ОЙЫН – БАЛАЛАРДЫҢ ЭМОЦИОНАЛДЫ ИНТЕЛЛЕКТІСІН ДАМЫТУ ТӘСІЛІ РЕТІНДЕ
ТАҚЫРЫБЫ: ОЙЫН - БАЛАЛАРДЫҢ ЭМОЦИОНАЛДЫ ИНТЕЛЛЕКТІСІН ДАМЫТУ ТӘСІЛІ РЕТІНДЕ
Апенова Айдана Нурсұлтанқызы
(Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, КЕ АҚ)
4 курс студенті
Өзінің ішкі сарайына көз жүгірте білетін әрбір адам - психологияның дап-дайын тұрған курсы
К.Д.Ушинский
Аннотация. Эмоционалды интеллект немесе EQ-бұл адам өмірінің эмоционалды саласын тиімді түсіну қабілеті: эмоциялар мен қарым-қатынастың эмоционалды негізін түсіну, қарым-қатынас пен мотивациямен байланысты мәселелерді шешу үшін эмоцияларыңызды пайдалану. Қазіргі уақытта бұл ұғым жұмысқа орналасуда кеңінен қолданылады. Бірақ EQ бала кезінен қалыптасады және бұл процесте ойын маңызды орын алады. Бұл мақалада қарапайым ойындар арқылы балада эмоционалды интеллектті дамыту тәсілдері сипатталады.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығында бала тәрбиесі мен білім беру жүйесін нығайтуда баланың эмоциялы күй-жағдайына көбірек көңіл бөле отырып дамыту негізгі мәселе болып қарастырылды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауындағы Қолжетімді әрі сапалы білім бөлімінде мектеп жасына дейінгі балалардың жан-жақты дамыту мәселесін шешу керектігі айтылған. Мектепке дейінгі балаларды жан-жақты дамытудың ішінде олардың эмоциялық интеллектісін қалыптастыра білу маңызды орын алады. Балалардың эмоциялық интеллектісін қалыптастыруда ойынды қолдану - дамытудың тиімді тәсілі.[1]
Эмоциялар адам өмірінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады және олар ең алдымен балалық шақта қалыптасады. Барлығымыз білетіндей, психологтар адамның қабылдауы негізделетін алты негізгі эмоцияны жіктеді - бұл қуаныш, қайғы, ашу, таңдану, жиіркеніш және қорқыныш. Олардың әрқайсысының өзіндік мимикалық көрінісі болады және баланың осы эмоционалды "құралдарды" дұрыс қолдана алуы өте маңызды.[2,13]
Бір жағынан, бала ата-анасы мен айналасындағы адамдарды бақылап, олардың мінез-құлқын көшіру арқылы нәресте кезінде-ақ эмоцияларды тануды үйренеді.
Екінші жағынан, ойын бұл процессті жеңілдетуге көмектесе алады. Бұл қиялдың, тапқырлықтың және эмоционалды компоненттің дамуына ықпал етеді. Ойын барысында балалар өздерінің эмоцияларының спектрін және олардың мимикалық көрінісін қалай қолдануын біледі, сонымен қатар басқа адамның эмоционалды жағдайын тану қабілетін шыңдай алады.
Ойын барысында балалардың ашу, ыза, жиіркеніш және т.б. секілді жағымсыз эмоцияларын ескермеуге болмайды, өйткені оларсыз баланың жеке басының қалыпты қалыптасуы мүмкін емес. Тағы да ескеретін бір нәрсе, оларға барынша көңіл аудара бермеу керек: жағымды эмоциялар оларда көп бола берсін, ал балалар жағымды эмоцияларды өзіңіз тоқтатқанша ұзақ уақыт көрсетеді.
Ойын алдында тәрбиеші балаларға эмоциялардың не екенін, олардың қандай болатынын, айырмашылығын, адам өміріндегі рөлін айтып өтуі тиіс. Содан кейін сабақтың екінші бөлімі - нақты ойынға өту керек.
Ол үшін бізге белгілі бір адамның әртүрлі эмоциялы суреттері қажет: Мысалы, адамның жарқын күлімсіреген суреті - қуанышты, дөңгеленген көздері мен жартылай ашылған ауызы - таңқалуды, қастардың түйіліп мен еріндерін жымқырып, тістенуі - ашу-ызаны білдіреді және т. б.
Бұдан әрі ситуацияларды сипаттай бастаймыз: Жылы, жайдары жаздың күнінде, сен саябақта достарыңмен бірге балмұздақ алып, ойнап, серуендеп жүрсің. Сол кездегі сенің көңіл-күйің қандай? Сәйкес келетін суретті көрсет және осы сезімді өзің бет-әлпетіңмен көрсетуге тырыс! ( дұрыс жауап-қуаныш).
Немесе: Сен өзің жалғыз қалдың. Далада - қар жауып тұр және сен өзіңді көңілсіз, жалғыз сезініп тұрсың. Тиісті суретті көрсет және осы сезімді бет-әлпетіңмен көрсетуге тырыс! (дұрыс жауап-қайғы: көздің төмен қарауы, күлімсіреудің болмауы және т.б.).
