Библиографиялық қызметтің процестері
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Университеті
Мәдениет және өнер факультеті
"Хореография және мәдени тынығу жұмысы" кафедрасы
"Библиографиялық қызмет" пәні бойынша:
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:"Библиографиялық қызметтi басқарудың жалпы мәселелерi"
Орындаған:БД-31тобының
студенті Чапай А.Е.
Қабылдаған:оқытушы
Аханова А.С.
Орал -2021
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
I бөлім.Библиографиялық қызмет ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1.Библиографиялық қызметті ұйымдастыру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
1.2.Библиографиялық қызметтегі ақпараттандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 9
1.3.Библиографиялық қызметтің процестері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
II бөлім.Библиографиялық қызметтің құрылымы, жалпы мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.1.Библиографиялық қызметтің басты субьектісі мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.2. Библиографиялық қызметтің объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 15
2.3.Библиографиялық қызметтің құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Пайдалынған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
Кіріспе
Библиография - қоғамға үнемі кітапханатанушы ресурстардың көлемін ұлғайтуға көмектеседі. Жəне оқырмандарға ақпаратты барынша көп қолдануына библиографиялық қызметтің рөлі зор. Библиографиялауды жүргізудің ғылыми жəне практикалық тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді. Менің курстық жұмысым кітапханада библиографиялық қызметті жүргізу, ұйымдастыру мен оның əдістемесі жайлы. Кітапхананың анықтамалық - библиографиялық аппарат қызметінің ерекшеліктері, оқырмандарға библиографиялық қызмет көрсету барысында кітапхана қызметкерлерінің күнделікті практикалық жұмыстарына қажетті мəселелері қарастырылады.
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Библиографияның зерттеу функциясын жүзеге асыру библиографияның теориясы мен практикасын дамытумен ғана байланысты емес. Сонымен қатар, кітапханадағы ақпараттық библиографиялық қызметтің дамуына да үлесі бар.
Курстық жұмыстың теориялық тұжырамдамасы. Библиографиялық қызмет - библиографиялық тəсілдерді қолдану жəне жинақталған библиография негізінде жаңа ғылыми білім алу жүйесі. Қазіргі библиографиялық қызмет көрсетудің əдістемелік технологиялық даму барысында жүзеге асырылып жатыр. Жəне библиографиялық қызметтер əртүрлі саланың дамуына үлес қосуда.
Зерттеу нысаны (объектісі) - кітапханадағы библиографиялық қызметінің жұмысын ұйымдастыру жəне оның əдістемесі. Библиографиялық қызметтің ұйымдастырылуы мен əдістемесі мəселелерін зерттеу кезінде библиографияның зерттеу қызметі мен оны жүзеге асыру мүмкіндіктері зерттеу жұмысының пəні (предметі) болып табылады. Сондай -ақ,библиографиялық қызмет көрсетуді пайдалану жəне оның амал тəсілі мен қалыптасу технологиясын, əдістемесін зерделеу, сонымен бірге қазақстандық библиография жүйесінде жалпы библиографиятанудың теориялық негіздегі орнын айқындау.
Зерттеу жұмысының мақсаты - кітапханадағы библиографиялық жұмысты ұйымдастыру жəне оның əдістемесінің негізгі принциптерін теориялық жағынан дəлелдеу; библиография жүйесіне енетін көптеген түрлерінің өзара қатынас принциптерін қарастыру, сөйтіп осы негізде библиографиялық қызметті оңтайландыру жолдарын талдау.
Зерттеу жұмысының теориялық жəне əдістемелік негізі: Кітапханадағы библиографиялық жұмыс: ұйымдастыру жəне əдістеме проблемаларға қатысты: С. Ахметова, М. Ақшалова, Н.А. Рубакин, В.Г. Анастасевичтің жəне т.б. библиографтану жəне кітапханатануға қатысты ғылыми еңбектерін жатқызуға болады.
Зерттеу жұмысының əдіс - тəсілдері.Курстық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Библиографиялық қызметті ұйымдастыру жəне əдістеме ісінде жаңа заманға сай дамып келе жатыр.
Менің ойымша: Шет елдердің библиографиялық жұмысымен танысып, қазіргі уақытта заманауй үлгіге көшіп келе жатқанымыз бəрімізге айқын. Ғалым, зерттеуші, библиографтардың, кітапханалардың жұмыстарының алға жылжуы осының бəрі ақпараттық библиографиялық қызмет көрсетудің арқасында деп ойлаймын.
Курстық жұмыстың теориялық маңыздылығы. 1. Кітапхана ісіндегі библиографиялық жұмыстың ұйымдастырылуын жəне оның əдістемелік жүйесін теориялық жағынан негіздеу болып табылады. Кітапханадағы библиографиялық ақпараттық жұмыстың сапасы мен кең жүйеде қолданылуына оқырмандардың қызығушылығының артуында. 2. Библиографиялық қызмет заманауи библиографияның дəстүрлі нысанына қарсылық көрсетпейтін - құжат - тұтынушы жүйесіне тəуелді. Себебі оны іске асыру барысында тұтынушы оқырман алғашқы құжаттар легіндегі іздеген ақпаратты алады.Библиографиялық зерттеулерді жүргізу барысында қолданылған ғылыми əдіс - тəсілдер мен ғылыми білім библиографиялық қызметтің жүйелі түрде атқарылуында.
Зерттеу жұмысының практикалық мəні. Кітапхана ісіндегі бибилиографиялық жұмыстың ұйымдастырылуын жəне оның əдістемелік жүйесін дамыту мəселелерін, базалық қызметін атқарады. Қорғауға
ұсынылатын негізгі тұжырымдар: Библиографияның дамуы оған жататын
зерттеу функциясының өзектіленуіне алып келді. Ұзақ уақыт бойы ол беймəлім жағдайда қалып келді. Библиографияның зерттеу мүмкіндіктерінің мерзімді танылу-танылмауы экономика, ғылым мен техниканың дамуының жоғарылауы-төмендеуі циклімен байланысады. Курстық жұмыстың құрылымы. Жұмыс кіріспеден, іштей жіктелген үш бөлімнен, тоғыз бөлімшеден, қорытындыдан тұрады. Зерттеу соңында əдебиеттерге сілтеме көрсетіліп, пайдаланылған əдебиеттер тізімі берілген.
