Экономикалық реформалар мен қатынастар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРІ

КЕАҚ Қазақ Ұлттық Аграрлық университеті

Орман шаруашылығы және аңшылықтану кафедрасы

Реферат
Та0ырыбы: Экономикалық реформалар мен қатынастар

Орындаған: Қайпжан Меруерт ЛР-403п
Қабылдаған: Орайханова А.А. ст.преп.

Алматы 2021ж
Жоспар:
І. Кіріспе бөлім
Экономикалық реформалар мен қатынастардың мәні
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Қазақстан Республикасында жүргізілген реформалар
2.2 Қазақстан Республикасында реформаларды жүргізу тәсілдері мен олардың кезеңдері
ІІІ. Қорытынды бөлім
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе бөлім
Экономикалық реформалар - экономиканы басқару, шаруашылық жүргізу жүйесін, экономикалық саясатты іске асыру жолдары мен әдістерін терең жаңғырту.
Экономикалық реформалар экономикалық дағдарыс жағдайында, ел басқа елдерден артта қалған кезде, экономика тиімсіз жұмыс істеген кезде және т.б
Экономикалық қатынастар - басқа әлеуметтік қатынастарды анықтайды және олардың негізі болып табылады.
Қазіргі уақытта Дүниежүзілік Банктің сыныптамасына сәйкес Қазақстан табысы орташа деңгейден жоғары елдер тобына жатады. Егер өмір сапасының негізгі көрсеткіштерін салыстыратын болсақ, соңғы 10 жылда қазақстандықтардың ақшалай табысы орта есеппен 5 есе өсті; орташа айлық жалақы 6 есе дерлік ұлғайды; ең төменгі жалақы 25 есе ұлғайды; ең төменгі жалақы 25 есе өсті; орташа айлық зейнетақы 4,6 есе өсті.
Жұмыссыздық деңгейі 2006 жылғы мамырда 7,7 % (2005 жылғы мамырда - 8,2%) құрады. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне бөлінген мемлекеттік шығыстар 2003 жылмен салыстырғанда 2005 жылы 1,7 еседен астам ұлғайды.

Негізгі бөлім
Қазақстанда экономикалық реформаға бірнеше тәсіл қолданылды. Мемлекеттік экономикалық саясаттың негізгі бағыттары::
* 1) Социалистік экономикадан кейінгі қайта құру;
* 2) дағдарысқа қарсы бағдарлама;
* 3) макроэкономикалық тұрақтандыру;
* 4) әлемдік экономикалық дағдарысты еңсеру;
* 5) экономикалық өсуді қамтамасыз ету.

Реформалар: бірінші кезең (1991-1992 жылдар)
Бірінші кезең Қазақстандағы постсоциалистік экономикалық ахуалдың шиеленісуімен және нашарлауымен сипатталады. Ол 70-жылдардың аяғында КСРО экономикасының нақты секторының жаппай құлдырауының нәтижесінде дүниеге келді және өзгерген сыртқы және ішкі әлеуметтік-экономикалық, қоғамдық-саяси бағыттарда жүргізілген экономикалық саясат дами алмады.
90-жылдардың басында Қазақстан Республикасының Экономикалық Саясаты Социалистік экономикалық жүйені өзгертуге және ұлттық нарықтық экономиканы құруға бағытталды. Негізгі бағыттар: экономиканы ырықтандыру: сыртқы реттеушілерді енгізу, әлеуметтік-экономикалық салаға мемлекеттің қатысуын қысқарту, сыртқы экономикалық қызмет нысандарын кеңейту, шетелдік инвестицияларды тарту, валюталық тәртіпті тұрақтандыру болды; көп ядролы экономиканың негіздерін қалыптастыру: экономикада жеке сектордың жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасау, шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін нарықтық нышандар модельдерін енгізу, кәсіпкерлікті, шағын және орта бизнесті дамыту, толыққанды нарықтық бәсекелестікті дамыту үшін жағдайлар жасау.
Республиканың жалпы ішкі өнімі 1991 жылы қазіргі бағамен - 85863,1 миллион АҚШ долларын құрады. ком., 1992-1217689, 2 руб. бағаны ырықтандыруға байланысты жеделдетілген инфляцияға байланысты жалпы ішкі өнім ағымдағы бағаларда 15 есе өсті. Тұтыну бағаларының индексі 1992 жылы 3060,8% - ды құрады, бұл 1991 жылға қарағанда 12,4 есе көп (247,1 %). Нақты бағаларда жалпы ішкі өнімнің деңгейі 5,3% - ға төмендеді. 1991 жылмен салыстырғанда, 1992 жылы экономиканың барлық салаларында өндіріс көлемі күрт қысқарды. Өнеркәсіп өндірісінің төмендеу қарқыны құрылыста 40,5%, саудада 17,4% және көлікте 19,4% құрады. Өндірістің өсуі тек ауыл шаруашылығында тіркелді. Сатып алу қабілеті тұрғысынан жан басына шаққандағы орташа ішкі өнім 1991 жылы 5 756 АҚШ долларын және 1992 жылы 5 561 АҚШ долларын құрады. Бір мың тоғыз жүз тоқсан екі рет Қазақстанның бірінші стратегиялық даму бағдарламасы -- "Қазақстанды егеменді және тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптастыру стратегиясы" қабылданды, онда мемлекеттік дамудың басым бағыттары айқындалды және экономика шеңберінде стратегиялық мақсаттар қойылды: әрқайсысының экономикалық және әлеуметтік қатынастардың жалпы жүйесінде өз міндеттерін орындайтын, меншіктің (жеке және мемлекеттік) негізгі нысандарымен үйлесетін және өзара іс-қимыл жасайтын бәсекелестікке негізделген әлеуметтік нарықтық экономика құру; жеке тұлғаның экономикалық өзін-өзі басқару қағидатын іске асыру үшін құқықтық және өзге де жағдайлар жасау.
Реформалар: екінші кезең (1993-1994 жылдар)
Екінші кезең экономикалық дағдарыстың негізгі кезеңі болды, ол келесідей көрінді: Ресей Федерациясымен экономикалық байланыстардың үзілуі және нәтижесінде төлемдер дағдарысы: 1993-94 жылдардағы және 1995 жылдың басында кәсіпорындардың өзара қарыздары 634913 миллион иен құрады. инфляция (гиперинфляция) өсті: 1993 жылы тұтыну бағаларының индексі 2265% деңгейіне жетті (Ресей Федерациясының жаңа рублінің инфляциясы); өнеркәсіптің шегіне дейін құлдырауы: 1991-93 жылдары өндірілген ұлттық табыс 1976 жылғы деңгейге дейін төмендеді, жалпы төмендеу 38,2% құрады. 90-жылдардың басындағы жалпы экономикалық дағдарыс халықтың өмір сүру сапасының күрт нашарлауына әсер етті: 1990 жылдан 1994 жылға дейін орташа есеппен жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнім тұтыну мүмкіндіктерінің балансы тұрғысынан 20% - ға төмендеп, 4711 АҚШ долларын құрады. Осы кезеңде халықтың жаппай көші-қоны басталды, ол 1994 жылы теріс сальдоға жетті (-410387 адам). Жүргізіліп жатқан реформалардың мақсаты мынадай шараларды көздеу болды: мүліктік қатынастарды қайта ұйымдастыру жеке меншікті заңдастыру жағына ауысты; "рубль аймағынан" шығу және ұлттық валюта -- теңгені енгізу (1993 жылғы қараша); валюта, қаржы және банк жүйесіндегі өзгерістер; инфляция мен бюджет тапшылығын төмендету бойынша қатаң шектеу шараларын жүзеге асыру; алтын-валюта резервтерін нығайту. Бұл кезеңде үкімет инфляция деңгейін төмендетуге және өндірістің құлдырауын шектеуге бағытталған дағдарысқа қарсы шаралар бағдарламасын қабылдады. Қаржы секторы беретін кредиттер көлемін шектеуге қосымша, кредиттің "бағасын ұтымды ету", яғни жоғары пайыздық мөлшерлемені белгілеу талабы қаралды. Бұл шара жеке жинақтардың өсуіне ықпал ететін неғұрлым тиімді шаралардың бірі ретінде қарастырылды, бұл қарыз қаражатына жұмсалатын шығыстардың ұлғаюына байланысты банк секторының кредиттеріне жалпы сұранысты азайтуға көмектеседі. Мұндай жағдайларда Қазақстан Республикасының Үкіметі басшылықтың нұсқауларын ұстана отырып, кәсіпорындарға "директивалық" кредиттер беру арқылы ақылға қонымды қолдау көрсетуге тырысты: 1994 жылы олардың көлемі 1 14 063,7 млн.теңгені құрады. Тұрақтандыру бағдарламасы аясында қабылданған шараларға қарамастан, мақсатты мемлекеттік қарыздар көбінесе қайтарылмайтын несиелерге айналды. 1994 жылдың аяғында шамамен 2300 миллион болды. теңге (яғни бөлінген кредиттің алтыдан бір бөлігі) өтелді. Осы кезеңдегі жалпы ішкі өнімнің динамикасы өндірістің тез құлдырауымен сипатталды және 1995 жылдың басында жалпы ішкі өнімнің көлемі 1990 жылмен салыстырғанда 61,4% құрады. Дағдарысқа қарсы бағдарламаның нәтижесінде таза жинақ -- өндірісті тұрақтандыратын әлеуетті инвестициялар өсуге тиіс болды. Алайда жинақ күтілгендей өскен жоқ: халықтың салымы небәрі 606,9 млн теңгені құрады. теңге (1.1.1994) 1673,5 млн.теңге. банктердегі ағымдағы, есептік және депозиттік шоттардағы қалдықтар сомасы тиісінше 4154,1 млн теңгені құрады. 12472,0 млн.теңге. Осылайша, экономиканың нақты секторының тұрақсыздануы өндірістің құлдырауын күшейтті. Тек 1994 жылы Қазақстан өз өнеркәсібінің төрттен бір бөлігінен айырылды. Дағдарысты шектеу қатаң экономикалық саясатты қажет етті, бұл әлеуметтік-экономикалық жағдайды одан әрі нашарлатты. Қазақстанның экономикалық саясатын түзету нәтижесінде экономиканы төлем қабілетсіздігінен қалпына келтіру және макроэкономиканы тұрақтандыру үшін жағдай жасау мүмкін болды. Осы кезеңде Қазақстан Халықаралық валюта қорына қосылды, ол елге дағдарысты еңсеру үшін мақсатты кредит бөлді.

