Мемлекеттік басқарудың мәні

Жоспар

Жоспар:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

І.бөлім. Мемлекеттік басқару мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4

ІІ.бөлім. Мемлекеттік басқару мәні мен ерекшеліктері.
2.1. Мемлекеттік басқару ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.2. Мемлекеттік басқаруды қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
2.3. Мемлекеттік басқару қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13

ІІІ.бөлім. Мемлекетті басқару теориясының мектетері ... ... ... ... ... ... .19

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазтұтынуодағы
Қарағанды экономикалық университеті

... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...

кафедрасы

Тақырыбы:
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .

Орындаған: ... ... ... ... ... ...

... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Тексерген: ... ... ... ... ... ... ..

ҚАРАҒАНДЫ-2007Ж.

Жоспар:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

І-бөлім. Мемлекеттік басқару
мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4

ІІ-бөлім. Мемлекеттік басқару мәні мен ерекшеліктері.
2.1. Мемлекеттік басқару
ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.2. Мемлекеттік басқаруды қамтамасыз
ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
2.3. Мемлекеттік басқару
қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13

ІІІ-бөлім. Мемлекетті басқару теориясының
мектетері ... ... ... ... ... ... .1 9

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ..2 5

Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... .26

Кріспе.
Бұл курстық жұмысымның тақырыбы Мемлекетті басқару теориясының мәні
болғандықтан, ал ол әрине өте ауқымды тақырып, мен бір емес бірнеше
әдебиеттерге сүйендім, өйткені ол әрине өте ауқымды тақырып. Себебі
мемлекетті басқару туралы жазғанда көбінесе, басқару теориясы неден тұрады,
қашан пайда болды, тиімді ме, жоқ па легендей сұрақтарға жауаптар беру
керек.
Жұмысымның бірінші бөлімін жалпы мемлекеттік басқару теориясының мазмұнын
ашуға бағыттадым, яғни мемлекеттік басқару түсніктемесі мен оның
ерекшеліктеріне аса назар аудардым. Ал екінші бөлімімді сол мемлекеттік
басқарудың жалпы мәні мен қажеттігін, сол басқаруды немен және қалай
қамтамасыз етукеректәгән, және мемлекетті басқару қағидаларын жаздым.
Мәселен, басқарудың ажырамас қасиеті ретінде билік болып табылады емес пе?
Бұл жерде екі жағдайды қарастыру қажет. Біріншіден, кім басқарады соған
биліктік өкілеттіктер беріледі. Мұндай өкілеттіктер көлемі ұжымның алдына
қойылған сұрақтарды тиімді және ұтымды шешу үшін жеткілікті болуы тиіс.
Екіншіден, басқаруда бірлескен қызметтің қатысушылары басқарушы субъектінің
(жетекшінің) еркіне бағынуы тиіс.
Ал курстық жұмысымды мен жалпы әлемдік сахнада пайда болған, және де
басқа мемлекеттік менеджментке түрткі болған басқару мектептері туралы
жаздым. Өйткені оларды білу менің ойымша өте маңызды сияқты. Ал енді осы
жоғарыда атап өткен аспектілерді осы жұмысмымда толақтай тізіп шығамын.

І-бөлім. Мемлекеттік басқарудың мазмұны.
Мемлекеттік саясат - көп жақты түсінік, мемлекет және қоғамның жағдайын
және ішкі үрдістерін бейнелейді. Мемлекеттің саясаты ауқымы бойынша бүкіл
қоғамды қамтиды, яғни, тіршілік әрекетінің негізгі саласы ретінде танылады.
Ол стратегиялық бағыты бойынша қоғам дамуының жұмысын болжайды. Ол әрбір
адамның экономикалық, саяси және т. б. құқықтар мен бостандықтарын
қамтамасыз етеді. Алдымен мемлекеттік басқарудың мақсатын ерекше атап өту
керек. Берілген мақсат мемлекет және қоғамның стратегиялық бағытының дамуын
білдіреді. Ерекше әлеуметтік маңызын ескере отырып, стратегиялық мақсат
Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген. Қазақстан
Республикасының Конституциясының 1 бабында Қазақстан Республикасы өзін
демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде
орнықтырады; оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары
мен бостандықтары. Берілген мақсат қоғаммен бекітілген, өйткені
Конституция халықпен 1995 жылы 30 тамызда республикалық референдумда
қабылданған. Халық мемлекет билігінің қайнар көзі ретінде республикалық
референдум арқылы оны іске асырады және өзінің қатынасы арқылы мемлекет
дамуының стратегиялық бағытын анықтайды. Сонымен қатар, мемлекеттің және
қоғамның болашақтағы жағдайын анықтайды. Стратегиялық мақсат жоғарғы заңдық
күшіне ие болады және басқа деңгейдегі мақсаттарды қалыптастыру негіз болып
табылады.

