Тың игеру қарсаңында республиканың ауыл шаруашылығы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

КУРСТЫҚ жұмыс

Тақырыбы: Тың және тыңайған жерлерді игеру және олардың нәтижесі жөнінде

Мамандығы: И(о)-19К

Орындаған: Гулметов М.Ж

Ғылыми жетекші: Бимаканова З.Ш

2021 жыл

Мақсаты: Ауыл шаруашылығын интенсивті дамыту мақсатында қабылданған тың саясатының тарихи салдарын анықтау

Міндеті: Тың игерудің нәтижелері мен салдарын саралау

Өзектілігі: Тың және тыңайған жерлерді игеру

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1. Тың игеру қарсаңында республиканың ауыл шаруашылығы ... ... ... ...5
1.1. Тың жерлерді жаппай игеру бойынша КОКП курсы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ..5
2. Тың игеру-бүкіл халықтық іс ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2.1. Тың игерудегі совхоздар мен колхоздардың рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2.2. Тың игерушілердің алғашқы жетістіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
3. Тың және тыңайған жерлерді игерудің салдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..20

КІРІСПЕ
Әр елдің шежіресінде дәуірлік сипаттағы оқиғалар бар. Тың жерлерді игеру Қазақстан мен бұрынғы Одақтың басқа да тәуелсіз мемлекеттері үшін осындай оқиға болды. Бұл, тіпті қазіргі ғарыштық стандарттар бойынша, үлкен жоба басталған кезде, КСРО сияқты супер держава, оның игілігі үшін және оның атынан бәрі жасалды, оған түскен катаклизмдерден аман қалмайды және ыдырайды деп ешкім болжай алмады. Барлығы үшін басты бағаны осы идеяға және осы елге жанқиярлықпен жұмыс істеген, оның жарқын болашағына сенетін, көптеген қиындықтар мен қиыншылықтарды жеңіп, оларға өмір берген аз нәрсеге шын жүректен қуанатын адамдар кірді.
Маркс пен Энгельс жер шарында өлі капиталмен жатқан пайдаланылмайтын жерлердің үлкен қоры бар деген идеяны бірнеше рет айтқан. Басқа ешбір елде құнарлы жер учаскелерін Экономикалық пайдалану мәселесі Кеңес Одағындағыдай өткір болған жоқ және тұра алмады. Ленин атап өткендей, КСРО өзінің шетіндегі бос және қол жетімді жерлердің көптігіне байланысты егіншілікті дамыту үшін салыстырмалы түрде тиімді жағдайда (бұл КСРО-ның Азия және Еуропалық бөліктерінің шетін білдіреді). ГОЭЛРО жоспары (бір кездері Ленин жасаған) елдің жер ресурстарын игеру проблемасының үлкен маңызы туралы айтты. Оның бір бөлімінде электрлендіру жоспары бойынша Солтүстік-Шығыс Қазақстанның, сондай-ақ Батыс Сібір мен Түркістанның ең бай жер массивтерін игеру қарастырылатыны көрсетілген. Петроград жұмысшыларының тобы Шығыс Қазақстанның қоныстанбаған жерлерінде егіншілік коммуналарын құру туралы шешім қабылдаған сәтті алғашқы тәжірибе деп санауға болады. Жергілікті билік оларға ыңғайлы жер учаскелерін бөлді. Мұндай коммуналарды елдің басқа аудандарында (мысалы, Сібірде-20 -- ға жуық, Алтайда-3-ке жуық) жұмысшы-қоныс аударушылар ұйымдастырды.

