Абзорпшен-костинг

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе . . . 3

1. Калькуляцияның мәпі және әдістері . . . 5

2. Өнімнің өзіндік кұнын анықтау жүйелерінің жалпы сипаттамасы: абзорпшен-костинг және директ-костинг . . . 13

3. Абзорпшен-костинг жүйесінде өзіндік құнды калькуляциялау және операциялық пайданы анықтау . . . 21

4. Директ-костинг жүйесінде өзіндік кұнды калькуляциялау және операциялық пайданы анықтау . . . 34

5. Абзорпшен-костинг және директ-костинг жүйелерінің кемшіліктері мен жетістіктері . . . 45

Қорытынды . . . 49

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 50

Кіріспе

Кәсіпорындар нарықтык қатынастар кезінде заңды және экономикалык тәуелсіздікке ие болады. Бұл оның экономикалық қатынастар жүйесінде орньін обьект түрге келтіреді. Сондай-ак кәсіпорындарды басқару функциясының маңыздылығын өсіреді. Басқару кәсіпорын жағынаи не ішкі не сыртқы акпаратсыз мүмкін емес. Ішкі ақпарат дегеніміз - есеп жүйесіндегі негізгі қалыптасқан мәліметтер. Өндірістің шығындары туралы ақпарат ішкі ақпараттың басты бір жүйесі деп атауға болады, ол біздің елімізде бухгалтерлік есеп жүйесінде маңызды рөл атқарады.

Кәсіпорындардың әр түрлілігі яғни меншік, экономикалық, заңды, ұйымдық, технологиялық және де басқа фактор формаларымен анықталатыны, сондай-ақ басқару ақпаратында оның қажеттілігі эр түрлі басқару есебінің жүйесінің әр түрлілігі арқылы колданылады. Басқару есебінің жүйесі ақпарат көлемімен оның алдына қойған мақсаты мен кретерийларымен және мақсатқа жету қүралдарымен сипатталады. Басқару есебі жүйесін мына үш кретерийлар бойынша жіктеуге болады.

- қаржылык жәие басқару есебінің өзара қарым-қатынасының деңгейі бойынша

- жеделділігімен

- өзіндік құнды толыктырумен

Қаржылық және басқару есебінің өзара қатынасы бақылау шоттарының көмегі аркылы іске асады, ал олар қаржылық бухгалтерияның кірістерінің шоттары болып табылады. Бүл үйымдағы есеп жүйесін монистикалық деп атайды. Егер басқару есебінің жүйесі автономды, жабык болса, онда сол атаудың қос, бақылау шоттары қолданылады, оларды экран шоттары деп атайды. Ал екінші нұсқасы автономды жүйе.

Екінші кретерий негізінде шығындар есебі фактілік есепке (бұрынғы) бөлінеді. Ол стандарт-кост жүйесіндегі шығындар есебі нормативінен ауытқу болып табылады, яғни еңбек шығындарына етандарттар, нормалардың өңделуін, материалдарды, наклодной шығындарды, стандартты калькуляция қүрылымын өзіне енгізеді.

Соңғы жағдайда басқару есеп жүйесіінің екі түрін айтуға болады. - өзіндік қүнға шығындарды толык қосу жүйесі, яғни ол дәстүрлі есепте толык өзіндік қүн («Абзорпшен-костинг») бойынша деп аталады, және өзіндік қүнға шыгындарды толық қоспау жүйесі, әрбір белгі бойынша, мысалы, өндіріс көлемінен шығындардың тэуелділік белгісі бойынша. Шетелдік тәжірбиеде есептің бүл нүсқасы " Директ-костинг" деп аталады.

Бүгінгі нарықтық қатынастар даму қарсаңында кэсіпорын бағыт бағдарының күннен күнге қиындай түсуі салдарынан, оның

баскарудың рөлін ғана арттырып кана қоймай, басқарудың барлық құрылымы мен әдістерін түбегейлі сапалы өзгертуге экелді.

Практикада көрсеткендей, қазіргі таңда жалпы шығындар сомасы мен пайданың белгілі бір пайызын белгілеуге негізделген баға формуласын қолдану кэсіпорындардың түйыққа тірелуіне әкеп соғады. Инфляция деңгейіне сэйкес өз табыстарын алуға тырыскан кэсіпорындар тауып отырған пайдасының нормасымен мөлшерін сақтау үшін бағаны жоғарылатады, соньщ негізінде өз тауарларын бәсекеге қабілетсіз кылады. Экономикалық ғылымдар мен практикалық тәжірбиелер көрсеткендей өткізу нарығын жаулап алу мен ұстап тұру - неғүрлым арзан өнімді сату жолымен және керекті көлемде пайда табу- сату көлемін ұлғайту жолымен жүзеге асуы мүмкін.

Бүл курстық жүмыстың актуалдығы қазіргі таңда Қазақстан Республикасьшың нарықтык экономикаға көшуімен байланысты отандық кәсіпорындар өзіндік қүнды калькуляциялаудың халықаралық гәжірибеде кеңінен қолданылатын «Абзорпшен-костинг» және «Директ-костинг» әдістері пайдалануда. Алайда, тәжірбиеде өзіндік құнды бірнеше әр түрлі әдістермен есептеп шығаруға болады. Солардың бірі курстық жүмыста қарастырылайын деп отырған абзорпшен-костинг және директ-костинг әдістері. Бұл курстық жұмыста бүл екі әдістің кәсіпорын үшін қайсысы тиімді және бүл әдістердің артыкшылықтары мен кемшіліктер, есептеу әдістері қарастырылған.

I. Калькуляциялаудың мәні және әдістері.

Өнімнің өзіндік құны - бұл өндіріске және өткізуге кететін ақшалай түрдегі шьгғындар.

Калькуляциялау - бүл барлық тауарлық өнімдердің де эрі бір бірліктің де өзіндік құлын есептеу. Ол кәсіпорын жұмысын оперативті басқаруда маңыздьт орын алады, өйткені ішкі резервті дер уақытында (уактылы) ашуға мүмкіндік беріп, оны өнімнің өзіндік құнын төмендетуге және бәсекеге жарамдылығын арттыруда пайдаланылады. Калькуляцияны өнімнің өзіндік құнын жоспарлауға және өнімнің (жұмыс, қызмет) ііарықтагы сұранысын ескеретін негізгі бағасын белгілеуде пайдаланады.

Калькуляцияда субъект шығындары ақшалай түрде

қорытындыланады.

Калькуляцияның мына түрлері болуы мүмкін:

• жоспарлы - еңбек шығынының, озық техника мен ондірістің және жүмыстың жақсы ұйымдастырылуын білдіретін өндіріс қаражатының озық (прогрессивті) нормасы негізінде жоспарланған кезеңге жасалады;

• есеп берушілік (нақты) калькуляция - өнімнің өзіндік құны кэсіпорынға тәуелді (өндіру, үнемдеу немесе жекелеген ресурстарды артық шығындау бойынша жоспарлы көрсеткіштердің асыра орындалуы немесе кем орындалуы) және тәуелді болмайтын (материалдар құнын, амортизациялық аударымдардың нормасын, электр энергиясына, жылуға, газға, суға және т. б. тарифін өзгерту) себептер бойьшша жоспардан •ауытқуы мүмкін нақты шыгындармен сипатталады;

• нормативті калькуляциялар - ағымдағы жоспарлы калькуляцияның әр түрлілігі болып табылады. Ол шығын есебінің нормативті әдісін қолданатын және өнімнің өзіндік кұнын калькуляциялайтын кәсіпорында жасалады. Оның негізінде көбінесе қол жеткізген шығын деңгейін сипаттайтын ағьшдығы әрекет ететін нормалар жатады. Нормативті калькуляция жоспарлымен салыстырғанда есептік кезеңдегі өнім өндіруге кететін шығын деңгейін элдеқайда нақты көрсетеді;

• жобалық калъкуляциялар - келешекке құрылған жоспарлы калькуляцияның әр түрлілігі болып табылады. Ол күрделі салымның (капитальных вложений), жаңа техниканың және технологияның тиімділігін анықтау үшін колданылады;

