Директ-костинг есеп жүйесінің басқару есебіндегі мәні мен маңызы

Жоспар

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1 Директ.костинг жүйесінің пайда болуы мен дамуы ... ... ... ... 5

2 Директ.костинг жүйесінің мәні, оның ерекшеліктері,
артықшылықтары мен кемшіліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9

3 Директ. костинг жүйесі бойынша шығыстарды жіктеу ... ... ...16

4 Директ.костинг жүйесі бойынша өндірістік есепті
ұйымдастырудың халықаралық тәжірбиесі ... ... ... ... ... ... ... ..21

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..3

1 Директ-костинг жүйесінің пайда болуы мен дамуы ... ... ... ... 5

2 Директ-костинг жүйесінің мәні, оның ерекшеліктері,
артықшылықтары мен
кемшіліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9

3 Директ- костинг жүйесі бойынша шығыстарды жіктеу ... ... ...16

4 Директ-костинг жүйесі бойынша өндірістік есепті
ұйымдастырудың халықаралық
тәжірбиесі ... ... ... ... ... ... . ... .21

Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... 23

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...24

Қарағанды экономикалық университеті

Қазтұтынуодағы

Бухгалтерлік есеп және

аудит кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы Директ-костинг есеп жүйесінің басқару
есебіндегі мәні мен маңызы

Қарағанды 2007

Кіріспе

Кәсіпорындар нарықтық қатынастар кезінде заңды және
экономикалық тәуелсіздікке ие болады. Бұл оның экономикалық
қатынастар жүйесінде орнын обьект түрге келтіреді. Сондай-ақ
кәсіпорындарды басқару функциясының маңыздылығын өсіреді. Басқару
кәсіпорын жағынан не ішкі не сыртқы ақпаратсыз мүмкін емес. Ішкі
ақпарат дегеніміз - есеп жүйесіндегі негізгі қалыптасқан мәліметтер.
Өндірістің шығындары туралы ақпарат ішкі ақпараттың басты бір
жүйесі деп атауға болады, ол біздің елімізде бухгалтерлік есеп
жүйесінде маңызды рөл атқарады.

Кәсіпорындардың әр түрлілігі яғни меншік , экономикалық,
заңды, ұйымдық, технологиялық және де басқа фактор формаларымен
анықталатыны, сондай-ақ басқару ақпаратында оның қажеттілігі әр
түрлі басқару есебінің жүйесінің әр түрлілігі арқылы қолданылады.
Басқару есебінің жүйесі ақпарат көлемімен оның алдына қойған
мақсаты мен кретерийларымен және мақсатқа жету құралдарымен
сипатталады. Басқару есебі жүйесін мына үш кретерийлар бойынша
жіктеуге болады.
- қаржылық және басқару есебінің өзара қарым-қатынасының деңгейі
бойынша
- жеделділігімен
- өзіндік құнды толықтырумен
Қаржылық және басқару есебінің өзара қатынасы бақылау
шоттарының көмегі арқылы іске асады, ал олар қаржылық
бухгалтерияның кірістерінің шоттары болып табылады. Бұл ұйымдағы
есеп жүйесін монистикалық деп атайды. Егер басқару есебінің жүйесі
автономды, жабық болса, онда сол атаудың қос, бақылау шоттары
қолданылады, оларды экран шоттары деп атайды. Ал екінші нұсқасы
автономды жүйе.
Екінші кретерий негізінде шығындар есебі фактілік есепке (
бұрынғы ) бөлінеді. Ол стандарт-кост жүйесіндегі шығындар есебі
нормативінен ауытқу болып табылады, яғни еңбек шығындарына
стандарттар, нормалардың өңделуін, материалдарды, наклодной
шығындарды, стандартты калькуляция құрылымын өзіне енгізеді.
Соңғы жағдайда басқару есеп жүйесіінің екі түрін айтуға
болады.
- өзіндік құнға шығындарды толық қосу жүйесі, яғни ол дәстүрлі
есепте толық өзіндік құн бойынша деп аталады, және өзіндік құнға
шығындарды толық қоспау жүйесі, әрбір белгі бойынша, мысалы,
өндіріс көлемінен шығындардың тәуелділік белгісі бойынша. Шетелдік
тәжірбиеде есептің бұл нұсқасы “ Директ-костинг ” деп аталады.
Бүгінгі нарықтық қатынастар даму қарсаңында кәсіпорын бағыт
бағдарының күннен күнге қиындай түсуі салдарынан, оның басқарудың
рөлін ғана арттырып қана қоймай, басқарудың барлық құрылымы мен
әдістерін түбегейлі сапалы өзгертуге әкелді.
Практикада көрсеткендей, қазіргі таңда жалпы шығындар сомасы
мен пайданың белгілі бір пайызын белгілеуге негізделген баға
формуласын қолдану кәсіпорындардың тұйыққа тірелуіне әкеп соғады.
Инфляция деңгейіне сәйкес өз табыстарын алуға тырысқан кәсіпорындар
тауып отырған пайдасының нормасымен мөлшерін сақтау үшін бағаны
жоғарылатады, соның негізінде өз тауарларын бәсекеге қабілетсіз
қылады. Экономикалық ғылымдар мен практикалық тәжірбиелер
көрсеткендей өткізу нарығын жаулап алу мен ұстап тұру - неғұрлым
арзан өнімді сату жолымен және керекті көлемде пайда табу- сату
көлемін ұлғайту жолымен жүзеге асуы мүмкін.
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға
көшуімен байланысты отандық кәсіпорындар өзіндік құнды
калькуляциялаудың халықаралық тәжірибеде кеңінен қолданылатын “ Директ-
костинг әдісі пайдалануда. Алайда, тәжірбиеде өзіндік құнды
бірнеше әр түрлі әдістермен есептеп шығаруға болады. Солардың бірі
курстық жұмыста қарастырылайын деп отырған директ-костинг әдісі.

