Егіс бөлімшесі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Д.СЕРІКБАЕВ атындағы
ШЫҒЫС-ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ

Жер туралы ғылымдар мектебі

Орман питомниктері дисциплинасы бойынша

Курстық жоба

Тақырыбы: Орман питомнигінің егіс бөлімшесі-орман питомнигі алаңының орман өсіруге арналған бөлігі

Орындаған: тобының студенті
Тексерген:

Өскемен қ.
2022 ж.
Кіріспе
Орман өсірудің негізгі міндеттері - елдің дала және орманды-дала аймақтарының ормандылығын арттыру. Әр түрлі қорғаныштық орман егістіктерін құру: жыралар мен суайрықтарда, су қоймаларының, өзендердің, каналдар мен су қоймаларының жағалауларында, қалалардың айналасындағы жасыл аймақтарда даладан қорғайтын, жол бойындағы, қардан қорғайтын, желден қорғайтын, эрозияға қарсы егістіктер.
Орман өсіру-ондаған жылдар бойы өлшенетін ұзақ процесс. Орман отырғызу және себу кезінде жіберілген қателіктер бірден көрінбеуі мүмкін, оларды түзету қиын болуы мүмкін. Сондықтан орман өсіруші жасанды (орман дақылдары) жасау кезінде орман биогеоценоздарының өмір сүру динамикасын негізге ала отырып, олардың болашақ өсуі мен дамуын болжауы тиіс. Осыған байланысты орман өсіруші орман егістерін жасанды құру мен өсірудің теориясы мен практикасын білуі, орман өсіру жұмыстарын жүргізу тәсілдерін, тәсілдері мен әдістерін жақсы меңгеруі қажет.
Жасанды егістерді (орман дақылдарын) құрудың негізгі және неғұрлым тиімді әдісі - жасалатын дақылдардың жалпы көлеміндегі үлесі 80% - дан асатын отырғызу. бұл әдіс құрылған дақылдардың сенімділігін қамтамасыз етеді, оларды өсіру үшін тұқым шығыны егіс арқылы дақылдарды құруға қарағанда бірнеше есе аз. Бұдан басқа, агротехникалық күтімге деген қажеттілік азаяды, орман дақылдары алаңынан жұмыстардың бір бөлігі питомникке ауыстырылады, орман дақылдарын орманмен қамтылған жерлерге ауыстыру жеделдетіледі. Орман дақылдары өндірісіне және көгалдандыру мақсаттарына арналған отырғызу материалдары орман питомниктерінде өсіріледі. Көшеттерді өсіру кезінде келесі негізгі жұмыс түрлері жүзеге асырылады: тұқымдарды егуге дайындау, топырақты негізгі және егу алдындағы өңдеу, тұқым себу, көшеттер пайда болғанға дейін және өсірілетін көшеттерге күтім жасау, сонымен қатар отырғызу материалын түгендеу, қазу және сақтау.
Курстық жобаның мақсаты: орман питомнигіндегі егіс бөлімшесін жобалауды үйрену.

Мазмұны
Орман питомнигі.Дақылдардың қорын игеру
Орман питомнигіндегі егу
Егіс бөлімшесі

