Мәліметтердің автономды базалары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
3
I. Деректер базасын жобалау кезінде қолданылатын бағдарламалық өнімдер
4
1.1 Деректер базасы. Деректер базасын сұлбалау жолдары
4
1.2 PHP бағдарламалау тілі.
8
1.3 MySQL - дің деректер қоры
11
1.4 phpMyAdmin
12
II. Мәліметтер қорының қосымшаларын жобалау және бағдарламалау
14
2.1 Пәндік саланы жүйелік талдау
14
2.2 Пәндік аймақтың инфологиялық моделін жобалау
15
2.3 Мәліметтер қорының деректерін басқару (деректерді еңгізу, өзгерту, жою, іздеу).
16
Қорытынды
21
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
22

Кіріспе

Деректер базасы кез-келген ақпараттық жүйенің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Деректер базасы белгілі бір кәсіпорын туралы ақпараттың үлкен көлемін құрылымдалған түрде сақтауға мүмкіндік береді, бұл есеп беруді және мұрағат құруды едәуір оңтайландырады. Оңтайландырылған мәліметтер базасы оларды пайдалануға негізделген бағдарламалардың өнімділігін едәуір арттырады.
Ақпараттық технологиялар мен кәсіпкерліктің дамуымен мәліметтер базасын қолданудың өзектілігі едәуір артты. Табысты және ірі компаниялар нақты құрылған ақпараттық жүйесіз өз бизнестерін ұсына алмайды. SQL Server-де жасалған мәліметтер базасы жоғары өнімділік пен қауіпсіздік талаптарына жауап береді.
Деректер базасын жобалаудың мақсаттары:
1. Уақыт пен ақшаны үнемдеуге мүмкіндік беретін ақпаратты тиімді құрылымдау.
2. Тиімді құрылымды орнату арқылы қайталанатын деректерді алып тастау немесе азайту.
3. Барлық пайдаланушыларға дерекқор ақпаратына жылдам қол жеткізуді қамтамасыз ету.
4. Базаны жаңа деректермен кеңейтуді қамтамасыз ету.
5. Деректер базасында тек тексерілген ақпарат болуы үшін деректердің тұтастығын қамтамасыз ету.
6. Деректерге рұқсатсыз қол жеткізуді болдырмау.
7. Деректерді енгізуге, өңдеуге, шығаруға, сондай-ақ есеп беруге арналған қосымшаларды құруды жеңілдету.
Курстық жобада PHP бағдарламалау тілін және MySQL-ді қолдана отырып "азық-түлік дүкені" мәліметтер қорын құру. Мәліметтер қоры PHP, MySQL ДҚБЖ, PhpMyAdmin сияқты бағдарламалардың көмегімен жасалады.
MySQL міне осындай қатынастағы деректер қорын басқаратын жүйе, яғни программа.Ол деректермен жұмыс істеу үшін SQL (Structured Query Language - құрылымдалған сұраныстар тілі) тілін пайдаланады.
PHP - Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқормен жұмыс істеуге арналған скрипті бағдарламалау тілі. Бұл көбінесе веб-қосымшалар мен веб-қызметтерді құру үшін қолданылады.
Курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Бөлімдерге тоқтала кетсек:
Бірінші бөлім, деректер базасын жобалау кезінде қолданылатын бағдарламалық өнімдер. Яғни, MYSQL және PHP бағдарламалау тілдері жайлы ақпараттар қарастырылады.
Екінші бөлім, мәліметтер қорының қосымшаларын жобалау және бағдарламалау.

Деректер базасын жобалау кезінде қолданылатын бағдарламалық өнімдер
1.1 Деректер базасы. Деректер базасын сұлбалау жолдары

Деректер базасы - деректерді модельдеу құралдарының ережелеріне сәйкес басқарылатын деректер схемасына сәйкес сақталатын мәліметтер жиынтығы.
Деректер базасы - қолданба өз деректерін жинайтын қойма. Егер бағдарлама кішкентай болса, бөлек база қажет емес. Бірақ содан кейін бұл жад тұрғысынан ыңғайлы және тиімдірек болады.