1 Директ-костинг жүйесінің пайда болуы мен дамуы.

Қазіргі кезде Директ-костинг жүйесін қолданудың негізін
қалағанын анық кім екенін айту қиын. Т.Е Клинштейн өзінің
Есептегі альтернативаларды оқу деген кітабында ( 1781ж ) мысал
ретінде металлургия өндірісінің тікелей шығындарын оның жеке
фазаларына қалай жатқызу керек екенін көрсетті. Шығаратын өндіріс,
көмір, шлактарды қайта өңдеу, балқыту, ал наклодной шығындарды
кезең кезіндегі қорытынды шотқа жазады.
Ж.Курсель- Сенель өзінің Жер шаруашылығындағы , құрылысын
және сауда кәсіпкерлігінің теориясы және практикасы еңбегінде
шығындарды ерекше және жалпы деп бөлуді ұсынды, соның ішінде
ерекше шығындар жеткізілген тауарлар көлемінің қатынасына
өзгереді, жалпылар әрқашанда тұрақты және өзінің нақты
шекарасында өзгермейді.
Ең алғаш шекті шығындар есебі туралы 1899 жылы неміс
ғалымы О.Шмаленбах өзінің Фабрикалық істе бухгалтерия және
калькуляция деген мақаласында Немістің металлургия деген
газетте жариялады. Ол Сатып алушының тікелей шығындары және
жанама шығындар арасындағы өндірісті тұтас деп қарастырғандағы
айырмашылықтарды айырды. Сол кездің өзінде Шмаленбах нақты сатып
алущыларға тек бастапқы үстеме шығындарды жатқызды, ал екінші
шығындарды жалпы пайда сомасының есебіне жатқызды. Ұйым есебінің
сомасын жабу идеясы 1928 жылы өзіндік құн есебінің және баға
саясатының негіздері деген туындысында жарық көрді. ХХ ғасырдың
басында Г.Гэсс тұрақты және айнымалы шығындар арасында нақты
шектеулік қойды. Тұрақты және айнымалы шығындарды жіктеу белгісін
Дж. Кларк құрды. 1923 жылы ол өндірістің жалпы шығындарын тұрақты
және айнымалы шығындарға бөлу екенін көрсетті. Ол тұрақты
шығындарға негізгі капиталдың амортизациясын, әкімшілік және
техникалық ұжымдарға кететін шығындар, құрал-жабдықтарды ұстап тұруға
кететін шығындарды жатқызды. Айнымалы шығындар бұл шикізат және
материалдардың, электр қуатының , жұмыс күшінің, құрал-жабдықтардың
эксплуатация құны.
1936 жылы Дж. Харрис Директ-костинг оқуын құрды, ол
бойынша өзіндік құнның құрамына тек тікелей шығындарды жатқызу
керек. Бастапқы кезде бұл концепцияны ешкім қолдамады. Тек 60
жылдардан бері қарай дипрект-костинг шығындарын есептеу бола
бастады.
Директ-костинг идеясының дамуына үлкен үлес қосқан
К. Руммель болды. Ол өзінің үш басылымдық өндіріс көлемінің
пропорционалды шығындар негізінде шығындар есебінің бірыңғай жүйесі