1. Тың игеру қарсаңында республиканың ауыл шаруашылығы
1.1. Тың жерлерді жаппай игеру бойынша КОКП курсы
Коммунистік партияның басшылығымен кеңес халқы Ауыл шаруашылығын көтеру үшін күресті жалғастырды. 1953 жылға қарай елдегі егіс алаңы 1950 жылға қарағанда 10,9 млн.га - ға, ұлғайды, бірақ ауыл шаруашылығының даму қарқыны әлі де төмен болды. Ауылшаруашылық өнімдерін Мемлекеттік сатып алу деңгейі өте жоғары болмады. Қазақстанның ауыл шаруашылығындағы жағдайы да жақсы болған жоқ. Егістік және мал шаруашылығы өнімдерін өндіру деңгейі Кеңес мемлекетінің талаптарына сәйкес келмеді. Төмен дайындау бағасы көптеген ауыл шаруашылығы емес өнімдерін туғызды, оларды өндіру әрқашан шығын болды. Ауыл шаруашылығы өндірісінің артта қалуы жергілікті партия және кеңес органдарының басшылығындағы кемшіліктерге де байланысты болды. Социалистік ауыл шаруашылығының мүмкіндіктері Қазақ КСР-де қанағаттанарлықсыз пайдаланылды, мұнда астық өнімділігі төмен болып қала берді. Тіпті ауа-райы қолайлы жылдары республика тек 100-150 миллион фунт (шамамен 1,6-2,4 миллион тонна) нан өндірді. Сонымен бірге, ол егістік құнарлы жерлердің үлкен массивтеріне ие болды, әсіресе солтүстік және солтүстік-батыс аймақтарда, олар іс жүзінде қолданылмаған.
Ауыл шаруашылығының бұл жағдайы бүкіл елдегі осы маңызды саладағы жағдайды көрсетті, ол КОКП ОК-нің қыркүйек (1953) Пленумында ашық айтылды.
Коммунистік партия мен Кеңес үкіметінің алдында өмірлік маңызды міндет тұрды, халықтың азық-түлікке, өнеркәсіпте ауыл шаруашылық шикізатына деген өсіп келе жатқан қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ауыл шаруашылығының күрт өсу проблемасын ең қысқа мерзімде шешу болатын.
КОКП ОК қыркүйек (1953 ж.) Пленумы ауыл шаруашылығын одан әрі дамыту шаралары туралы мәселені талқылады. Пленум оны дамытудың ауқымды бағдарламасын айқындады.
Коммунистік партия бірқатар ірі әлеуметтік-экономикалық шараларды белгіледі. Олардың ішіндегі ең маңыздылары: ауылшаруашылық еңбеккерлерінің егіншілік пен мал шаруашылығы өнімдерін өндіруді ұлғайтуға материалдық қызығушылық қағидаттарын қалпына келтіру, колхоздарды, МТС пен совхоздарды білікті мамандар мен ауылшаруашылық механизаторларының кадрларымен нығайту, барлық ауылшаруашылық процестерін механикаландыру деңгейін арттыру, ауыл шаруашылығына күрделі салымдарды едәуір арттыру, колхоздар мен совхоздарға ауылшаруашылық өндірісін жоспарлауда үлкен құқықтар мен бастамалар беру. Ауылшаруашылық өнімдерін сатып алу және сатып алу бағалары қайта қаралып, айтарлықтай өсті.
КОКП ОК қыркүйек Пленумы әзірлеген Ауыл шаруашылығын дамыту бағдарламасы Республикалық партия ұйымы мен Қазақстанның барлық еңбекшілерінің ыстық ықыласы мен қолдауын тапты. Колхозшылар мен совхоз қызметкерлерінің еңбек белсенділігі артты. Көптеген қала тұрғындары, әсіресе ауыл шаруашылығының бұрынғы қызметкерлері - мамандар мен механизаторлар түрлі себептермен өнеркәсіпке, көлікке, құрылысқа жұмысқа ауысып, ауылға оралуға ниет білдірді. 1953 жылдың соңына қарай өнеркәсіптен және халық шаруашылығының басқа да салаларынан 2536 механизатор - тракторшы мен комбайнер, 4905 маман - агроном, инженер, зоотехник, ветдәрігер және т.б. жұмысқа көшті, сонымен қатар РСФСР-ден Қазақстанға жүздеген инженерлер келді. Өнеркәсіп кәсіпорындарының ұжымдары ауыл шаруашылығы техникасын шығаруды кеңейтті. 1953 жылдың төртінші тоқсанында өнеркәсіп ауыл шаруашылығына 42 мыңға жуық трактор, 11 мыңнан астам астық комбайнерлерін, 22 мыңнан астам трактор сепкіштерін, мыңдаған трактор шөп шабатын орындарды және басқа да көптеген ауыл шаруашылығы машиналары мен құралдарын жеткізді.
КОКП ОК Қазақстандағы ауыл шаруашылығының артта қалуын жоюға республикалық партия ұйымына көмектесіп, республикалық партия ұйымын тәжірибелі кадрлармен нығайтты.
