Ағылшын тіліндегі лақап атаулардың шығу тарихы мен лексика-семантикалық сипаты

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ағылшын тіліндегі лақап атаулардың шығу тарихы мен
лексика-семантикалық сипаты

Ономастиканың зерттелу бағыты XVIII ғасырдың аяғында лингвистикалық қауымда ерекше дамыды. Жер жүзінде ономастика бойынша жыл сайын қисапсыз ғылыми әдебеттер мен ресми журналдар: Поляк Халық Республикасының Краков, Варшава қалаларында 1950 жылдан бері Onomastica, Верклай, Лос Анжелес қалаларында 1958 жылдан бері Names, Хейлденберг қаласында 1949 жылдан Beitrage zur Namenfor schung, Парижде 1949 жылдан Revue international d'Onomastique журналдары шыға бастады. [1.5]
Ономастика көптеген жоғары оқу орындарында пән ретінде жүреді. елімізде тұңғыш рет Введение в топонимику атты оқулық белгілі топонимист В.А. Никонов авторлығымен жарыққа шықты. Бірінші халықаралық конгресс, А. Дозе бастамасы бойынша, 1938 жылы Парижде өткен еді. Екінші дүниежүзілік соғыс салдарынан бірінші және екінші конгресс тағы да 1946 ж. Парижде өтті. Осыдан кейінгі конгрестер араға екі-үш жыл салып, ономастикалық конгрестің 25 жылдығы аталып, оған халықаралық конгреске ономастиканың теориялық және практикалық мәселелерімен шұғылданушы мамандар қатысты. VIII ономастика конгресіне гидрономия мәселесі қаралса, IX конгрестің тақырыбы жалқы есімдердің хронологиясы болды. Ал Вена қаласында 1969 жылы болып өткен X конгрестің тақырыбы оронимия (тау, шың, төбе, қырат атаулары) еді. Бұл халықаралық ономастикалық конгресс жұмысына кеңес ғалымдары 1966 ж. Лондонда болған IX конгрестен бастап қатыса бастады. [1. 8]
Лақап аттардың, есімдердің пайда болу себептері мен мотивациясы, лақап аттарды зерттеп жүрген ағылшын ғалымдарының қызығушылығын арттырды. Мұндай тарихи қатынас қызық болуы мүмкін, дегенмен оның пайда болу мотивациясы тұрақты емес, ол өзгеруде және анықталуда. Кейде лақап аттың пайда болуы кездейсоқ болуы мүмкін, кейде қазіргі қолданыстағы лақап есімдер мотивацияланбағандай көрінеді. Мысалы: екінші дүние жүзілік соғыстың авиация маршалы Артур Конингемнің `Mary' атты лақап есімі болған. Аталмыш есім Жаңа Зеландия халықтарының Маоrі деген сөзінен туындаса керек, себебі Артур өз заманында аталмыш елде әуе қызметі бойынша өз борышын өтеген.
Американдық адмирал У. Холсидің мінезі жұмсақ болғанымен, журналистердің ол туралы материалда қателік жіберіп, оның Bill есіміндегі "i"-дің орнына "u" жазылып кеткендіктен "Вull" деген лақап есім берілген. Бұл берілген мысалдарда да лақап есімдер экспрессивті және мотивацияланған болғанымен, образдар лақап есімдерді ешқандай сипаттай алмайды. Лақап есімдердің күтпеген мотивация арқылы жасалып, бірақ түсіндіруге қиын келетін тұстарын Л. Кэролл өзінің "Alice in Wonderland" ертегісінде ұтымды қолданған.
"The man was an old Turtle - we used to call him Tortoise - " "Why did you call him Tortoise if he wasn't one?" Alice asked. We called him Tortoise because he taught us," said the Mock Turtle angrily...
Бұл мысалда лақап аттың пайда болуы, Л.Кэроллдің пікірінше, `Tortoise'- taught us қарапайым сәйкестігі болды. Ертегіде бұл өте күлкілі, бірақ Maori - May сияқты лақап есімдердің пайда болу тәсілі, шынында кездесетініне көз жеткіздік. Аралас типті бірлі-жарым кездесетін лақап есімдерде осындай құрылым болады. Олардың қатарына танымал, атақты адамдардың лақап есімдерін жатқызуға болады: Bloody Mary (Мария Тюдор), Charles the Wise (француз корольі Карл V), the Divine Sarah (Сара Бернар француз актері).
Қазақ халқында ерте кезде лақап тек адамдардың ғана емес, тіпті кейбір рулардың да лақап аттарының болғаны байқалады. Бұл құбылыс түркі халықтары арасында көбірек кездеседі.
Лақап ат адамның екінші бір ресми аты, жеке адамның екінші, қосымша аты қызметін атқарады. Ағылшын тілінде: "Lady with the Lamp" (сөзбе-сөз: `Шамы бар әйел') секілді лақап есіммен медбике Флоренс Найтингейл аталған. Ол Ұлыбританияда алғаш болып ауруханадағы қызмет көресету реформаторы болса керек. Демек, лақап есімдер адамның қосымша аты қызметін атқаратындығын көруімізге болады.
Ағылшын тіліндегі лақап есімдердің мотивациясы мен ішкі формасыда болмайды, олар көбінесе фамилияға қатысты болып келеді. Мысалы:
Cooper Coop, Wilson Willie, Rockefeller Rocky. Мұндай лақап есімдер функциясы адамды сипаттау емес, бұл тек адамды атаудың стандартты емес тәсілі, яғни антропонимдерді түрлендіру. Бұлар тек лақап есімге эмоционалды-бағалаушылық реңк береді.
Қазақ ономастикасының зерттелу тарихына аналитикалық шолу жасалған еңбекте бұл саладағы зерттеулер 4 кезеңге бөлінген. Соның ішінде жалқы есімдерге қатыстылары мыналар:
1 кезең: 1950 - 1970ж.ж. (Т.Жанұзақов Лично-собственные имена в казахском языке 1961ж; Қазақ тіліндегі жалқы есімдер 1965ж; Қазақ есімдерінің тарихы 1971ж.)
2 кезең: 1970 - 1990ж.ж. (Т.Жанұзақов Очерк казахской ономастики 1982ж; Е.Керімбаев Атаулар сыры 1986; Қазақ емісдері 1988; В.Махпиров Собственые имена в памятнике Х в. Дивану лугат ат-турк Махмуда Кашгарского 1980ж канд. дисс.)
3 кезең: 1990-2000ж.ж. (В.Махпиров Имена далеких предков 1997; М.Мұсабаева Қазақ тіліндегі антропонимиялық аталымдардың этнолингвистикалық сипаты 1995ж канд. дисс.; У.Мусабекова Мотивационный аспект антропонимов казахского и русского языков 1996 канд. дисс. Е.Керімбаев Этнокультурные основы номинации и функционирования казахских собственных имен 1992ж. док. дисс.; К.Головина Сопоставительный анализ идиоэтнических топонимов и антропонимов ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.