• алдын - ала жүргізілетін калькуляция - накты шығын негізінде және он айда немесе төртінші тоқсандағы немесе басқа кезеңдегі болжамдык (ожидаемому) өнім өндіру мен шығын бойынша есеп айырысудың басқа кезеңінде алынатын нақты өнім (табыс) негізінде жасалады. Бүл калькуляцияның мэліметтері өнім өндірудің ағымдық жылдағы нәтижесін алдын ала анықтауда қолданылады. Мұндай калькуляциялар, негізінде, ауыл шаруашылық кәсіпорындарында қолданылады.

Калькуляция барысында шығын есебінің объектісін және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау объектісін дүрыс анықтау қажет.

Шығын есебінің объектісі - кэсіпорын өндіріс шығын есебінің талдамалығын ұйымдастырудағы объект. Өнеркэсіптерде шығын есебінің объектісі мен калькуляциялау объектісі бір-біріне дэл келеді. Мысалы, тігін өндірісінде шығын есебінің объектісі мен калькуляциялау объектісіне бұйым (сырт және іш киімдер) жатады.

Калъкуляциялау объектісі - кэсіпорын калькуляциялайтын өнім (жұмыс, кызмет) түрлері. Мысалға, ауыл шаруашылығында есеп және калькуляциялау объектілері бір-біріне дәл келмейді (мал шаруашылығы: шығын есебінің объектісі - ірі қара мал, ал калькуляциялану объектісі - сүт, төл, көң) .

Кешенді өндірістерде біртұтас технологиялық процесте шикізаттың бір түрінен эр түрлі өнім өндіреді және өндірістің жалпы шығыны өз араларына бөліп таратылмайды. Бір өнім бірлігінің өзіндік қүньг мына әдістердің біреуімен аныкталады.

Шығынды шығарып тастау әдісі - мұнда өнім өндірудің бір түрі негізгі, ал қалғаны ілеспе (попутные) ретінде қарастырылып, жалпы өзіндік қүннан жоспарлы өзіндік күн бойынша ілеспе өнімнің өзіндік кү. нын шығарып тастайды, ал алынған шама негізгі өнімнің өзіндік құны болып табылады. .

Құрамдастырылған (комбинированный) әдіс - негізгі және ілеспе өнімнің бірнеше гүрін өндіретін өндірістік кешенде қолданылады. Шығарып тастау әдісі мен шығындарды бөлу элементтері үштастырылады. Мүнда алғашқыдағы шығьшның жалпы сомасынан ілеспе өнімнің қүнын шығарып тастайды, ал шығынның қалған бөлігі белгіленген коэффициенттерге сэйкес негізгі өнімдерге бөлінеді.

Кезеңдер:

• кешенді шығынның жалпы сомасынан ілеспе өнімнің өзіндік құны шығарылады;

• шығынның қалған сомасынан нақты өнімге тікелей көшірілуі мүмкін оның бір бөлігі шығарылады;

• шығынның қалдығы белгіленген коэффициенттерге сәйкес өнімдерге бөлінеді;

• тиісті өнімдердің өзіндік күнының жалпы шамасы анықталады. Шығын есебінін объектілері бойынша тапсырыстық калькуляцияның процестік әдісі бөліп көрсетіледі.

Тапсырыстық әдіс - технологиялық мақсаттарға арналған материалдар шығынын, өндіріс жүмысшыларының негізгі еңбекақысын және үстеме шығындарды нақты өнім шығарумен немесе кандай да бір қызметті орындаумен оңай ақтап алатын (немесе орнын толтыратын) өндірістерде қолданылады. Бүл әдіс, эдеттегіше, бір тұрпатты (тип) өндірістік ұйымдагы кәсіпорыидарда, қүрылыста, қызмет көрсету саласында колданылады.