1954 жылғы ақпанда Қазақстан Компартиясының VII съезі өтті. Ол ауыл шаруашылығындағы жағдайды егжей-тегжейлі талқылап, астық өндірісін айтарлықтай ұлғайту міндетін қойды. Съезд сондай-ақ мал шаруашылығын дамыту жоспарларын орындаудың жалпы мемлекеттік маңыздылығын атап өтті.
1954 жылғы 23 ақпан - 2 наурыз аралығында КОКП ОК пленумы өтті. Ол "елдегі астық өндірісін одан әрі ұлғайту және Тың және тыңайған жерлерді игеру туралы"мәселені қарады. Пленум Қазақстан, Сібір, Орал, Еділ бойы, Солтүстік Кавказ үшін нақты міндеттерді айқындады: тың және тыңайған жерлерді игеру есебінен 1954-1955 жылдары дәнді дақылдар егісін кемінде 13 млн.га кеңейту және 1955 жылы осы жерлерден 1100-1200 млн. пұт астық, оның ішінде 800-900 млн. пұт тауарлық астық алу. Елде ауыл шаруашылығының күрт өсуі, оның өндіргіш күштерінің жан-жақты дамуы үшін бүкілхалықтық қозғалыс басталды.
Коммунистік партия мен Кеңес үкіметінің тың жерлерді игеру бағыты жалпыға бірдей мойындалды және күшті еңбек өсуіне себеп болды.
Ең жауапты кезеңде - тың игеру басталды-республиканың партиялық ұйымын л.и. Брежнев басқарды. Тың игеру жолындағы күреске Қазақстанның еңбеккерлері белсене кірісті. ... Қазақтар тұтастай алғанда, басым көпшілігінде, - деп жазды Л.И. Брежнев "тың" кітабында, - партияның қауырсын шөпті далаларды жырту туралы шешімін зор ынтамен және мақұлдаумен қарсы алды. Бірақ жергілікті тұрғындардың тың жерлерді игеруге белсенді қатысуы үшін батылдық пен даналық жеткілікті болды. Қазақ халқы Тарих биігінен көрінді және бүкіл елдің қажеттіліктерін түсіне отырып, өзінің революциялық, интернационалдық ерекшеліктерін көрсетті".
1954 жылдың 10 тамызына қарай елімізде тың жерлерді қалпына келтіру бойынша белгіленген тапсырма орындалды: 13,4 млн.га жаңа жерлер жыртылды, немесе жоспардың 103,2%, соның ішінде Қазақстанда 6,5 млн. га астам тың жерлер болды.
Бұл алғашқы жетістіктер ауыл шаруашылығын одан әрі дамыту үшін колхоздар, МТС және совхоздардағы үлкен резервтердің куәсі болды. Осы мүмкіндіктерге қарай, сондай-ақ Тың жерлерді жаппай игерудің алғашқы тәжірибесін және еңбекшілердің жоғары шығармашылық белсенділігін ескере отырып, КОКП ОК мен КСРО Министрлер кеңесі 1954 жылғы 13 тамызда "астық өндірісін ұлғайту үшін Тың жерлерді одан әрі игеру туралы"қаулы қабылдады. Онда 1956 жылы тың жерлердегі дәнді дақылдар егістігіне арналған алаңдарды 28-30 млн. га дейін жеткізу міндеті қойылды.
Осындай ауқымды бағдарламаны жедел қарқынмен жүзеге асыру қуатты материалдық-техникалық базамен, бүкіл Кеңес халқының жоғары санасы мен шығармашылық белсенділігімен қамтамасыз етілді.
Коммунистік партияның Ауыл шаруашылығын жан-жақты өркендету бағытын жүзеге асыруда Қазақстанға үлкен орын берілді. Мұнда ұтымды пайдалану қажет болатын орасан зор Жер ресурстары болды. Алайда Қазақстандағы құнарлы тың жерлердің негізгі бөлігі шалғай және тұрғындары аз жерлерде болды. Сонымен қатар, тың шаруашылықтарды жасақтау үшін адами ресурстар жетіспеді. Тыңда кадрлар қалыптастырудың басты көзі елдің басқа аудандарынан адамдарды тарту болды.
Тың жерлерді тез игеру мақсатында адамдардың Ауыл шаруашылығын одан әрі өркендетуге материалдық қызығушылығын ынталандыратын бірқатар ұйымдастырушылық шаралар өткізілді. Тың игеру тың игерушілер үшін айтарлықтай жеңілдіктермен қолдау тапты, сондай-ақ өндірістік жоспарларды, еңбек сіңірген жылдары үшін үстемақыны орындаған совхоз жұмысшыларына елеулі сыйақылар алуға мүмкіндік туды. Тың игерушілер қоныстану орнына шыққан жерлерден мүлікпен тегін жол жүру, отбасы басшысына 500-1000 рубль және отбасының әр мүшесіне 150-200 рубль мөлшерінде біржолғы ақшалай көмекпен қамтамасыз етілді. 10 жылға 10 000 рубль мөлшерінде үй салуға несие (оның 35% - ын мемлекет өз мойнына алды), мал сатып алуға 1500-2000 рубль несие, 150 килограмм астық немесе ұн мөлшерінде азық-түлік несиесі, 2 жылдан 5 жылға дейін ауылшаруашылық салығынан босату. Осылайша, 1954-1959 жылдары Қазақстанның тың жерлерін игеруге шамамен 20 млрд. Рубль қаржы бөлінді.