Мемлекеттік басқарудың негізгі функционалдық құрылымы бойынша
мемлекеттің функциялары заң шығарушы, атқарушы, сот және бақылауды
жатқызады.

Келесі басқару функциялары былай бөлінген: ұсыныс (басқару жүйесі),
жоспарлау, кадрларды қамтамасыз ету, реттеу, бақылау. Берілген
функциялардың мазмұнды анализ арқылы мемлекеттің әлеуметтік процестерге
қатысты оның мінезін типтік көріністі, басқару ізбасарды алуға болады.
Ұйым, құрылым жұмысын еңгізеді және мемлекет басқару субъектісінің құқықтық
мәртебесін (мемлекеттік органдардың), қоғамдық жүйе объектісінің құқықтық
мәртебесін анықтайды; мемлекеттік басқарудың субъектілері мен объектілердің
арасындағы өзара байланысын қалыптастырады (басқару процестерін).
Жоспарлауға алдын-ала белгіленген шаралардың жүйесі, тәртіпті сақтау,
жұмыстық қорытынды түрін және орындалу уақыты кіреді.

Жоспарлау 2-ге бөлінеді:

1. болжау;

2. жобалау.

Болжауға арнайы ғылыми зерттеулердің негізінде қоғам жұмысының дамуы
жатады.

Жобалауға мемлекеттік басқарудың бір немесе бірнеше мақсатын жүзеге
асыруға байланысты шаралардың жүйесін қалыптастыру үрдісі жатады.

Кадрлық қамтамасыз етуге мемлекеттік басқару жүйесіндегі мамандарды
тиімді қолдану, бөлу, дайындауға байланысты сұрақтардың жиынтығын шешу
жатады. Реттеу қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған, адамдардың және
олардың ұжымдарының мүмкін болатын және міндетті әрекеттерінің шегін
анықтайды. Әсіресе құқықтық реттеуді бөліп қарастыруға болады. Азаматтардың
тәртібін заңдық нормалар арқылы мемлекет жүзеге асырады. Сонымен қатар,
құқықтық реттеу пәнін анықтайды, әдісін реттейді, қоғамдық қатынастардың,
субъектілердің құқықтық жағдайын және құқықтық қатынастарын қалыптастырады.

Бақылау объективтік информацияны алуымен байланысты яғни, ведомстволық
объектілердің, мемлекет органдар жұмыстарының және лауазымды тұлғалардың
жағдайын білуге мүмкіндік береді. Бақылау функциясы мемлекетке берілген
мақсаттарды орындауды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, мемлекеттік
аппараттағы заңдылықты және міндетті шарт ретінде пәнді қолдайды, адамның
құқықтары мен бостандықтарын қорғайды. Бақылаудың түрі мемлекеттің негізгі
функцияларының орындалуы арқылы анықталады.

Әдістердің мәні басқару объектісіне тікелей билік ету ықпалымен
құрылады. Басқару мәнін функцияға қарағанда қызмет көрсететін басқарудың
тәртібі әдістер салаға ықпал ету, тәсілімен ықпал ету қасиетімен кіреді.
Басқару тәрбиесінде ерекше орынға әкімшілік–құқықтық әдістер, мемлекеттік
органдардың қоғамдық үрдістерге, қатынастарға, байланысқа негізінен
белсенді түрдегі ықпалы ие болады. Экономикалық әдістер басқару
объектісінің түрлерінен тәуелсіз және тәуелсіз шаруашылық-ұйымдастырушылық
құқықтық құрылымы өзінің жүзеге асыру барысында жұмысын дербес тиімді
жақсарту жолын сайлау ресурстарды аймақты қолдану, жаңа технологияны
меңгеру, күту құрылымын ұсынумен бейнеленеді.