I бөлім.Библиографиялық қызмет
Библиография дегеніміз - кез-келген библиографиялық ақпаратты құру, дайындау (библиографиялық тізімді, библиографиялық көрсеткішті құру, библиографиялық шолуды дайындау, анықтамалық-библиографиялық аппаратты жүргізу).
Библиография 5 кезеңнен тұрады:
1. Библиографиялық идентификация және библиографиялық іздеу.2. Библиографиялық таңдау - құжаттарды алдын-ала белгіленген критерийлер бойынша іріктеу: болашақ нұсқаулықтың мақсатты және оқырман мақсаты, хронологиялық шеңбер, құжаттар түрі.3. Библиографиялық сипаттама немесе библиографиялық өңдеу әрбір таңдалған құжат үшін библиографиялық жазбадан тұрады.Библиографиялық сипаттама міндетті түрде библиографиялық сипаттаманы қамтиды, аннотация, реферат және егжей-тегжейлі шолуды қамтуы мүмкін.4. Библиографиялық топтау.Библиографиялық топтау әдістері формальды және мазмұндық болып бөлінеді.
Ресми әдістер топтастырылған құжаттардың мазмұнына байланысты емес:A) алфавиттік топтау;B) хронологиялық топтау (құжаттарды шығару күндеріне сәйкес);C) кері хронологиялық топтау (мақалалардың жүйелік картотекасы);D) топографиялық (географиялық) - жарияланған орны бойынша топтастыру;Библиографиялық топтастырудың маңызды әдістері:А) тақырыптық топтау (тақырыптық бөлімдерді бөліп көрсету);B) жүйелік топтастыру (библиографиялық жазбаларды белгілі бір жіктеу сызбасы бойынша орналастыру, мысалы, Кітап шежіресі);C) пәндік топтастыру (пәндік тақырыптар бойынша библиографиялық жазбалардың орналасуы);D) қарапайымнан күрделіге;D) жалпыдан нақтыға.
5. Библиографиялық жүйелеу - құжатқа жіктеу индексін беру.
Библиографиялық қызмет - библиографиялық ақпаратқа қажеттіліктерді қанағаттандыруға арналған қызмет саласы. Библиографиялық қызметтің мазмұны библиографиялық ақпаратты дайындауға және оны тұтынушыларға олардың сұраныстарына сәйкес жеткізуге арналған әртүрлі процестер мен операциялардан тұрады.
Библиографиялық ақпаратты дайындау процесі библиография деп аталады.Құжат туралы ақпаратты тұтынушыларға жеткізу қызметі библиографиялық қызмет болып табылады.Соның соңына анықтамалық-библиографиялық қызметтер (бір реттік сұраныстар жасау), библиографиялық ақпарат (ағымдағы сұраныстарға сәйкес ақпарат беру) кіреді. ) және ақпараттық оқыту.
Кітапханалық-ақпараттық қызмет саласындағы стандарттардың заманауи жүйесі стандарттардың үш түрімен ұсынылған.Кітапхана-ақпарат саласында қолданылатын барлық стандарттардың едәуір бөлігі кітапханалық және ақпараттық қызметте қолданылатын жалпы ұғымдар мен терминдердің анықтамаларын біріктіретін құжаттар болып табылады. Тағы бір топ кітапханалық ақпарат пен баспа процестерін біріздендіретін технологиялық стандарттардан тұрады.Үшінші топ - кітапханалық-ақпараттық қызметтердің жұмысын есепке алуды реттейтін стандарттар.
Библиографиялық қызмет тұтынушыларға библиографиялық ақпарат ұсынады (ГОСТ 7.0-99 Ақпараттық-кітапханалық қызмет, библиография. Терминдер мен анықтамалар, 3.2.2.3-тармақ).
Библиографиялық қызметке:
1. анықтамалық-библиографиялық аппаратты жүргізу (АБА);
2. анықтамалық-библиографиялық қызмет (АБҚ);
3. библиографиялық ақпарат (БА);
4. жеке ақпараттық мәдениетті қалыптастыру (ЖАМ)
1.1.Библиографиялық қызметті ұйымдастыру әдістемесі
Кітапханаларда библиографиялық қызметті ойдағыдай жүргізу үшін ақпараттық база - анықтамалық-библиографиялық аппарат (АБА) құрылып жатыр.Анықтамалық-библиографиялық аппарат (АБА) - дәстүрлі және электрондық анықтамалық-библиографиялық басылымдардың, оқырмандарға қызмет көрсету кезінде пайдаланылатын кітапхана каталогтарының жиынтығы, басқаша айтқанда, АБА - библиография процесінің нәтижесі және пайдаланушыларға қызмет көрсету құралы.АБА негізгі элементтері:1. Анықтамалық-библиографиялық қор (АБҚ) - кітапхананың жалпы қорынан бөлінген ресми, нормативтік, анықтамалық, библиографиялық басылымдар.2. Каталогтар мен картотекалар жүйесі кітапхана қорын көрсететін жылжымалы (үнемі жаңартылатын) библиографиялық дереккөздерден тұратын АБА бөлігі болып табылады.3. Жарияланбаған библиографиялық оқу құралдарының (ЖБОҚ) жинағы - АБА процесінде жасалған жазбаша сілтемелердің түпнұсқаларын немесе көшірмелерін, сондай-ақ қолжазбада қалған библиографиялық құралдарды қамтитын АБА бөлігі. Анықтамалық-библиографиялық қызмет (АБҚ) - бұл анықтамалық және басқа библиографиялық қызметтер көрсетуге байланысты ақпарат тұтынушыларының сұраныстарына сәйкес библиографиялық қызмет (ГОСТ 7.0-99 Ақпараттық-кітапханалық қызмет, библиография. Терминдер мен анықтамалар, тармақ 3.2. 2.3).Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі анықтамалық-библиографиялық қызметтің негізгі түрі - сұраныс-жауап режимінде библиографиялық сұраныстарды орындау және консультациялар.Библиографиялық сұраныс - библиографиялық ақпаратқа ақпараттық сұраныс (ГОСТ 7.0-99 Ақпараттық-кітапханалық қызмет, библиография. Терминдер мен анықтамалар, 3.2.2.3 б.).АБА қызметінің негізгі нәтижелері пайдаланушылардың бір реттік сұраныстарына сәйкес келетін сілтемелер мен консультациялар болып табылады.