2. Тың игеру-бүкілхалықтық іс
2.1. Тың игерудегі совхоздар мен колхоздардың рөлі
Партия шешімі еңбекшілер арасында кең қолдау тапты. Құнды бастама Бүкілодақтық Ленин Коммунистік Жастар Одағына тиесілі болды. БЛКЖО ОК және жергілікті комсомол комитеттері комсомол мүшелері мен жастар арасынан еріктілерді іріктеуді ұйымдастырып, оларды совхоздар мен МТС-қа жіберді. Мәскеу облысының комсомолдары 1954 жылы 22 ақпанда тың игеру аудандарына кетіп: "деп жазды... біз, өнеркәсіптік кәсіпорындардың жас жұмысшылары, жаңа жерлерге кететін Мәскеу облысының мамандары мен механизаторлары, біз жас механизаторлар мен ауылшаруашылық мамандарына, өнеркәсіптік кәсіпорындар мен совхоздардың жұмысшыларына, барлық комсомолдарға, ұлдар мен қыздарға: - біздің жұмысымыздың қатарына қосылыңыз! Тың жерлерге барыңыз!.
Ел жастары бұл үндеуге қызу жауап берді. 1954 жылы 28 Ақпанда комсомолдық жолдамамен Қостанайға Украинадан жас патриоттардың алғашқы жасағы келді. 1954 жылдың наурыз айында РСФСР, Украин КСР және басқа да одақтас республикалардан Қазақстан тыңына 14240 комсомол мүшелері мен жастар келді.
Тың жерлерді игерудегі Патриоттық қозғалыс Қазақстанның жастарын да қамтыды. Республика комсомолы наурыздың бірінші жартысында тың зауыттары мен МТС-на 9 656 Жас патриот жіберді, оның ішінде 2,4 мың алматылықтар бар. Ақмола облысы "Мариновский" совхозы комсомолдарының шақыруы бойынша 1954 жылдың күзінде тыңға 60 000-ға жуық жас әйелдер мен қыздар келді.
1954 жылы Қазақстан совхоздарына 48,9 мың адам келді, олар үшін МТС жанында механизаторларды дайындау курстары құрылды. Сонымен қатар, ауыл шаруашылығын механикаландыру училищелері республиканың совхоздары мен МТС-на 50,8 мың жас механизаторлар жіберді.
Кеңес әскерінен Әскерден шығарылған жауынгерлер Қазақстанның тың жерлеріне аттанды. Олар Көкшетау, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды және басқа да облыстарда кеңшарлар құрды.
Сонымен қатар, колхозшылардың отбасылары, Украина, Беларусь және басқа да одақтас республикалардың өнеркәсіптік кәсіпорындары мен мекемелерінің қызметкерлері Қазақстанның тың жеріне қоныс аударды. 1954-1955 жылдар ішінде мұнда 20 мың отбасы келді. Алғашқы күннен бастап тың жер адамдарды интернационалдық тәрбиелеу және еңбекке шынығу мектебіне айналды.
Партия республиканың жаңа совхоздарына Директорлар, бас агрономдар, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.