Мемлекеттік басқарудың құрылымын құқықтық және құқықтық емес деп бөлуге
болады. Құқықтық құрылымдар мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың
әрекеттері белгілі бір заңды салдарлардың орандалуын тудырады. Құқықтық
емес ол әртүрлі құрылымдардың түрлері заңдық салдарды тудырмайтын, бірақ
мемлекеттік органдардың жағымды жағдайлардағы мақсаттарын жүзеге асыру
функциялар мен құзыретін құруға бағытталған.

ІІ-бөлім. Мемлекеттік басқарудың мәні мен қажеттігі.

2.1. Мемлекеттік басқарудың ерекшеліктері.
Қазіргі мемлекеттік басқарудың концепциясының әдістемелік негіздерін
қалыптастыру Қазқстан Республикасындағы мемлекеттік құрылыс пен басқарудың
тәжірибесі мен теориясын дамытуда өте маңызды орын алады. Мұнда әңгіме
мемлекеттік аппараттың республикадағы әлеуметтік-экономикалық және саяси
құрылыстарды жылдамдатуға арналған жаңа бағыттары туралы болып отыр.
Еліміздің Президентінің Қазақстанның халқына арналған Қазақстан 2030
жолдауында олар республиканың дамуының басымды бағыттары ретінде
көрсетілген.
Басқару әр түрлі нысандарда адамзат қоғамы пайда болғаннан бастап орын
алған. Қоғамның неғұрлым дамуына байланысты басқарудың да, оған деген
қажеттіліктің де мәні артып отырған.
Басқарудың ажырамас қасиеті ретінде билік болып табылады. Бұл жерде екі
жағдайды қарастыру қажет. Біріншіден, кім басқарады соған биліктік
өкілеттіктер беріледі. Мұндай өкілеттіктер көлемі ұжымның алдына қойылған
сұрақтарды тиімді және ұтымды шешу үшін жеткілікті болуы тиіс. Екіншіден,
басқаруда бірлескен қызметтің қатысушылары басқарушы субъектінің
(жетекшінің) еркіне бағынуы тиіс.
Сонымен, біз басқарудың әлеуметтік институт ретіндегі мынадай мәнді
белгілерін қарастырдық: а) басқару қоғамдық қажетті қызмет, жалпылама
сипатқа ие, және адамдардың ұжымдасқан қызметі жүзеге асырылатын жерде
көрініс табады; ә) басқару бұл басқарушылық шешімдерді әзірлеу, қабылдау
және іс жүзіндегі жүзеге асырудағы адамдардың саналы, ерікті және мақсатты
қызметі; б) басқарушылық әсер ету басқарудың негізі, ядросы болып табылады,
қоғамдық жүйеге, оның құрамдас бөліктеріне, адамдардың әрекетіне жан-жақты
әсер етеді, ұйымдастырушылық және реттеуші қасиеттерге ие; в) билік
басқарудың бөлінбес белгісі ретінде адамдардың әрекетіне, объектілерге әсер
етудің қажетті шарты болып табылады; г) басқарудың ұйымдастырушылық
(әкімшілік) реттелінуі.
Мемлекеттік басқару мақсатты сипатқа ие және арнайы сұрақтарды шешуді
қамтамасыз етеді. Дәл мемлекеттің өзіне 2030 жылға дейінгі бекітілген
Қазақстанның даму стратегиясында көзделген міндеттері мен бостандықтарын
жүзеге асыруда маңызды орын берілген. Мемлекеттік басқарудың сапалы
ерекшеліктерін өзінің нормативті бекітілген мақсаты нақтылап береді. Олар
Қазақстан Республикасының Конституциясында, жоғарғы өкілді және атқарушы
органдардың заңдық және басқа да нормативтік актілерінде қалыптасады және
өзінің көрінісін табады. Мемлекеттік басқарудың мақсаты Конституциялық
заңдардың, Президент жарлықтарын және басқа да нормативтік актілердің
күнделікті орындалуы мен жүзеге асыруы болып табылады.
Мемлекеттік басқару барлық қоғамның мүддесін білдіреді, басқарудың барлық
саласының дамуын үйлестіреді. Басқарушылық қызметтерді күнделікті орындау
үшін мемлекеттің атынан қоғамдағы басқаруды жүзеге асыратын арнайы аппарат
құрылады.
Мемлекеттік басқару – ерекше субъектілер тобының (органдардың, лауазымды
адамдардың) экономика, әкімшілік-саяси және әлеуметтік – мәдениет аяларына
басшылық жасау үрдісінде міндеттер мен қызметтерді іс жүзінде орындаудан
тұратын заңға тәуелді, заңдық биліктік, ұйымдастыру қызметі. Мемлекеттік
басқару мыналармен сипатталады: қоғамдық пайдалы қызметтің нақтылы түрімен;
бұл қызметтің атқару-өкім ету сипатымен; арнайы уәкілетті субъектілердің
жүзеге асыруымен; күнделіктігімен және үзіліссіздігімен; заңға тәуелді
сипатымен; қызметінің әр түрлі нысандарымен (құқық шығару; құқық қолдану,
шарт жасасу)
Мемлекеттік басқару жүйесі мен мемлекеттік басқару механизмі ұғымдары
өзара байланысқан және бір-бірінен бөлектелмейді. Механизм мемлекеттік
басқарудың үш тарапының – ұйымдастырушылық-құрылымдық (жүйе), функционалдық
(мазмұнды) және қоғамдық жүйеге басқарушылық әсер етудің өзара байланысын
көрсетеді. Кез-келген мемлекеттік органның ұйымдастырушылық құрылымы оның
қызметінің мазмұнымен, тікелей қызметімен анықталатыны белгілі. Бұлай
мемлекеттік аппаратқа да қатысты айтуға болады: мемлекеттің
ұйымдастырушылық құрылымы оның қызметімен анықталады. Осылармен қатар
әңгімені мемлекеттік басқарудың әдістері мен нысандары, мәні мен мазмұны
жөнінде өрбіткен дұрыс. Басқарудың ең мәнді белгісі ретінде оның мақсатты
сипаты болып табылады (Қазақстан Республикасының стратегиялық дамуын
қамтамасыз ету, қоғамдық өмірді жоғары ұйымдастыру т.б.)
Аталғандарды ескере келе, мемлекеттік басқарудың механизмін былай
анықтауға болады: мемлекеттік аппараттың жүйесінің әрекет етуі, қоғамдық
жүйеге мақсатты әсер ету.
Басқару тәжірибесінде екі негізгі бағыттың қалыптасуы, олар арқылы
басқару қызметтері жүзеге асырылады:1)мемлекеттік басқару; 2) қоғамдық
басқару. Олар бір-бірін толықтырып тығыз қатынаста болады, бұл арқылы
тұтастай әлеуметтік жүйенің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Мемлекеттік
және қоғамдық басқару органдардың жүйесі конституциялық қағидалардың
негізінде қызметін атқарады. Қазақстан Республикасы қызметінің негіз салушы
конституциялық қағидаларына мыналар жатады: қоғамдық келісім және саяси
тұрақтылық, халықтың игілігі үшін экономиканың дамуы, қазақстандық
патриотизм, демократиялық әдістермен мемлекет өмірінің маңызды сұрақтарын
шешу т.б. Бұл Қазақстан Республикасының мемлекеттік және қоғамдық
басқарудың фундаментін анықтайды. Бірақ бұл екі басқаруда бір-бірінен
айырмашылықтары да бар, қоғамдық органдардың басқарушылық қызметтерінің
көлемі мемлекеттік аппараттың қызметтеріне қарағанда бір деңгейде тұрмайды.
Мемлекет үлкен және кең көлемдегі қоғамдағы басқару қызметтерін атқарады.
Ал қоғамдық басқару мемлекеттік емес азаматтардың бірлестігінің ішкі
ұйымдастырушылық қызметін реттеуге бағытталған.