Нақтылаушы анықтама - бұл нақты сұрауға жауап.Библиографиялық анықтама - библиографиялық ақпараты бар бір реттік сұранысқа жауап:- тақырыптық библиографиялық анықтама - белгілі бір тақырып бойынша библиографиялық ақпаратты (алғашқы құжаттар тізімін) қамтитын бір реттік сұранысқа жауап;- библиографиялық ақпаратты нақтылау - библиографиялық сипаттаманың жетіспейтін немесе сұраныс элементтерінде бұрмаланғандығы туралы бір реттік сұрауға жауап;- мекенжайлық библиографиялық анықтама - құжаттың болуы және немесе орналасқан жері туралы библиографиялық ақпаратты қамтитын бір реттік сұрауға жауап.Консультация түрлері:- библиографиялық кеңес;- кітапхана бойынша кеңес беру және көмек (кітапханалық-ақпараттық қызмет көрсету режимі, тәртібі мен шарттары туралы, кітапхананың құрылымдық бөлімшелерінің қызметі мен функциялары туралыоқиғалар), оның қызметтері мен ресурстары;- көмекші техникалық консультация (электронды тапсырыс жасау, қарау үшін жабдықтар мен аппараттық және бағдарламалық жасақтаманы пайдалану туралы)электрондық құжаттар, ақпаратты сақтау және басқа ақпарат құралдарына беру және т.б.);- кітапхана ғимаратында жеке мамандармен (заңгер, мұғалім, психолог және т.б.) заңды негізде жүргізілетін факультативті консультация, егер оларды жүргізу кітапхананың жарғылық құжаттарымен қарастырылған болса.
АБА есептеу бірлігі болып табылады: анықтама, консультация, адресатинг.
Сертификаттарды санау келесі параметрлер бойынша жүзеге асырылады:
- кітапханаға тікелей бару кезінде пайдаланушыларға берілген сертификаттар саны;
- қашықтан пайдаланушыларға жалпы және кітапхана пайдаланатын байланыс арналары бойынша сараланған анықтамалар саны (телефон, пошта, виртуалды анықтамалық-библиографиялық қызмет, электрондық пошта, әлеуметтік желілердегі пайдаланушы жазбаларына).
1.2.Библиографиялық кызметтегі ақпараттандыру
Библиографиялық ақпараттандыру - абонентке ұзақ мерзімді сұраныстарға сәйкес немесе сұраусыз библиографиялық ақпаратты жүйелі түрде беру.Осы кезде пайдаланушылардың бір реттік сұраныстары орындалатын анықтамалық-библиографиялық қызметпен салыстырғанда библиографиялық ақпарат тұрақты немесе ұзақ мерзімді сұраныстарды қанағаттандырумен байланысты.Библиографиялық ақпарат сұраныстар болмаған кезде, сондай-ақ пайдаланушыдан ақпарат алу қажеттілігі жүзеге асырылмаған және тұжырымдалмаған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкін.БА-ты ұйымдастыру және іске қосу бастамасы кітапханаға жатады.
БА процесінде келесі міндеттер шешіледі:
1. Пайдаланушылардың кәсіби, білім беру, өзін-өзі тәрбиелеу, бос уақыттарымен байланысты болуы мүмкін нақты тұрақты сұраныстарды қанағаттандыру.
2. Ақпараттық қажеттіліктерді ынталандыруды қалыптастыру. Ынталандырушы сипаттағы БА экономиканың, саясаттың, жергілікті өзін-өзі басқарудың және т.б. өзекті мәселелері бойынша құжаттар туралы кеңейтілген ақпарат береді.
Тұтынушылардың қамтуына сәйкес мыналар бар:
1. Бұқаралық ақпарат - тұтынушылардың кең ауқымын әлеуметтік маңызды тақырыптар бойынша ақпараттандыру.
Бұқаралық библиографиялық ақпарат бірден кітапхананың барлық оқырмандарына, ОКЖ немесе қызмет көрсету аймағының тұрғындарына бағытталады. МБИ негізінен әмбебап ақпарат болып табылады, яғни. білімнің барлық салалары бойынша әдебиеттер туралы ақпарат беріледі.
БА тарату нысандары:
- ақпарат күні;
- жаңа сатып алулардың көрмелері, соның ішінде. виртуалды;
- библиографиялық шолулар;
- жаңа сатып алулар бюллетеньдері;
- жаңа келушілердің КІ.
Жаңа әдеби ақпарат күні - бұл белгілі бір уақыт аралығында кітапханаға немесе ОКЖ-ға келіп түскен жаңа құжаттар туралы ақпарат беру болып табылатын күрделі іс-шара.АК бағдарламасына мыналар кіреді: жаңа сатып алу көрмесі, шолулар, консультациялар.Тұрақты сатып алу жағдайында жаңа әдебиеттер туралы ақпарат күндері ай сайын Орталық банкте, филиал кітапханасында тоқсанда немесе жарты жылда бір рет өткізіледі. АК негізі - белгілі бір кезеңдегі кітаптардың, мерзімді басылымдардың, библиографиялық нұсқаулықтардың, анықтамалықтардың, басқа бұқаралық ақпарат құралдарындағы барлық жаңа жинақтарды қамтитын жаңа сатып алулардың көрмесі. АК-де әдебиет берілмейді, егер үлкен сұраныс болса - кезекпен жазу.Жаңа әдебиеттегі АК-нің міндетті элементі - жаңа сатып алуларға библиографиялық шолулар жүргізу.
