Математикадан сыныптан тыс жұмыстардың түрлері
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Математика және ақпараттық технологиялар факультеті
Математиканы және информатиканы оқыту әдістемесі кафедрасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Математика пәнінен викториналарды ұйымдастыру
(7-8-сыныптар)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған: Мии-419 топ студенті Темирбулатова Р.Ж.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тексерген:Ахманова Д.М.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарағанды, 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
I.НЕГІЗГІ МЕКТЕПТЕГІ МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТЫҢ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Математикадан сыныптан тыс жұмыстың жалпы сипаттамасы
1.2. Математикадан сыныптан тыс жұмыстардың түрлері
II.МЕКТЕПТЕ МАТЕМАТИКАДАН ВИКТОРИНАЛЫҚ ӘДІСТЕРДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТИІМДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ БОЙЫНША ЗЕРТТЕУ-ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЖҰМЫС
2.1.Математикадан викторина танымдық қызығушылықты қалыптастыру
2.2 Эксперименттік зерттеу нәтижелері
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Математика интеллект, ойлау, есте сақтау және логиканы дамытатын оқу пәні ретінде танылады. Оқушылардың математика сабақтарында алған білімдері, біліктері мен дағдылары оқу-тәрбие процесінің ажырамас бөлігі болып табылатын жақсы ұйымдастырылған сыныптан тыс жұмыста дамиды, кеңейеді, тереңдейді, практикалық қолданыс табады.
Негізгі мектепте математиканы оқытуда осы бағыттағы сыныптан тыс жұмыстар үлкен рөл атқарады. Математикадан сыныптан тыс жұмыс баланың қабілеттері мен жеке басын қалыптастырады және дамытады. Сыныптан тыс жұмыстар кезінде оқушылардың үнемі өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жүзеге асыру қажеттілігі қалыптасады.
Сыныптан тыс жұмыс дегеніміз-сабақтан тыс уақытта барлық студенттермен міндетті, жүйелі сабақтар емес, бағдарламада олқылықтары бар немесе математиканы оқуға қызығушылық танытатын балалармен. Математикалық мектептер, факультативтік сабақтар, математикалық мерекелер және үйірмелер өздерінің оқу қызығушылықтарының негізгі шеңберін анықтаған оқушылардың математикалық білімдерін тереңдетуге арналған. Математик мамандарға деген қажеттілік өте жоғары екенін ескере отырып, мектепте тиісті қызығушылықты қалыптастыру қажет.
Демек, математикадан викториналар оқу процесінде маңызды рөл атқарады және математиканы тереңдетіп оқытудың алғашқы кезеңі болуы мүмкін және математикадан элективті таңдауға, математика мектебіне түсуге, қызығушылық танытқан материалды тәуелсіз зерттеуге әкелуі мүмкін. Мұның бәрі "Негізгі мектептегі математикадан сыныптан тыс жұмыс"курстық жұмысының тақырыбын таңдауға ықпал етті
Курстық жұмыстың мақсаты: сыныптан тыс жұмыстың баланың білім сапасына және математиканы оқытудағы жетістіктеріне әсерін анықтау.
Курстық жұмыстың зерттеу нысаны: Негізгі мектепте математикадан сыныптан тыс жұмыс.
Курстық жұмыстың міндеттері:
1. Негізгі мектепте математикадан сыныптан тыс жұмыстың мәнін ашу.
2. Математикадан сыныптан тыс жұмыстың түрлері мен формаларын анықтаңыз.
3. Бағдарламалық материалды оқуда басқалардан артта қалған оқушыларды дайындаудағы сыныптан тыс жұмыстың рөлін анықтаңыз.
4. Математиканы оқуға деген қызығушылығы мен қабілетін арттыратын оқушыларды дайындаудағы сыныптан тыс жұмыстың рөлін анықтау
5. Математикадан сыныптан тыс жұмыстың оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыруға әсерін зерттеу;
6. Математиканы оқытуда сыныптан тыс жұмыстардың оқушылардың білім сапасы әсерінің тиімділігін эксперименталды түрде тексеріңіз.
Курстық жұмыстың зерттеу гипотезасы: зерттеу жүйелі және мақсатты сыныптан тыс жұмыстар оқушылардың математикаға деген білім сапасын арттыруға және оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытуға ықпал етеді деген болжамға негізделген.
Қойылған мақсатқа жету, міндеттерді шешу үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды:
- психологиялық, педагогикалық, теориялық әдебиеттерді талдау, бұл зерттеу мәселесі бойынша ғылыми материалдарды анықтауға, жүйелеуге және қорытындылауға мүмкіндік берді;
- бақылау;
- әңгіме;
- педагогикалық эксперимент, бұл сыныптан тыс жұмыстың осы пәнді оқыту нәтижесіне әсерін талдауға мүмкіндік берді.
I. НЕГІЗГІ МЕКТЕПТЕГІ МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТЫҢ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Математикадан сыныптан тыс жұмыстың жалпы сипаттамасы
Сыныптан тыс жұмыс - бұл мұғалімнің сабақтан тыс уақытта оқушылардың әр түрлі іс-әрекеттерін қолдануы, бұл баланың жеке басының дамуына қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді.
Сыныптан тыс жұмыстар әр түрлі іс-шаралар жиынтығынан тұрады және баланың тәрбиесіне кеңінен әсер етеді.
Математикадан сыныптан тыс жұмыстарды қолданудың негізгі мақсаттарының бірі-оқушылардың математикаға деген қызығушылығын дамыту, студенттерді элективті сабақтарға тарту. Оқушылардың өз күштерін, математикалық қабілеттерін, стандартты емес есептерді шеше алатындығын тексеруге деген үлкен ықыласы бар.
Математикадан сыныптан тыс жұмыс оқушылардың стандартты емес ойлауын, қызығушылығын және "Математика"пәніне бейімділігін анықтауға көмектеседі. Мұның бәрі маңызды, өйткені ол олимпиадаларға қатысу үшін көбірек кадрлар даярлау туралы мәселені шешуге көмектеседі.
Тәрбие процесін басқару-бұл баланың табиғатына тән қабілеттерін қолдау және дамыту ғана емес, сонымен қатар оны дұрыс бағытқа бағыттау, өз қабілеттерін өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жүзеге асыру қажеттілігін дамыту.
Сабақтан тыс іс-шаралар баланың жеке қабілеттерін ашады, оларды сабақта әрдайым қарастыруға болмайды. Сабақтан тыс сабақтарды оқушылардың бағдарламалық материал саласындағы білімін тереңдету, олардың логикалық ойлауын, кеңістіктік қиялын, зерттеу дағдыларын, тапқырлығын дамыту, дұрыс математикалық сөйлеуді дамыту, математикалық әдебиетке деген талғамын қалыптастыру үшін табысты пайдалануға болады.
Сыныптан тыс жұмыстар мектеп алдында тұрған тәрбиелік міндеттерді шешуге үлкен мүмкіндіктер туғызады. Үйірмедегі жұмыс, математикалық кешті дайындау және басқа да бірлескен жұмыс түрлері балалардың ұжымшылдық сезімін тәрбиелеуге ықпал етеді.
Оқушылармен сабақтан тыс іс-шаралар мұғалімнің өзіне де үлкен пайда әкеледі. Сыныптан тыс жұмыстарды сәтті орындау үшін мұғалім математика туралы білімдерін үнемі кеңейтіп, математика ғылымының жаңалықтарын қадағалап отыруы керек. Бұл оның сабақтарының сапасына жағымды әсер етеді. Әрбір мұғалімнің оқушылармен жақындасуы маңызды, ал жақсы жолға қойылған сыныптан тыс жұмыстар әдетте мұндай жақындасуға ықпал етеді.
Математикадан сыныптан тыс жұмыс оқу процесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Ол оқушылардың жеке қабілеттерін ашуға, бағдарламалық материал саласындағы оқушылардың білімін тереңдетуге, олардың логикалық ойлауын, қиялын, логикасы мен ұжымшылдық сезімін дамытуға бағытталған.Сабақ барысында мұғалім әрдайым математикадан барлық білімді жеткілікті түрде бере алмайды, қойылған мақсаттарды жүзеге асыра алмайды. Математикадан сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыра отырып, оқу сабақтарының белгіленген сағаттарының шеңберінен шығуға тура келеді.
Сыныптан тыс жұмыс -- бұл сынып (сынып ұжымы) оқушыларының сабақтан тыс (сабақтан кейін) сабақтан тыс уақытта, педагогтың (сынып тәрбиешісі, сынып жетекшісі, куратордың) басшылығымен және бірлесіп жүзеге асыратын қызметі.
Сыныптан тыс жұмыс оқу үрдісімен тығыз байланысты. Сабақтар математика сабақтарында қызығушылығын дамытады өзіне мәніне ықпал ете отырып, кең мүмкіндіктеріне құру кезінде сыныптан тыс жұмыс, сыныптан тыс сабақ мүмкіндік береді қолдануға игерілген дағдылары мен білімдерін сабақтарында ұлғайтады және тереңдетеді, және алған білімдерін оқу процесінде толтырады, білімдеріндегі кемшіліктерді арттыра отырып, қызығушылығын оқытылатын пән. Алайда, сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру барысында оқу жұмысын қайталамау керектігін де түсіну керек.
Бастауыш мектеп математикасы бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың негізгі мақсаттары:
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Математика бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруға оқушылар мен мұғалімдердің қызығушылық дәрежесін анықтау;
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әр түрлі жас топтарындағы білім алушылардың қызығушылықтарының сәйкес келу дәрежесін анықтау;
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бастауыш сыныптарда математикадан сыныптан тыс жұмыстың маңыздылық дәрежесін анықтау;
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Осы саладағы жұмыс бағытын анықтау.
Сыныптан тыс жұмыстарды білімінде олқылықтары бар студенттердің сабақтары үшін қарастырылған міндеттердің ерекше түрімен араластыруға болмайды. Математикадан сыныптан тыс жұмыста студенттерді жаппай даярлау қажеттілігі қазіргі қоғамның мектептен жан-жақты дамыған кадрлар мен тәуелсіз өмірге дайындалған түлекті күтуіне байланысты.
Математикадан сыныптан тыс жұмыс келесі мәселелерді шешуге арналған:
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың математика пәніне тұрақты қызығушылығын ынталандыру және дамыту;
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларға шығармашылық және зерттеу жұмысының дағдыларын үйрету;
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Математикадан практикалық жұмыс дағдыларын дамыту;
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларды математикалық ойлау мәдениетіне тәрбиелеу;
5. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың математиканың техникадағы, тұрмыстағы және т. б. практикалық маңызы туралы білімдерін кеңейту;
6. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құру актив тобының бастамасын көмек мұғалімге ұйымдастыру кезінде сабақтар;
7. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларды ұжымшылдық сезіміне және топпен, жұппен, өз бетінше жұмыс істей білуге тәрбиелеу;
8. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Балаларды ойын-сауық тапсырмаларына тарту, бұл оқушылардың тәртібін жақсартуға ықпал етеді.
Сыныптан тыс жұмыстарда, сондай-ақ сыныпта, негізгі дидактикалық принциптерді сақтау қажет:
1. Ғылымилық;
2. Оқушылардың санасы мен белсенділігі;
3. Көрнекілік;
4. Жүзеге асырылуы тиіс және жеке көзқарас;
5. Мақсаттылық;
6. Қоғамдық бағыттағы;
7. Құндылықтар мен құндылық қатынастарына бағдарлау;
8. Ұжымдағы тұлғаны тәрбиелеу;
9. Сабақтастық, жүйелілік және жүйелілік;
10. Талаптардың бірлігі және тәрбиеленушінің жеке басына құрмет;
11. Тәрбиелік әсердің бірлігі;
12.Еріктілік;
13.Оңтайландыру;
14.Білім алушының қызметін ынталандыру және жандандыру;
15. Ынталандыру.
Айта кету керек, орталық орын пәнге деген қызығушылықты арттыруға және оқушылардың математикалық қабілеттерін дамытуға бағытталған іс-шараларға жатады, бұл сабақтан тыс сабақтардың әртүрлі формаларын қамтамасыз етеді. Математикадағы ұйымдастырушылық формалар оқу процесінің міндеттерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді, оның түпкі мақсаты әр оқушының зияткерлік және физикалық тұрғыдан жан-жақты дамуы болып табылады.
Ұйым үш кезеңде өтеді. Бірінші, дайындық кезеңінде, қажет:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қызықтыру, білім алушылардың внеурочными сабақтар;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұқаралық іс-шараларға және жеке жарыстарға қатысуға тарту;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қиындықтарды жеңуге көмектесу;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қосымша сабақтарға және өздігінен білім алуға қызығушылықты сақтау.
Екінші кезең мыналарды қамтиды:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әрбір білім алушының болашақта жеке жетістіктері үшін база құру;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Білім алушыларға әлеуметтік, практикалық және тұлғалық;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сыныптан тыс сабақтардың маңыздылығы;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сыныптан тыс іс-шараларға қатысудың оң мотивациясын қалыптастыруды жалғастыру.
Ұжымдық және топтық қызмет-тұрақты оң уәждемені қалыптастыру үшін маңызды шарт. Сондай-ақ, әр баланың өзін оқу процесінің субъектісі ретінде сезінуі және бұл процесс, мақсаттар мен міндеттер оның жеке мақсаттары екенін, оның осы процесте белсенді және маңызды рөл атқаратынын түсінуі маңызды.
Соңғы соңғы кезеңде қажет:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Диагностика және рефлексия жүргізу;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың сыныптан тыс сабақтарға қатысу рейтингін жасау;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ең белсенді қатысушыларды қорытындылау және ынталандыру.
Осылайша, математикадан сыныптан тыс жұмыс сабақ әрекетін қайталамай, оның дидактикалық принциптеріне сәйкес ұйымдастырылады. Ұйымдастыру кезінде сыныптан тыс жұмыстарды дайындау кезеңдері және оның негізгі талаптары ескерілуі керек.
Сыныптан тыс жұмыстың басты мақсаттарының бірі-оқушылардың математика курсы бойынша білімі мен дағдыларындағы олқылықтардың алдын алу.
Артта қалған оқушылармен сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу кезінде келесі ережелерді ескеру қажет:
1. Математика сабақтарын артта қалған шағын топтармен өткізген жөн (әрқайсысы 3-4 адамнан);
2. Бұл сабақтарды мүмкіндігінше жекелендіру керек (мысалы, осындай студенттердің әрқайсысына алдын-ала дайындалған жеке тапсырманы ұсыну және оны орындау барысында әрқайсысына нақты көмек көрсету).
3. Мектептегі артта қалған сабақтар аптасына бір реттен жиі емес, сабақтың бұл түрін жеке жоспарға сәйкес оқушылардың үй жұмысымен үйлестірген жөн.
4. Математиканың осы немесе басқа бөлімін қосымша сабақтарда қайта зерттегеннен кейін тақырып бойынша баға қою арқылы қорытынды бақылау жүргізу қажет.
5. Математикадағы қосымша сабақтар, әдетте, оқу сипатына ие болуы керек; сабақтарды өткізу кезінде тәуелсіз немесе тесттің тиісті нұсқаларын қолдану пайдалы.
6. Мұғалім математиканы оқу кезінде жеке оқушылардың артта қалу себептерін үнемі талдап, белгілі бір тақырыпты оқу кезінде студенттер жіберген типтік қателіктерді зерттеуі керек. Бұл қосымша математика сабақтарын тиімдірек етеді.
Математиканы оқытудың тиімділігін арттыру қажет болған жағдайда артта қалушылармен қосымша оқу жұмысының мәнін төмендетуге әкелуі керек. Идеал жағдайда сыныптан тыс жұмыстың бірінші түрі айқын жеке сипатқа ие болуы керек және ерекше жағдайларда ғана көрінуі керек (мысалы, оқушының ұзаққа созылған ауруы жағдайында, басқа типтегі мектептен ауысу және т.б.). Алайда, қазіргі уақытта бұл жұмыс математика мұғалімінің назарын қажет етеді. Осы жұмыстың негізгі бағыттары:
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бағдарламалық материал бойынша білімді дамыту және тереңдету;
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оларға зерттеу жұмысының дағдыларын үйрету;
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
математикалық ойлау мәдениетін тәрбиелеу;
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
математиканы практикалық қолдану туралы идеяларды дамыту.