Деректер базасын сұлбалау жолдары
Заттық облыс File Y New Data Module Component - ұйымдастырудың басқару мақсатын зерттеуге және есептін аяқталуына және автоматизацияға жататын заттардың шынайы бөлігі. Заттық облыс көптеген құрылымдармен көрсетiледi, мысалы, цехтармен, дирекциямен, бугхалтериямен қабылдануы. Заттық облыстың әрбiр кұрылымы колданатын көптеген обьекттермен және процестермен ерекшеленедi,ал көпқолданушымен әртүрлi көзқараспен сипатталатын заттық облыс.
Сұлба теориясында ақпараттық жүйенiң заттық облысы (бүкіл нақты дүние бүтіндігі) үш корсеткiш түрiнде қарастырылады:
Заттық облыстың нақты түрде болуының көрсеткiшi.
Адам оны қалай қабылдауы(деректер базасын сұлбалаушы түрде болады)
Символдардың көмегiмен ол қалай жазылуы мүмкiн.
Iшкi сұлба-бұл деректер базасы. Мұнда ақпараттық жүйелердiң деректер базасын сұлбалау процесс дамуының негiзгi бөлiмдерi шығады:
Концептуалды сулбалау-деректердi жинку, талдау жане редакторлау таланы. Деректердiн аякталу болiмiнде деректер базасынын структураларында озге варианты концептуалды модель аламыз. Ол Каткыл-байланыс инфологиялык моделi турiнде жиi корсетiледi.
Логикалык сұлбалау - мәліметтер структурасының деректері талаптарын нақтылау. Шығу барысында деректер базасының ДББЖ - ориентациялық структурасын және арнайы қойылған программасын аламыз. Бұл бөлімде деректер базасында ДББЖ нақты және әртүрлі қабылдаушы жиі моделденеді және моделдердің салыстырмалы талдауын жүргізеді.Даталогиялық моделдердің құрылуы.
Физикалық сұлбалау - деректердің сақталуының ерекшеліктерін анықтау,қолдану ережесі.
Инфологиялық моделдеу
Инфологиялық моделдің мақсаты - деректер базасында құрылған сақтауға жататын адамдарға арналған нақты жинау ережелерін және сол ақпараттардың көрсетілуін қамтамасыз етеді. Сондықтан деректердің инфологиялық моделі аналогиялық нақты тілмен құруға талпынады. Инфологиялық моделдің негізгі конструтивті элементтері және олардың арасындағы байланыс атрибуттары тұрақты болып табылады.
Тұрақтылық кез-келген бөлінбейтін (біз басқалардан бөлетін обьект), ақпаратты міндетті түрде деректер базасында сақтайтын обьект. Тұрақтылыққа адамдар,орындар,ұшақтар,рейстер,тал ғам,түс тағы сондайлар болуы мүмкін. Мұндай түсініктерді міндетті түрде тұрақтылық шеті және тұрақтылық экземпляры деп бөлуі қажет. Тұрақтылық типінің түсінігі заттық оқиға немесе ойларды бүтін болып табылытын біртекті және теруге жатады. Тұрақтылық эк тұрақтылықтың сипатталған мінездемесі. Оның атауы тұрақтылықтың нақты земпляры терудегі нақты затты қамтиды. Мысалы, тұрақтылық типі ҚАЛА болуы мүмкін,ал экземпляры - Москва, Киев.