Жаңа сатып алулар бюллетені - Орталық кітапхана жүйесіндегі бір айға, тоқсанға, алты айға немесе бір жылға арналған жаңа сатып алулардың ағымдағы тізімі.Тізбені әдістемелік-библиографиялық бөлім сатып алу және өңдеу бөлімімен бірлесе отырып жасайды. Тізім алфавит ішіндегі ББК-нің негізгі бөлімшелері бойынша топтастырылады.Библиографиялық жазбада құжаттың библиографиялық сипаттамасы, жіктеу индексі және кітап алған Орталық Кітапхана жүйесінің осы бөлімшелерінің сиглалары бар.Бюллетень қажетті даналар санымен көшіріліп, Орталық кітапханалар жүйесінің барлық филиалдарына, қызмет көрсету аймағында орналасқан басқа жүйелер мен бөлімдердің кітапханаларына: ғылыми мекемелердің кітапханаларына, сондай-ақ өздерінің кітапханалары жоқ мекемелер мен ұйымдарға жіберіледі.Кітапханашылар бюллетенді насихаттауға, бюллетенді жүйелік кітап алмасу үшін пайдалануға міндетті.
Жаңа сатып алу картотекасы АБА кітапханасының ажырамас бөлігі болып табылады, ол жазылымда, жаңа алынған кітаптарды 3 айға (қазір 2-3 жыл ішінде) көрсетеді, оның ішінде ББК негізгі бөлімшелерінің құрылымы авторлар мен атаулардың алфавитінде бар. Мерзімі аяқталғаннан кейін карточкалар жүйелі каталогқа орналастырылады: Жаңа сатып алу файлының мақсаты - жинақтағы жаңа кітаптардың еруіне жол бермеу.Библиографиялық шолу - бұл құжаттардың дәйекті баяндамасы.Муниципалдық кітапханаларда ауызша библиографиялық шолудың әр түрлі түрлері жүзеге асырылады: әмбебап, тақырыптық, жеке, мерзімді басылымдарға шолу және т.б. тәуелсіз немесе кешенді іс-шараның ажырамас бөлігі - Ақпарат күні.
Пайдаланушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Ақпараттық мәдениет - бұл адамның жеке, ақпараттық қызметін кәсіптік және өзін-өзі тәрбиелеу мақсатында жүзеге асыруға мүмкіндік беретін білім, білік және дағдылар жиынтығы. Ақпараттық мәдениетті қалыптастыру бойынша жұмыс түрлері: кітапханалық сабақтар, кітапхана бойынша экскурсиялар, библиография күндері, ашық есік апталары.
1.3.Библиографиялық қызметтің процестері
Библиографиялық іс-қимылдың процестері 2 ең негізгі процестерден тұрады:
1.Документтерді библиографиялау;
2.Ақпарат тұтынушылар үшін библиографиялық қызмет көрсету;
Библиографияландыру процесі дегеніміз - библиографиялық ақпаратты документальды реттелген, библиографиялық құралдар түрінде даярлау болып табылады.Ал, библиографиялау процесіне:
1.Алғашқы документальды массивті библиографиялық өңдеу арқылы библиографиялық ақпарат дайындау.
2.Белгілі бір оқырманның талап-тілектеріне, сұраныстарына байланысты библиографиялық ақпарат дайындау.
Ескертетін жәйт, бұл жұмыс библиографиялық қызмет көрсету жұмысымен тығыз байланысты. Себебі, библиографиялық қызмет көрсету жұмысы - тұтынушыларға тікелей библиографиялық ақпарат беру процесімен айналысады.
Библиографиялау процесімен, библиографиялық қызмет көрсету жұмыстарын ерекше педагогикалық қасиеттер тән болады. Себебі: жалпы оқырман қауымға ең жақсы, құнды әдебиеттерді насихаттау жұмысымен айналысумен қатар олардың оқуына жетекшілік етеді, оқу мәдениетін тәрбиелеуге көмектеседі. Бұл жұмыстардың барлығын библиографиялық құралдарды пайдалана отырып, жүзеге асырады.
а) Библиографиялық іздеу (поиск).
Библиографияландыру процесінің ең негізгі, әрі қызмет көрсетудің ең басты элементі болып - библиографиялық іздеуді айтуға болады.
Ол библиографиялық ақпараттың іздеу қызметімен тығыз байланысты. Библиографиялық іздеу, негізінен кітапханалық-библиографиялық мекемелерде жүргізіледі. Бұл процеспен кітапханашылар, библиографтар айналысады, әрі оқырмандардың өздігімен материал, документтер іздеуіне болады.
Библиографиялық іздеудің өзінің ерекшелігі бар, іздеу процесі кезінде ақпарат тұтынушыларға сол документті емес, ол туралы библиографиялық ақпарат беру. Библиографиялық іздеу - жеке екі процестерден тұрады, біріншісі библиографиялық іздеу, ал, екіншісі документтерді іздеп табу.
Библиографиялық мәліметтер базалары мен мәліметтер банкі компьютерді қолдану арқылы электронды тасымалдаушылар, библиографиялық хабарламаларды өңдеп, сақтауға берген мәліметтер.