Өндірістік шығынның тапсырыстық есебін ұйымдастыру мына жагдайларда жүзеге асуы мүмкін: бірегей бұйымдарды немесе арнайы

тапсырыспен орыыдалған бүйымдарды немесе бірқатар бұйым партиясын дайьшдауды бөлектеп дараландыруда ұйымдастырылуы мүмкін, өнім бірлігінін орташасы емес, дараланған өзіндік күн туралы ақпарат алу қажет (құрылыс, кеме жасау, құбыр жасау, полиграфия, жиьаздар өндіру, ҒЗЖ (ғылыми зерттеу жүмысы) орындау, құрастырушылык, жөндеу жұмыстары, аудиторлық және кеңес беру қызметтері және т. б. ұсақ сериялы, дара тұрпатты өндіріс) .

Барлық тікелей шығындар жекелеген тапсырыстар бойынша шығын номенклатурасында белгіленген разрядта ескеріледі. Барлық қалған шығындар пайда болған орны бойынша ескеріліп, бөлу базасымен белгіленгенге сәйкес тапсырыстардың өзіндік құнына косылады.

Жеке тапсырыс шыгын есебі мен калькуляциялаудың объектісі болып табылады. Тапсырыстар бір бұйымға жеке (дара), ал ұсақ сериялы өндірісте бірнеше бұйымдарға келіп түседі (немесе ашылады) .

Есептің тапсырыстық әдісіне мына ерекшіліктер тэн:

• тапсырыстар бойынша шығындарды қорытындылау (жалпылау) ; . тапсырысты орындау барысында оны есептен шығару;

• тапсырыстар есебінің карточкасын жүргізу, сондай-ақ жанама шығындар жекелеген тапсырыстарға бөлу аса қажет.

8010 «Негізгі өндіріс» талдамалық шоттар тапсырыстардың саньша сэйкес келуі керек.

Қайта бөлу әдісі біркелкі өнім өндірістің барлық кезеңінде (шекті) нақты тізбекпен өтетін тасқынды (поточный) және сериялы өндіріс саласында қолданылады. Калькуляциялау объектісіне эрбір қайта жасалып аяқталған өнім жатады, ал шығын есебінің объектісіне - қайта жасау, яғни келесі қайта жасауға жөнелтілуі мүмкін немесе тарапқа еткізілген жартылай дайын өнімді алумен аяқталға жатады.

Әдістің мәні мынада - тіпті бір қайта жасаудан эр түрлі өнім түрлерін алуға болса да, өндірісті қайта жасау бойынша ағьмдағы есепте тікелей шығындар көрініс табады.

Шығын есебінің қайта бөлістік әдісінің ерекшеліктеріне мыналар жатады: жекелеген тапсырыстарға қатыссыз кайта жасау бойынша шығынды жалпылау, күнтізбелік кезең үшін шығынды есептен шығару, әрбір қайта жасауға 8010 «Негізгі өндіріс» синтетикалық шотқа талдамалық есепті жинақтау, шығын есебінің қарапайымдылығы мен үнемшілдігі.

Жаппай өндіріс жағдайында бір текті өнімдер жай калькуляцияларда пайдаланылуы мүмкін. Сериялық өндірісте орташалану әдісін қолданумен шартты дайын әнімдегі жартылай дайындалған өнімді қайта есептеумен калькуляция жасалады. Бүл арада 8010 «Негізгі ендіріс» шотында жасалған шығындар есептік кезеңде өндірілген дайын өнімнің шартты бірліктеріне бөлінеді. Шартты бірлікті қолдану мынаны ұйғарады: аякталған өнімнің бірлігін өндіруде негізгі материалдың бір шарггы бірлігі және үстемеленген шыгынның бір шартты бірлігі керек болады.

Шаруашылық операцияларының мазмүны: Шаруашылық операцияларының мазмүны

Дебет: Дебет

Кредит: Кредит

Сома: Сома

Шаруашылық операцияларының мазмүны: 1. Жартылай өнім бірінші цехта цайындалды (айдың басындағы Іякталмаған өндіріс 1 + бір айдағы өзіндік шығын 22 - айдын Іягындағы аяқталмаған өндіріс 8)

Дебет: 8020 «1-ші цехтың жартылай өнделген өнімі»

Кредит: 8010 «1-ші цехтың негізгі өндірісі»

Сома: 24

Шаруашылық операцияларының мазмүны: 2. Жартылай дайындалған өмім одан эрі өңделуге №2 цехына тапсырылды

Дебет: 8010 «2-ші цехтың негізг өндірісі»

Кредит: 8020 «1-ші І цехтың жартылай энделген өнімі»

Сома: 24

Шаруашылық операцияларының мазмүны: 3. Жартылай өнім №2 цехында цайындалды (айдың басындағы Іяқталмаған өндіріс 123000 + бір Ійдағы өзіндік шығын 38 + №1 цехының жартылай дайындалған энімнің өзіндік құны 24 - айдың аяғында аяқталмаған өндіріс 15)

Дебет: 8020 «2-ші цехтың жартылай өнделген өнімі»

Кредит: 8010 «2-ші цехтың негізгі өндірісі»

Сома: 593000

Шаруашылық операцияларының мазмүны: 4. Жартылай дайындалган өнім №3 цехына одаы әрі өңдеуге тапсырылды (айдың басындагы аякталмаган өнім 98700 + бір айдағы өзіндік шығын 55 + №1 цехының жартылай цайындаған өнімнің өзіндік құны 593000 - айдың аяғындағы аякталмаған энім 12)

Дебет: 8010 «3-ші цехтың негізг өндірісі»

Кредит: 8020 «2-ші цехтың жартылай өңделген энімі»

Сома: 593000

Шаруашылық операцияларының мазмүны: 5. Дайын өнім қоймаға кіріске алынады (сатып алушыларға босатылды)

Дебет: 1320 «Дайын өнім» 7010 «Сатылған дайын өнімнің (жұмыс) өзіндік құны»

Кредит: 8010/3-цех

Сома: 1221700

Өзіндік құнды калькуляциялаудың процестік әдісі бір текті немесе шамамен бірдей өнімді сериямен немесе жаппай өндіретін, эйтпесе үздіксіз өндіру кезеңіне жататын технологиялық процесте қолданылады. Шығынның процестік калькуляциясын технологиясы әрбір өндірістік бөлшектердің жекелеген бөлшектерінің өндірістік процесті орындауын және өңделу дәрежесіне қарай өнімнің бір операйиядан келесісіне жылжуын қарастыратьгы субъектілер қолданысады. Соңғы бөлімше өі-ідіруді аяқтап, әнімді дайын өнім қоймасына тапсьграды. Шығындар белгілі бір кезең үшін - бұл арада тапсырысты орындауға қажетті уақытта айтып тұрған жоқ, есептік кезеңде бұйым жасалған уақытқа қатыссыз -өндірістік бөлімшелер бойынша қорытындыланады. Әрбір бөлімшеге «Аяқталмаған өндіріс» жеке шот ашылады. Мұнда есептік кезеңнің басында және соңында аяқталмаған өндіріс шартты түрде дайын өнім ретінде саналады.

Бұйымның бір бірлігінің өзіндік құны белгілі бір кезеңдегі өндірістің

өзіидік кұнын осы кезеңде шығарылған бүйым санына бөлу арқылы есептеледі.

Мүнда өндіріске кен өндіруші өнеркәсіп пен энергетика салалары жатады. Мүнда шығарылған өнім бір мезгілде шығын есебінің және калькуляциялаудың объектісі болып табылады.

Нормативті әдіс.

Өнім өндіруге кететін материалды айдың басында цех шығын етпеген қалған материалды қоса ескеретін өндіріс көлемі мен әрекеттегі озық мөлшер (действующих прогрессивных норм) негізінде белгіленген лимит шегінде катаң тәртіппен беріледі.

Ауытқу есебі (+ -) жабдықтың, шикізаттың, материалдың технологиялық ерекшеліктеріне, оларды нормалауға және өндірістің технологиялық процесіне қарай ұйымдастырылады.

Нормадан (мөлшерден) ауытқуға мыналар себепші болады: материалдың ауыстырылуы, оларды пайдалану сапасы (пішу сапасы), толыққанды немесе толық күнды (полноценный) материалды қалдықтармен бірге пайдалану және т. б.