деген кітабында жазды. Онда ол блок бойынша шығындарды есептеу
деген ұғым енгізді.
30 жылдары директ-костингті әрі қарай зерттеу аймағында өз
үлестерін В.Раутенштраух, Дж. Х. Ульямс, М. Кноппель қосты. Олар
бюджеттің аралық және өндірістің шекті көлемінің графигін ойлап
тапты. Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін өндірістік есеп аймағындағы
зерттеулер негізінен теоретикалық сипатта болды. 50-60 жылдары оның
ішінде АҚШ-та өндірістік шығындарының есебімен өнімнің өзіндік
құнының калькуляциясына деген қызығушылығы өсе түсті. Есептің
мазмұны мен қызметтері де өзгерді. Өндіріс есебі деген ұғымды
Басқару есебі деген ұғыммен көп ауыстыра бастады. Өйткені ол
шығын сметаларын болжаммен құрды, жүйелік талдау кезінде өндіріс
шығындары мен басқарушылық шешімдердің олардың өзіндік құнының
бағасы база кезіндегі нұсқалар арқылы жасалды.
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін өндірістік шығындарды
бақылап отыру өзіндік аймағындағы зерттеулермен байланысты болды.
Қорытындысында 50 - жылдардың басында бірнеше компаниялар тек қана
тікелей шығындар есебіне қайта оралды. Бірақ оларға енді
материалдар мен жұмыскерлердің еңбекақысынан басқа тікелей үстеме
шығындарды жатқызады. АҚШ-та бұл жүйені зерттегеннен кейін
қорытындылары бойынша есеп берулер жарияланды. 1953-жылдың сәуір
айында бухгалтер-калькуляторлардың ұлттық ассоциясы өздерінің бірінші
арнайы есеп берулерін жариялады. 1961- жылы екіншісін онда 50
жылдардағы директ - костингті пайдаланған ірі фирмалардың тәжірбиесі
талданды.
Германияда соғыстан кейін Г.Г . Плауттың Шекті шығындардың
есебіне арналған туындысы жарық көрді. Ол директ-костинг жүйесі
бойынша есепті ұйымдастырушы фирманың кеңесшісі болады.
Өндірістік есептің дамуында маңызды мәселе болған әр түрлі
жағдайларға байланысты әр түрлі құндар принципіне байланысты
Ч.Хорнгрен және Р.Антони жасаған негіздеме болды. Р. Антони оны
былай түсіндірді. Көптеген компаниялар есеп айырысу үшін өзіндік
құнның үш типін қолданады.
- жауапкершіліктің орталығы бойынша өзіндік құн, жауапты
орындаушылар қызметтерін жоспарлау және бақылау үшін
керек
- толық өндірістік өзіндік құн - қалыпты жағдай кезінде жедел
шешімдерді қабылдау мен баға орнату үшін керек
- тікелей өндірістік өзіндік құн - қауырт жағдай кезінде жедел
шешімдерді қабылдау және баға орнату үшін. Мысалы, егер бос
қуаттылыққа кірістіру керек болса