Математиканы оқуға үлкен қызығушылық танытатын студенттермен сабақтың мақсаттары:
1. Оқушылардың "Математика"пәніне қызығушылығын анықтау және дамыту.
2. Бағдарлама бойынша материал балаларының білімін кеңейту және тереңдету.
3. Оқушылардың математикалық қабілеттерін дамыту .
4. Математикалық логика мен ойлау мәдениетін тәрбиелеу.
5. Оқушыларды оқу әдебиетімен оқуға өз бетінше шығармашылық көзқарас табуға үйрету.
6. Оқушыларды ұжымда жұмыс істей білуге тәрбиелеу және жеке жұмысты ұжыммен байланыстыру.
8. Математика мұғаліміне "Математика" курсын табысты оқытуды ұйымдастыруда көмек көрсететін актив құру (оқуда қалып қойған балалармен сабақ жүргізу, газеттер мен қабырға газеттерін шығару).
Осы мақсаттарды іске асыру ішінара сабақтарда жүзеге асырылады. Алайда, оқу уақыты мен бағдарламаның шеңберімен шектелген сынып процесінде мұны толық орындау мүмкін емес. Сондықтан, осы мақсаттардың түпкілікті және толық орындалуы математикадан сыныптан тыс сабақтарға беріледі.
1.2. Математикадан сыныптан тыс жұмыстардың түрлері
Математикадан сыныптан тыс жұмыстарды жіктеудің әртүрлі түрлері бар, олар көптеген педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерде егжей-тегжейлі сипатталған. Ю. М. Колягин математикадан сыныптан тыс жұмыстың үш түрін ажыратады:
1. Бағдарламалық материалды оқып-үйренуде басқалардан қалып қоятын оқушылармен жұмыс.
Осы типтегі студенттерді сыныптан тыс жұмыстарға енгізудің мақсаты-белгілі бір тақырып бойынша білімдегі олқылықтарды анықтау және жою. Егер мұндай жұмысқа қажеттілік болса, онда мұғалімнің сабақта жұмыс істеуі жеткіліксіз ұйымдастырылған деген тұжырым бар. Дегенмен, мұндай балалармен жұмыс жеке жүргізілуі керек және мұғалімнен жақсы дайындықты талап етеді.
2. Математикаға қызығушылық танытатын студенттермен жұмыс.
Математикадан сыныптан тыс жұмыстың осы түрінің мақсаттары:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқу бағдарламасы бойынша материал туралы білімді дамыту және жақсарту.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларды зерттеу жұмысына ынталандыру.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Стандартты емес ойлауды, математикалық сөйлеуді дамыту.
3. Математиканы оқуға деген қызығушылықты дамыту үшін студенттермен жұмыс.Оны мұғалім балалардың математикаға деген қызығушылығын ояту үшін өткізеді.
Сыныптан тыс жұмыстардың әртүрлі формалары қолданылады:
- математикалық үйірме;
- математика апталығы;
- математикалық кештер;
- ертеңгіліктер, түрлі жарыстар, ойындар;
- викториналар, конкурстар, командалық жарыстар;
- математика пәні бойынша мектеп олимпиадасы;
- мектеп және сынып математикалық баспа;
- математикалық экскурсиялар;
Сыныптан тыс жұмыстың әр түрі жоғарыда аталған белгілі бір мақсаттарды жүзеге асыратын білім беру процесінде орын алады.
Сыныптан тыс жұмыстардың барлық түрлері оқушылардың "Математика" пәніне қызығушылығын арттыруға ықпал етеді, оқушылардың жетістіктеріне тиімді әсер етеді: ойлау, логика, есте сақтау қабілеттерін дамытады; бағдарлама бойынша оқушылардың біліміндегі олқылықтарды жояды.
Математикадағы сыныптан тыс жұмыстарда математиканы оқуға деген қызығушылық пен қызығушылықтың дамуына ықпал ететін әртүрлі сабақтар қолданылады.
Сыныптан тыс жұмыстардың бір түрі-математикалық үйірме. Оның жұмысының ұйымдастырылуы, мазмұны мен әдістері әдістемелік әдебиеттерде жақсы ашылған.
Математикалық үйірме-сыныптан тыс сабақтардың ең тиімді және тиімді түрлерінің бірі. Әдетте мұғалім пән бойынша жақсы оқитын студенттер үшін үйірме сабақтарын ұйымдастырады. Бірақ мұғалім бағдарламаны оқуда қиындықтары бар студенттер де математикалық үйірмеге қатысуға ниет білдіре алатындығын есте ұстауы керек, мұғалім олардан бас тартпауы керек және осы кезеңдегі математиканы оқуға деген ынтаны нығайтуға және дамытуға тырысуы керек.
Математикалық үйірмені ұйымдастыру кезінде оқушыларды қызықтыру керек және үйірме сынып сабақтарының қайталануы болмайтындай, мақсаттарды нақты және нақты тұжырымдау және алдағы жұмыстың сипатын ашу қажет.
Үйірме сабақтарын әр сабаққа бір сағаттан бөліп, аптасына бір рет өткізу керек. Математикалық үйірмені өткізу үшін мұғалім үйірмеге қатысушыларды тартуы керек (оларға әртүрлі тапсырмалар беру: баяндама дайындау, тапсырмаларды таңдау және т. б.)
Сабақ барысында мұғалім мейірімді "атмосфера" жасауы керек, үйірме мүшелері тыныш, жайлы сезінуі керек, оның пікірі басқалар үшін маңызды екенін түсінуі керек.
Оқушылардың түрлі модельдер мен көрнекі құралдар жасауы. Білім сапасын жақсарту үшін математика пәнінің мұғалімі сабақтарда демонстрациялық материалды қолданады, сондықтан жұмыстың бұл түрі үлкен тәрбиелік мәнге ие.
Оқушылар оқу процесінде қолданылатын оқу құралдарын, модельдерді (мысалы, геометриялық материалдар) дербес дайындайды.
Математикадан факультативтік сабақтар.Факультативтік сабақтар білімді тереңдетеді және кеңейтеді, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытады, математикалық қабілеттерін дамытады, оқушылардың өз бетінше математика сабақтарына деген қызығушылығы мен талғамын оятады.
Математика бойынша факультативтік сабақтар 8-сыныптан бастап аптасына бір рет ұзақтығы 1 сағат мектепте өткізіледі.
Математикадан факультативті сабақтардың мазмұны мектептегі математиканың негізгі курсын оқумен қатар жүреді. Пән мен факультативті сабақтарды жүргізетін мұғалім бірдей болғаны жөн.
Оқушылар бұл сабақтарға ерікті түрде жазылады. Сабақтарда математиканы оқуда қиындықтары бар немесе мектепті басқа сабақ түрлерімен (мектептен тыс мекемелер) ұштастыратын балаларға көбірек көңіл бөлу керек.
Факультативтік курсты аяқтағаннан кейін оқушылар сынақты (бағалаумен) тапсырады, бұл туралы аттестатқа белгі қойылады. Математика пәнінің мұғалімі факультативтік сабақтардың сапасына толық жауап береді;
Студенттер факультативті сабақтарға қатысу кезінде сыныптан тыс жұмыстардың басқа түрлеріне қатыса алады.
Математика пәні бойынша олимпиадалар өткізу. Олимпиадалар математиканы оқыту деңгейіне үлкен әсер етеді. Олар оқушылардың математикалық білім деңгейін, математикалық логика мен ойлаудың даму деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Мектептегі математикалық олимпиадалар оқушылар арасында жарыс түрінде болады деп айтуға болады, өйткені олар бір оқушыны емес, мектептің барлық параллель сыныптарын қамтиды.
Мектептегі олимпиадалар оқушылардың математикаға деген қызығушылығын арттыру, олардың көкжиегін кеңейту, ең қабілетті оқушыларды анықтау мақсатында жылына бір рет өткізіледі.
Олимпиада үш турда өткізіледі: мектеп (жұмыстар сынып оқушылары арасында мектепте жазылады), қалалық (мектеп олимпиадасының жеңімпаздары басқа мектептердің өкілдерімен бәсекелеседі), облыстық (қалалық олимпиаданың жеңімпаздары басқа қалалардың өкілдерімен бәсекелеседі).
Мектеп олимпиадасының мақсаттары:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оқушылардың ой-өрісін кеңейту ; ;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оқушылардың математиканы оқуға деген қызығушылығын дамыту;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
аудандық олимпиадаларға қатысу үшін және олармен жеке жұмысты ұйымдастыру үшін математикадан білім көрсеткен балаларды анықтау.
Олимпиадаға қатысушылардың жұмыстарын құрастыру, тексеру және бағалау үшін қазылар алқасы құрылады, оның құрамына қазылар алқасының төрағасы мен мүшелері кіреді.
Математикалық экскурсиялар қызықты, сабақтан тыс жұмыстардың бір түрі. Бірақ ол мектепте өте сирек қолданылады. Экскурсия кезінде студент геометриялық фигуралардың өмірде қай жерде кездесетінін, сабақта оқыған және олардың қалай қолданылатынын көре алады.
Экскурсияда студент белгілі бір геометриялық шамаларды (ұзындықтарды, аудандарды, көлемдерді) есептеу үшін өзіне белгілі формулаларды қолдану қажет болған жағдайларды көреді.
Экскурсиялар оқушының математиканы өмірде шынымен кездестіретіндігіңізге және оны зерттеу қажет екендігіне деген сенімін арттырады. Оқушылар бастайды, осы пәнге деген қызығушылық артады .
Математикалық викториналар-математикалық жарыстар қатысатын сыныптан тыс жұмыстың бір түрі. Математикалық викторинаны математикалық кеште, математикаға арналған мектеп және сынып кештерінде, математикалық үйірменің кейбір отырыстарында өткізуге болады.
Викторинаға арналған тапсырмалар мазмұны аз болуы керек, материал балаларға түсінікті тілде нақты көрсетілуі керек.
Тақырып апталары. Қазіргі уақытта әр білім беру мектебінде жылына бір рет мектеп пәндері апталары өткізіледі.
Математика пән апталығын дайындауға оқушыларға көмектесетін барлық математика мұғалімдері қатысады. Апта бойы сыныптан тыс түрлі іс-шаралар өткізіледі. Атап айтқанда: қабырға газеттерін шығару, математикалық ойындар өткізу, ребустар, сөзжұмбақтар шешу, конкурстарға, жарыстарға қатысу, баяндамалар жазу. Мұғалімдер мен оқушылар дайындауға арналған материалдарды журналдардан, газеттерден, кітаптардан, интернет-ресурстардан алады. Мұның бәрі оқушылардың ой-өрісін дамытуға, олардың сөйлеуі мен сауаттылығына жағымды әсер етеді.
Математикалық газет шығару.Математика сабақтарында оқушылар кейде қызықты фактілерді қамтитын материалды өз бетінше дайындайды. Оқушылардың өздері математикалық газет түрінде дайындаған баяндамалар, қызықты фактілер, қызықты тапсырмалар орынды. Бұл пәнді оқуға деген қызығушылықты арттырады және оқушылардың дербестігін дамытады.
Математикалық ойындар. Математикалық ойындар эмоционалдылықпен ерекшеленеді, оқушылардың математикадан тыс сабақтарға, демек, жалпы математикаға деген оң көзқарасын тудырады; оқу іс-әрекетін жандандыруға ықпал етеді; зияткерлік процестерді күшейтеді және ең бастысы, пәнге танымдық қызығушылықтың қалыптасуына ықпал етеді. Ойынның формалары немесе математикалық ойындар-Бұл ойын элементтері, ойын жағдайлары бар жарыстар.
Ойын барысында оқушылар зейін қою, өз бетінше ойлау, зейінді, білімге деген құштарлықты дамытады. Ойынға құмар балалар өздерінің үйренгендерін байқамайды: олар жаңа нәрсені үйренеді, есте сақтайды, шығармашылық қиялын дамытады. Тіпті ең пассивті оқушылар ойынға үлкен ықыласпен кіреді.
Математикалық ойындар оқу мен ойынды, жұмыс пен демалысты біріктіреді. Олар математикалық қабілеттерді, тез тапқырлықты, логикалық ойлауды дамытады, есте сақтауды күшейтеді.
Сыныптан тыс жұмыстардың жоғарыда аталған барлық түрлерін оқу процесінде қолданған жөн. Олар оқушылардың пәнге деген қызығушылығын оятады, оқушылардың математикалық көкжиегін, шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді. Сыныптан тыс жұмыстардың осы түрлерінің арқасында білім тереңдейді және кеңейеді, математикалық қабілеттер дамиды, оқушылар математиканың тәуелсіз сабақтарына қызығушылық пен талғамды оятады.
Сонымен, әдебиеттерді зерттеу нәтижесінде біз мынаны анықтадық:
Сыныптан тыс жұмыс - бұл мұғалімнің сабақтан тыс уақытта оқушылардың әр түрлі іс-әрекеттерін қолдануы, бұл баланың жеке басының дамуына қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді.
Әр түрлі психологиялық құбылыстардың ішінде қызығушылыққа көп көңіл бөлінеді. Қызығушылықтың табиғаты мен мәні туралы пікірлердің сәйкес келмеуіне сәйкес, бұл ұғым адам қызметінің қозғаушы күші ретінде қарастырылатын басқалардан кем түспейді.
Қызығушылық-бұл іс-әрекеттің ерекше тонусын, жеке тұлғаның ерекше жағдайларын құрайтын көптеген психикалық процестердің" қоспасы " (оқу процесінің қуанышы, қызығушылық субъектісі туралы білімге, танымдық іс-әрекетке, сәтсіздіктер мен оларды жеңуге деген ұмтылысты тереңдетуге деген ұмтылыс).
Педагогикалық процесте танымдық қызығушылық басты рөл атқарады. И.В.Метельский танымдық қызығушылықты былайша анықтайды:"қызығушылық - бұл танымдық қуанышпен пәнді оқуға, қиындықтарды жеңуге, жетістікке жетуге, өзін-өзі көрсетуге және дамып келе жатқан тұлғаны растауға оң эмоционалды көзқараспен байланысты белсенді танымдық бағыт".
Танымдық қызығушылық-мектеп оқушыларын оқытудың маңызды себептерінің бірі. Танымдық қызығушылықтың әсерінен әлсіз студенттердің оқу жұмысы одан да нәтижелі болады. Бұл мотив жасөспірімнің бүкіл оқу әрекетін эмоционалды түрде бояйды.
Танымдық қызығушылық оқытудың күшті құралы ретінде де әрекет етеді. Қызығушылықты оқыту құралы ретінде сипаттай отырып, қызықты оқыту тиімді тәжірибелермен, түрлі - түсті оқулықтармен, ойын-сауық тапсырмаларымен және әңгімелермен және т.б. қаныққан ойын-сауық емес екенін атап өткен жөн. Оқыту құралы ретінде қызығушылық сыртқы әсерлерден туындайтын қызығушылықтың өршуін ұстап тұруға қабілетті ішкі ынталандыру пайда болған кезде ғана әрекет етеді. Жаңалық, ерекше, тосынсый, оғаштық, бұрын зерттелгенге сәйкес келмеу, барлық осы ерекшеліктер лезде қызығушылық тудырып қана қоймайды, сонымен қатар материалды тереңірек зерттеуге деген ынтаны тудыратын эмоцияларды оятады, яғни қызығушылықтың тұрақтылығын арттырады.
Оқушылардың белгілі бір пәнге қатынасы әртүрлі факторлармен ... жалғасы
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Математика және ақпараттық технологиялар факультеті
Математиканы және информатиканы оқыту әдістемесі кафедрасы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Математика пәнінен викториналарды ұйымдастыру
(7-8-сыныптар)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған: Мии-419 топ студенті Темирбулатова Р.Ж.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тексерген:Ахманова Д.М.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарағанды, 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
I.НЕГІЗГІ МЕКТЕПТЕГІ МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТЫҢ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Математикадан сыныптан тыс жұмыстың жалпы сипаттамасы
1.2. Математикадан сыныптан тыс жұмыстардың түрлері
II.МЕКТЕПТЕ МАТЕМАТИКАДАН ВИКТОРИНАЛЫҚ ӘДІСТЕРДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТИІМДІЛІГІН ЗЕРТТЕУ БОЙЫНША ЗЕРТТЕУ-ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЖҰМЫС
2.1.Математикадан викторина танымдық қызығушылықты қалыптастыру
2.2 Эксперименттік зерттеу нәтижелері
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Математика интеллект, ойлау, есте сақтау және логиканы дамытатын оқу пәні ретінде танылады. Оқушылардың математика сабақтарында алған білімдері, біліктері мен дағдылары оқу-тәрбие процесінің ажырамас бөлігі болып табылатын жақсы ұйымдастырылған сыныптан тыс жұмыста дамиды, кеңейеді, тереңдейді, практикалық қолданыс табады.
Негізгі мектепте математиканы оқытуда осы бағыттағы сыныптан тыс жұмыстар үлкен рөл атқарады. Математикадан сыныптан тыс жұмыс баланың қабілеттері мен жеке басын қалыптастырады және дамытады. Сыныптан тыс жұмыстар кезінде оқушылардың үнемі өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жүзеге асыру қажеттілігі қалыптасады.
Сыныптан тыс жұмыс дегеніміз-сабақтан тыс уақытта барлық студенттермен міндетті, жүйелі сабақтар емес, бағдарламада олқылықтары бар немесе математиканы оқуға қызығушылық танытатын балалармен. Математикалық мектептер, факультативтік сабақтар, математикалық мерекелер және үйірмелер өздерінің оқу қызығушылықтарының негізгі шеңберін анықтаған оқушылардың математикалық білімдерін тереңдетуге арналған. Математик мамандарға деген қажеттілік өте жоғары екенін ескере отырып, мектепте тиісті қызығушылықты қалыптастыру қажет.
Демек, математикадан викториналар оқу процесінде маңызды рөл атқарады және математиканы тереңдетіп оқытудың алғашқы кезеңі болуы мүмкін және математикадан элективті таңдауға, математика мектебіне түсуге, қызығушылық танытқан материалды тәуелсіз зерттеуге әкелуі мүмкін. Мұның бәрі "Негізгі мектептегі математикадан сыныптан тыс жұмыс"курстық жұмысының тақырыбын таңдауға ықпал етті
Курстық жұмыстың мақсаты: сыныптан тыс жұмыстың баланың білім сапасына және математиканы оқытудағы жетістіктеріне әсерін анықтау.
Курстық жұмыстың зерттеу нысаны: Негізгі мектепте математикадан сыныптан тыс жұмыс.
Курстық жұмыстың міндеттері:
1. Негізгі мектепте математикадан сыныптан тыс жұмыстың мәнін ашу.
2. Математикадан сыныптан тыс жұмыстың түрлері мен формаларын анықтаңыз.
3. Бағдарламалық материалды оқуда басқалардан артта қалған оқушыларды дайындаудағы сыныптан тыс жұмыстың рөлін анықтаңыз.
4. Математиканы оқуға деген қызығушылығы мен қабілетін арттыратын оқушыларды дайындаудағы сыныптан тыс жұмыстың рөлін анықтау
5. Математикадан сыныптан тыс жұмыстың оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыруға әсерін зерттеу;
6. Математиканы оқытуда сыныптан тыс жұмыстардың оқушылардың білім сапасы әсерінің тиімділігін эксперименталды түрде тексеріңіз.
Курстық жұмыстың зерттеу гипотезасы: зерттеу жүйелі және мақсатты сыныптан тыс жұмыстар оқушылардың математикаға деген білім сапасын арттыруға және оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытуға ықпал етеді деген болжамға негізделген.
Қойылған мақсатқа жету, міндеттерді шешу үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды:
- психологиялық, педагогикалық, теориялық әдебиеттерді талдау, бұл зерттеу мәселесі бойынша ғылыми материалдарды анықтауға, жүйелеуге және қорытындылауға мүмкіндік берді;
- бақылау;
- әңгіме;
- педагогикалық эксперимент, бұл сыныптан тыс жұмыстың осы пәнді оқыту нәтижесіне әсерін талдауға мүмкіндік берді.
I. НЕГІЗГІ МЕКТЕПТЕГІ МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТЫҢ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Математикадан сыныптан тыс жұмыстың жалпы сипаттамасы
Сыныптан тыс жұмыс - бұл мұғалімнің сабақтан тыс уақытта оқушылардың әр түрлі іс-әрекеттерін қолдануы, бұл баланың жеке басының дамуына қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді.
Сыныптан тыс жұмыстар әр түрлі іс-шаралар жиынтығынан тұрады және баланың тәрбиесіне кеңінен әсер етеді.
Математикадан сыныптан тыс жұмыстарды қолданудың негізгі мақсаттарының бірі-оқушылардың математикаға деген қызығушылығын дамыту, студенттерді элективті сабақтарға тарту. Оқушылардың өз күштерін, математикалық қабілеттерін, стандартты емес есептерді шеше алатындығын тексеруге деген үлкен ықыласы бар.
Математикадан сыныптан тыс жұмыс оқушылардың стандартты емес ойлауын, қызығушылығын және "Математика"пәніне бейімділігін анықтауға көмектеседі. Мұның бәрі маңызды, өйткені ол олимпиадаларға қатысу үшін көбірек кадрлар даярлау туралы мәселені шешуге көмектеседі.
Тәрбие процесін басқару-бұл баланың табиғатына тән қабілеттерін қолдау және дамыту ғана емес, сонымен қатар оны дұрыс бағытқа бағыттау, өз қабілеттерін өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жүзеге асыру қажеттілігін дамыту.
Сабақтан тыс іс-шаралар баланың жеке қабілеттерін ашады, оларды сабақта әрдайым қарастыруға болмайды. Сабақтан тыс сабақтарды оқушылардың бағдарламалық материал саласындағы білімін тереңдету, олардың логикалық ойлауын, кеңістіктік қиялын, зерттеу дағдыларын, тапқырлығын дамыту, дұрыс математикалық сөйлеуді дамыту, математикалық әдебиетке деген талғамын қалыптастыру үшін табысты пайдалануға болады.
Сыныптан тыс жұмыстар мектеп алдында тұрған тәрбиелік міндеттерді шешуге үлкен мүмкіндіктер туғызады. Үйірмедегі жұмыс, математикалық кешті дайындау және басқа да бірлескен жұмыс түрлері балалардың ұжымшылдық сезімін тәрбиелеуге ықпал етеді.
Оқушылармен сабақтан тыс іс-шаралар мұғалімнің өзіне де үлкен пайда әкеледі. Сыныптан тыс жұмыстарды сәтті орындау үшін мұғалім математика туралы білімдерін үнемі кеңейтіп, математика ғылымының жаңалықтарын қадағалап отыруы керек. Бұл оның сабақтарының сапасына жағымды әсер етеді. Әрбір мұғалімнің оқушылармен жақындасуы маңызды, ал жақсы жолға қойылған сыныптан тыс жұмыстар әдетте мұндай жақындасуға ықпал етеді.
Математикадан сыныптан тыс жұмыс оқу процесінің ажырамас бөлігі болып табылады. Ол оқушылардың жеке қабілеттерін ашуға, бағдарламалық материал саласындағы оқушылардың білімін тереңдетуге, олардың логикалық ойлауын, қиялын, логикасы мен ұжымшылдық сезімін дамытуға бағытталған.Сабақ барысында мұғалім әрдайым математикадан барлық білімді жеткілікті түрде бере алмайды, қойылған мақсаттарды жүзеге асыра алмайды. Математикадан сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыра отырып, оқу сабақтарының белгіленген сағаттарының шеңберінен шығуға тура келеді.