Материал шығыны бойынша нормадан ауытқу мына әдістермен анықталады:

• құжаттау әдісі - материалды ауыстыру салдарынан болатын ауытқуларды анықтауда қолданылады. Даналық (штучных) материалдардың нормадан тыс шығыны арнайы (сигнальный) кұжаттармеи ресімделеді;

• топтамалық пішу (партионного раскроя) әдісі - өндіріске босатылган аса қымбат материалдардың (тері, тоқыма және т. б. ) эрбір партиясы нормадан ауыткуды анықтауда қолданылады. Ауытқуды нормативті шығынымен партия бойынша өнім шығарылымын және материалдардың нақты шығынын салыстыру арқылы анықтайды.

• түгендеу әдісі - осы әдіспен ауысым, бес күндік, он күндік, бір айлық үшін ауытқуды материалдардың нақты шығынын белгілеген норма бойынша шығындарды салыстыру арқылы анықтайды.

Бухгалтерия кезең сайын ауытқулар туралы, оның себептері мен оган кінэлілерге сілтеме жасай отырып рапорт дайындап отыруы керек.

Ауытқуларды анықтау тауарлық өнімнің өзіндік құнына және аяқталмаған өндіріс калдығьша қатысты, өндіріске кететін шығын тізімдемесінде көрсетілген индекстердің көмегімен оларға бөледі. Индекстер проценттік катынаспен норманың өзгеру сомасын және калькуляция баптарының кимасындағы норма бойынша сомаға нормадан ауытқуды анықтайды.

Өнімнің бір бірлігінің нақты құны шығын баптары бойынша нормативтегі нормативті калькуляциядан жазылатын өнім бірлігінің өзіндік қүнының есеп айырысу тізімдемесінде есептеледі, ал норманың өзгеру сомасы мен норімадан ауытқу өндіріс есебінің тізімдемесінде көрсетілген индекстердің негізінде анықталады.

Өнімнің нақты өзіндік қуны нормативті өзіндік құнға үстемелеу жолымен немесе одан есептік кезеңде анықталған нормадан ауытқулар мен норманың өзгеруін шегерумен есептеледі.

«Стандарт-кост» жүйесі бойынша шығын есебінің әдісі.

«Стандарт» - өндіріске аса кажетті машина және еңбек шығынындағы өнім бірліктерінің саны немесе өнім (жүмыс, қызмет) бірлігінің өндірісіне бүрын есептелген машина және еңбек шығыны.

«Кост» - бұл өнімнің бір бірлігін әзірлеуге кететін өндірістік шығыееьщ ақшалай көрінісі.

Америкалық эдебиеттерде «стандарт-кост» ұғымы өндірістің тікелей бүйымдарын реттеуге бағытталған бақылау аспабы ретінде баяндалады.

«Стандарт-кост» жүйесінің артықшылығы - өндіріс пен бұйымды өткізудің болжалды шыгыны туралы ақпаратпен қамтамасыз етеді, өнім бірлігінің өзіндік құнын бұрын есептеу негізінде бағаны белгілейді, нормативпен аутқуларды және оның эрбір басқару деңгейіндегі пайда болу себептерін бөліп көрсету аркылы кіріс пен шығыс туралы есеп беруді жасайды.

Ауытқу - нақты және нормативті (жоспарлы) шығындардың арасындағы айырмашылык. Болжалды шығындар форманың ішінде ёсептелген стандарттар (нормалар және нормативтер) негізінде анықталады.

Жоспарлау және есеп объсктісіне өндірістің заттай негізін құрайтын өнім жатады.