Тағы бір нұсқа - балаларға мақсатты тапсырмалар беру. Мысалы, зұлым сиқыршы сияқты қабағын түю, айлакер түлкі сияқты күлу немесе үрген иттен қорыққан мысық секілді қорқу немесе үлкен затты сүйреген құмырсқа сияқты шаршау. Мұндай ойын тәсілінде баланың тек мимикасы ғана емес, сонымен қатар бүкіл денесі жұмыс жасайды.[3,15]
Осылайша, балалар жоғарыда аталған барлық негізгі эмоцияларды бейнелейді. Сонымен қатар, бұл тізімді ұялу, ... жалғасы
Апенова Айдана Нурсұлтанқызы
(Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті, КЕ АҚ)
4 курс студенті
Өзінің ішкі сарайына көз жүгірте білетін әрбір адам - психологияның дап-дайын тұрған курсы
К.Д.Ушинский
Аннотация. Эмоционалды интеллект немесе EQ-бұл адам өмірінің эмоционалды саласын тиімді түсіну қабілеті: эмоциялар мен қарым-қатынастың эмоционалды негізін түсіну, қарым-қатынас пен мотивациямен байланысты мәселелерді шешу үшін эмоцияларыңызды пайдалану. Қазіргі уақытта бұл ұғым жұмысқа орналасуда кеңінен қолданылады. Бірақ EQ бала кезінен қалыптасады және бұл процесте ойын маңызды орын алады. Бұл мақалада қарапайым ойындар арқылы балада эмоционалды интеллектті дамыту тәсілдері сипатталады.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығында бала тәрбиесі мен білім беру жүйесін нығайтуда баланың эмоциялы күй-жағдайына көбірек көңіл бөле отырып дамыту негізгі мәселе болып қарастырылды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауындағы Қолжетімді әрі сапалы білім бөлімінде мектеп жасына дейінгі балалардың жан-жақты дамыту мәселесін шешу керектігі айтылған. Мектепке дейінгі балаларды жан-жақты дамытудың ішінде олардың эмоциялық интеллектісін қалыптастыра білу маңызды орын алады. Балалардың эмоциялық интеллектісін қалыптастыруда ойынды қолдану - дамытудың тиімді тәсілі.[1]
Эмоциялар адам өмірінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады және олар ең алдымен балалық шақта қалыптасады. Барлығымыз білетіндей, психологтар адамның қабылдауы негізделетін алты негізгі эмоцияны жіктеді - бұл қуаныш, қайғы, ашу, таңдану, жиіркеніш және қорқыныш. Олардың әрқайсысының өзіндік мимикалық көрінісі болады және баланың осы эмоционалды "құралдарды" дұрыс қолдана алуы өте маңызды.[2,13]
Бір жағынан, бала ата-анасы мен айналасындағы адамдарды бақылап, олардың мінез-құлқын көшіру арқылы нәресте кезінде-ақ эмоцияларды тануды үйренеді.
Екінші жағынан, ойын бұл процессті жеңілдетуге көмектесе алады. Бұл қиялдың, тапқырлықтың және эмоционалды компоненттің дамуына ықпал етеді. Ойын барысында балалар өздерінің эмоцияларының спектрін және олардың мимикалық көрінісін қалай қолдануын біледі, сонымен қатар басқа адамның эмоционалды жағдайын тану қабілетін шыңдай алады.
Ойын барысында балалардың ашу, ыза, жиіркеніш және т.б. секілді жағымсыз эмоцияларын ескермеуге болмайды, өйткені оларсыз баланың жеке басының қалыпты қалыптасуы мүмкін емес. Тағы да ескеретін бір нәрсе, оларға барынша көңіл аудара бермеу керек: жағымды эмоциялар оларда көп бола берсін, ал балалар жағымды эмоцияларды өзіңіз тоқтатқанша ұзақ уақыт көрсетеді.
Ойын алдында тәрбиеші балаларға эмоциялардың не екенін, олардың қандай болатынын, айырмашылығын, адам өміріндегі рөлін айтып өтуі тиіс. Содан кейін сабақтың екінші бөлімі - нақты ойынға өту керек.
Ол үшін бізге белгілі бір адамның әртүрлі эмоциялы суреттері қажет: Мысалы, адамның жарқын күлімсіреген суреті - қуанышты, дөңгеленген көздері мен жартылай ашылған ауызы - таңқалуды, қастардың түйіліп мен еріндерін жымқырып, тістенуі - ашу-ызаны білдіреді және т. б.
Бұдан әрі ситуацияларды сипаттай бастаймыз: Жылы, жайдары жаздың күнінде, сен саябақта достарыңмен бірге балмұздақ алып, ойнап, серуендеп жүрсің. Сол кездегі сенің көңіл-күйің қандай? Сәйкес келетін суретті көрсет және осы сезімді өзің бет-әлпетіңмен көрсетуге тырыс! ( дұрыс жауап-қуаныш).
Немесе: Сен өзің жалғыз қалдың. Далада - қар жауып тұр және сен өзіңді көңілсіз, жалғыз сезініп тұрсың. Тиісті суретті көрсет және осы сезімді бет-әлпетіңмен көрсетуге тырыс! (дұрыс жауап-қайғы: көздің төмен қарауы, күлімсіреудің болмауы және т.б.).
Тағы бір нұсқа - балаларға мақсатты тапсырмалар беру. Мысалы, зұлым сиқыршы сияқты қабағын түю, айлакер түлкі сияқты күлу немесе үрген иттен қорыққан мысық секілді қорқу немесе үлкен затты сүйреген құмырсқа сияқты шаршау. Мұндай ойын тәсілінде баланың тек мимикасы ғана емес, сонымен қатар бүкіл денесі жұмыс жасайды.[3,15]
Осылайша, балалар жоғарыда аталған барлық негізгі эмоцияларды бейнелейді. Сонымен қатар, бұл тізімді ұялу, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz