Қазақстан азаматтық қарсыласу жылдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан азаматтық қарсыласу жылдары
Революция бүкіл билікті жүмысшы, солдат, шаруа депутаттары кеңесінің қолына беру арқылы халықтың әр түрлі топтары мен түрлі үлттардың, халықтардың келешектегі тағдырына байланысты түрліше үмітте болуына жол ашты. Ресейдің жүмысшы, шаруа, солдаттар бұқарасы елді соғыстан шығарып, халықтың бейбіт еңбекке оралуына, соғыстан бұрын, соғыс жылдарында жоқшылық пен мүқтаждық зардаптарын шегіп, әбден қажыған жағдайын түзеуге енді айқын жол ашылады деп есептеді. Ресейдің қол астында болып келген орыс емес халықтардың еңбекші бүқарасы Қазан революциясынан кейін экономикалық-әлеуметтік күйзелістен шығумен бірге отаршылдықтың бүғауынан босанып, тәуелсіздік алатын шығармыз деп үміттенді. Ал Ленин бастаған большевиктер зауыт, фабрикалар жүмысшыға, жер шаруаға, бейбітшілік -- бүкіл халыққа деген үран көте-ре отырып, Ресейге тәуелді болып келген халықтар жөнінде өз бағыттарын белгіледі. Олар барлық үлттар мен үлыстардың, халықтардың теңдігі мен бостандығын, азаттығын жа-риялай отырып, оларды революция туының астынан кетпеуге шақырды.
Қазан революциясынен кейін көп уақыт өтпей-ақ елде азамат соғысы мен шетел басқыншылығының жорығы бас-талды. Бүл түста Қазақстанда Кеңес өкіметі орнап болған жоқ еді. Биліктің Кеңестердің қолына өтуі мүнда кейінірек жүзеге асты. Оның бір себебі, мүнда саналы, жақсы үйым-дасқан саны мол жүмысшы табы болған жоқ. Екіншіден, шет аймақтарда билікті кімнің алатыны жөнінде жүрт қол-дайтын бірыңғай пікір де болмады. Кейбір жерлерде авто-номия жарияланып, олардың Ресей қүрамында болатыны-болмайтыны жөніндегі мәселе ашық түрды. Мәселен, осы түста қүрылған Башқүрт, Түркістан, Оңтүстік шығыс одағы деген атпен Сібірде пайда болған автономиялар қазақ зиялыларын үлттық өз иелігін қүруға қүлшындырДЫ' Сөйтіп, 1917 жылы желтоқсанда Алашорда үкіметі пайда болды. Оның Батыс Казақстандағы бөлігін Халел, Жанша Досмүхамедовтар, Шығыстағы бөлігін Әлихан Бөкейханов, дхмет Байтүрсынов, т. б. басқарды.
Сонымен бірге казақ даласында Кеңес өкіметін орнату жолындағы күресте жүріп жатты. Соның нәтижесінде 1917 жылғы қазаннан 1918 жылғы наурызға дейін Қазақстан-нын көптеген аудандарында кеңес окіметі орнады.
Ресейдің орталық аудандарынан Қазақстанға көмек көрсету үшін Ә. Жанкелдин, В. Чекмарев, П. Кобезев және т. б. төтенше комиссарлардың келуі қазақ халқының ара-сынан Әділбек Майкотев, Бекен Серікбаев, Сәкен Сейфуллин, Тоқаш Бокин, Ораз Жандосов, Амангелді Иманов, Әбдірахман Әйтиев сияқты көптеген күрескерлерді шығарды. Еңбекші халықтың жаңа өмір жолындағы күресіне ба-сқа үлт екілдері К. Шугаев, П. Салов, П. Виноградов, С. Журавлев, Л. Емелев, Я. Ушанов, А. Розыбакиев, В. Зин-ченко, П. Басов, И. Дубынин, тағы басқа да ондаған азаматтардың ат салысуы революцияның Қазақстанда да же-ңуіне жол салды.
Революцияны қолдайтын күштер басым болған жер-лерде жергілікті кеңестер большевиктер жағына түгел-дей шықты. Ал қызыл әскер жасақтары бар аудандарда өкімет билігі жүмысшылар мен шаруалардың қолына большевиктердің Кеңесте көпшілік орынға ие болуы ар-қылы жүзеге асты. Мүндай жағдай Қазақстанның солтүстік-шығыс облыстарының көптеген аудандарын-да, Сырдария және Бөкей ордасында орын алды. Бірақ революция қарсыластарының күштері көбірек шоғыр-ланған Орынбор, Орал, Жетісу облыстарында өкімет билігі жүмысшылар мен шаруалардың қолына қарсылық көрсеткендерді талқандау арқылы, осы күресте жанын пида еткен қүрбандықтар арқасында ғана тиді.
Кеңес өкіметі алдымен Сырдария облысында жеңіп шық-ты. Мүндағы Перовск (Қызылорда) жүмысшылары мен сол-Даттары өкімет билігін 1917 жылғы 30 қазанда (12 қараша) өз қолына алды.
2. 1917 жылғы Қазан революциясыиьщ жеңісі алғашқы күндерден бастап, құлатылған қанаушы тап өкілдерінің қарулы қарсылығын тудырды. Кеңес үкіметі елдің әр түрлі аймақтарындағы, сонын ішінде Қазақстан жеріндегі коытрреволюциялық бүліктерді батыл да шүғыл басып тастап отырды. Дегенмен олар аяғына дейін талқандалмады. Өлкеде азамат соғысының басты ошақтары Қазақстанның батыс аудандарьшда, Торғай обылысының әкімшілік орталығы Орынборда, Орал облысы, Гурьев (Атырау) қаласында, Жетісу жеріпде қалыптасты. Бүл жерде атаман Дутовтың, генерал Толстовтың әскерлері, ал Жетісуда казак-орыс жасақтары, ақ-гвардия офицерлері мен юнкерлер жиналды. Олар контрреволюциялық күштердің негізгі орталығына айналды және Кеңес өкіметіне қарсы азамат соғысын бастады.

жылы 23 наурызда Орал казак-орыстары Гурьевте бүлік шығарды. Олар генерал Толстовтьщ бүйрығымен жүмысшы және солдат депутаттары Кеңесінің тоғыз мүшесін сотсыз атты. Сол жылдың 28-29 наурызында ақ казактар алашордашылармен бірігіп Орал қаласында төңкеріс жасады. Мүнда олар кеңес окіметін қүлатып, коммунистерДІ, кеңес қызметкерлерін аяусыз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.