Барлық стандарттар жиынтығы үш топка бөлінеді:

• баға деңгейінің есебіне қабылданғанға байланысты:

1) идеалды - әлдеқайда қолайлы (жайлы) баға тарифі, еңбекакы мөлшерлемелері және үстеме шығындардың сметалық мөлшерлемелері;

2) қалыпты - экономикалық кезең ішінде орташа бойынша болады;

3) ағымдық - нақты есептік кезеңдегі болжалды есеп айырысу;

4) базистік - жылдың басында белгіленеді және жыл бойы өзгеріссіз калады (негізінде баға индексін есептеуде қолданылады) ;

• қуаттылықты пайдалану деңгейіне қарай:

1) теориялық - кэсіпорын оны жақсы немесе идеалды орындаумен қол жеткізгені. Олар қуаттылықты толық пайдалануға, нормативті көлемге, демалыс уақытына (ақау, жүмыссыз бос тұру, бүліну уақыт шығындары қарастырылмайды) негізделген кәсіпорынның мақсаттары болып табылады;

2) өткендегі орташа орындау - статистикалық жүмыссыз бос тұру, бүліну, яғни өткен кезеңдегі барлық кемшіліктер есепке алынады;

3) қалыпты орындау - алдағы кезеңдегі норма кернеуінің болжалдық орташа деңгейінде қарастырылады;

• өнім шығару көлеміне қарай:

1) теориялық - кәсіпорынның теориялық қуаттылығы алдын ала анықталып қойылған. Оларға қол жеткізу мүмкін емес немесе бір жолға тәртіппен қол жеткізуге болады;

2) практикалық - кәсіпорын жаксы орындаумен қол жеткізеді, накты қол жеткен шығарылым деңгейіне негізделеді және болмай қоймайтын шығындарды жібереді;

3) қалыпты - кезең ішінде өндірістің жоғары және төменгі көлемінің орташа шамасында өнім шығарылымының қол жеткізген деңгейінде есептеледі;

4) болжалды - өнім шығарылымының болжалды көлеміндегі өндірістің нақты шарты негізінде есептеледі.

Бұл сипаттамалар мынаны көрсетеді: америкалықө фирмаларда шыгын баптары бойьшша стандарттарды белгілеудің эр түрлі тәсілдемелері бар. Алайда кабылданған стандарттың жаңа тэсілдемесінде өндіріс процесі басталғанға дейінгі стандартты өзіндік қүн картасында бухгалтерияда қорытылады. "Картаны бұйым, тапсырыс бойынша, бұл бұйым, тапсырыстарды дайындауға катысатын өндіріс бөлімшелері бойынша жасалады.

«Стандарт-кост» жүйесі - тікелей шығындарды басқару құралы. Бұл жүйенің бірнеше нұсқаларын пайдаланады:

1-ші нұсқа. Шығындар 8010 «Негізгі өндіріс» шотының дебетіне жиналады және стандартты қүн бойынша бағаланады, ал аяқталмаған өндіріс - стандарттьт құн бойынша бағаланады.

2-ші нұсқа. 8010 «Негізгі өндіріс» шот дебетінде қорытыланған шығындар нақты құн бойынша бағаланады, ал 8010 «Негізгі өндіріс» шот кредиті есептен шығарылады. Дайын өнім стандартты құн бойынша бағаланады. Аяқталмаған өндіріс нақты шығынның ана немесе мына жаққа ауытқуы қоса ескерілетін стандарттық құн бойынша бағаланады.

Америакалық фирмалар эдетте стандарттықтан болатын нақты шыгын ауытқуының өзіндік құнына жатқызбайды, «Өнімді (жұмыс, қызмет) сату бойынша шығындар» шотына есептен шығарады. Бұл жүйеде басқару мақсатында нақты, жоспарлы немесе нормативті шыгындарды салыстыру арқылы өндіріс шығынын талдауда ауытқуларды анықтаудың маңыздылыгын қандай мэселелерді шешуде пайдаланғанын, олардың не көрсететінін ескеру үшін эрдайым бірнеше елеулі ауытқуларды карастырады.

Абзорпшен-костинг және директ-костинг әдістері толығы осы

курстық жұмыста қаралған.

II. Өнімнің өзіндік анықтау жүйелерінің жалпы сипаттамасы:

абзорпшен-костинг және директ-костинг.

Толық өзіндік құн калькуляциясы немесе абзорпшен-костинг.

Дәстүрлі отандык есеп үшін өндіру және өнімді сатумен байланысты кәсіпорынның барлық шығындарын өзіне енгізетін әдісін толық өзіндік құның калькуляциясы деп атайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.