АҚШ-та өндірістік компанияларда анкеталық тексеріс жүргізгенде
өзіндік құнды калькуляциялау әдісінің мынадай мәліметтері алынды.
- директ-костинг 20,3 %
- толық өзіндік құн 36,7 %
- шығарылатын бағалардың пропорционалдылығы 18,7 %
- басқа да әдістер 24,3 %
Бұл ақпарат өндірістік есептің көп салалы екенін көрсетеді.
Басшылық қажеттілігін қанағаттандыратын осындай әдістердің бірі
директ-костинг болып табылады.
Директ-костинг дамуындағы тағы бір кезең - К.Атенің тұрақты
шығындарды өнім бойынша тұрақты шығындар, оның топтары бойынша
тұрақты шығындар, шығын пайда болатын орындардың тұрақты шығындары,
өндірістік бөлімшелердің тұрақты шығындары, кәсіпорынның тұрақты
шығындары деп блокты бөлген ұсынысы бар.
Осылайша шығындарды жабу сомасының көп сатылы жүйесі пайда
болды. Қазір директ-костинг бірнеше нұсқада қолданылады.
- классикалық директ-костинг. Тікелей шығындарды ( барлығы
айнымалы ) болжамды түрде калькуляциялау
- айнымалы шығындар жүйесі - құрамына тікелей шығындар мен
айнымалы жанама шығындар кіретін айнымалы шығындарды
калькуляциялау
- өндіріс қуаттылығының жүктелуіне байланысты шығындар есебінің
жүйесі - бұл калькуляциялауға барлық айнымалы шығындар мен
өндіріс қуаттылығын пайдалану коэфициенті арқылы анықталатын
тұрақты шығындардың бөлігі кіреді Яғни толық өзіндік құн емес,
бөлшектік өзіндік құн ғана калькуляцияланады.
Қазіргі кезде шамамен американдық кәсіпорындардың тең жартысы
өздерінің есептерінде директ-костинг принципін қолданады. Директ-
костинг қазіргі кезде Германияда, оның ішінде ірі кәсіпорындарда
кең таралған, оны 54 % кәсіпорындар қолданады. Әсіресе бұл жүйе
тамақ өнеркәсібінде 71,4% және құрылыста 67,4 % көп қолданылады. Г.
Кюппер 1983 жылы жүргізген зерттеу бойынша кәсіпорындардың 40 % көп
сатылы директ-костингті пайдаланады.
Жалпы айтқанда, әлемде бұл әдісті 30% -дан 50% -ке
компаниялар өздерінің ішкі есептеулері үшін қолданады.
60-шы жылдардың аяғынан бастап Венгрияның өнеркәсіптік
кәсіпорындарында қолданылды. Бұл мәселені И.С Матцкевичкос, С.А.
Стуков жақсы талқылады және оны өздерінің монаграфиясында қалдырды.
1968 жылы реформадан кейін толық өзіндік құнды калькуляциялаудың
орнына соған қоса барлық жанама шығындардың орнына жаңа “ Өнімнің
өзіндік құнын калькуляциялаудың жаңа негіздері қабылданды.
Жалпы алғанда директ-костинг айнымалы шығындарды есепке алу
жүйесі АҚШ – та ұлы депрессия кезінде пайда болып, XX-ғасырдың 50
жылдарында кең тарай бастады. Ұлы депрессияға дейін ( 1928 ж )
өзіндік құнды есептеу шығындарды толық есепке алу әдісімен
жүргізілді Бұл сол кездің аналитиктерінің айтуы бойынша пайданың
жасанды түрде бұрмалануына әкелді. Осы мәселені шешу үшін “ директ-
костинг деп аталатын жаңа әдіс ойлап табылды. Бұл жүйе туралы
негізгі идеялар 1936 жылы американдық экономистер Гаррисон мен
Харрисон Джонатанның еңбектеріеде алғашқы рет жарық көрді. АҚШ – та
іс жүзінде директ-костингті қолдана басталуы 1953 жылы
американдық бухгалтер қауымдастығында осы әдісті жариялаған кезден
бастап бастау алады. 1973 жылы бұл әдісті енгізген американдық
экономистер Нобель сыйлығына ие болды.

2 Директ-костинг жүйесінің мәні, оның ерекшеліктері, артықшылықтары
мен кемшіліктері.

1936 жылы американдық Д. Харрисон енгізген Директ-костинг
немесе Директ-кост атауы тікелей шығындардың есебі деген мағынаны
білдіреді. Ол жүйенің нақты мәнін көрсетпейді, директ-костингтің ең
бастысы тұрақты және айнымалы шығындардың жеке есебі мен басқарудың
әсерлілігін көбейту үшін оның барлық мүмкіндіктерін қолдануды
ұйымдастыру. Сондықтан бұл шығындар есебінің жүйесін varlable
costing - айнымалы шығындар есебі деп атайды.
Директ-костинг жүйесі негізгі шығындарды өндіріс көлемі
бойынша тұрақты және айнымалы шығындарға бөлу болып табылады.
Айнымалы шығындарға өндіріс көлемінің өзгерісінен тікелей
және жанама болсын, тәуелді болатын шығындар жатады. Мысалы,
өнімді дайындауға кететін шикізаттар мен материалдар шығындары,
өндірістегі жұмыскерлердің еңбекақысы және т.б
Тұрақты шығындар дегеніміз - өндіріс көлемінің кезінде
шығындардың жалпы сомасы өзгермейтін шығындар. Оған барлық үстеме
шығындар жатады. Уақыт өткен сайын тұрақты шығындар өсуі мүмкін.
Мысалы инфляция кезінде, бірақ өндіріс көлемі арқылы емес.
Кейбір шығындар айнымалы және тұрақты шығындардың
қосындысынан тұрады. Оларды бөлшектік айнымалы шығындар деп атайды.
Шығындарды өнімнің ( орындалған жұмыстың, көрсетілген қызметтің
) өзіндік құнына толық енгізу тұрғысынан толық өзіндік құн
есебінің жүйесі шығындарды тиімді басқаруға қажетті ақпаратпен толық
қамтамасыз етпейді. Сондықтан халықаралық практикада директ-костинг
шектеулі өзіндік құн есебі жиірек қолданыла бастауының себебі сол.
Бұл жүйені шығын обьектілері бойынша толық емес, шектеулі
өзіндік құн жоспарланатын және ескерілетін калькуляциялауға баламалы,
дәстүрлі отандық әдістердің бірі деп қарауға болады. Бұл жағдайда
өзіндік құн тек өзгермелі шығындар бөлігінде ғана ескеріледі және
жоспарланады. Шығындардың қалған бөлігі ( тұрақты шығындар )
калькуляциялауға енгізілмейді, оқтын-оқтын есептік кезең ішіндегі
қаржылық қорытындыларға есептен шығарылады. Өзгермелі шығындар бойынша
сондай-ақ қорлар, қоймадағы дайын өнім қалдықтары және бітпеген
өндіріс бағаланады.
Мұндай әдетті іс жүзінде қолданған алғашқы кезеңдерде
өзіндік құнға тікелей шығыстар кіргізілетін, ал жанама шығыстардың
барлық түрлері тікелей қаржылық қорытындыларға есептен шығарылатын.
Кейіннен директ-костинг өзіндік құн тікелей өзгермелі шығыстар
бәлігінде ғана емес, өзгермелі жанама бөлігінде де есептелетін
есептік жүйеге өзгеріп айналды, ауысты. Соған орай атауда біраз
шарттылықа жол берілген.
Қысқартылған өзіндік құн есебінде тұрақты жалпы өндірістік
және жалпышаруашылық шығыстар есепке қатыспайды. Мұндай шығыстар
өнім түрлеріне бөлінбей, жалпы сомамен өткізілген өнімнің өзіндік
құнына толығымен кіргізіледі және есепті кезең соңында сенімді
өткізуден түскен түсімді азайту үшін тікелей есептен шығарылады.
Директ-костинг жүйесінің негізіне салынған басты принцип -
өзгермелі және тұрақты шығындарды жеке есептеу мен тұрақты
шығындарды есепті кезеңнің зияны деп тану.
Бұл жүйе әрқилы елдерде әр түрлі аталады. Германия мен
Австрияда бірен-саран шығын есебі немесе жабу сомасы,
Ұлыбританияда - маржиналды шығындар есебі, Францияда - маржиналды
есеп термині қолданылады.
Өзгермелі , тұрақты , жартылай өзгермелі ,
жартылай тұрақты терминдері өндірістік қызмет көлемін өзгертуде
шығындар тәртібіне сипаттама беру қажет болған жағдайларда
қолданылады. Тұрақты және өзгермелі шығындар арасындағы
айырмашылықтарды айқындағанда қарастырылатын уақыт кезеңін ескеру
қажет. Ұзақ уақыт мерзімі үшін ( бірнеше жыл барлық ) шығындар
өзгермелі болады. Қысқа уақыт ( бір жыл ) үшін шығындар тұрақты
немесе өндіріс өзгерістеріне қарай өзгермелі болады. Бұл жиынтық
өзгермелі шығындардың өндіріс көлеміне желілік байланыстың барлығы
туралы жорамал.
Өзгермелі шығындар - тұтастай алғанда өндіріс көлемінің
өзгеруіне тура сайма-сай өзгереді, бірақ өнім бірлігіне шаққанда
тұрақты болып табылады. Тұрақты шығындар өндіріс көлеміне қатысты
өзгермейді, бірақ өнім бірлігіне есептегенде өзгереді.
Алайда шығындардың көпшілігі жартылай өзгермелілерге, біреуі
үлкен деңгейде, басқалары өз деңгейде өндіріс көлеміне байланысты
қатысты болады.
Өзгермелі шығындар түрлері:
- тікелей материалдық
- тікелей еңбек
- технологиялық мақсаттарға жұмсалатын
Тұрақты шығындарға:
- жалпышаруашылық мақсаттағы негізгі құрал-жабдықтардың
амортизациясы
- басқару қызметкерлерінің еңбекақысы
- жал төлемі
- басқару шығыстары басқа баптарының көпшілігі
Аралас, яғни жартылай өзгермелі, жартылай тұрақты шығындарға
жатады:
- материалдық-техникалық қызмет ету
- телефон шығындары
- жылытуға шығын шығару
Басқарудың директ-костинг технологиясының мәні өндіріс
шығындарын калькуляциялау мен өндіріс көлемін шығын және кірістермен
байланыстыру арқылы пайданы есептеу тәсілдемесіне негізделеді. Бұл
үшін жеткілікті дәрежеде шартты түрде жинақталған шығындарды
тікелеймен ұқсастырылатын өзгермелілерге және жанамамен
ұқсастырылатын тұрақтыларға бөледі. Өндірістік шығыстарды саралау (
дифференциялау ) пайда көлемінің өнімді өткізу көлеміне
байланыстылығын анықтауға және осы негізде өзіндік құнды басқаруға
мүмкіндік береді.
Тікелей шығындарды дайын бұйым түрлері бойынша қорытады,
жанамаларды - жеке шотта жинайды және олар пайда болған есепті
кезеңнің жалпы қаржылық нәтижелеріне есептен шығарады. Егер әрбір
бұйым бойынша түсім сомасынан өзгермелі шығындарды шығарып тастаса,
онда осы бұйым бойынша маржиналды, табыс ( брутто пайда ) аламыз.
Барлық бұйым бойынша брутто пайда қосындысында тұрақты шығындардың
жалпы шамасын жабуға арналған пайданың жалпы сомасын аламыз.
Өзіндік құнды директ-костинг жүйесі бойынша
калькуляциялау технологиясы өндірістің кез-келген өндіріс көлеміндегі
тұрақты шығыстардың өзгермейтін шамасын көздейді.
Осыған орай, бұл жүйенің бірқатар жормалдары бар. Өзіндік
құнды директ-костинг жүйесі бойынша калькуляциялау тұрақты
шығыстардың өндірістің кез-келген көлемінде өзгермейтін шамасын алдын-
ала қарастырады, сондықтан басқару есебінде негізгі назар тұрақты
шығыстарға аударылады. Барлық деңгейдегі менеджерлер оларды
бақылауды қамтамасыз етуге тиіс.
Қазіргі таңда әлемдік практикада директ-костинг әдісінің екі
нұсқасы қолданылады:
- Қарапайым директ-костинг - ол есепке тек қана айнымалы
шығындарды есепке алумен сипатталады.
- Жетілген директ-костинг - мұнда өзіндік құнға айнымалы
шығындармен қатар өндіріс және өткізу бойынша тікелей тұрақты
шығындар да қосылады.

Қарапайым директ-костинг құрылысы:

Өткізу көлемі

- ( азайту )

Айнымалы шығын

( ( тең )

Маржа

- ( азайту )

Тұрақты шығындар

( ( тең )

Негізгі қызметтің табысы ( зиян )

Бірінші сатыда дайын өнім өндіру көлемі мен айнымалы
шығындар арасындағы байланыстар орнатылады, жекелеген бұйымдар
өндірісінің рентабельділігі анықталады. Екінші сатыда жиынтық
айнымалы шығындар әрбір сатылған өнімдерден алынған үлеспен
салыстырылады, нәтижесі жалпы өндіріс пен сатудың рентабельділігін
көрсетедіі. Демек, бұл әдіс сауда-саттыққа бағытталған болып
табылады. Сауда көлемі үлкен болған сайын кәсіпорын соғұрлым көп
пайда алады. Дайын өнім мен аяқталмаған өндіріс айнымалы шығындар
бойынша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.