Саяси қажеттіліктер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультеті « Философия және саясаттану»

Кафедрасы « Философия »

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Қазақстан жастарының саяси белсендігін арттыру жолдары

Орындаған: Ақанова Мөлдір

Тексерген: Мұсатаев. С. Ш

Алматы, 2021ж

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3 НЕГІЗГІ БӨЛІМ . . . 4 1. Қазақстандағы саяси белсенділік объектілері . . . 4 2. Қазақстанда жастардың саяси белсенділігін арттыру . . . 6 ҚОРЫТЫНДЫ . . . . 9 ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 10

Кіріспе

Саяси белсенділік түсінігі саясатты талдауда оның ең ұтқыр, серпінді аспектісіне - белгілі бір мақсатты жүзеге асыруға бағытталған адамдардың әртүрлі іс-әрекеттеріне назар аударуға мүмкіндік береді. Мұндай әрекеттердің ең маңызды ерекшеліктері: күш-жігерді ортақ мәселелерге, әлеуметтік тұтастықтың болуы қажеттіліктеріне бағыттау; Мемлекетті, оның мүдделерін осы мәселелерді шешудің негізгі институттары ретінде қарастыру; Қойылған мақсаттарға жетудің негізгі құралы ретінде саяси билікті пайдалану. Саяси белсенділік - жеке тұлғаның не әлеуметтік топтың саяси процеске араласу деңгейін білдіретін ұғым. Бұл белсенділік әлеуметтік топтың өзі көздеген мақсаттарына сай саяси жүйеге ыкпал етіп, оны өзгертуге ұмтылуынан байқалады. Билікпен органикалық байланыс саяси белсенділікті басқарудың, мақсатты бағыттылықтың және әрекеттердің реттілігінің қуатты факторына айналдырады. Саясаттың осы жағын зерттеу саяси оқиғалар мен процестердің сол саясатпен айналысатын адамдардың ойлары мен іс-әрекеттерінің бағытының жағдайына тәуелділігін ашады. Саясат субъектісіне тәуелді емес тұрақты жағдайлардың күрделі жиынтығы бар, оны елемеу саяси қызметті сәтсіздікке ұшыратады, ал есеп оның табысты болуын қамтамасыз етудің алғы шарты болып табылады. Оларға кем дегенде мыналар кіреді.

Саясат заңдары. Олардың ерекшелігі адамдардан бөлек әрекет етпей, белгілі бір бағытта күш-жігерді қажет ететін және сол арқылы саяси процестердің барысын бағыттайтын жағдайлардың, қажеттіліктердің, мүдделердің жиынтығы ретінде көрінуінде. Мысалы, экономикалық бастама мен саяси бостандық, демократия және экономикалық шешімдер қабылдауға қатысатын адамдар шеңберінің кеңеюі арасында айқын байланыс бар.

Саяси шарттар. Саяси белсенділік барысына әсер ететін жағдайлар мен факторлардың объективті байланысы. Тарих саяси белсенділіктің объективті негізі болып табылатын, оның стимулдары ретінде әрекет ететін факторлар шеңберінің біртіндеп кеңеюімен сипатталады.

Саяси қажеттіліктер. Бұл адамдар қалыпты өмір сүру үшін абсолютті қажет деп қабылдайтын жағдайлар кешені. Сонымен қатар олардың көлемі ғана емес, сонымен қатар сапалық параметрлері, қажеттіліктердің әртүрлілік дәрежесі де өсуде. Мысалы, қауіпсіздік бүгінгі күні тек әскери аспектімен ғана шектелмейді, сонымен қатар басқа да параметрлерді қамтиды.

Саяси мәдениет. Саяси белсенділік дамитын білім берудің ортасы болып табылады. Оның көптеген құрамдас бөліктері іс жүзінде адамдарға тәуелді емес және олар ескеруі керек зат: бұл белгілі бір әлеуметтік топқа негізделген дәстүрлер, көңіл-күйлер, ойлау және мінез-құлық стереотиптері.

Негізгі бөлім

1. Қазақстандағы саяси белсенділік объектілері.

