Тіл белгілері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

РЕФЕРАТ

Тақырып: Семпотика тілдің таңбалық ерекшеліктері

2021 жыл

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

2. 1. Семиотика туралы ұғым

2. 2. Тілдік белгілері

3. Қорытынды

4. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе:

Тіл-бұл адамның іс-әрекеті процесінде танымдық және коммуникативті функцияларды орындайтын кез-келген физикалық табиғаттың белгілер жүйесі. Адамдар әртүрлі қол қою жүйелерін қолдана алады: телеграф коды, транскрипциялар, стенография, кестелер, сандар, қимылдар, жол белгілері және т. б. жалпы алғанда, тілдер табиғи және жасанды болып бөлінеді. Табиғи деп адаммен бірге пайда болған және адамға саналы әсер етпеген кезде табиғи түрде дамыған тіл деп аталады.

Жасанды тілдер-бұл табиғи тілді қолдану қиын, мүмкін емес немесе тиімсіз жерлерде әртүрлі коммуникативті мақсаттар үшін көмекші құрал ретінде адам жасаған иконикалық жүйелер. Жасанды тілдердің арасында халықаралық қарым-қатынастың қосалқы құралы болып табылатын жоспарлы тілдерді (эсперанто, идо, волапюк, интерлингва) бөліп көрсетуге болады; ғылымның символдық тілдері, мысалы, математика, химия, физика, логика тілдері; адам-машиналық қарым-қатынас тілдері, мысалы, бағдарламалау тілдері, ақпараттық-іздеу тілдері.

Табиғи тіл жаратылыстану ғылымдарында, математикада және техникада жасалған белгілер жүйелерінен түбегейлі ерекшеленеді. Сонымен, ғылымдағы белгілер жүйесін, телефон нөмірлері жүйесін, жол белгілерін белгілі бір жағдайларда неғұрлым ыңғайлы етіп алмастыра аламыз. Есте сақтау керек, бұл иконикалық жүйелер жасанды түрде жасалады және мамандардың тар шеңберінде ғана байланыс құралы ретінде қызмет етеді.

Негізгі бөлім:

Белгі жүйелерін зерттеу - бұл арнайы ғылымның тақырыбы-Семиотика, ол ақпаратты сақтайтын және жеткізетін әртүрлі белгі жүйелерінің пайда болуын, құрылымын және жұмысын зерттейді. Семиотика табиғи және жасанды тілдерді, сондай-ақ барлық белгілер құрылымының негізін құрайтын жалпы принциптерді зерттейді.

Семиотика ұғымы және семиотикадағы белгілер түрлері

Семиотика -бұл таным мен қарым-қатынас процесінде басқа объектінің, құбылыстың өкілі немесе орынбасары ретінде әрекет ететін және ақпарат беру үшін қолданылатын материалдық объект (сөздің кең мағынасында) . Семиотикада белгілердің екі түрі бөлінеді: табиғи (белгілер) және жасанды (шартты) . Табиғи белгілер (белгілер белгілері) олармен табиғи байланысқа байланысты зат (құбылыс) туралы кейбір ақпаратты қамтиды: ормандағы түтін ажырасқан от туралы, терезе әйнегіндегі аязды өрнек-көшедегі ауа температурасының төмендігі және т. б. заттар мен құбылыстардан бөлек болатын белгілерден айырмашылығы, белгілер белгілері адамдар қабылдайтын және зерттейтін заттардың немесе құбылыстардың бөлігі болып табылады (мысалы, біз қарды көріп, қысты елестетеміз) . Жасанды (шартты) белгілер ақпаратты қалыптастыру, сақтау және беру үшін, объектілер мен құбылыстарды, ұғымдар мен пайымдауларды ұсыну және алмастыру үшін арнайы арналған.

Белгі ол білдіретін, алмастыратын, беретін нәрсенің бөлігі (немесе маңызды бөлігі) емес. Бұл тұрғыда ол жасанды және шартты. Шартты белгілер байланыс және ақпарат беру құралы ретінде қызмет етеді, сондықтан оларды коммуникативті немесе ақпараттық белгілер (ақпараттық белгілер) деп те атайды. Мақсаты, құрылымы және ұйымдастырылуымен ерекшеленетін көптеген ақпараттық белгілер мен олардың жүйелері бар. Ақпараттық белгілердің негізгі түрлері-сигнал, символ, тіл белгісі.

Белгі-сигналдар шарт, уағдаластық бойынша ақпарат алып жүреді және олар туралы хабарлайтын заттармен (құбылыстармен) ешқандай табиғи байланысы болмайды. Сигнал-бұл ақпаратты беретін дыбыстық, визуалды немесе басқа шартты белгі. Сигналдың өзінде ақпарат жоқ-ақпарат белгісіз жағдайды қамтиды. Мысалы, жасыл зымыран шабуылдың басталуын немесе кез-келген мерекенің басталуын білдіруі мүмкін; мектеп қоңырауы сабақтың аяқталуын немесе басталуын білдіреді, ал пәтер қоңырауы есікті ашуға шақыратын сигнал және т. б. Сигналдың шартты белгі ретіндегі мазмұны жағдайға, сигналдардың санына байланысты өзгереді (мысалы, театрдағы үш қоңырау спектакльдің басталуын білдіреді) .

Таңба-белгілер одан қандай да бір қасиеттер мен белгілерді алшақтату негізінде зат (құбылыс) туралы ақпаратты алып жүреді. Таңба сигналдан ерекшеленеді, оның мазмұны айқын және ол ситуациялық шарттан босатылған. Мысалы, өзара қол ұстасқан қолдың бейнесі достықтың символы, Көгершін бейнесі-бейбітшіліктің символы, Елтаңба - белгілі бір мемлекетке, қалаға және т. б. тиесілі белгі ретінде кез-келген заттың бейнесі.