Сыныптан тыс жұмыс -- бұл сынып (сынып ұжымы) оқушыларының сабақтан тыс (сабақтан кейін) сабақтан тыс уақытта, педагогтың (сынып тәрбиешісі, сынып жетекшісі, куратордың) басшылығымен және бірлесіп жүзеге асыратын қызметі.
Сыныптан тыс жұмыс оқу үрдісімен тығыз байланысты. Сабақтар математика сабақтарында қызығушылығын дамытады өзіне мәніне ықпал ете отырып, кең мүмкіндіктеріне құру кезінде сыныптан тыс жұмыс, сыныптан тыс сабақ мүмкіндік береді қолдануға игерілген дағдылары мен білімдерін сабақтарында ұлғайтады және тереңдетеді, және алған білімдерін оқу процесінде толтырады, білімдеріндегі кемшіліктерді арттыра отырып, қызығушылығын оқытылатын пән. Алайда, сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру барысында оқу жұмысын қайталамау керектігін де түсіну керек.
Бастауыш мектеп математикасы бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың негізгі мақсаттары:
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Математика бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруға оқушылар мен мұғалімдердің қызығушылық дәрежесін анықтау;
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әр түрлі жас топтарындағы білім алушылардың қызығушылықтарының сәйкес келу дәрежесін анықтау;
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бастауыш сыныптарда математикадан сыныптан тыс жұмыстың маңыздылық дәрежесін анықтау;
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Осы саладағы жұмыс бағытын анықтау.
Сыныптан тыс жұмыстарды білімінде олқылықтары бар студенттердің сабақтары үшін қарастырылған міндеттердің ерекше түрімен араластыруға болмайды. Математикадан сыныптан тыс жұмыста студенттерді жаппай даярлау қажеттілігі қазіргі қоғамның мектептен жан-жақты дамыған кадрлар мен тәуелсіз өмірге дайындалған түлекті күтуіне байланысты.
Математикадан сыныптан тыс жұмыс келесі мәселелерді шешуге арналған:
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың математика пәніне тұрақты қызығушылығын ынталандыру және дамыту;
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларға шығармашылық және зерттеу жұмысының дағдыларын үйрету;
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Математикадан практикалық жұмыс дағдыларын дамыту;
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларды математикалық ойлау мәдениетіне тәрбиелеу;
5. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың математиканың техникадағы, тұрмыстағы және т. б. практикалық маңызы туралы білімдерін кеңейту;
6. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Құру актив тобының бастамасын көмек мұғалімге ұйымдастыру кезінде сабақтар;
7. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларды ұжымшылдық сезіміне және топпен, жұппен, өз бетінше жұмыс істей білуге тәрбиелеу;
8. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Балаларды ойын-сауық тапсырмаларына тарту, бұл оқушылардың тәртібін жақсартуға ықпал етеді.
Сыныптан тыс жұмыстарда, сондай-ақ сыныпта, негізгі дидактикалық принциптерді сақтау қажет:
1. Ғылымилық;
2. Оқушылардың санасы мен белсенділігі;
3. Көрнекілік;
4. Жүзеге асырылуы тиіс және жеке көзқарас;
5. Мақсаттылық;
6. Қоғамдық бағыттағы;
7. Құндылықтар мен құндылық қатынастарына бағдарлау;
8. Ұжымдағы тұлғаны тәрбиелеу;
9. Сабақтастық, жүйелілік және жүйелілік;
10. Талаптардың бірлігі және тәрбиеленушінің жеке басына құрмет;
11. Тәрбиелік әсердің бірлігі;
12.Еріктілік;
13.Оңтайландыру;
14.Білім алушының қызметін ынталандыру және жандандыру;
15. Ынталандыру.
Айта кету керек, орталық орын пәнге деген қызығушылықты арттыруға және оқушылардың математикалық қабілеттерін дамытуға бағытталған іс-шараларға жатады, бұл сабақтан тыс сабақтардың әртүрлі формаларын қамтамасыз етеді. Математикадағы ұйымдастырушылық формалар оқу процесінің міндеттерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді, оның түпкі мақсаты әр оқушының зияткерлік және физикалық тұрғыдан жан-жақты дамуы болып табылады.
Ұйым үш кезеңде өтеді. Бірінші, дайындық кезеңінде, қажет:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қызықтыру, білім алушылардың внеурочными сабақтар;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Бұқаралық іс-шараларға және жеке жарыстарға қатысуға тарту;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қиындықтарды жеңуге көмектесу;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қосымша сабақтарға және өздігінен білім алуға қызығушылықты сақтау.
Екінші кезең мыналарды қамтиды:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Әрбір білім алушының болашақта жеке жетістіктері үшін база құру;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Білім алушыларға әлеуметтік, практикалық және тұлғалық;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сыныптан тыс сабақтардың маңыздылығы;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Сыныптан тыс іс-шараларға қатысудың оң мотивациясын қалыптастыруды жалғастыру.
Ұжымдық және топтық қызмет-тұрақты оң уәждемені қалыптастыру үшін маңызды шарт. Сондай-ақ, әр баланың өзін оқу процесінің субъектісі ретінде сезінуі және бұл процесс, мақсаттар мен міндеттер оның жеке мақсаттары екенін, оның осы процесте белсенді және маңызды рөл атқаратынын түсінуі маңызды.
Соңғы соңғы кезеңде қажет:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Диагностика және рефлексия жүргізу;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың сыныптан тыс сабақтарға қатысу рейтингін жасау;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ең белсенді қатысушыларды қорытындылау және ынталандыру.
Осылайша, математикадан сыныптан тыс жұмыс сабақ әрекетін қайталамай, оның дидактикалық принциптеріне сәйкес ұйымдастырылады. Ұйымдастыру кезінде сыныптан тыс жұмыстарды дайындау кезеңдері және оның негізгі талаптары ескерілуі керек.
Сыныптан тыс жұмыстың басты мақсаттарының бірі-оқушылардың математика курсы бойынша білімі мен дағдыларындағы олқылықтардың алдын алу.
Артта қалған оқушылармен сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу кезінде келесі ережелерді ескеру қажет:
1. Математика сабақтарын артта қалған шағын топтармен өткізген жөн (әрқайсысы 3-4 адамнан);
2. Бұл сабақтарды мүмкіндігінше жекелендіру керек (мысалы, осындай студенттердің әрқайсысына алдын-ала дайындалған жеке тапсырманы ұсыну және оны орындау барысында әрқайсысына нақты көмек көрсету).
3. Мектептегі артта қалған сабақтар аптасына бір реттен жиі емес, сабақтың бұл түрін жеке жоспарға сәйкес оқушылардың үй жұмысымен үйлестірген жөн.
4. Математиканың осы немесе басқа бөлімін қосымша сабақтарда қайта зерттегеннен кейін тақырып бойынша баға қою арқылы қорытынды бақылау жүргізу қажет.
5. Математикадағы қосымша сабақтар, әдетте, оқу сипатына ие болуы керек; сабақтарды өткізу кезінде тәуелсіз немесе тесттің тиісті нұсқаларын қолдану пайдалы.
6. Мұғалім математиканы оқу кезінде жеке оқушылардың артта қалу себептерін үнемі талдап, белгілі бір тақырыпты оқу кезінде студенттер жіберген типтік қателіктерді зерттеуі керек. Бұл қосымша математика сабақтарын тиімдірек етеді.
Математиканы оқытудың тиімділігін арттыру қажет болған жағдайда артта қалушылармен қосымша оқу жұмысының мәнін төмендетуге әкелуі керек. Идеал жағдайда сыныптан тыс жұмыстың бірінші түрі айқын жеке сипатқа ие болуы керек және ерекше жағдайларда ғана көрінуі керек (мысалы, оқушының ұзаққа созылған ауруы жағдайында, басқа типтегі мектептен ауысу және т.б.). Алайда, қазіргі уақытта бұл жұмыс математика мұғалімінің назарын қажет етеді. Осы жұмыстың негізгі бағыттары:
1. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
бағдарламалық материал бойынша білімді дамыту және тереңдету;
2. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оларға зерттеу жұмысының дағдыларын үйрету;
3. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
математикалық ойлау мәдениетін тәрбиелеу;
4. ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
математиканы практикалық қолдану туралы идеяларды дамыту.
