Коронавирус пандемиясының Қазақстан экономикасына деген әсерлерін анықтау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

44618_html_m5bd2ed93

Павлодар қаласы

химия-биология бағытындағы

Назарбаев Зияткерлік мектебі

Қазіргі әлемдегі Қазақстан

Курстық жұмыс

Оқу бағдарламаға сәйкес тақырыптың бағыты: Қазақстан саясаты

Тақырып: “COVID-19-дың Қазақстан экономикасына әсері”

Орындаған: Тегисова Айганым

(аты-жөні, қолы)

Жетекші: Тулебаева Баян Толеубековна

(аты-жөні, қолы)

Павлодар, 2021

Кіріспе

Қазақстан Елбасы Н. Назарбаев атап өткендей «» «Біздің басты мақсатымыз - 2050 жылға қарай мықты мемлекеттің, дамыған экономиканың және жалпыға ортақ еңбектің негізінде берекелі қоғам құру». [1] Алайда, 2019 жылы Қытайдан бастау алған COVID-19 пандемиясы әлемнің барлық дерлік елдерін қамтып, үлкен өзгерістерге әкеп соқты. 2020 жылы әлемдік экономика 3, 6 пайызға қысқарды, бұл 2009 жылғы жаһандық қаржы дағдарысы кезіндегіден екі есе көп. [2] Ал ұлттық экономика министрі Руслан Дәленовтың айтуынша 2020 жылы Қазақстан ЖІӨ көрсеткіші 2, 6%-ға кеміді [3]

Бұл жұмыс қазіргі уақытта вирустың экономикалық әсерін түсінуге көмектесуді мақсаттайды. Себебі, пандемия салдары әлі күнге дейін өзекті болып келеді.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

Коронавирус пандемиясының Қазақстан экономикасына деген әсерлерін анықтау;
Біз біргеміз!» акциясының тиімділігін анықтау; Оның негізінде өткізілген іс-шараларға баға беру;
COVID-19-дың жергілікті экономикаға тигізген әсерін бағалау

Сонымен, зерттеу барысында төменде берілген сұрақтарды қарастырдым:

COVID-19-дың Қазақстан экономикасына тигізген әсері қандай?
Қазақстан короновирус мәселелерін қалай шешуде?
Коронавирустың жергілікті экономикаға қалай әсер етті?

Зерттеу жұмысының әдістері: сауалнама, сұхбат, SWOT талдау

Зерттеу жұмысы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Негізгі бөлімге зерттеу сұрақтарына байланысты қолданылған әдебиеттер тізімі, зерттеу әдістері мен олардың нәтижелері және сол ақпаратты бағалау кіреді

COVID-19-дың Қазақстан экономикасына тигізген әсері қандай?

COVID-19 инфекциясының алғашқы жағдайлары Қазақстан аумағында 2020 жылғы 13 наурызда тіркелді. 2021 жылғы 24 қарашадағы соңғы мәліметтер бойынша, COVID-19-ды жұқтырған адам саны 1 049 637-ге жетті. [4]

Пандемия адам өміріне үлкен әсер етіп қана қоймай, одан еліміздің экономикасы да зардап шекті. Эпидемия Қазақстан экономикасына 2 түрлі бағытта кері әсер етті:

Біріншіден, Қазақстандағы шикізат экспорт деңгейі төмендеді. Олжас Төлеуов айтқан сөзі бойынша 2020 жылдың жазына қарай экспорт саны орта есеппен 2 млрд долларға азайған еді. [5] Оның негізгі себебі ол мұнайға деген сұраныстың төмендеуі. 2020 жылдың сәуірінде мұнай сұранысы тәулігіне 29 млн баррельге қысқарды. [6] Бұл Қазақсатндағы 1995 жылдың көрсеткішіне тең болып келеді. Қазақстан мемлекеттік бюджетінің 40%-ы мұнай-газ секторынан келетіндігінен, бұл өзгеріс үлкен салдарға әкелді. Қазақстанның сырт елдерге шикізат экспортының яғни мұнайдың бағасының арзандауынан, инфляция деңгейі өсіп кетті. Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2021 жылы 1 қыркүйектің жолдауында инфляцияның жылдық көрсеткіші 8, 4 пайызға жеткенің атап өтті. [7] Осы көрсеткіш инфляцияның көрсеткіш деңгейіне жетті. Бұл өз кезегінде Қазақстанның экономикалық дағдарысына әкеп соқты. Ал теңге бағамы 2020 жылы 17 пайызға төмендеп кетті. [8]

Экономикалық дағдарыс күнделікті заттар заттар бағасының өсуіне де әсер етті. Мәселен, азық-түлік өнімдері 9, 6%-ға, ал Азық-түлік емес тауарлар 5, 4%-ға қымбаттап кетті. [9] Осы шағын болса да өзгерістер қазақстандықтардың қалтасына ауыр бола келді.

Екіншіден, жоғарыда атап өткен Инфляциямен және Теңге бағамының құбылмалылығы азаматтардың табысына, жалақысының мөлшеріне, жұмыспен қамтылуына және материалдық жағдайына теріс әсер етті. 2020 жылының наурызында ДДСҰ коронавирусты пандемия деп жариялағанда ҚР президенті Қасым-Жомарт Тоқаев төтенше жағдай енгізіп, 8 аптаға созылған карантин басталды. Осы уақыт аралығында қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін 300 мыңға жуық кәсіпкерлік орындар өз жұмысын тоқтатуға мәжбүр болды. [10] 2020 жылы ҚР Ұлттық банкімен жүргізілген сауалнама нәтижелері бойынша қазақ халқының 42 пайызының қаржылық мәселелерімен соқтысып жүргенін баяндады. [11] Негізінен, айлық жалақысын негізгі кіріс көзі ретінде санайтын қазақ саны 70 пайыздан 56 пайызға дейін кеміді. [12] Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің деректері бойынша 2020 жылдың мамыр айында жұмыссыздар санын наурыз айының дерегімен салыстырғанда 442, 4 мыңнан 1, 45 млн. адамға дейін өсті. [13] Ал Ұлттық банк басшысының кеңесшісі Олжас Төлеуов сөздеріне сүйенсек, бұл жұмыссыздық деңгейінің 9, 5 пайыздық деңгейін көрсетеді. [14] Орнатылған карантиндік шектеулерден Қазақстандағы жеке бизнестер де зардап шекті. Мәселен, Қазақстанда барлығы 1, 6 млн бизнес түрлерінің ішінен 1 млн-дай компания оз табыстырынан айырылған болатын. [15] Материалдық мәселелердің салдырынан 15 мыңға жуық компаниялыр банктерге қарызын төлеу уақытын кейінге шегеруді сұрады. [16]

Қазақстан короновирус мәселелерін қалай шешуде?

Пандемия денсаулық пен экономика салаларында шұғыл шаралар қабылдау қажеттілігін айқындатты. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 1 қыркүйектің Қазақстан халқына Жолдауында «Қазіргі күрделі жағдайда алдымызда тұрған басты міндет - әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты, жұмыс орындарын және халықтың табысын сақтап қалу. » деген еді. Сондақтында бүгінде, Қазақстан коронавирус салдарын жұмсарту мақсатында халықтың осал топтарын қорғау мен болашақта осындай оқиғалардың алдын алу жұмыстарын жасауда. Дағдарысқа қарсы шараларын асыруда негізінен 6, 3 триллиондай теңге жұмсалды. [17]

Алдымен, Қазақстан алғашқылардың бірі болып наурыз айында 8 апталық карантин жариялады да, бұның салдарынан қызмет көрсету жұмыскерлері мен бизнестері өз жұмысын тоқтауға мәжбүр болды. Карантиндік шектеу орнату нәтижелерінде 2020 жылдың 23 наурызында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 42 500 теңге сомасында әлеуметтік көмек беру туралы шешімін жариялады. [18] Көмек кірісінен айырылған азаматтар мен бейресми өзін-өзі жұмыспен қамтитын азаматтарға берілді. Жалпы, 42 500 теңге бұл - ең төменгі жалақы мөлшері. Ал коронавирус пандемиясынан кейін халықтың көбісі ақша мен жұмыссыз калдырып қойды. Шілденің 23-не қарай Еңбек министрлігі 1, 53 млн. адамға 42500 теңге төлемін алуға өтінімдерін қанағаттандырды. [19] Нәтижесінде, уақытша жұмыссыз қалған 4, 5 миллион Қазақстан азаматтары жәрдемге ие болды. Мемелкеттік қорынан бұған 450 миллиард теңгеден астам ақша жұмсалды. [20] Негізінен, осындай әлеуметтік көмек көршілес елдерде, тіпті басқа ірі мемлекеттерде берілген емес.

Сонымен қатар, Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен бірнеше жұмыс шараларын жасап өттілді. Біріншіден, 2020 жылдың сәуірінен бастап "Birgemiz" қоры елдің аса мұқтаж азаматтарына 50 мың теңге көлеміндегі қаржылай көмек берді. [21] Нәтижесінде, 550 мыңнан астам отбасы қаржылық көмекке ие болды [22]

Екіншіден, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев бастаған «Біз біргеміз!» акциясы миллионнан астам адамдарға азық-түлік себеттері таратты. Нәтижесінде 320 мыңнан астам отбасы күнделікті заттар мен азық-түлік қоржыларымен қамтамасыз етілді. Осы акцияда «Birgemiz», «Halyk» және «Салиқалы ұрпақ» секілді қоғамдық қорлары қатысты

Коронавирустың жергілікті экономикаға қалай әсер етті?

Коронавирус дағдарысының кесңрңнен пацда болған жағымсыз салдары ел экономикасына соққы жасады. Алматы әкімі Бақытжан Сағынтаев айтуы бойынша қаланың экономикалық көрсеткіш 9, 2 пайызға кеміп, инфляция 3, 4 пайызға өсіп кеткенін баянадады. [23] Локдаун кесірінен 300 мың адам жұмыссыз қалды, ал Шағын және Орта Бизнес жұмыскерлер саны 266 мың адамға азайды. [24]

Алайда, Алматы облысының жағдайын басқа облыстармен салыстырсақ, жергілікті экономика деңгейінің сақталуын көруге болады. Мәселен, жұмыссыздық сияқты қиыншылықтар да осы өңірде болды, алайда жергілікті әкімдік осы мәселелерін шешу шараларын бірден орнатқан болатын. «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бойынша 22, 8 мың жұмыс орны құрылды, 109, 2 млрд теңгеге 977 жоба іске асырылып жатыр. [25]

2020 жылдың қорытындысы бойынша Алматыда 176, 2 млрд теңге сомасында 90 инвестициялық жоба бастау алды. Жылпы, 7, 3 мың жаңа жұмыс орны пайда болды. [26]

Ал 2020 жылы "Қарапайым заттар экономикасы" бағдарламасының жалпы қаржыландыруы 1 трлн теңгеге дейін ұлғайтылған еді. Бағдарлама 120, 9 млрд теңге сомасында 66 жаңа жобаны қаржыландырды. Бұның нәтижесінде 1, 5 мыңнан астам жұмыс орны құрылды. [27]

Қорытынды

17 мыңнан астам адамның өмірін қиған бұрын-соңды болмаған дағдарыс, көптеген отбасыларды кедейлікке душар етті, кірістердің теңсіздігін күшейтті, халықаралық сауданы бұзды және әлемдік экономиканың тұрақтылығын бұзды. Бұл шұғыл шаралар қабылдауды талап етеді. Әділ, қауіпсіз және өміршең ел құруда мемлекеттің дағдарыспен күресуде жасаған жұмыстары үлкен рөл ойнайды. Қазақстан экономикасын қалпына келтіру үшін экономикалық, әлеуметтік және климаттық тұрақтылық бағытында Инвестицияларын қамтамасыз ету керек.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

[1] https://adilet. zan. kz/kaz/docs/K122050

[2] https://lenta. inform. kz/oz/enbek-ministrligi-alemdegi-zhumyssyzdyk-dengeyine-bolzham-zhasady_a3815051

[3] https://qazaqtimes. com/article/82780

[4] https://www. coronavirus2020. kz/kz

[5] https://informburo. kz/kaz/koronavirus-pandemiyasyny-azastan-ekonomikasyna-ser-anday-saraptama. html

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.