2. Тіл белгілері

Тілдік белгілер-бұл адам тілінің белгілері, негізгі ақпараттық белгілер.

Белгінің негізгі белгілері: екіжақты (материалдық нысаны мен мазмұнының болуы), жүйедегі қарама-қайшылық, шарттылық/уәжділік.

Белгіде екі тарап ерекшеленеді - таңбаланатын (белгінің түсінігі, мазмұны, мағынасы, оның ішкі жағы, біздің санамыз қабылдайтын нәрсе) және білдіретін (белгінің сыртқы көрінісі, оның ресми жағы, есту немесе көру органдары қабылдайтын нәрсе) .

Әдетте, жүйеде белгілер қарама-қайшы, бұл олардың мазмұнының айырмашылығын білдіреді. Мысалы, телефон түтігіндегі ұзын және қысқа дыбыстық сигналдар сәйкесінше "сызық бос" - "сызық бос емес"дегенді білдіреді. Белгілердің қарсылығы нөлдік белгі болған жағдайда айқын көрінеді. Жағдайды қарастырайық. Қандай да бір зат (немесе дыбыс, қимыл және т. б. ) шартты белгі болуы үшін оны басқа тақырыпқа (немесе дыбысқа, қимылға және т. б. ) қарсы қою керек, басқаша айтқанда, ол белгілер жүйесіне енуі керек. Мысалы, терезеге қойылған ваза қауіп туралы сигнал бола алады, егер ол әдетте болмаса. Егер ол әрдайым терезеде тұрса, ол ештеңені көрсете алмайды, содан кейін ол жай ваза. Бір нәрсені белгілеу қабілетіне ие болу үшін оны басқа белгіге қарсы қою керек, бұл жағдайда - нөл (яғни, материалдық таңбаның болмауы) . Шартты байланыс, мысалы, телефон желісінің бос емес немесе бос емес телефон түтігінде дыбыстық сигналдың ұзақтығы немесе қысқалығы. Дәлелді (ішкі негізделген) байланыс таңбалаушының таңбаланғанға ұқсастығына негізделген. Мотивацияның белгісі бұрылыстың жол белгісінде, жүгіретін балаларда және т. б. бейнеленген кезде айқын болады. Тілдік белгі, кез келген екі жақты тілдік бірлік сияқты, нысаны (таңбалық белгі) және мазмұны (таңбалық белгі) бар. Барлық басқа белгілер сияқты, олар әрқашан материалдық және өздерінен басқа нәрсені білдіреді. Тілдік белгілер әрдайым шартты болып табылады, яғни олар білдіретін және білдіретін сөздердің байланысы ерікті болып табылады (бірақ сонымен бірге бір рет орнатылса, бұл осы тілдің барлық спикерлері үшін міндетті болады) . Барлық шартты белгілер сияқты, олар әрқашан белгілер жүйесінің мүшелері болып табылады, сондықтан олардың мәні ғана емес, мәні де бар.

Барлық белгілерге тән қасиеттерден басқа, тілдік белгілер де ерекше, тек оларға тән ерекшеліктерге ие. Оларға сызықтық кіреді: тілдік белгілер әрқашан бір-бірінің артынан жүреді, ешқашан кеңістікте (жазуда) немесе уақытта (ауызша сөйлеуде) біріктірілмейді. Сіз тілдік емес белгіні (айталық, сигнал) белгілі бір сәтте үш дыбыстың аккорды түрінде елестете аласыз, олардың әрқайсысының өзіндік мәні бар. Бірақ кеңістікте немесе уақытта бірнеше бірлік біріктірілетін тілдік белгілер жоқ. Олар әрқашан бір-бірінің артынан сызықты тізбек құра отырып жүреді.

Тілдік белгілердің тағы бір ерекшелігі олардың өмір сүруінің диахрондық аспектісімен байланысты: тілдік белгі өзгергіштікпен және сонымен бірге өзгермейтіндікке ұмтылумен сипатталады. Мұндай қарама - қайшылық тілді қоғам қолданатындығымен түсіндіріледі, ол бір жағынан әлем туралы өзгеретін білімін білдіру үшін үнемі өзгеріп тұратын тілді қажет етеді, ал екінші жағынан-өзгермейтін, тұрақты байланыс жүйесінде, өйткені тілдегі кез-келген өзгерістер алдымен қарым-қатынаста қиындық тудырады. Сондықтан екі түрлі бағыттағы күштер тілдік белгілерге үнемі әсер етеді, олардың бірі оларды өзгертуге итермелейді, ал екіншісі оларды өзгеріссіз ұстауға тырысады.

Қорытынды:

Алайда, морфемалардың белгілері өте шектеулі, өйткені морфемалар сөздердің құрамдас бөлігі болып табылады және тек сөздердің құрамында мағынаға ие. Тілдегі белгілер толығымен сөздер болып табылады. Олар ұғымдарды білдіреді, олардың символдары немесе белгілері болып табылады; сөздер сөйлемнің құрамына кіре алады және қажет болған жағдайда сөйлем құра алады. Толық коммуникативті белгі-бұл сөйлем. Сөйлемде тілдің барлық белгілері мен сигналдары ең жоғары белгі бірлігі ретінде әрекет етеді, ал сөйлемдердің өзі бір-бірімен, сөйлеу мәнмәтінімен және жағдайымен байланыс жасайды. Сөйлем тілге кез-келген нақты ойды, кез-келген ақпаратты жеткізуге мүмкіндік береді.

Тіл ең маңызды белгі жүйесі ретінде барлық басқа көмекші (мамандандырылған) белгі жүйелерінен ерекшеленеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.