Атрибут - типін ерекше бөлу керек, мүмкін тұрақтылық әр түрлі типіне біртекті болу мүмкін(мысалы,ТҮСІ көптеген тұрақтылықтарда анықталуы мүмкін:АВТОМОБИЛЬ,ИТ,ТҰМАН). Атрибуттар тұрақтылыққа қандай ақпараттар жинау мүмкіндігін анықтауда қолданылады. АВТОМАБИЛЬ тұрақтылық атрибутына мысал ТИП,МАРКАСЫ,НОМЕРЛІ БЕТІ,ТҮСІ тағы сондай сияқтылар болып табылады. Мұнда сонымен қатар типі мен экземпляры арасындағы айырмашылығы бар. ТҮСТЕР атрибутының типі көптеген экземпляр немесе мағынасы болады: қызыл, көк, аппақ түндер, бірақ тұрақтылықтың әр экземплярына атрибуттың бір мағынасы сәйкес келеді. Атрибуттар мен тұрақтылықтың типі арасындағы абсолютті байланыс болмайды. Атрибут тек тұрақтылықтың типімен байланысқанда мұндай болады. Басқа контекстте атрибут жинақтық тұрақты бола алады. Мысалы, автокөлік заводы үшін бұл тек шығару продуктінің атрибуты, ал лак бояуы фабрикасында түс - тұрақтылық типі.
Кілт - тұрақтылық экземпляры талабының бірмағыналы табуға болатын мағынасына қарай атрибуттың минималды жиыны. Минималды бұл кез - келген атрибуттың жиынының қосылуы тұрақтандырушы қондырулы күйде аталуы мүмкін еместігін білдіреді. Күнтізбе тұрақтылығы үшін рейс номері атрибуты кілт болып табылады немесе жиын: жөнелтілу пункты, ұшу уақыты және белгіленген пункт болып табылады.
Байланыс - екі немесе оданда көп тұрақтылықтың ассоцациялануы. Егерде деректер базасының мағынасы тек бөлімдердің сақталуы болса, деректермен өзара байланыс болмаса онда оның структурасы өте қарапайым болар еді. Бірақ деректер базасын ұйымдастырудың негізгі талаптарының бірі - бұл бір тұрақтылықтың басқа мағынада қантамассыз ететін дамуының мүнкіндігі, олардың арасында анықтау байланысын міндетті түрде орналыстырылуы.
Инфологиялық модель құру үшін ER-диаграмма тілін қолдануға болады. Пәндік облыстың барлық ақпараттық обьектілерінің өзара байланысқан типтері бар.
Біреуден біреуге байланысы белгілі бір уақытта А ақпараттық обьектісінің 1 экземплярына Б ақпараттық обьектісіне 1-ден артық экземпляры сәйкес келеді және керісінше болады.
Бірден көпке байланысы бар, егер А ақпараттық обьектісінің 1 экземплярына Б обьектісінің 0, 1 экземпляры немесе оданда көп экземпляры сәйкес келсе, тек В обьектісінің әр экземпляры А обьектісінің бір экземплярынан артық емес болады.
Көптен көпке байланысы болады, егер А обьектісінің экземплярына В обьектісінің 0,1 немесе одан да көп экземпляры сәйкес келсе немесе керісінше болса.
Екі негіздің байланысуы немесе негізден бастап жүргізілуіндегі байланыс сызық түрінде келтіріледі. Осы жерден стыковки негізімен байланыстары негіздің тікбұрышына үшнүктелі кіруіне қолданылады, егер де осы негізге негіздердің көп экземплярының қолданылуы байланысса, егер де байланыста негіздің тек бір экземпляры қатысса онда бірнүктелі кіру болады.
Байланыстың негізді аяқталуы үздіксіз сызықпен бейнеленеді, ал негізсіз аяқталуы үздікті сызықпен бейнеленеді.
Деректер базасын құрудың принциптері.
Деректер базасықиылысқан сілтемелері бар әртүрлі типті өрістері бар жазбалар тобы. Деректер базасыең алдымен кестелер жиыны, бірақ деректер базасына процедуралар және басқада обьектілер енуі мүмкін.
Мәліметтер сақталатын кестелерді жолдары жазбалар, бағандары жазбаның өрістері болатын екі өлшемді массив ретінде елестетуге болады.
Осындай кестелерден тұратын базалар моделі реляцялық база деп аталады.
Кестені сыйпаттамаларымен берілген обьектілер жиыны түрінде елестетугеде мүмкіндік беретін аты болады. Мысал үшін мекеменің қызыметкерлері туралы мәліметтер сақталған Pers базасы төмендегідей (1 кесте):

1 кесте - Мекеменің қызыметкерлері туралы Pers базасы.

№
1
2
3
Бөлім
Бухгалтерия
Цех 1
Цех 2
Тегі
Иванов
Петров
Сидров
Аты
Иван
Петр
Сидр
Әкесінің аты
Иванич
Петрович
Сидрович
Туған жылы
1950
1960
1955
Жынысы
М
М
М
Мінездеме
...
...
...
Фото
...
...
...

Кесте жолдары обьектілердің сипаттамалары жазылатын өрістерден тұрады. Әр өріс өзінің атымен және онда сақталатын мәліметтің типі ерекшеленеді. Өрістің аты программаларда қолданылатын әдеттегі идентификаторлар. Олар латын әріптерінен құралады. Мысал жоғарыдағы кестедегі Num, Dep, Fam, Nam, Par...идинтификаторлар. Өріс типіжол, сан, логик, текст, сурет болуы мүмкін.
Кестенің әр жолы обьектілердің біріне сәйкес келеді. Ол жазба деп аталады және жазбада обьектіні сипаттайтын өрістердің мәндері сақталады.
Сонымен деректер базасы дегеніміз бірдей құрылымды жазбалар жиынтығы.
Базадан жазбаларды оқу, жаңадан жазба қосу, өшіру, өзгерту үшүн деректер базасын басқару жүйесі деп аталатын арнаулы програмалар болады.
Деректер базасын басқару жүйесінің қызымет көрсету мүмкіндіктері әр түрлі болады. Кейбір базалық мүмкіндіктерге (мәліметтерді кестеде сақтау және сұраныстарды орындау) ғана иә болса, кейбірулерінің мүмкіндіктері өте мол: олардың құрамына визуальды құрастыру жүйелері, арнаулы программалау тілі; күрделі отчеттар генераторы, аналитикалық модулдер кіреді. Олар бір мезгілде ондаған мың пайдаланушылардың мәліметтерімен жұмыс атқара алады.
Деректер базасының кеестелерін құрғанда ақпаратта қайшылық болмауын қамтамассыз етулің маңызы зор. Әдетте бұл әр жазудың жеке дара екендігін көрсететін кілттік өрістер енгізу арқылы іске асырылады. Бір немесе бірнеше өріс кілттік өріс бола алады. Біздің мысалда Fam, Nam, Par кілттік өрістер бола алады, бірақ бұл жағдайда кестеге фамилиясы, атыжөні, әкесінің аты бірдей болған қызметкер туралы мәлімет енгізілмей қалады. Сондықтан кестеге тағы бір Num өрісі енгізілген.
Кестемен жұмыс кезінде курсор жазбаданжазбаға жылжып отырған тәрізді. Әрбір уақыт мезетінде бір жазба өңделіп отырады. Жазбалар базада енгізу тәртібі бойынша орналасады. Ал базадағы мәліметтер пайдаланушыға берілген кездеолар белгілі бір ретпенорналасуы керек. Мәселен фамилиясы алфабит бойынша, туған жылының өсу ретімен. Мәліметтерді белгілі бір белгісі бойынша реттеу үшін индекс ұғымы қолданылады. Индекс кестені қандай ретпен көру керектігін анықтайды, яғни пайдаланушы мен кесте арасында делдалдық роль атқарады.
Базаның моделдері.
Әр есепке әр түрлі базалар моделі қолданылады. Базалардың төрт түрлі моделі бар:
-Автономды;
-Файл серверлік;
-Клиент сервер;
-Көп ярусты базалар.
Мәліметтердің автономды базалары
Автономды базалар ең қарапайым базалар. Олардың база да, олармен жұмыс атқаратын программалар да бір компьютерде болады. Мысалы, бұлар шағын мекемелердің кадрлар құрамын, шағын бухгалтерияның документтерін, өңдейтін базалар мен қолданбалар.
Файл серверлік мәліметтер базалары.