Библиографиялық мәліметтер базасы белгілі бір ереже бойынша ұйымдастырылған, бейнелеудің жалпы принципіне сүйенген, библиографиялық мәліметтерді өндеу мен ... жалғасы
Мәдениет және өнер факультеті
"Хореография және мәдени тынығу жұмысы" кафедрасы
"Библиографиялық қызмет" пәні бойынша:
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:"Библиографиялық қызметтi басқарудың жалпы мәселелерi"
Орындаған:БД-31тобының
студенті Чапай А.Е.
Қабылдаған:оқытушы
Аханова А.С.
Орал -2021
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
I бөлім.Библиографиялық қызмет ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1.Библиографиялық қызметті ұйымдастыру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 7
1.2.Библиографиялық қызметтегі ақпараттандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 9
1.3.Библиографиялық қызметтің процестері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
II бөлім.Библиографиялық қызметтің құрылымы, жалпы мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.1.Библиографиялық қызметтің басты субьектісі мен мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.2. Библиографиялық қызметтің объектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 15
2.3.Библиографиялық қызметтің құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Пайдалынған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
Кіріспе
Библиография - қоғамға үнемі кітапханатанушы ресурстардың көлемін ұлғайтуға көмектеседі. Жəне оқырмандарға ақпаратты барынша көп қолдануына библиографиялық қызметтің рөлі зор. Библиографиялауды жүргізудің ғылыми жəне практикалық тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді. Менің курстық жұмысым кітапханада библиографиялық қызметті жүргізу, ұйымдастыру мен оның əдістемесі жайлы. Кітапхананың анықтамалық - библиографиялық аппарат қызметінің ерекшеліктері, оқырмандарға библиографиялық қызмет көрсету барысында кітапхана қызметкерлерінің күнделікті практикалық жұмыстарына қажетті мəселелері қарастырылады.
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Библиографияның зерттеу функциясын жүзеге асыру библиографияның теориясы мен практикасын дамытумен ғана байланысты емес. Сонымен қатар, кітапханадағы ақпараттық библиографиялық қызметтің дамуына да үлесі бар.
Курстық жұмыстың теориялық тұжырамдамасы. Библиографиялық қызмет - библиографиялық тəсілдерді қолдану жəне жинақталған библиография негізінде жаңа ғылыми білім алу жүйесі. Қазіргі библиографиялық қызмет көрсетудің əдістемелік технологиялық даму барысында жүзеге асырылып жатыр. Жəне библиографиялық қызметтер əртүрлі саланың дамуына үлес қосуда.
Зерттеу нысаны (объектісі) - кітапханадағы библиографиялық қызметінің жұмысын ұйымдастыру жəне оның əдістемесі. Библиографиялық қызметтің ұйымдастырылуы мен əдістемесі мəселелерін зерттеу кезінде библиографияның зерттеу қызметі мен оны жүзеге асыру мүмкіндіктері зерттеу жұмысының пəні (предметі) болып табылады. Сондай -ақ,библиографиялық қызмет көрсетуді пайдалану жəне оның амал тəсілі мен қалыптасу технологиясын, əдістемесін зерделеу, сонымен бірге қазақстандық библиография жүйесінде жалпы библиографиятанудың теориялық негіздегі орнын айқындау.
Зерттеу жұмысының мақсаты - кітапханадағы библиографиялық жұмысты ұйымдастыру жəне оның əдістемесінің негізгі принциптерін теориялық жағынан дəлелдеу; библиография жүйесіне енетін көптеген түрлерінің өзара қатынас принциптерін қарастыру, сөйтіп осы негізде библиографиялық қызметті оңтайландыру жолдарын талдау.
Зерттеу жұмысының теориялық жəне əдістемелік негізі: Кітапханадағы библиографиялық жұмыс: ұйымдастыру жəне əдістеме проблемаларға қатысты: С. Ахметова, М. Ақшалова, Н.А. Рубакин, В.Г. Анастасевичтің жəне т.б. библиографтану жəне кітапханатануға қатысты ғылыми еңбектерін жатқызуға болады.
Зерттеу жұмысының əдіс - тəсілдері.Курстық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Библиографиялық қызметті ұйымдастыру жəне əдістеме ісінде жаңа заманға сай дамып келе жатыр.
Менің ойымша: Шет елдердің библиографиялық жұмысымен танысып, қазіргі уақытта заманауй үлгіге көшіп келе жатқанымыз бəрімізге айқын. Ғалым, зерттеуші, библиографтардың, кітапханалардың жұмыстарының алға жылжуы осының бəрі ақпараттық библиографиялық қызмет көрсетудің арқасында деп ойлаймын.
Курстық жұмыстың теориялық маңыздылығы. 1. Кітапхана ісіндегі библиографиялық жұмыстың ұйымдастырылуын жəне оның əдістемелік жүйесін теориялық жағынан негіздеу болып табылады. Кітапханадағы библиографиялық ақпараттық жұмыстың сапасы мен кең жүйеде қолданылуына оқырмандардың қызығушылығының артуында. 2. Библиографиялық қызмет заманауи библиографияның дəстүрлі нысанына қарсылық көрсетпейтін - құжат - тұтынушы жүйесіне тəуелді. Себебі оны іске асыру барысында тұтынушы оқырман алғашқы құжаттар легіндегі іздеген ақпаратты алады.Библиографиялық зерттеулерді жүргізу барысында қолданылған ғылыми əдіс - тəсілдер мен ғылыми білім библиографиялық қызметтің жүйелі түрде атқарылуында.
Зерттеу жұмысының практикалық мəні. Кітапхана ісіндегі бибилиографиялық жұмыстың ұйымдастырылуын жəне оның əдістемелік жүйесін дамыту мəселелерін, базалық қызметін атқарады. Қорғауға
ұсынылатын негізгі тұжырымдар: Библиографияның дамуы оған жататын
зерттеу функциясының өзектіленуіне алып келді. Ұзақ уақыт бойы ол беймəлім жағдайда қалып келді. Библиографияның зерттеу мүмкіндіктерінің мерзімді танылу-танылмауы экономика, ғылым мен техниканың дамуының жоғарылауы-төмендеуі циклімен байланысады. Курстық жұмыстың құрылымы. Жұмыс кіріспеден, іштей жіктелген үш бөлімнен, тоғыз бөлімшеден, қорытындыдан тұрады. Зерттеу соңында əдебиеттерге сілтеме көрсетіліп, пайдаланылған əдебиеттер тізімі берілген.