2.2. Мемлекеттік басқаруды қамтамасыз ету.
Мемлекеттік органдардың нақты және қалыпты жұмыс істеуі біріншіден, ішкі
құрылымның ұтымды қалыптасуымен, басқарушылық еңбек өндірісінің өсуімен
және басқарушылық жүйенің тіршілік қызметінің дамуымен, ал келесі жағынан,
мемлекеттік органдардың сыртқы байланыстарының жетілуімен тығыз байланысты.
Бұл жерде мемлекеттік басқаруды кадрмен, ақпараттық және ғылыми қамтамасыз
ету туралы сөз болып отыр. Ерекше орынды басқарудағы мемлекеттік тәртіпті
және заңдылықты күшейту және лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін арттыру
сұрақтары алады. Бұл сұрақтар осы тақырыптың мазмұны болып табылады.
Ақпарат – басқарудың бөлінбейтін бір бөлігі болып табылады. Ақпараттың
арқасында мемлекеттік басқару жүйесі қоғамдық құбылыстарға тиімді әсер ете
алады. Ақпараттың көмегімен мемлекеттік басқару жүйесі сыртқы ортамен бірге
әрекет етеді.
Ақпараттың үзіліссіз қозғалысы мемлекеттік аппараттың, оған бағынышты
басқару объектілерінің қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз етіп отырады.
Мемлекеттік басқару саласында қолданылатын ақпарат, өзінің мәні мен
табиғаты бойынша әлеуметтік ақпараттық болып табылады. Кең мағынада
қоғамдық процесстерді басқаруда қолданылатын және қоғамда қалыптасқан
ақпарат туралы айтылып отыр.
Бұл жерде нормативтік-құқықтық актілерде орын алатын басқарушылық
шешімдер шығару туралы сөз болып отыр. Бұл салада құқықтық ақпарат деген
ұғымды айтуға болады, яғни құқық нормаларында мазмұндалатын ақпарат.
Басқарушылық ақпарат әр түрлі қайнар көздерден құралады. Олардың
қатарына:
1) Қазақстанның 2030 жылға дейінгі стратегиялық дамуы;
2) Қазақстан Республикасының Конституциясы;
3) нормативтік-құқықтық актілер;
4) жеке құқықтық актілер және т.б.
Ақпараттарға, мемлекеттік басқарудың тиімділігі бойынша белгілі бір
талаптар қойылады. Олардың қатарына ұтымдылық, жаңалық, жеткіліктігі,
пайдалылығы, мемлекеттік органдардың (лауазымды тұлғалардың) өкілеттігіне
тиістілігі, қолжеткізушілігін жатқызуға жатқызуға.
Басқарушылық шешімнің ақпараттың мазмұны ерекше маңызға ие. Басқарушылық
шешімдердің сапасына талаптарды арттырудың шарттары ақпараттармен жұмыс
істеудің әкімшілік процедураларымен байланысты.
Сонымен бірге, басқарушылық шешімдердің ғылыми сараптамасы туралы айта
кеткен жөн. Оны сәйкес кәсіби білімі және арнайы зерттеу практикасы бар
мамандар жүргізеді.
Мемлекеттік органда ақпаратпен жұмыс жасауды ұйымдастыру өзіне әр түрлі
кешендік процедураларды қосып қарастырады.
Мемлекеттік басқарудағы заңдылық – бұл басқару қатынастарының барлық
субъектілерінің мемлекеттің аумағында қолданылып жүрген нормативтік –
құқықтық актілерді дәл және мүлтіксіз сақтауы мен орындауы. Заңдылықтың
қағидалары – негіз болатын идеялар, басшылыққа алынатын бастамалар, олар
заңдылықтың негізіне жатады және оның мәнін білдіреді. Заңдылықты бұзған
үшін жазалаудың болмай қалмайтындығы – заңдылықты бұзудың әрбір фактісі
тиісті мемлекеттік – құқықтық баға алуға тиіс және кінәлілер жасалынған
әрекетілікке бара-бар жаза тартуға тиіс.
Мемлекеттік тәртіп – мемлекеттің және оның уәкілетті органдарының
белгіленген тәртібі, ол бойынша барлық мемлекеттік органдар, кәсіпорындар,