Орман питомнигі.Дақылдары қорын игеру
Жасанды жаңару көлемін жоспарлау орман дақылдары қорын, яғни орман дақылдарын құруға арналған алаңдарды орман экологиялық және орман шаруашылығы-технологиялық талдаудан басталады.
Орман дақылдары қорына мыналар кіреді: жасанды түрде қайта жаңғыртуға жататын ағымдағы ағашы кесілген жерлер алаңы; қолайлы кезең ішінде шаруашылық жағынан құнды тұқымдылардың табиғи жаңаруы болмаған өткен жылдардағы ағашы кесілген жерлер алаңы; шаруашылық жағынан құнды тұқымдылардың табиғи жаңаруы қолайлы мерзімде күтілмейтін, басқа да себептер бойынша өртенген және өлген екпелер алаңдары; қолайлы мерзімде орманмен қамтылмаған орман алқаптарының учаскелері; алаңқайлар, бос жерлер, құрғатылған ойпатты және өтпелі батпақтар; біртіндеп кесудің алғашқы тәсілдерімен өткен, белгіленген мерзімде табиғи жаңару болмаған сүрекдіңдердің алаңдары; құндылығы төмен шыбықтардың алаңдары (қайта жаңарту қоры); толымдылығы 0,1-0,2 сирек алқаптар және толымдылығы 0,4-тен кем бұзылған және сирек төзімді алқаағаштардың алаңдары; белгіленген тәртіппен жойылған және есептен шығарылған орман екпелерінің алаңдары; құмдар ,жыралар және өзге де ормансыз жерлер, орман өсіру мүмкін болған жерде.
Бірінші кезекте дақылдар жаңа піскен, бір-екі жылдық топырақсыз ағашы кесілген жерлерде құрылуы тиіс, онда топырақтың тез қатуынан және алқаптардың құндылығы төмен жапырақты тұқымдардың қарқынды өсуінен, бірақ шаруашылық жағынан құнды тұқымдардың өнімділігі жоғары сүрекдіңдерін өсіру мүмкін болатын, сондай-ақ негізгі тұқымдылардың қолайлы кезеңде (6-10 жыл) табиғи жаңаруын күтуге болмайды. Орман кесілгеннен кейін немесе жұмсақ жапырақты тұқымдыларды кескеннен кейін басқа да бағалы тұқымдылардан егістіктер өсіру қажет жерлерде топырақтың батпақтану және шайылу процестері болады. Осы кезеңде қорғағыш егістіктер, сондай-ақ уақытша Ауыл шаруашылығы пайдалануынан шыққан жаңа өртеңдер мен алаңдарда дақылдар жасау керек.
Екінші кезекте дақылдар топырағы орман топырағының қасиетін әлі толық жоғалтпаған жартылай бұрылған ағашы кесілген жерлерде, сондай-ақ негізгі тұқым ішінара жаңарған ағашы кесілген жерлерде құрылады.
Үшінші кезекте дақылдар ескі тазартуларда, шөлейт жерлерде, шұңқырларда, өртенген жерлерде және топырақтары қатты қысылып, тығыздалған басқа жерлерде жасалады.
Артық ылғалданған және батпақтанған учаскелер құрғағаннан кейін құнарландырылады.

Орман питомнигіндегі егу
Орман шаруашылықтарында және жеміс шаруашылығында орман және жеміс ағаштарын облыс көлемінде жеміс алу үшін, егістік жерді қорғайтын орман алқаптарын жасау үшін,аймақтарды көгалдандыру мәселесінде жылма - жыл жүздеген миллион дана көшеттер керек. Көшеттерді арнайы мамандырылған шаруашылықтардың питомниктерінде өсіреді. Өсірілетін көшеттердің түріне қарай питомниктер: орманды, орманды-мелиоративтік, көгалдандыруға арналған және жеміс жидекті болып бөлінеді.
Орманды және орманды - мелиоративті питомниктер орман ағаштарын, егіс қорғайтын орман алқаптарын, тас және темір жолдарды қар басудан сақтау үшін отырғызылатын 1-2 жылдық ағаш көшеттерін өсіруге бейімделген. Көгалдандыру мақсатын көздеген және жеміс- жидек пиомниктерінде негізінен ірі тікпе ағаштар өсіріледі.
Питомниктер мерзімі жағынан уақытша және түпкілікті деп екіге бөлінеді. Уақытша питомниктерді ормандандыруға арналған жерлердің (ағашы күйген, кесілген жерлер т.б.).
Маңында не сол жерлердің өзінде орналастырады. Ондай питомниктердің аумағы үлкен болмайды. Ондағы ағаш көшеттері келешек отырғызылатын жердің ауа райы мен топырағына сәйкес жерде өсіріледі. Уақытша питомниктерден ағаш көшеттері отырғызылатын жерлерге тез арада құрғатылмай жеткізіле алады. Уақытша питомниктерді ұйымдастырғанда, онда құрылыс жұмыстарына көп шығын болмайды, әрі онда ағаштардың аздаған түрі ғана өсіріледі.
Бұл питомниктердің кемшілігі мынау: ондағы жұмыстардың бәрі қолмен істеледі.
Түпкілікті питомниктер түрлі- түрлі ағаш көшеттерін өсіруге және олармен бір немесе бірнеше ауданның шаруашылықтарын, қаланы көгалдандыру мәселесін шешеді, ал кейде бір немесе бірнеше облыс шаруашылықтарын қамтамасыз етуге арналған. Түпкілікті питомниктерде жұмыстарды механизациялауға және қажетті агротехникалық шаралардың комплексін толық жүзеге асыруға мүмкіндік бар. Мұнда тәжрибелі жұмысшылар кадрларын даярлауға, олардың жұмыстарын ғылыми тұрғыдан ұйымдастыруға, сонымен қатар жоғарғы сортты ағаш көшеттерін өсіру үшін практикалық және теориялық тәжрибелер жүргізуге мүмкіндік мол.
Аса ірі, түпкілікті питомниктердің мынадай шаруашылық бөліктері болады: 1) егіс бөлімшесі, 2) мектеп бөлімшесі, 3) жеміс бөлімшесі, 4)қалемше екпе ағаштар бөлімшесі, 5) жидек бөлімшесі, 6) аналық плантация, 7) аналық бау 8) дендроучасток.

Егіс бөлімшесі
Питомниктің егіс бөлімшесінде 1-2 жылдық, сирек жағдайда кейбір ағаштардың (шырша, самырсын) 3-4 жылдық сеппе шыбықтары өсіріледі. Қорғаушы маңызы бар орман алқаптарын жасағанда және орман дақылдарын отырғызғанда көп жағдайда сеппе шыбықтар қолданалытан болғандықтан, Қазақстанның көпшілік орман питомниктері тек сеппе бөлімшелерден ғана тұрады. Егер питомниктерде көгалдандыру үшін көшеттер өсірілетін болса, немесе басқа өндірістік тапсырмалар орындалатын болса, онда басқа да шаруашылық бөлімшелері (ағаш школы, аналық плантация, жеміс школы және т.б.) де болады.
Питомниктің жер аумағы есептеп шығару. Питомникке жер тандап алудан бұрын, оның жер аумағын анықтау керек. Питомниктің және оның жекелеген бөлімшелерінің жер аумағын есептеп шығару үшін мыналарды білу қажет.
1) жылма - жыл питомникте ағаштардың қандай түрлерінен қанша жасқа дейіні өсіріледі.
2) әрбір ағаш түрі бойынша питомниктен алынатын стандартты сеппе шыбықтар саны;
3) питомникте белгіленетін ауыспалы егіс;
4) питомникке қажет қосалқы жер ( жолдар, құрылыстар, т.б.) мөлшері.
Питомникті суық ауа жиналып, ағаш көшеттерін үсітетін шұқанақты жерлерге, сондай- ақ тоғай шетіне 20 метр жақын орналастырмаған дұрыс. Оның айналасы аңызақ жерлерден қорғалуы тиіс, егер онда маңда табиғи қорғаныш болмаса айналасына орман алқаптарын отырғызған жөн.
Ұдайы суаруды талап ететін питомниктерді суару жүйелерінің маңына орналастырады. Питомниктің топырағында зиянкестер (зауза, сым құрт) және ауру қоздырғыш саңырауқұлақтар болмау керек. Арам шөбі көп әрі құнарсызданған топырақтар питомник үшін жарамсыз. Әсіресе бұрын картоп өсірілген жерлерді питомникке пайдалануға болмайды, өткені ол жерлерде қылқанды ағаш көшеттерінің жапырылуына себеп болатын, фузариоз деген аурумен ауыртатын фузариум саңырауқұлағы болады. Осыған байланысты питомникке өсіруге арналған жердегі топырақты әуелі тексеріп алу керек.
Питомникті жақсы күту үшін оны елді мекендерге жақын жерге орналастырған жөн. Ағаш көшеттері күзгі жаңбырлар мен көктемде қар еріген кезде тасылатындықтан ондағы жол қатынасын дұрыс ұстау керек.
Питомниктің жер көлемін ұйымдастыру. Питомниктің жер көлемін ұйымдастыруда оны шаршылап не тік бұрышты етіп жасаған дұрыс. Бұл ретте оны қоршауға қаржы аз жұмсалады және жасалған жұмыстар мөлшерін есептеу де жеңілденеді. Табиғи су қоймасы болса және питомник тік бұрышты етіп жасалса, оның ұзын жағын су қоймасының бойына орналастырған жөн. Бұл ретте суару жеңіл әрі арзаңға түседі.
Қазір танап - шаруашылық саласындағы негізгі буын болып есептеледі (бір жылдық, екі жылдық танап, пар танабы және т.б.), ал оның аумағы машиналар мен құралдарды неғурлым тиімді, пайдалануға ыңғайлы болуы керек. Тәжрибе жүзінде танаптың ұзындығы трактормен өнделгенде 500 метрден кем болмау шарт (болмаған күнде 250-300 метрден кем емес), ал атпен өндегенде 80-100 метрден кем болмау керек.
Питомниктің шаруашылық бөлімдерін (сеппе, орман школы, тал және теректер плантациялары) орналастырғанда топырақ жағдайы және жер бедерін еске алған жөн.
Сеппе бөлімшесін жері тегіс, мүмкіншілігіне қарай суару жүйелеріне жақын (суғаруды жеңілдету үшін), құнарлы топырақтарға орналастыру керек. Талдар мен теректер плантацияларын жер асты суы жақын жерлерге, ал школ бөлімшесіне питомниктің қалған жері бөлінеді.
Сеппе бөлімшесіндегі жүлектер мен таспалар шығыстан батысқа қарай созыла жасалады, бұл сеппе көшеттерін шарбақпен көлеңкелеуге мүмкіндік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.