I бөлім.Библиографиялық қызмет
Библиография дегеніміз - кез-келген библиографиялық ақпаратты құру, дайындау (библиографиялық тізімді, библиографиялық көрсеткішті құру, библиографиялық шолуды дайындау, анықтамалық-библиографиялық аппаратты жүргізу).
Библиография 5 кезеңнен тұрады:
1. Библиографиялық идентификация және библиографиялық іздеу.2. Библиографиялық таңдау - құжаттарды алдын-ала белгіленген критерийлер бойынша іріктеу: болашақ нұсқаулықтың мақсатты және оқырман мақсаты, хронологиялық шеңбер, құжаттар түрі.3. Библиографиялық сипаттама немесе библиографиялық өңдеу әрбір таңдалған құжат үшін библиографиялық жазбадан тұрады.Библиографиялық сипаттама міндетті түрде библиографиялық сипаттаманы қамтиды, аннотация, реферат және егжей-тегжейлі шолуды қамтуы мүмкін.4. Библиографиялық топтау.Библиографиялық топтау әдістері формальды және мазмұндық болып бөлінеді.
Ресми әдістер топтастырылған құжаттардың мазмұнына байланысты емес:A) алфавиттік топтау;B) хронологиялық топтау (құжаттарды шығару күндеріне сәйкес);C) кері хронологиялық топтау (мақалалардың жүйелік картотекасы);D) топографиялық (географиялық) - жарияланған орны бойынша топтастыру;Библиографиялық топтастырудың маңызды әдістері:А) тақырыптық топтау (тақырыптық бөлімдерді бөліп көрсету);B) жүйелік топтастыру (библиографиялық жазбаларды белгілі бір жіктеу сызбасы бойынша орналастыру, мысалы, Кітап шежіресі);C) пәндік топтастыру (пәндік тақырыптар бойынша библиографиялық жазбалардың орналасуы);D) қарапайымнан күрделіге;D) жалпыдан нақтыға.
5. Библиографиялық жүйелеу - құжатқа жіктеу индексін беру.
Библиографиялық қызмет - библиографиялық ақпаратқа қажеттіліктерді қанағаттандыруға арналған қызмет саласы. Библиографиялық қызметтің мазмұны библиографиялық ақпаратты дайындауға және оны тұтынушыларға олардың сұраныстарына сәйкес жеткізуге арналған әртүрлі процестер мен операциялардан тұрады.
Библиографиялық ақпаратты дайындау процесі библиография деп аталады.Құжат туралы ақпаратты тұтынушыларға жеткізу қызметі библиографиялық қызмет болып табылады.Соның соңына анықтамалық-библиографиялық қызметтер (бір реттік сұраныстар жасау), библиографиялық ақпарат (ағымдағы сұраныстарға сәйкес ақпарат беру) кіреді. ) және ақпараттық оқыту.
Кітапханалық-ақпараттық қызмет саласындағы стандарттардың заманауи жүйесі стандарттардың үш түрімен ұсынылған.Кітапхана-ақпарат саласында қолданылатын барлық стандарттардың едәуір бөлігі кітапханалық және ақпараттық қызметте қолданылатын жалпы ұғымдар мен терминдердің анықтамаларын біріктіретін құжаттар болып табылады. Тағы бір топ кітапханалық ақпарат пен баспа процестерін біріздендіретін технологиялық стандарттардан тұрады.Үшінші топ - кітапханалық-ақпараттық қызметтердің жұмысын есепке алуды реттейтін стандарттар.
Библиографиялық қызмет тұтынушыларға библиографиялық ақпарат ұсынады (ГОСТ 7.0-99 Ақпараттық-кітапханалық қызмет, библиография. Терминдер мен анықтамалар, 3.2.2.3-тармақ).
Библиографиялық қызметке:
1. анықтамалық-библиографиялық аппаратты жүргізу (АБА);
2. анықтамалық-библиографиялық қызмет (АБҚ);
3. библиографиялық ақпарат (БА);
4. жеке ақпараттық мәдениетті қалыптастыру (ЖАМ)
1.1.Библиографиялық қызметті ұйымдастыру әдістемесі
Кітапханаларда библиографиялық қызметті ойдағыдай жүргізу үшін ақпараттық база - анықтамалық-библиографиялық аппарат (АБА) құрылып жатыр.Анықтамалық-библиографиялық аппарат (АБА) - дәстүрлі және электрондық анықтамалық-библиографиялық басылымдардың, оқырмандарға қызмет көрсету кезінде пайдаланылатын кітапхана каталогтарының жиынтығы, басқаша айтқанда, АБА - библиография процесінің нәтижесі және пайдаланушыларға қызмет көрсету құралы.АБА негізгі элементтері:1. Анықтамалық-библиографиялық қор (АБҚ) - кітапхананың жалпы қорынан бөлінген ресми, нормативтік, анықтамалық, библиографиялық басылымдар.2. Каталогтар мен картотекалар жүйесі кітапхана қорын көрсететін жылжымалы (үнемі жаңартылатын) библиографиялық дереккөздерден тұратын АБА бөлігі болып табылады.3. Жарияланбаған библиографиялық оқу құралдарының (ЖБОҚ) жинағы - АБА процесінде жасалған жазбаша сілтемелердің түпнұсқаларын немесе көшірмелерін, сондай-ақ қолжазбада қалған библиографиялық құралдарды қамтитын АБА бөлігі. Анықтамалық-библиографиялық қызмет (АБҚ) - бұл анықтамалық және басқа библиографиялық қызметтер көрсетуге байланысты ақпарат тұтынушыларының сұраныстарына сәйкес библиографиялық қызмет (ГОСТ 7.0-99 Ақпараттық-кітапханалық қызмет, библиография. Терминдер мен анықтамалар, тармақ 3.2. 2.3).Кітапхананың құрылымдық бөлімшелеріндегі анықтамалық-библиографиялық қызметтің негізгі түрі - сұраныс-жауап режимінде библиографиялық сұраныстарды орындау және консультациялар.Библиографиялық сұраныс - библиографиялық ақпаратқа ақпараттық сұраныс (ГОСТ 7.0-99 Ақпараттық-кітапханалық қызмет, библиография. Терминдер мен анықтамалар, 3.2.2.3 б.).АБА қызметінің негізгі нәтижелері пайдаланушылардың бір реттік сұраныстарына сәйкес келетін сілтемелер мен консультациялар болып табылады.