мекемелер, ұйымдар, лауазымды адамдар мен азаматтар өздеріне жүктелген
мақсаттар мен міндеттерді дер кезінде жеке орындауға тиіс.
Мемлекеттік тәртіптің түрлері:
Ұйымдастыру белгісі бойынша - өнеркәсіптік, көліктік, құрылыстық,
саудалық, әскери, білімдік және басқа.
Функционалдық белгісі бойынша – ақпараттық, жоспарлық, ұйымдастыру,
атқару, қаржылық, есептік, қызметтік және басқа.
Заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз етудің тәсілдері – атқарушы билік
аясында заңдылық пен тәртіпті қолдау мен нығайту жөніндегі мемлекеттік
органдардың, лауазымды адамдардың, қоғамдық бірлестіктердің, азаматтардың
қызметінің құқықтық, ұйымдастыру әдістерінің, нақтылы тәсілдерінің,
операцияларының, жұмыс нысандарының жиынтығы. Заңдылық пен тәртіпті
қамтамасыз ету тәсілдерінің түрлеріне – мемлекеттік бақылау, мемлекеттік
қадағалау, сот бақылауы, шағымдану жатады.
Қазақстан Республикасы өзінің егемендігін алған сәттен бастап,
мемлекеттік аппарат пен мемлекеттік органдарды ұйымдастырудың ең үздік,
әмбебап құрылымын іздестіру процессінде. Мемлекеттік дамудың 2030 жылға
дейін арналған стратегиясында – Қазақстан үшін жаңа үлгідегі, мемлекеттік
қызмет пен басқару құрылымын өмірге әкелу мақсаты қойылған, әрине бұл
құрылым нарықтық экономикаға ең тиімдісі болады.
Бұл өз ретінде мемлекеттік басқарудың ғылыми қамтамасыз етілуін,
тәжірибелік жұмыстар мен елдегі мемлекеттік басқаруды реформалаудың негізгі
бағыттарын жүйелі түрде шешуді қажет етеді.
Бұл мемлекеттік басқарудың қамсыздандыру түрі ұйымдастырудың
басқарушылық қызметін ғылыми негізде, яғни қорытындылар мен ұсыныстарды
ғылыми басқаруда қолданылады. Ғылыми негіз деп бұл жерде - басқару
жөніндегі қазіргі таңдағы білімдердің жиынтығын айтамыз. Сол білімдер
негізінде мемлекеттік органдардың тәжірибелік қызметтері құрылады.
Ғылыми басқару – бәрімізге мәлім белгілі теориялық жалпылауды қамтамасыз
етіп қоймай, сонымен қатар, ұсыныстарды қалыптастырады, ол өз ретінде
мемлекеттік аппараттың тәжірибелік қызметіне арналса, екінші жағынан,
басқарушы кадрлардың квалификациясын жетілдіру және де дайындау жүйесіне
арналған.
Қазақстан дамуының 2030 ж. стратегиясында көрініс тапқан басқарудың
мақсаттық концепциясына сай қандай да болмасын жүйенің аралық кезеңде
немесе қызмет түрлерінде болсын жұмыс істеуі басымдықтар мен түпкі
мақсаттарға жетуге негізделу керек. Осыған орай, мемлекеттік басқаруды
ғылыми қамтамасыз етудің мақсаты ол – тапсыпмаларды сәтті шешіп,
экономикалық, әлеуметтік, әкімшілік – саяси салалардың тиімді жолдарын
іздестіру жатады.
Стратегияда көрініс тапқан мемлекеттіліктің дамуы мемлекеттік органдар
құзыретінің жетілдірілуімен, сонымен қатар олардың жауапкершілігі мен
өкілеттілігінің арасындағы теңдікпен байланысты. Мемлекеттік басқаруды
жетілдірудің негізгі тәсілі – құқық.
2.3. Мемлекеттік басқарудың қағидалары.
Бастапқы ғылыми және құқықтық категориялар сияқты басқару қағидасы
туралы сұрақ, қоғам өмірінің әр түрлі салаларында маңызды және басқарушылық
үрдістерді көрсететін маңызды теориялық және тәжірибелік мағынаға ие.
Президенттің Қазақстан – 2030 қазақстан халқына жолдауында былай
делінеді: біз өзіміздің тәуелсіз мемлекетіміздің негізін салдық. Барлық