Файл серверлік базалардың автономды базаларданайырмашылығы олармен желі арқылы көптеген киенттер жұмыс жасай алады. Бұларда деректер базалары қуатты бір компьютерде (сервер) орналасады, ал жеке дербес компьютерлер онымен локлды желі арқылы байланысады.
Бұлардың артықшылығы бір базамен бірнеше пайдаланушының бір мезгілде жұмыс атқара алатындығы. Кемшілігі, жерімен берілетін ақпарат көлемінің көптігі. өңдеу жұмыстарының барлығы клиент жағында орындалады да базамен жұмыс баяулап қалады, себебі бір кестемен бірнеше пайдаланушы бірден жұмыс атқара алады. Бір клиент жағында кестемен өңдеу біткенше, екінші клиент жұмысы тоқтап қалады, яғи бұл кесте деңгейіндегі бөгет деп аталады.
Клиент серверлік базалар.
Бұл модельдегі серверлер тек базалар ғана сақталып қоймайды деректер базасын басқару жүйесі сақталады. Пайдаланушы программалары базамен тікелей емес, деректер базасын басқару жүйесі арқылы қатынас жасайды. Жұмыстың көбі сервер жақта жасалып, клиент жақтың жұмысы азайады. Деректер базасын басқару жүйелері автоматты түрде базадағы мәліметтердің бұзылмауын қадағалайды.
Клиентсерверлер жазба денгейінде, кейде өріс денгейінде бөгет орнатады. Бұл кестемен бірнеше пайдаланушының бір мезгілде жұмыс атқара алатындығын, бірақ нақтылы бір жазбаны немесе оның өрістерін олардың біреуі ғана өзгерте алатындығын көрсетеді. Негізгі кемшілігі сенімділік дәрежесінің төмендігі, яғни сервер істен шықса жұмыс тоқтап қалады.
Бөлінген модельді база.
Желіде бірнеше серверлер жұмыс атқарадыда, тиімді нәтиже болуы үшін базалар серверлерге бөлінеді. Әр серверде деректер базасын басқару жүйесі көшірмесі болады. Әрі бұл модельде сервер қолданбасы деп аталатын арнаулы программалар болады. Олар көптеген пайдаланушылардың сұраныстарының өңделуін тиімді жүргіп, желідегі компютерлердің жүктемелерінің біркелкі болуын қадағалайды. Бұл модельдің кемшілігі қымбатқа түсетіндігі және серверлік компьютерлерге қойылатын талаптың өте жоғары болуы.
Бөлінген деректер базасын басқару жүйесі үшін қазіргі кезде негізінен екі технология қолданылады: COM және CORBA. Бұлардан басқа интернеттің дамуымен байланысты Web технологиясы кеңінен қолданылып келеді.
COM технологиясын Microsoft корпорациясы құрған. Оның негізгі міндеті бір программаға басқа программаның обьектісімен жұмыс жасауға мүмкіндік беру. COM әртүрлі компанияларда, әртүрлі тілдерде жазылған компоненттердің өзара толық қарым қатынаста болуын қамтамасыз ететін обьект моделі. Microsoft тың OLE, Automation OLE, ActivX, OCX технологиялары COM технологиясына негізделген.

1.2 PHP бағдарламалау тілі.

PHP-бағдарламалау тілі
PHP-бұл веб-серверге берілетін сценарийлерді қолдана отырып, веб-беттерді динамикалық түрде құру үшін қажет бағдарламалау тілі. Сіз бетті PHP және HTML көмегімен ашасыз. Сайт пайдаланушысы бетті ашқан кезде сервер HTML коды қосылған PHP операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет ASP және Cold Fusion көмегімен бірдей орындалады. Алайда, ASP және Cold Fusion - дан айырмашылығы, PHP ашық бастапқы өнім болып табылады және платформалық тәуелсіз болып табылады. PHP Windows NT және Unix-тің көптеген нұсқаларында жұмыс істейді. Ол Apache - дегі модуль ретінде жіберіледі. Егер жіберу Apache модулі түрінде болса, PHP оңай және тез жұмыс істейді. Бұл жағдайда процесті құруға байланысты қосымша шығындар болмайды. Осылайша, нәтиже тез шығады және mod _perl орнатудың қажеті болмайды, бұл сервердегі сақтау шығындарын азайтады.
Құжат бетіндегі әртүрлі операциялардан басқа, сіз PHP көмегімен HTTP тақырыптарын құра аласыз және HTTP орната аласыз. Аутентификацияны басқару арқылы пайдаланушыны басқа бетке бағыттауға болады. РНР берілген Қорға кіру үшін үлкен мүмкіндіктер ашады. Бұл сізге XML-де PDF құжаттарын, грамматикалық талдауды жасауға мүмкіндік береді.
PHP операторлары веб-беттерді сіздің парағыңызға орналастырады, сондықтан арнайы ортада іске асырудың қажеті жоқ. Сіз PHP код блогын сіз ?php бастар ? тегпен аяқтайсыз. Осы тегтердің арасындағы барлық нәрсе PHP коды ретінде түсіндіріледі. PHP тілінің синтаксисі Си және Perl синтаксисіне ұқсас, оларды қолданар алдында айнымалыларды жарияламау керек. Хэмтер массивтерімен оңай жүзеге асырылады. Apache жасалған жағдайда PHP ең жылдам жұмыс істейді. PHP веб-сайтында оны Microsoft iOS және Netscape Enterprise Server орналастыру тәртібі бар. Егер сізде PHP орнатуға арналған бағдарламалық жасақтаманың көшірмесі болмаса, оны ресми веб - сайттан алуға болады. Онда сіз РНР мен қызметтің барлық ерекшеліктерін көрсететін түсіндірілген нұсқаулықты таба аласыз.
Соңғы он бес жыл Интернеттің керемет дамуын және адамдар арасындағы қарым-қатынастың жаңа әдістерін белгіледі. Бұл құбылыстың алдыңғы аймақтарына (WWW) World Wide Webде қатысты.
PHP тарихы 1995 жылдан басталады, сол кезде тәуелсіз бағдарламашы (Rasmus Lerdorf ) Расмус Лердорф PerlCGI сценарийін веб-сайтта оқыған келушілерді санау үшін жазды. Оның сценарийі екі мәселені шешті: келушінің деректерін тіркеу және веб-параққа кірушілердің санын шығару. WWW-дің дамуы енді басталды, бұл мәселелерді шешудің арнайы құралдары болған жоқ, сондықтан авторға көптеген сұрақтар қойылды. Lerdorf (PHP ) өзінің жеке үй беті немесе (гипермәтіндік процессор) Hypertext Processor деп аталатын құралдар жинағын тарата бастады.
Лердорфтың құралының шулы жетістігі PHP кеңейтімдерін өңдеуге әкелді. Кеңейтімдердің бірі HTML формасына енгізілген деректерді символдық айнымалыларға айналдырды, бұл оларды басқа жүйелерге шығаруға мүмкіндік берді. Осы мақсатқа жету үшін Лердорф енді Perl-ден Cи-ге ауысуды шешті, сол кездегі РНР құралдарының кеңеюі 2.0-ші Рнр немесе (жеке үй беті формасының интерпретаторы ) PHP-Fini пайда болуына әкелді. Әлемнің түкпір-түкпірінен келген бағдарламашылар 2.0 нұсқасын жақсартуға қатысты. PHP-дің жаңа нұсқасы өте танымал болды және жақында негізгі даму тобы таңдалды. Олар HTML-ге бағдарламалық кодты енгізудің бастапқы тұжырымдамасын тікелей сақтап, PHP-нің 3.0-ші нұсқасына әкелген лексикалық талдау механизмін қайта жазды. РНР 4 2000 жылы осы қозғалыста жұмысшы ретінде жарық көрді.
PHP 4-тің өндірісті ұлғайтуға қосымша мүмкіндіктері үлкен болды. PHP 4 шығарумен ол интернет доменінің 20 пайызынан астамын қолдана бастады.
2000-2004 жылдар аралығында 4 нұсқаны жеңілдету бойынша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.