Математиканы оқуға үлкен қызығушылық танытатын студенттермен сабақтың мақсаттары:
1. Оқушылардың "Математика"пәніне қызығушылығын анықтау және дамыту.
2. Бағдарлама бойынша материал балаларының білімін кеңейту және тереңдету.
3. Оқушылардың математикалық қабілеттерін дамыту .
4. Математикалық логика мен ойлау мәдениетін тәрбиелеу.
5. Оқушыларды оқу әдебиетімен оқуға өз бетінше шығармашылық көзқарас табуға үйрету.
6. Оқушыларды ұжымда жұмыс істей білуге тәрбиелеу және жеке жұмысты ұжыммен байланыстыру.
8. Математика мұғаліміне "Математика" курсын табысты оқытуды ұйымдастыруда көмек көрсететін актив құру (оқуда қалып қойған балалармен сабақ жүргізу, газеттер мен қабырға газеттерін шығару).
Осы мақсаттарды іске асыру ішінара сабақтарда жүзеге асырылады. Алайда, оқу уақыты мен бағдарламаның шеңберімен шектелген сынып процесінде мұны толық орындау мүмкін емес. Сондықтан, осы мақсаттардың түпкілікті және толық орындалуы математикадан сыныптан тыс сабақтарға беріледі.
1.2. Математикадан сыныптан тыс жұмыстардың түрлері
Математикадан сыныптан тыс жұмыстарды жіктеудің әртүрлі түрлері бар, олар көптеген педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерде егжей-тегжейлі сипатталған. Ю. М. Колягин математикадан сыныптан тыс жұмыстың үш түрін ажыратады:
1. Бағдарламалық материалды оқып-үйренуде басқалардан қалып қоятын оқушылармен жұмыс.
Осы типтегі студенттерді сыныптан тыс жұмыстарға енгізудің мақсаты-белгілі бір тақырып бойынша білімдегі олқылықтарды анықтау және жою. Егер мұндай жұмысқа қажеттілік болса, онда мұғалімнің сабақта жұмыс істеуі жеткіліксіз ұйымдастырылған деген тұжырым бар. Дегенмен, мұндай балалармен жұмыс жеке жүргізілуі керек және мұғалімнен жақсы дайындықты талап етеді.
2. Математикаға қызығушылық танытатын студенттермен жұмыс.
Математикадан сыныптан тыс жұмыстың осы түрінің мақсаттары:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқу бағдарламасы бойынша материал туралы білімді дамыту және жақсарту.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушыларды зерттеу жұмысына ынталандыру.
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Стандартты емес ойлауды, математикалық сөйлеуді дамыту.
3. Математиканы оқуға деген қызығушылықты дамыту үшін студенттермен жұмыс.Оны мұғалім балалардың математикаға деген қызығушылығын ояту үшін өткізеді.
Сыныптан тыс жұмыстардың әртүрлі формалары қолданылады:
- математикалық үйірме;
- математика апталығы;
- математикалық кештер;
- ертеңгіліктер, түрлі жарыстар, ойындар;
- викториналар, конкурстар, командалық жарыстар;
- математика пәні бойынша мектеп олимпиадасы;
- мектеп және сынып математикалық баспа;
- математикалық экскурсиялар;
Сыныптан тыс жұмыстың әр түрі жоғарыда аталған белгілі бір мақсаттарды жүзеге асыратын білім беру процесінде орын алады.
Сыныптан тыс жұмыстардың барлық түрлері оқушылардың "Математика" пәніне қызығушылығын арттыруға ықпал етеді, оқушылардың жетістіктеріне тиімді әсер етеді: ойлау, логика, есте сақтау қабілеттерін дамытады; бағдарлама бойынша оқушылардың біліміндегі олқылықтарды жояды.
Математикадағы сыныптан тыс жұмыстарда математиканы оқуға деген қызығушылық пен қызығушылықтың дамуына ықпал ететін әртүрлі сабақтар қолданылады.
Сыныптан тыс жұмыстардың бір түрі-математикалық үйірме. Оның жұмысының ұйымдастырылуы, мазмұны мен әдістері әдістемелік әдебиеттерде жақсы ашылған.
Математикалық үйірме-сыныптан тыс сабақтардың ең тиімді және тиімді түрлерінің бірі. Әдетте мұғалім пән бойынша жақсы оқитын студенттер үшін үйірме сабақтарын ұйымдастырады. Бірақ мұғалім бағдарламаны оқуда қиындықтары бар студенттер де математикалық үйірмеге қатысуға ниет білдіре алатындығын есте ұстауы керек, мұғалім олардан бас тартпауы керек және осы кезеңдегі математиканы оқуға деген ынтаны нығайтуға және дамытуға тырысуы керек.
Математикалық үйірмені ұйымдастыру кезінде оқушыларды қызықтыру керек және үйірме сынып сабақтарының қайталануы болмайтындай, мақсаттарды нақты және нақты тұжырымдау және алдағы жұмыстың сипатын ашу қажет.
Үйірме сабақтарын әр сабаққа бір сағаттан бөліп, аптасына бір рет өткізу керек. Математикалық үйірмені өткізу үшін мұғалім үйірмеге қатысушыларды тартуы керек (оларға әртүрлі тапсырмалар беру: баяндама дайындау, тапсырмаларды таңдау және т. б.)
Сабақ барысында мұғалім мейірімді "атмосфера" жасауы керек, үйірме мүшелері тыныш, жайлы сезінуі керек, оның пікірі басқалар үшін маңызды екенін түсінуі керек.
Оқушылардың түрлі модельдер мен көрнекі құралдар жасауы. Білім сапасын жақсарту үшін математика пәнінің мұғалімі сабақтарда демонстрациялық материалды қолданады, сондықтан жұмыстың бұл түрі үлкен тәрбиелік мәнге ие.
Оқушылар оқу процесінде қолданылатын оқу құралдарын, модельдерді (мысалы, геометриялық материалдар) дербес дайындайды.
Математикадан факультативтік сабақтар.Факультативтік сабақтар білімді тереңдетеді және кеңейтеді, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытады, математикалық қабілеттерін дамытады, оқушылардың өз бетінше математика сабақтарына деген қызығушылығы мен талғамын оятады.
Математика бойынша факультативтік сабақтар 8-сыныптан бастап аптасына бір рет ұзақтығы 1 сағат мектепте өткізіледі.
Математикадан факультативті сабақтардың мазмұны мектептегі математиканың негізгі курсын оқумен қатар жүреді. Пән мен факультативті сабақтарды жүргізетін мұғалім бірдей болғаны жөн.
Оқушылар бұл сабақтарға ерікті түрде жазылады. Сабақтарда математиканы оқуда қиындықтары бар немесе мектепті басқа сабақ түрлерімен (мектептен тыс мекемелер) ұштастыратын балаларға көбірек көңіл бөлу керек.
Факультативтік курсты аяқтағаннан кейін оқушылар сынақты (бағалаумен) тапсырады, бұл туралы аттестатқа белгі қойылады. Математика пәнінің мұғалімі факультативтік сабақтардың сапасына толық жауап береді;
Студенттер факультативті сабақтарға қатысу кезінде сыныптан тыс жұмыстардың басқа түрлеріне қатыса алады.
Математика пәні бойынша олимпиадалар өткізу. Олимпиадалар математиканы оқыту деңгейіне үлкен әсер етеді. Олар оқушылардың математикалық білім деңгейін, математикалық логика мен ойлаудың даму деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Мектептегі математикалық олимпиадалар оқушылар арасында жарыс түрінде болады деп айтуға болады, өйткені олар бір оқушыны емес, мектептің барлық параллель сыныптарын қамтиды.
Мектептегі олимпиадалар оқушылардың математикаға деген қызығушылығын арттыру, олардың көкжиегін кеңейту, ең қабілетті оқушыларды анықтау мақсатында жылына бір рет өткізіледі.
Олимпиада үш турда өткізіледі: мектеп (жұмыстар сынып оқушылары арасында мектепте жазылады), қалалық (мектеп олимпиадасының жеңімпаздары басқа мектептердің өкілдерімен бәсекелеседі), облыстық (қалалық олимпиаданың жеңімпаздары басқа қалалардың өкілдерімен бәсекелеседі).
Мектеп олимпиадасының мақсаттары:
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оқушылардың ой-өрісін кеңейту ; ;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
оқушылардың математиканы оқуға деген қызығушылығын дамыту;
oo ----------------------------------- ----------------------------------- ----------
аудандық олимпиадаларға қатысу үшін және олармен жеке жұмысты ұйымдастыру үшін математикадан білім көрсеткен балаларды анықтау.
Олимпиадаға қатысушылардың жұмыстарын құрастыру, тексеру және бағалау үшін қазылар алқасы құрылады, оның құрамына қазылар алқасының төрағасы мен мүшелері кіреді.
Математикалық экскурсиялар қызықты, сабақтан тыс жұмыстардың бір түрі. Бірақ ол мектепте өте сирек қолданылады. Экскурсия кезінде студент геометриялық фигуралардың өмірде қай жерде кездесетінін, сабақта оқыған және олардың қалай қолданылатынын көре алады.
Экскурсияда студент белгілі бір геометриялық шамаларды (ұзындықтарды, аудандарды, көлемдерді) есептеу үшін өзіне белгілі формулаларды қолдану қажет болған жағдайларды көреді.
Экскурсиялар оқушының математиканы өмірде шынымен кездестіретіндігіңізге және оны зерттеу қажет екендігіне деген сенімін арттырады. Оқушылар бастайды, осы пәнге деген қызығушылық артады .
Математикалық викториналар-математикалық жарыстар қатысатын сыныптан тыс жұмыстың бір түрі. Математикалық викторинаны математикалық кеште, математикаға арналған мектеп және сынып кештерінде, математикалық үйірменің кейбір отырыстарында өткізуге болады.
Викторинаға арналған тапсырмалар мазмұны аз болуы керек, материал балаларға түсінікті тілде нақты көрсетілуі керек.
Тақырып апталары. Қазіргі уақытта әр білім беру мектебінде жылына бір рет мектеп пәндері апталары өткізіледі.
Математика пән апталығын дайындауға оқушыларға көмектесетін барлық математика мұғалімдері қатысады. Апта бойы сыныптан тыс түрлі іс-шаралар өткізіледі. Атап айтқанда: қабырға газеттерін шығару, математикалық ойындар өткізу, ребустар, сөзжұмбақтар шешу, конкурстарға, жарыстарға қатысу, баяндамалар жазу. Мұғалімдер мен оқушылар дайындауға арналған материалдарды журналдардан, газеттерден, кітаптардан, интернет-ресурстардан алады. Мұның бәрі оқушылардың ой-өрісін дамытуға, олардың сөйлеуі мен сауаттылығына жағымды әсер етеді.
Математикалық газет шығару.Математика сабақтарында оқушылар кейде қызықты фактілерді қамтитын материалды өз бетінше дайындайды. Оқушылардың өздері математикалық газет түрінде дайындаған баяндамалар, қызықты фактілер, қызықты тапсырмалар орынды. Бұл пәнді оқуға деген қызығушылықты арттырады және оқушылардың дербестігін дамытады.
Математикалық ойындар. Математикалық ойындар эмоционалдылықпен ерекшеленеді, оқушылардың математикадан тыс сабақтарға, демек, жалпы математикаға деген оң көзқарасын тудырады; оқу іс-әрекетін жандандыруға ықпал етеді; зияткерлік процестерді күшейтеді және ең бастысы, пәнге танымдық қызығушылықтың қалыптасуына ықпал етеді. Ойынның формалары немесе математикалық ойындар-Бұл ойын элементтері, ойын жағдайлары бар жарыстар.
Ойын барысында оқушылар зейін қою, өз бетінше ойлау, зейінді, білімге деген құштарлықты дамытады. Ойынға құмар балалар өздерінің үйренгендерін байқамайды: олар жаңа нәрсені үйренеді, есте сақтайды, шығармашылық қиялын дамытады. Тіпті ең пассивті оқушылар ойынға үлкен ықыласпен кіреді.
Математикалық ойындар оқу мен ойынды, жұмыс пен демалысты біріктіреді. Олар математикалық қабілеттерді, тез тапқырлықты, логикалық ойлауды дамытады, есте сақтауды күшейтеді.
Сыныптан тыс жұмыстардың жоғарыда аталған барлық түрлерін оқу процесінде қолданған жөн. Олар оқушылардың пәнге деген қызығушылығын оятады, оқушылардың математикалық көкжиегін, шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді. Сыныптан тыс жұмыстардың осы түрлерінің арқасында білім тереңдейді және кеңейеді, математикалық қабілеттер дамиды, оқушылар математиканың тәуелсіз сабақтарына қызығушылық пен талғамды оятады.
Сонымен, әдебиеттерді зерттеу нәтижесінде біз мынаны анықтадық:
Сыныптан тыс жұмыс - бұл мұғалімнің сабақтан тыс уақытта оқушылардың әр түрлі іс-әрекеттерін қолдануы, бұл баланың жеке басының дамуына қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді.
Әр түрлі психологиялық құбылыстардың ішінде қызығушылыққа көп көңіл бөлінеді. Қызығушылықтың табиғаты мен мәні туралы пікірлердің сәйкес келмеуіне сәйкес, бұл ұғым адам қызметінің қозғаушы күші ретінде қарастырылатын басқалардан кем түспейді.
Қызығушылық-бұл іс-әрекеттің ерекше тонусын, жеке тұлғаның ерекше жағдайларын құрайтын көптеген психикалық процестердің" қоспасы " (оқу процесінің қуанышы, қызығушылық субъектісі туралы білімге, танымдық іс-әрекетке, сәтсіздіктер мен оларды жеңуге деген ұмтылысты тереңдетуге деген ұмтылыс).
Педагогикалық процесте танымдық қызығушылық басты рөл атқарады. И.В.Метельский танымдық қызығушылықты былайша анықтайды:"қызығушылық - бұл танымдық қуанышпен пәнді оқуға, қиындықтарды жеңуге, жетістікке жетуге, өзін-өзі көрсетуге және дамып келе жатқан тұлғаны растауға оң эмоционалды көзқараспен байланысты белсенді танымдық бағыт".
Танымдық қызығушылық-мектеп оқушыларын оқытудың маңызды себептерінің бірі. Танымдық қызығушылықтың әсерінен әлсіз студенттердің оқу жұмысы одан да нәтижелі болады. Бұл мотив жасөспірімнің бүкіл оқу әрекетін эмоционалды түрде бояйды.
Танымдық қызығушылық оқытудың күшті құралы ретінде де әрекет етеді. Қызығушылықты оқыту құралы ретінде сипаттай отырып, қызықты оқыту тиімді тәжірибелермен, түрлі - түсті оқулықтармен, ойын-сауық тапсырмаларымен және әңгімелермен және т.б. қаныққан ойын-сауық емес екенін атап өткен жөн. Оқыту құралы ретінде қызығушылық сыртқы әсерлерден туындайтын қызығушылықтың өршуін ұстап тұруға қабілетті ішкі ынталандыру пайда болған кезде ғана әрекет етеді. Жаңалық, ерекше, тосынсый, оғаштық, бұрын зерттелгенге сәйкес келмеу, барлық осы ерекшеліктер лезде қызығушылық тудырып қана қоймайды, сонымен қатар материалды тереңірек зерттеуге деген ынтаны тудыратын эмоцияларды оятады, яғни қызығушылықтың тұрақтылығын арттырады.
Оқушылардың белгілі бір пәнге қатынасы әртүрлі факторлармен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz