Психология ғылымының даму тарихындағы таным процестерінің зерттелуі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

33. Психология ғылымының даму тарихындағы таным процестерінің зерттелуі

Когнитивтік психология ( лат. Cognitio «білім») - эксперимент пен ойлауды математикалық модельдеуге бағытталған психология . Филиалы психология сияқты барлау танымдық процестердің деп жад, көңіл, сезім, ақпаратты ұсыну, логикалық ойлау, қиял, шешім қабылдау қабілеті [1] [2] . Қазіргі психолингвистиканың негізінде когнитивтік психологияның көптеген ережелері жатыр . . . Когнитивті психологияның тұжырымдары психологияның басқа салаларында, атап айтқанда әлеуметтік психологияда, тұлға психологиясында, білім беру психологиясында, сонымен қатар жасанды интеллект жүйелерін құруда кеңінен қолданылады.

Когнитивті психологияның өкілдері: Джордж Миллер, Джером Брунер, Улрик Нейссер, Саймон Герберт, Аллен Ньюелл, Карл Прибрам, Роберт Солсо, Джордж Сперлинг, Борис Величковский[3] [4] .

ТарихӨңдеу

Когнитивтік психологияның ресми басталуы 1956 жылдың 11 қыркүйегінен бастап Массачусетс технологиялық институтында ақпарат теориясымен айналысатын Электротехника және электроника институтының арнайы тобы басталғаннан басталады. Бұл кездесу психологиядағы танымдық төңкерістің бастамасы болды деп есептеледі. Қатысқандар арасында Джордж Миллер, Герберт Саймон, Ньюелл Аллен, Ноам Хомский, Дэвид Грин және Джон Свитс болды.

Б. М. Величковский когнитивті психологияның тарихын келесі негізгі тезистерде баяндайды. [бес]

Когнитивті психология - бұл инженерлік психология және эргономика сияқты сабақтас техникалық пәндердегі жетістіктер психологиясына әсер ететін өнім . Когнитивті психологияның қалыптасуына оқу процестерін және балалардың интеллектуалды дамуын зерттеу кезінде психологиялық қолдау қажеттілігі үлкен әсер етті ( Бюллер, Выготский, Пиаже ) . Бұл міндеттер 1960 жылдарға дейін ескірген шеңберде шешілмеді. жануарлармен жүргізілген эксперименттерге негізделген бихевиоризм және адамдардың өзін осылай ұстайды деген болжам.

Когнитивті психологияны гештальт психологиясының өкілдері және ескі модельдердің шектеулерін түсінетін және жаңа ашылуларды ескеретін мінез-құлыққа жат емес өкілдері құрды . Мысалы, Э. Ч. Толмандықкогнитивті картаға түсіру . Когнитивті психологияның дамуына нейропсихология өкілдері ( А. Р. Лурия және басқалар) үлкен үлес қосты . Бұл модельдердің барлығы 20-ғасырдағы компьютерлік төңкерістің арқасында және лингвистиканың алгоритмдік модельдермен қысқартылатындығын дәлелдеген Н. Хомскийдің лингвистикалық еңбектерімен байланысты инновациялық түрге ие болды . Д. Бродбент ақпаратты сенсорлық қабылдаудың компьютерлік модельдерін жасады. Р. Аткинсон(ағыл. ) Орыс. компьютердің ұқсастығы бойынша адамның есте сақтау процестерін модельдеу. Вюрцбург мектебіндежасанды интеллект бойынша жұмыс шеңберінде проблемаларды шешу процестерін практикалық компьютерлік модельдеу басталды . 1967 жылы В. Нейсер когнитивті психология бойынша алғашқы оқулық жазды.

МРТ сияқты құралдармен миды тікелей зерттеу мүмкіндігі болғандықтан, бір жағынан, когнитивті модельдер жақсартуға мүмкіндік алды, екінші жағынан, жасанды интеллект өзін адам сияқты ұстауы керек пе деген сұрақ туды

34. Д. Дидромен, К. А. Гельвецийдің психологиялық көзқарастары

ГЕЛЬВЕТИС (Гельвеций) Клод Адриан (31 қаңтар 1715, Париж - 26 желтоқсан 1771, сол жерде) - француз ағартушысы. Париждегі иезуиттік колледждердің бірінде білім алып, ежелгі және қазіргі философияны, әдебиет пен тілдерді оқыды. 1738-51 жылдары ол жалпы салық жинаушы қызметін атқарды. Оның варианттылық бойынша оқуы оның Кан қаласының көркем әдебиет академиясының мүшесі болып сайлануына себеп болды, «Бақыт туралы» поэмасын Вольтер жоғары бағалады. Соңғысының мақұлдауымен Гельвеций 1751 жылы мемлекеттік қызметтен кетіп, энциклопедистер шеңберіне қосылу үшін Парижге көшті. «Энциклопедияны» құру жұмысына қосыла отырып, ол өзінің үйінде Францияның ең танымал адамдары - Дидро, Гольбах , баратын салон ашады. Аббе де Райнал, министр д'Аргенсон және басқалар.

Гельвецийдің материалистік көзқарастары Ағартушылық идеяларының жалпы ағымында қалыптасты. Ол табиғатты ең ұсақ бөлшектер - атомдардың қосылуы мен бөлінуі нәтижесінде пайда болған материалдық денелердің жиынтығы деп түсінді. Табиғатқа қозғалыс, кеңістік-уақыт сипаттамалары, себеп-салдарлық және бірдей қажеттілік тән. Әлемде кейбір заттардың басқаларына, дәлірек айтсақ, табиғат айналымына айналуы үздіксіз жүреді. Гельвеций материяны субстанция ретінде анықтаудан аулақ болды, оны әртүрлі материалдық қасиеттердің жиынтығын сипаттайтын сөз ғана деп санады. Адамды, басқа табиғи жаратылыстар сияқты, Гельвеций тек тірі жан ретінде қарастырған; оның сезімдерінің, тілектері мен қажеттіліктерінің қайнар көзі - сенсация. Гельвеций сенсация тұрғысынан қиялды, есте сақтауды, пайымдауды, ойлауды сенсацияға дейін азайтты,

Бұл идеялардың барлығы Гельвецийдің «Ақыл туралы» 1-кітабында көрсетілген (1758; орысша аудармасы 1917), оның жарық көруі оның өміріндегі және бүкіл француз ағартушыларының тарихындағы оқиға болды. Очерк парламент пен діни қызметкерлердің шабуылын бірден бастайды. Гельвецийге 100-ге жуық түсініктеме беріп, Сорбонна автордан бас тартуды талап етті. Дұшпандардың шабуылдарының, сондай-ақ көптеген пікірлестердің қатал сындарының себебі Гельвеций үнемі ұстанған утилитаризм тұжырымдамасы болды. Адамды табиғи болмыс ретінде анықтай отырып, тек материалдық қызығушылықтарды қанағаттандыруға ұмтылып, физикалық ләззат алуға қол жеткізе отырып, Гельвеций бұдан өзін-өзі сүю адамның негізгі инстинкті деп тұжырымдайды. Осы позициялардан ол адамның барлық сезімдерін және оның мінез-құлқын, адамдар арасындағы қатынастар мен қоғам құрылымын түсіндірді. Жақыныңа деген сүйіспеншілік - бұл өзіне деген сүйіспеншіліктің нәтижесі, достық өзімшіл қызығушылыққа негізделген,

1772 жылы Гельвеций қайтыс болғаннан кейін оның достарының, сондай-ақ Ресейдің Голландиядағы өкілі князь Д. Голицынның күш-жігері арқылы оның екінші кітабы жарық көрді «Адам туралы» , онда білім беру проблемасы оның антропологиялық тұжырымдамасының орталығында: «Адамдар да бейімділіксіз туады; немесе ең қарама-қайшы жаман қасиеттерге бейімділікпен. Демек, олар тек білім берудің өнімі »(2 томдық шығармалар, 2-том. Москва, 1974, 185-бет) .

Білім берудің құдіреттілігіне деген сенім Гельвецийді демократиялық қоғамдық-саяси бағдарлама жасауға итермеледі. Оның идеалы - Франция ұсақ республикалардың конфедерациясы ретінде, мұнда ағартылған монарх шын мәнінде мемлекет президентінің рөлін атқарады. Барлық азаматтар үшінші биліктің мүшесі болып, тең саяси құқықтарға ие болады. Олардың арасындағы мүліктік жағдайдағы айырмашылық барынша азайтылады. Заңдар мен әдет-ғұрыптарға қажетті өзгерістер енгізу арқылы ағартушы заң шығарушы әлеуметтік апаттардың себептерін жойып, халықтың тыныштығын және мемлекеттің тұрақты өмір сүруін қамтамасыз ете алды. Гельвецийдің көзқарастары материалистік философияның одан әрі дамуына әсер етті. Ол утилитаризмнің тұтас жүйесінің негізін қалады ; И. Бентам мен Дж. С. Милл оның ізбасарлары болды.

Дени Дидро (фр. Denis Diderot ) (1713-1784) - француз философы, ағартушы, жазушы, өнер сыншысы, энциклопедияның редакторы және ұйымдастырушысы. [1]

Дени Дидро

Дени Дидро XVIII ғасырдағы француз ағартушы-материалисті. ''Ғылымдар, өнер және қолөнер энциклопедиясы'' авторы. Бұл еңбек француз буржуазиялық төңкерісінің идеологиялық дайындығына ықпал еткен. Дидро тәрбиеге көзкарасы « Гельвецияның «Адам» кітабын жүйелі түрде жоққа шығару » атты еңбегінде баяндалған. [2] Дени тұжырымы бойынша адамның өзін сүюі жақсы қасиет. Ол Гельвеций түжырымы бойынша, адамның өзін сүюі эгоизмнің бастауы деген шкфге қарсы тұрады. Дидроның ірі шығармалары: "Философиялық ойлар, Аллея немесе Скептиктің серуені" (1747), "Көзі көретіндерге сабық үшін соқырлар туралы хат" (1749), "Табиғатты тану турал ойлар", "Даламбердің Дидромен әңгімесі", "Даламбердің түсі", "Монахиня", "Рамоның жиені", "Жак-фаталист және оның қожайыны" және т. б. [3] Француз ағартушысы, жазушы, мәдениет қайраткері, энциклопедияшыфилософ. Қолөнершінің отбасында дүниеге келген. Жергілікті иезуиттер колледжінде білім алған, сосын Париждегі колледжді бітіріп шыққан. 1732 жылы өнер магистрі атағын алған. Оншақты жыл бойы жеке үйлерде сабақ беріп, кеңсе қызметіне көмектесіп, жұпыны ғана өмір сүрген. 1751 жылдан 1780 жылға дейін Францияда «Энциклопедияның немесе ғылымдардың, өнердің және қолөнердің Түсіндірме сөздігінің» 35 томдығы шығып тұрды. Дени Дидро француз Ағартушылығының және бүкіл Еуропа мәдениетінің дамуында орасан зор рөл атқарған «Энциклопедияның» Бас редакторы (1758 жылға дейін Д. Аламбермен бірге) болды. Дидроның қоғамдық саяси және әдеби қызметі 18 ғасырдың аяғындағы Ұлы француз революциясын рухани дайындауға үлкен ықпал етті, бірақ өзі соның аз ақ алдында қайтыс болды. Өзінің саяси көзқарастары жағынан ол феодалдық деспотиялық құрылысқа түбегейлі қарсы болды, амтериалістік және атеистік бағыт ұстады, сол үшін үкімет пен католиктік Шіркеу тарапынан ұдайы қуғынға түсіп отырды. Дидроның ғылыми, әдеби және қоғ саяси қызметі дүние жүзінде кеңінен танымал.

35. И. Кант идеясы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.