың беті сызықпен бөліп, таңбалау (маркировкалау) керек, әйнек таяқшалар, не төрт бұрышты заттық шыны, мақта, спирт, пробиркалар, тамшуырлар (пипеткалар).
Қан тобын анықтау:
:: таңбаланған, не стандарты дайындалған уяшықтары бар табақшаға -- бip тамшыдан сарысуды тамызады,
:: олар таңбаланған қан тобына сәйкес, сол жағында 0, ортасында А, ал оңжағында В тобы екі сериялы болу керек,
:: тырнақ бунақты спиртпен тазалап, кепкен соң ине мен теседі,
:: әйнек таякшамен, ең тиімдісі төрт бұрышты заттық шыны мен, саусақтағы қанды алып, сарысумен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.