қажетті мемлекеттік институттар қалыптасқан және олардың білімі мен
тәжірибесі әр ай сайын өседі. Осындай басқару қағидаларының қалыптасу,
сақталу жағдайында мемлекеттік басқарудың барлық жүйесінде дұрыс қызмет
етуінің фундаментальды негізі ретінде болады, Республиканың қазіргі кездегі
әлеуметтік-әкімшілік және саяси өзгеріс жағдайында, мемлекеттік аппараттың
қызметтерінің және реформаларының құрылымын, алдына қойылған маңызды
қызметтерді жүзеге асыруы жатады.
Мемлекеттік басқарудың конституциялық қағидалары мыналар: мемлекеттік
биліктің және басқарудың бірлігі; заңдылық; мемлекет алдында өзінің заңды
мүдделерінің, бостандықтарының және құқықтарының жоғары болуы; мемлекетті
басқаруға қатысуда азаматтардың теңдігі; мемлекеттік басқаруда жариялылық
және қоғам пікірін бақылау; мемлекеттік басқаруда ортақтандыру және
ортақсыздандырудың оптималды сәйкестігі; халықаралық қатынас. Көрсетілген
қағидалар мемлекеттік басқарудың жеке салаларында тура мазмұнға ие болады.
Мемлекеттік басқарудың конституциялық қағидалары салалық қағидалармен
толтырылады. Салалық қағидалардың қызметік рөлі, бір басқару саласын
екіншісінен ажырату. Жалпы сипатта және жалпы қолданыста болатын
Конституциялық қағидаларға қарағанда, салалықта әлеуметтік орта және
әкімшілік-саяси құрылыс, экономикалық жеке салаларда өзіндік
ерекшелктерімен көрініс табады. Басқарушы салалық принціптер қоғамдық
қатнастардың арнаулы аймақтарында реттеліп, заңдық актілерде бекітіледі.
Экономикалық салада мемлекеттік басқарудың салалық қағидаларының
қалыптасуы Республиканың нарықтық қатынаста дамуы және қалыптасуына
заңдылықтың әрекет етуінен болады. ҚР Президентінің қазақстан халқына
Қазақстан - 2030 жолдауында негізгі қағидалар айқындалған. Осы қағидаға
сәйкес көп шетел инвестициясын тарту және күші нарықтық экономикаға
негізделетін, экономикалық өсу стратегиясы құрастырылған.
Әлеуметтік салада мемлекеттік басқару қағидасы, көрсетілген салада
өзіндік ерекшелігі олардың рухани сипатта, мекемемен ұйымның меншігінің
әртүрлі қызметінің формасы және профилі, мазмұны және идеологиясы бойынша
негізделген.
Әлеуметтік-саяси салада мемлекеттік басқарудың салалық қағидасы ұзақ
уақыттық ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қазақстанның сыртқы саяси
міндеттемелерді тиімді шешу 2030 ж. дейін арналған өркендеу стратегиясында
ашық мінездеме алған, ол ішкі саяси тепе-теңдікке және қоғамның бірігіуіне
негізделеді. Осы саладағы қағидалар шетел істерін және прокуратура, ішкі
істер, ұлттық қауіпсіздік, аймақ қорғанысын басқарудың өзіндік
ерекшеліктерінде көрінеді.
Ұйымдастырушы-техникалық қағидаларды мемлекеттік аппаратта тізудің
сызықты, функционалдық және сызықты-функционалды негіздері болады.
Мемлекеттік іс-тәжірибеде олар, әр органның ішінде және әртүрлі органдар
арасында басқарудың еңбекті бөлісу негізінде қалыптасқан. Оларға
мемлекеттік органның үш типтік құрылым сәйкес келеді: сызықты,
функционалды, сызықты- функционалды. Көрсетілген типтердің әр қайсысы
өзіндік ерекшеліктерге ие.
Сызықтық тип – басқарушылық еңбек бөлісу құрылымы басқару – қызмет
ету формуласы түрінде болады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.