Реформалар: үшінші кезеңде (1995-1997 жылдар)
Үшінші кезеңде қатаң шектеулер есебінен инфляцияны төмендетуді көздейтін макроэкономиканы тұрақтандыру бағдарламасы қабылданды. Тұрақтандыру бағдарламасында мынадай мақсаттар қойылды: нарықтық экономикалық институттар мен инфрақұрылымды дамыту; халықаралық стандарттарға сәйкес екі деңгейлі банк жүйесін жаңғырту, инвестициялық және сақтандыру компанияларын, биржалар мен аудиторлық фирмаларды құру; қатаң ақша-кредит және формальды фискалдық саясатты жүзеге асыру; ұлттық валюта бағамының тұрақтылығына қол жеткізу; номиналды жалақыны шектеу; берілген несиелер мен ақша массасының қатаң көлеміне шектеулер (11722 миллион АҚШ доллары). (теңгеден көп емес). Осы кезеңде шетелдік капитал кеңінен тартылып, нарықтар мен нарықтық құрылымдардың дамуы үшін жағдайлар жасалды. 1996 жылдың қарсаңында қабылданған шаралардың нәтижесінде теңгенің айырбас бағамы тұрақтанды (1994 жылы -- 1 доллар үшін 35,76 теңге, 1995 жылы -- 60,93 теңге, 1996 жылы-67,29 теңге), бюджет тапшылығы қысқарды, ал экспортқа бағдарланған бірқатар салаларда өндіріс қайта жанданды. әлеуметтік саладағы қаржылық-экономикалық өзгерістер қаржы қаражатын республикалық бюджеттен жергілікті бюджетке аудару, көрсетілетін әлеуметтік қызметтердің сапасын арттыру, әлеуметтік мекемелер қызметінде жаңа экономикалық бәсекелестік қатынастарды енгізу мен дамыту, бюджеттен тыс көздер мен қаржыландыру көлемін ұлғайту бағытында жүзеге асырылды. Қаржы резервтерін шектеу жағдайында негізгі қаржы-экономикалық өзгерістер аралас қаржыландырудың жаңа моделіне көшуге негізделген қаржыландыру жүйесінің өзгеруімен үйлесімде жүргізілді, мұнда қаржыландырудың негізгі көздері бюджет қаражаты, сақтандыру жарналары және жеке инвестициялар болды. Жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнім 1994 жылы 1997 жылмен салыстырғанда 14,1 млрд.иенді құрады. теңге деңгейі теңге деңгейіне дейін өсті. 1997 жылдың басында экономиканың жай-күйін мынадай факторлармен сипаттауға болады: барлық тауарлар мен қызметтердің бағасы шығарылды немесе ырықтандырылды, негізгі заңнамалық актілер өзгертілді, бұл реформаларды жүргізуге мүмкіндік берді, сыртқы экономикалық қызмет ырықтандырылды, нарық талаптарына жауап беретін жаңа салық базасы құрылды, Жеке Қаржы нарығы құрылды, банк жүйесі жаңғыртылды, оның инфрақұрылымы дамыды; мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы құрылды, мемлекеттік меншікті жекешелендіру жылдам қарқынмен жүргізілді. Алайда, қатаң ақша-кредит, бюджет және фискалдық саясаттың экономикалық тиімді нәтижелеріне қарамастан, осы кезеңде халықтың әлеуметтік-демографиялық жағдайы күрт нашарлады: халықтың өсу деңгейі төмендеді; күтілетін өмір сүру ұзақтығы төмендеді; білім деңгейі төмендеді; материалдық әл-ауқат төмендеді: Қазақстандықтардың шамамен 31% - ы тұтыну қоржынының ең төменгі деңгейінде өздерінің өмірлік қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады, жұмыссыздық деңгейі екі есе дерлік өсті. Бұл кезеңде бұрынғы әлеуметтік саясат қағидаттарын: Халықты әлеуметтік қорғаудан әлеуметтік көмек пен қолдауға өзгерту, сондай-ақ әлеуметтік саладағы мемлекеттік қамқорлықты қысқарту қажет болды. Нарықтық реформалардың осы кезеңінің негізгі жетістіктері мыналар болды: елде тұрақты әлеуметтік-экономикалық ахуал сақталды; ұлттық ақша бірлігі енгізілді және тәуелсіз ұлттық ақша-кредит саясатын жүргізу мүмкіндігі пайда болды; қазақстандық нарық халық тұтынатын тауарларға толы болды; Республика Тәуелсіздігінің мәртебесін әлемдік қауымдастық мойындады және ол халықаралық қаржы институттарына кірді. Әлеуметтік-экономикалық шараларды іске асыру Қазақстанда жеке зейнетақы, сақтандыру және медицина қорларын құруға алып келді.

Реформалар: төртінші кезеңде (1998-1999 жылдар)
Төртінші кезеңде Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясы қабылданды. "Қазақстан-2030: Барлық қазақстандықтардың гүлденуі, қауіпсіздігі және әл - ауқатын арттыру: ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.