ХХІ ғасыр балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеуде, қазіргі жастардың қалыптасуы мен дамуында өзіндік түзетулер енгізуді жалғастыруда. Қазіргі қазақстандық жастар мектеп пен студенттік өзін-өзі басқару органдарынан бастап, жастар парламенттеріне, жастар үкіметтеріне және түрлі қоғамдық ұйымдарға дейін әртүрлі мекемелер мен ұйымдар құра отырып, өз құқықтары мен мүдделерін қорғау жолдарын іздеуге көбірек ұмтылуда. Сонымен қатар, жастардың саяси ұйымдарға қатысу пайызы (билікті қолдайтын да, оппозиция да) артып келеді. Жастар жаңа ел, жаңа экономика, жаңа саясат құруға ынталы екендіктерін барған сайын ашық жариялауда. Бүгінгі күні көп және жиі айтылып жүрген елді жаңғырту жағдайында кәмелетке толмағандар туралы түсінік өзекті болып тұр десек артық болмас. Бүгінгі таңда қоғамның жастарға деген үміті мен жастардың қоғамға деген үміті бірдей жоғары. Саяси әлеуметтенудің, азаматтық мәдениеттің және отансүйгіштіктің айтарлықтай төмен деңгейі аға ұрпақ арасында алаңдаушылық туғызады. Жастар өз кезегінде мемлекет пен қоғамның қолдауын күтуде, саяси сауаттылықты арттыру, саяси және қоғамдық белсенділікті арттыру үшін қосымша ұйымдар мен институттарды дамыту қажет. Жастар - болашақта маңызды әлеуетті салмағы бар халықтың әлеуметтік белсенділерінің бірі. Қазіргі әлемдік дамудың заңдылығы жастар саясатын мемлекет қызметінің дербес бағытына бөлуге байланысты[1] . Қазақстан Республикасында жастар саясаты бірнеше деңгейде - республикалық, облыстық, қалалық және аудандық деңгейде жүзеге асырылады. Тәуелсіздік жылдарында Қазақстанда жеткілікті мөлшерде жастар қозғалыстары мен ұйымдары құрылды. Олардың ішінде: “Жас Отан”, “Жас көшбасшылар қауымдастығы”, “Қазақстан жастар парламенті”, “Қазақстанның жастар медиа одағы”, “Қайсар”, “Қаһар”, “Қазақстан патриоттық жастар одағы”, “Абырой” және басқалары уақыт сынынан өтті, басқалары ыдырап кетті. Алайда, бүгінгі таңда Қазақстанда жастардың мүддесін шын мәнінде қорғай алатын бірде-бір бұқаралық жастар ұйымы жоқ. Сонымен қатар, жұмыс істеп тұрған ұйымдардың көпшілігі негізінен мемлекеттік сипатта және сәйкесінше, билікке бейімділік сипатында. Мемлекеттік жастар саясаты туралы заңнаманы талдау, Қазақстандағы жастар саясатын қалыптастыратын және жүзеге асыратын органдардың құрылымы мен қызметін зерделеу соңғы 5 жылда мемлекеттің бұл бағытта белсенді түрде белсенділік танытқаны туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Алайда мемлекеттік жастар саясатының сапасын құқықтық актілердің, өткізілген іс-шаралардың және оны жүзеге асыру үшін құрылған органдардың санына қарап бағалау мүмкін емес. Әлеуметтік-экономикалық және саяси шындыққа сәйкес жастар саясатына объективті басымдық беру маңыздырақ секілді. Әрбір қоғамның алға жылжуы жастардың реформаларға қатысу дәрежесімен анықталады. Бұл, бір жағынан, оның ел халқының құрамындағы айтарлықтай үлесі болса, екінші жағынан, жас ерекшеліктеріне байланысты жастардың жаңа нәрселерге бейім болуымен байланысты. Ол ескірген барлық нәрсеге сыни көзқараспен қарайды, күнделікті тәртіпке, инерцияға және тоқырауға төзбейді, өзгерістерге көбірек бейім келеді. Қазақстандағы жастар саясатының міндеттері мен ұстанымдары оның негізгі мақсатына негізделген. Ел дамуының қазіргі кезеңінде мемлекеттік жастар саясатының мақсаты «Жастардың жан-жақты рухани, мәдени, білім беру, кәсіби және физикалық дамуы үшін жағдай жасау, олардың шешімдер қабылдау процесіне қатысуы, табысты әлеуметтенуі және олардың өмір сүруіне бағыт-бағдар беру, елдің одан әрі дамуының әлеуеті». Жарияланған мақсатпен қатар «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңында оның мақсатын жүзеге асыруға бағытталған жастар саясатының міндеттері мен қағидаттары белгіленген. Қазақстандағы жастар саясатының негізгі міндеттеріне мыналар жатады:

Жастардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;
Жастарды елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси өміріне тарту;
Азаматтыққа тәрбиелеу және қазақстандық патриотизм сезімін нығайту[2] ;

Қазақстан Республикасының «Қазақстан 2020 болашаққа бастар жол» мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасында жастарды табысты әлеуметтендіруге бағытталған мемлекеттік жастар саясатының тиімді моделін қалыптастыру, жастарды дамытудың негізгі бағыттарын айқындау мақсаты қойылған. Елдің одан әрі дамуы үшін олардың әлеуеті туралы айтылады. Қазақстанда қазіргі уақытта жастар белсенді сайлау құқығын пайдаланбайды. Мұны жастардың сайлаудың «тазалығына» күмән келтіруімен түсіндіруге болады. Жаңалықтарда жемқорлық пен парақорлық, заңдардың әділетсіз орындалуы туралы жиі айтылатындықтан, мұның бәрі билікке деген сенімсіздікті тудырады. Жастардың электоралдық белсенділігін арттыру үшін билік тек уәдемен ғана тамақтанбай, сайлауалды бағдарламаларын орындауы керек деп ойлаймын. Жастар сайлаудың қаншалықты маңызды екенін түсінгенде. Жастарды интернет арқылы да оқытуға болады. Жақында сайлау болатынын көбі біле бермейді, сондықтан олар қатыспайды. Сіз түсінуге өте оңай және мүмкіндігінше аз мәтінді сайттарды жасауыңыз керек. Сондай-ақ жастарды тәрбиелейтіндей мектептерге, институттарға депутаттарды шақыру керек деп ойлаймын. Мектептерде сайлау құқығы бойынша курстар оқытылуы мүмкін. Жиі емес, 2 аптада бір рет болса да жетеді деген ойдамын.

2. Қазақстанда жастардың саяси белсенділігін арттыру.

Демократиялық қоғам дамуының көрсеткіштерінің бірі - саяси шындықтың жастардың қоғамдық санасында бейнеленуі ғана емес, сонымен бірге елдің саяси өміріне жеке қатысуы мен белсенділігінің дәрежесі. Тәжірибе көрсеткендей, қазіргі жастар саясатқа, мемлекеттік басқаруға нақты қатысу процестерінен шеттетілген, бұл жастардың қоғамдық санасы мен мінез-құлқындағы деструктивті процестердің дамуына толы. Сонымен, жоғарыда атап өтілгендей, жастар орталық өкілді органда мүлде емес, облыстық мәслихаттарда аз ғана өкілдік етуде. Сонымен қатар, демократиялық қоғам идеяларын қабылдай отырып, жастар осы қоғамды басқаруға қатысу құқығын пайдалануға тырысады. Жастар арасында азаматтық құқықтар мен міндеттерді соның ішінде дауыс беру құқығын жүзеге асыруға негізделген мұндай саяси қатысуды таңдау үрдісі байқалады. Батыстың өзге елдердің жастары белсенді, 16 жастан сайлауға қатысуға дәрменді шығар. Кәмелеттік жасқа толған жастардың өзі сайлауға бармай жатқанда оларды 16 жастан сайлауға қатыстыру үшін заңға өзгеріс енгізудің нәтижесі шамалы болады деп ойлаймын. Қазір жастар белсенді деп айтуға әбден болады. Өйткені олар әр жерлерде ұйым құрып, түрлі партияларға мүше болып жатыр. Оларға шамалы еркіндік беру керек. Жастар әлеуметтік желіде, тұрмыстық деңгейде саяси белсенді. Ал бұқаралық деңгейде біз саяси белсенділікті байқамаймыз. Меніңше, мемлекет бұл мәселеде жастарға көп көңіл бөлуі тиіс. Мемлекеттік идеология мәселесі әрқашан актуалды. Әсіресе, мемлекеттің болашағы болып табылатын жастарды тәрбиелеуде мемлекеттік идеологияның орны ерекше. Себебі, идеология қоғамды біріктіруші, бағыттаушы және реттеуші қызметін атқарады. Жастардың белгілі бір мақсатқа жету жолында бірігіп бағытталуы мемлекеттің болашағын айқындайды. Ендеше, бізге жастардан ертеңгі мықты саясаткер тұлғалар шығуы үшін қандай идеология қажет деген сұрақ туындайды. Меніңше, қазіргі жастардан ертеңгі мықты саясаткер тұлғалар шығуы үшін ұлттық мүддені көздейтін мемлекетшіл идеология қажет. Яғни болашақ саясаткер ұлттық мүддені жеке мүддеден жоғары қоюы керек. Мемлекеттік идеология елімізде жоқ деген пікірге мен келіспеймін. Еліміз тәуелсіздік алғаннан бергі жүргізіп отырған ішкі және сыртқы саясаты, нормативті-құқықтық база, жүргізіліп отырған іс-шаралар барлығы мемлекеттік идеологияны құрайды[3] . Сондықтан жастардан болашақ саясаткерлерді қалыптастыруда идеологияны шеттен іздеудің қажеті жоқ. Жастар қазірдің өзінде мемлекеттік идеология негізінде бейсаналы түрде тәрбиеленіп келеді. Мықты саясаткер болғысы келетін жастарға мемлекеттілігімізді қалыптастыруда атсалысқан саясаткер тұлғаларымыздың тәжірибесін үйренуге кеңес берер едім. Саяси тəрбие еңбек тəрбиесімен байланыста жүзеге асырылған жағдайда саяси білімдерді игеру, жастар бойында қалыптастырылатын саяси сана-сезім жəне саяси белсенділік дағдылары қоғам пайдасына еңбек арқылы жаңа мазмұнға ие болады. Өнімді еңбек саяси санаға өзгеше мəн береді. Жастар саясаттың адамдардың бақытты өмір сүруі үшін қызмет етуге тиісті рухани құрал екендігін терең сезінеді. Əсіресе еңбек салаларымен байланысты мемлекет саясатын ұғынуда еңбек тəрбиесінің рөлі өте жоғары. Мысалы, ауыл шаруашылығы саласында қызмет ететін жастардың өкіметтің агросаясаты туралы қажетті деңгейде түсініктері болуы керек. Басшылық лауазымындағы жастарға кəсіби қызметте осы саладағы мемлекет саясатын білу ғана емес, оны нақтылы іс-қимылдармен іс жүзінде жүзіге асыру дағдылары өте маңызды. Саяси сауаттылығы жеткіліксіз тұлғаның азаматтық позициясы, өтансүйгіштік сана-сезімі туралы не деу мүмкін екенін көреміз. Саясаттан тыс, адам қызметінің басқа да салаларында оқитыны, жұмыс істейтін жастарда кəсіби қызметте, қоғамдық өмірде азаматтық белсенділік танытулары үшін олар мемлекет саясатын, өз саласындағы мемлекет саясатының басымдықтарын жақсы білуі, оларға сүйенуі керек. Саяси сауатты жастар қоғамдағы саяси үрдістерге ықпал ете алатын, əсіресе мемлекетті басқаруға, басқару органдары ісіне қоғамдық көмек беруге дайын болады. Немесе өз қызмет саласында (білім, ауыл щаруашылығы, өндіріс т. б. ) мемлекеттік саясат ұстанымдарын жүзеге асыруғасаналы түрде кіріседі. Жастардың қоғамдағы əлеуметтік үрдістерді саяси ұғынуға деген ұмтылыстарына қолдау көрсету мақсатында жоғары оқу орындарында қоғамдық пəндерді оқытудың сапасын арттыру маңызды. «Қазақстан тарихы» пəнін оқытуда фактологиялық материалдардан аналитикалық материалдар беруге, студенттердің саяси-қоғамдық үрдістерді талдау нəтижесінде өзіндік тарихи, саяси, идеялық көзқарастарын қалыптастыруға жағдай жасау керек. Əрбір оқу пəні маңында студентке мейлінше саяси білімдер беру, ұлттық идеологиямызды оның санасына сіңіру туралы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.