Нақтылаушы анықтама - бұл нақты сұрауға жауап.Библиографиялық анықтама - библиографиялық ақпараты бар бір реттік сұранысқа жауап:- тақырыптық библиографиялық анықтама - белгілі бір тақырып бойынша библиографиялық ақпаратты (алғашқы құжаттар тізімін) қамтитын бір реттік сұранысқа жауап;- библиографиялық ақпаратты нақтылау - библиографиялық сипаттаманың жетіспейтін немесе сұраныс элементтерінде бұрмаланғандығы туралы бір реттік сұрауға жауап;- мекенжайлық библиографиялық анықтама - құжаттың болуы және немесе орналасқан жері туралы библиографиялық ақпаратты қамтитын бір реттік сұрауға жауап.Консультация түрлері:- библиографиялық кеңес;- кітапхана бойынша кеңес беру және көмек (кітапханалық-ақпараттық қызмет көрсету режимі, тәртібі мен шарттары туралы, кітапхананың құрылымдық бөлімшелерінің қызметі мен функциялары туралыоқиғалар), оның қызметтері мен ресурстары;- көмекші техникалық консультация (электронды тапсырыс жасау, қарау үшін жабдықтар мен аппараттық және бағдарламалық жасақтаманы пайдалану туралы)электрондық құжаттар, ақпаратты сақтау және басқа ақпарат құралдарына беру және т.б.);- кітапхана ғимаратында жеке мамандармен (заңгер, мұғалім, психолог және т.б.) заңды негізде жүргізілетін факультативті консультация, егер оларды жүргізу кітапхананың жарғылық құжаттарымен қарастырылған болса.
АБА есептеу бірлігі болып табылады: анықтама, консультация, адресатинг.
Сертификаттарды санау келесі параметрлер бойынша жүзеге асырылады:
- кітапханаға тікелей бару кезінде пайдаланушыларға берілген сертификаттар саны;
- қашықтан пайдаланушыларға жалпы және кітапхана пайдаланатын байланыс арналары бойынша сараланған анықтамалар саны (телефон, пошта, виртуалды анықтамалық-библиографиялық қызмет, электрондық пошта, әлеуметтік желілердегі пайдаланушы жазбаларына).
1.2.Библиографиялық кызметтегі ақпараттандыру
Библиографиялық ақпараттандыру - абонентке ұзақ мерзімді сұраныстарға сәйкес немесе сұраусыз библиографиялық ақпаратты жүйелі түрде беру.Осы кезде пайдаланушылардың бір реттік сұраныстары орындалатын анықтамалық-библиографиялық қызметпен салыстырғанда библиографиялық ақпарат тұрақты немесе ұзақ мерзімді сұраныстарды қанағаттандырумен байланысты.Библиографиялық ақпарат сұраныстар болмаған кезде, сондай-ақ пайдаланушыдан ақпарат алу қажеттілігі жүзеге асырылмаған және тұжырымдалмаған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкін.БА-ты ұйымдастыру және іске қосу бастамасы кітапханаға жатады.
БА процесінде келесі міндеттер шешіледі:
1. Пайдаланушылардың кәсіби, білім беру, өзін-өзі тәрбиелеу, бос уақыттарымен байланысты болуы мүмкін нақты тұрақты сұраныстарды қанағаттандыру.
2. Ақпараттық қажеттіліктерді ынталандыруды қалыптастыру. Ынталандырушы сипаттағы БА экономиканың, саясаттың, жергілікті өзін-өзі басқарудың және т.б. өзекті мәселелері бойынша құжаттар туралы кеңейтілген ақпарат береді.
Тұтынушылардың қамтуына сәйкес мыналар бар:
1. Бұқаралық ақпарат - тұтынушылардың кең ауқымын әлеуметтік маңызды тақырыптар бойынша ақпараттандыру.
Бұқаралық библиографиялық ақпарат бірден кітапхананың барлық оқырмандарына, ОКЖ немесе қызмет көрсету аймағының тұрғындарына бағытталады. МБИ негізінен әмбебап ақпарат болып табылады, яғни. білімнің барлық салалары бойынша әдебиеттер туралы ақпарат беріледі.
БА тарату нысандары:
- ақпарат күні;
- жаңа сатып алулардың көрмелері, соның ішінде. виртуалды;
- библиографиялық шолулар;
- жаңа сатып алулар бюллетеньдері;
- жаңа келушілердің КІ.
Жаңа әдеби ақпарат күні - бұл белгілі бір уақыт аралығында кітапханаға немесе ОКЖ-ға келіп түскен жаңа құжаттар туралы ақпарат беру болып табылатын күрделі іс-шара.АК бағдарламасына мыналар кіреді: жаңа сатып алу көрмесі, шолулар, консультациялар.Тұрақты сатып алу жағдайында жаңа әдебиеттер туралы ақпарат күндері ай сайын Орталық банкте, филиал кітапханасында тоқсанда немесе жарты жылда бір рет өткізіледі. АК негізі - белгілі бір кезеңдегі кітаптардың, мерзімді басылымдардың, библиографиялық нұсқаулықтардың, анықтамалықтардың, басқа бұқаралық ақпарат құралдарындағы барлық жаңа жинақтарды қамтитын жаңа сатып алулардың көрмесі. АК-де әдебиет берілмейді, егер үлкен сұраныс болса - кезекпен жазу.Жаңа әдебиеттегі АК-нің міндетті элементі - жаңа сатып алуларға библиографиялық шолулар жүргізу.
Жаңа сатып алулар бюллетені - Орталық кітапхана жүйесіндегі бір айға, тоқсанға, алты айға немесе бір жылға арналған жаңа сатып алулардың ағымдағы тізімі.Тізбені әдістемелік-библиографиялық бөлім сатып алу және өңдеу бөлімімен бірлесе отырып жасайды. Тізім алфавит ішіндегі ББК-нің негізгі бөлімшелері бойынша топтастырылады.Библиографиялық жазбада құжаттың библиографиялық сипаттамасы, жіктеу индексі және кітап алған Орталық Кітапхана жүйесінің осы бөлімшелерінің сиглалары бар.Бюллетень қажетті даналар санымен көшіріліп, Орталық кітапханалар жүйесінің барлық филиалдарына, қызмет көрсету аймағында орналасқан басқа жүйелер мен бөлімдердің кітапханаларына: ғылыми мекемелердің кітапханаларына, сондай-ақ өздерінің кітапханалары жоқ мекемелер мен ұйымдарға жіберіледі.Кітапханашылар бюллетенді насихаттауға, бюллетенді жүйелік кітап алмасу үшін пайдалануға міндетті.
Жаңа сатып алу картотекасы АБА кітапханасының ажырамас бөлігі болып табылады, ол жазылымда, жаңа алынған кітаптарды 3 айға (қазір 2-3 жыл ішінде) көрсетеді, оның ішінде ББК негізгі бөлімшелерінің құрылымы авторлар мен атаулардың алфавитінде бар. Мерзімі аяқталғаннан кейін карточкалар жүйелі каталогқа орналастырылады: Жаңа сатып алу файлының мақсаты - жинақтағы жаңа кітаптардың еруіне жол бермеу.Библиографиялық шолу - бұл құжаттардың дәйекті баяндамасы.Муниципалдық кітапханаларда ауызша библиографиялық шолудың әр түрлі түрлері жүзеге асырылады: әмбебап, тақырыптық, жеке, мерзімді басылымдарға шолу және т.б. тәуелсіз немесе кешенді іс-шараның ажырамас бөлігі - Ақпарат күні.
Пайдаланушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру. Ақпараттық мәдениет - бұл адамның жеке, ақпараттық қызметін кәсіптік және өзін-өзі тәрбиелеу мақсатында жүзеге асыруға мүмкіндік беретін білім, білік және дағдылар жиынтығы. Ақпараттық мәдениетті қалыптастыру бойынша жұмыс түрлері: кітапханалық сабақтар, кітапхана бойынша экскурсиялар, библиография күндері, ашық есік апталары.
1.3.Библиографиялық қызметтің процестері
Библиографиялық іс-қимылдың процестері 2 ең негізгі процестерден тұрады:
1.Документтерді библиографиялау;
2.Ақпарат тұтынушылар үшін библиографиялық қызмет көрсету;
Библиографияландыру процесі дегеніміз - библиографиялық ақпаратты документальды реттелген, библиографиялық құралдар түрінде даярлау болып табылады.Ал, библиографиялау процесіне:
1.Алғашқы документальды массивті библиографиялық өңдеу арқылы библиографиялық ақпарат дайындау.
2.Белгілі бір оқырманның талап-тілектеріне, сұраныстарына байланысты библиографиялық ақпарат дайындау.
Ескертетін жәйт, бұл жұмыс библиографиялық қызмет көрсету жұмысымен тығыз байланысты. Себебі, библиографиялық қызмет көрсету жұмысы - тұтынушыларға тікелей библиографиялық ақпарат беру процесімен айналысады.
Библиографиялау процесімен, библиографиялық қызмет көрсету жұмыстарын ерекше педагогикалық қасиеттер тән болады. Себебі: жалпы оқырман қауымға ең жақсы, құнды әдебиеттерді насихаттау жұмысымен айналысумен қатар олардың оқуына жетекшілік етеді, оқу мәдениетін тәрбиелеуге көмектеседі. Бұл жұмыстардың барлығын библиографиялық құралдарды пайдалана отырып, жүзеге асырады.
а) Библиографиялық іздеу (поиск).
Библиографияландыру процесінің ең негізгі, әрі қызмет көрсетудің ең басты элементі болып - библиографиялық іздеуді айтуға болады.
Ол библиографиялық ақпараттың іздеу қызметімен тығыз байланысты. Библиографиялық іздеу, негізінен кітапханалық-библиографиялық мекемелерде жүргізіледі. Бұл процеспен кітапханашылар, библиографтар айналысады, әрі оқырмандардың өздігімен материал, документтер іздеуіне болады.
Библиографиялық іздеудің өзінің ерекшелігі бар, іздеу процесі кезінде ақпарат тұтынушыларға сол документті емес, ол туралы библиографиялық ақпарат беру. Библиографиялық іздеу - жеке екі процестерден тұрады, біріншісі библиографиялық іздеу, ал, екіншісі документтерді іздеп табу.
Библиографиялық мәліметтер базалары мен мәліметтер банкі компьютерді қолдану арқылы электронды тасымалдаушылар, библиографиялық хабарламаларды өңдеп, сақтауға берген мәліметтер.
Библиографиялық мәліметтер базасы белгілі бір ереже бойынша ұйымдастырылған, бейнелеудің жалпы принципіне сүйенген, библиографиялық мәліметтерді өндеу мен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz