Еңбекті халықаралық - құқықтық реттеудің субьектілері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Нарықтық экономиканың қалыптасу процесіндеТМД мемлекеттерініңәр қайсысындажаңа өндірістер нысаны мен жаңа қапиталдық қатынастар дамыды. Халықаралық жеке құқықтағы шетелэлеентімен күрделенгенеңбек қатынастарын құқықтықреттеу Қазақстан үшін өте маңызды, себебі кәсіпорындарына шетел азаматтарынжұмысқа тарту кеңінен таралды және Қазақстан Республикасының азаматтары шетелдіктермен инвестицияланған Қазақстан қатынасқа түсті. Кеңес одағының Еңбек құқығында шетел азаматтарының еңбегін реттеу қарастырылады, сондықтан Қазақстанның еңбек заңнамасы әлі күнгедейін ұл мәселені толығымен қамтымайды. Шетел элементімен күрделенген қатынастарда, бір еңбек қатынасын реттеуде екі немесе одан көп мемлекеттердің заңдары бәсекелестікке түседі. Сол кезде қай мемлекеттің заңын қолдану керек екенін айтамыз. Бүгінгі таңдағыдоктрина мен тәдірибебұл нормаларды қолдану арқылы толық мәнінде шешілмейді, коллзиялық норма тек қолайлы мемлекеттің ұлттық нормаларға сілтеме жасайды.

Еңбек құқығындағыколизислық мәселені шешу үшін :

Құқықты таңдау еркіндігі (тарап еріктері - lexvountatis) .
Жұмыс орнының заңы (lex losi laboris) .
Жұмыс берушінің орналасқан жерінің заңы.
Ту елінің заңы (lex flagi) .
Жұмыс берушінің азаматтығы (lex patrie, lex nationalis) .
Талдау мәмілесін жасап отырған елдің заңы (lex losi contract) .

Сонымен, жоғарыда аталып кеткен коллизиялық байланымдарды анықтайды.

Ресейғалымдарының пікірінше, еңбек екі жағдайдарұқсат етіледі:а) арнайы келісімдіжасау арқылы

б) егер коллизялық норамлар тікелей шетел заңдарынада сілтеме жасаса, онда барлық жағдайларда шетел заңнамасы қолданылады.

Егер олар мемлекеттіңжария тәрітібіне қайшы келсе, кез келген мемлекет өз аумағында шетел заңдарынқолдануға тыйым салуға құқылы. Кейбірмемелекеттер өздерініңеңбек етуін кеңейтуге ұмтылады. Мысалы, АҚШ - тың еңбек жағдайларының әділеттігі, мүгедек туралы заңдары. Бұл заңдар тек АҚШ аумағынада ғанаәрекет етпейді, сонымен қатаршетелде тұратынамерикандықтар мен америкакомпанияларына таралады. lex losi laboris кейде әмбебапбола алмайды. Сондықтан Чехияның халықаралықжеке құқығында lex losi laboris пен қатар қосымша коллизиялықбайланымды жұмыс берушінің кәсіпкерлікқызмет жерінің заңы.

Еңбекті халықаралық-құқықтық реттеу әдісі және қағидалары.

Контактімен неғұрылым жақын елдіңзаңы көптегендаулы жағдайлар тараптар өз құқықтық қатынастарын реттейтін құқықтық таңдау кезіндекеліссімге келмеуі нәтижесінде пайда болады. Бұл байланым факторлардыңжиынтығы немес бір басымдылыққа иефакторларды қарастырады. Мысалы, кәсіпорынның орналасқан жері, компонияның басшлығы, шарт тараптарының жалпы азаматтығы, жұмысшының алатынқайнар көзі, жалақы төлеу қайнар көзімен валюта еңбек шартының типі т. б. “тығыз байланысы осы мемлекеттің еңбек шартын жасасқан жерінемесееңбек қызметін орындап жатқан жер екенін дәлелдейді. Шартта құқықтық таңдау жөнінде тараптардың еріктігі болмаса, онда судья белгілі бірбайланыстырушы факторды негізге ала отырып, өз маңдауын жасайды. Бұл коллозиялық байланымдыангло - американдық құқықтың тәжірибесімен . Кейбір ғалымдар осы байланымдар арқылы құқықты қолданумәселесі шешіледі деген пікірді ұстанса, ал басқалары оны өзмүддесіне қолданады деген пікірде. А. Лунцтың пікрінше, англо - американдық соттар бұл байланымғасүйенгенде өз елініңқұқығын көрсетеді.

Субьективтік теория - болжаулы ниет, ерік теориясы. Мәмледе көрсетілген мән-жайлардың нақтылайды. Тараптардың дауды қарауғатаңдаған сот қай елдің құқығы бойынша шешуге тікелей анықтайды.

Жұмысшының еңбекқұқығы, әрекет қабілеттігініңжеке заңы бойынша анықталады. Әлбетте, тұлғаның әрекет қабілеттілігі Лизарди ісінде сияқты мәміле жасағанжердің заңының пайдасына шешілуі мүмкін. Мысалы, Англия мен АҚШ заңнамасында шетел азаматы өз заңы бойынша әрекетке қабілеттігі жоқ болса да, шарт жасасқан жердіңзаңы бойынша әрекетке қабілетті деп танылса, онда lex losi contrastus қолданылады.

Еңбек туралы дау пайда болғанда әр мемлекет әр түрліколлизиялық формациялыр қолданылады. Мысалы, Франциядаталапкердің немесе басымдылық маңызға ие. Германия, Австрия, Швейцария, Нидерландта шешуші басымдылық маңызғажауапкердің тұрғылықты жері ие. Ұлыбританияда lex voluntatis шешуші болыптабылады, яғни талаптар өздері қай сот елініңзаңы . Неғұрлымжақын байланыстеорияда жұмысшықызметін орйындайтынсот елінің заңы істі қарайды.

Еңбекті халықаралық-құқықтық реттеудің субьектілері.

Алайда нақты бірмемлекеттің да, олар еңбекжағдайларының әр элементтерін қамти алмайды. Дегенменде, Қазақстанқұқығында халықаралықжеке еңек қатынастарына қатысты. жүйесін дайындағанда, осы саладағы шетелтәжірибесін пайдалануымыз қажет. Соңғы жылдарда әр түрлімемлекеттердің заң шығарушы органдарынормативтік актілердееңек аясында заң орын алуын көрсетеді. Дания, Венгрия, Испания, Австрия жеке құқықтуралы немесе азаматтық кодекстердің сәйкес тарауларындаарнайы еңбек коллизиялықнормалары бар. Қазіргі Қазақстан жәнебұрынығы Одақ мемлекеттерінде халықаралық еңбек қатынастарына байланыстыколлизиялық нормалар жоқ немесе бірыңғай нормативтік актіде жинақталаған . Қазақстан Республкасының “Еңбек туралы Заңында”(10. 12. 99) ; АҚ-нің (Ерекше бөлімінде) еңбек қатынастарына қатыстыколлизиялық нормалар жоқ.

Қазақстан Респулкасының аумағында орналасқан құрылтайшылары немесеменшік иелері толығынаннемесе ішінара шетелдікзаңдынемесе жеке тұлғалар болып табылатын ұйымдардың Респуликасының Еңбек туралы заңдары қолданылады.

Халықаралық банк құқығында төлемдегі қатынастар коммерциялық келісім-шарттар бойынша ақшаны төлеудің есеп айырысу міндеттемесі ретінде қарастырылады, оған мына төрт элемент қатысты: уақыт, тәсіл, орын және төлем валютасы. Бұл орайда халықаралық есеп айырысу міндеттемелері халықаралық жеке құқықтың дәстүрлі-құқықтық нормаларын, мемлекет ішілік нормаларын және банктер арасында қалыптасқан тәжірибедегі ережелерін есепке алу арқылы реттеледі. Олар бойынша есеп айырысу міндеттемелеріне жататындар: валюталық тәуе-келдердің сақтандыру нысаны, халықаралық қаржы есеп айырылысу нысандары және банктік кепілдік етудің типтері. Есеп айырысу нысаны дегеніміз төлемнің тәртібі, қолданылатын төлем құралдарының түрлері, сондай-ақ құжат айналымын рәсімдеу болып табылады. Әлемдік банктік тәжірибеде банктік аударым, құжаттамалық инкассо және құжаттамалық аккредитивтік кеңінен таралған. Қазақстанда төлем айналымы бойынша қатынастардың және оларды реттеудің өзіне тән ерекшелігі бар.

Қазақстанда ақшалардың төлемдері және аударымдары негізінен банктер арқылы жүзеге асырылады, сондықтан бұл қатынастар Қазақстан Республикасының банктік заңнамасымен реттеледі. Соның мысалы ретінде, «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» Заңы жеке және заңды тұлғалардың, оның ішінде банк-корреспонденттердің олардың банктік шоттары бойынша тапсырмасымен есеп айырысуды жүзеге асыру белгіленген және аударым операциялары банк операцияларын жатқызады. Сонымен қатар «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Заңында Қазақстан Республикасында төлемдер мен аударымдарды жүзеге асырудың тәртібін, жүйесін және нысанын айқындайды, ұйымдасты-рады, сондай-ақ Қазақстандық теңге мен банктер арасындағы аударымдардың уақытылы және кідіріссіз жүргізілуін қамтамасыз ететін төлем жүйелерінің жұмыс істеуіне бақылауды жүзеге асырады, банктердің қолданылатын автоматтандырылған жүйелерінін сенімді әрі қауіпсіз болуын және банк ақпараттарының қорғалуын қамтамасыз ету бойынша ең төменгі талаптарды белгілейді.

Қазақстанда төлемдер мен аударымдарды жүзеге асырудың тәсілдері заңнама актілерімен және олардың негізінде қабылданған құқықтық актілермен, оның ішінде Қазақстан Ұлттық Банкі актілерімен белгіленеді. Қазақстан Республикасында ақша төлемдері және аударымдарын жүзеге асыру кезінде пайда болатын қатынастарды реттейтін заң актісі, пошта байланысы ұйымдарымен ақша аударуды жүзеге асыруға байланысты қаты-настардан басқа, «ақша төлемдері және аударымы туралы» Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы Заңы болып табылады. Аталған заң бойынша Қазақстан аумағында ақша төлемдері мен аударымын жүзеге асырудың төмендегідей тәсілдері қолданылады:қолма-қол ақшаны табыстау; төлемтап-сырмаларын көрсету; чектер беру; вексельдер беру немесе оларды индоссамент бойынша табыстау; төлем карточкаларын (оның ішінде микропроцессорлық төлем карточкаларын) пайдалану; банк шотын тікелей дебеттеу; төлемдік талап-тапсырмаларды көрсету; инкассалық өкімдерді көрсету; Қазақстан Республикасыньщ заңдарында белгіленген өзге де тәсілдер. Ақша төлемдері және (немесе) аударымдарын жүзеге асырудың тәсілдерін қолданудың ережесі мен ерекшеліктері және нұсқаулардың мазмұнына негізгі талаптар заңнама актілерімен және Қазақстан Ұлттық Банкімен нормативтік-құқықтық актілерімен белгіленеді.

Ақша аударымдары Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 754 және 755-баптарымен және екі тараптың арасындағы (банк пен клиенттің) ақша аударымы туралы шарттармен реттеледі, бұл бойынша банк клиенттің тапсырымы бойынша үшінші тұлғаға жеке бірынғайландырылғаи кодыны берусіз аударуға міндеттенеді. Бұл орайда ондай ақша аударымының және шарт жасау сәтінің тәртібін банк қызметін реттейтін заң актілері айқындайды. Банк шотын ашпай-ақ ақшаларды аудару шарты, егер банк ондай банктік қызмет көрсету туралы ұсыныспен клиенттің айтқан сәтінде клиенттің тапсырмасын орындауға кіріссе, жасалған болып есептеледі.

«Ақша төлемі және аударымы туралы» Заңда Қазақстанның банктері, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар және шетелдік банктер (қаржылық институттар арасынцағы ақшалардың төлемдері және аударымдары бойынша қатынастар олардың арасындағы шарттар мен банктік тәжірибеде қолданылатын іскерлік айналым дәстүрлерімен реттеледі. Төлемдер және аударымдар бойынша мемлекет ішілік қатынастар Қазақстан заңнамасымен реттеледі және шарттар және банк тәжірибесі дәстүрлері алдында оның басымдылығы болады. Осы Заңмен ақша төлемі мен аударымы жөніндегі қатынастарға жататындар: азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлем жасау шарттарына сәйкес ақша төлемі мен (немесе) аударымын; банктің немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның клиентінің тапсырмасы бойынша, мұндай тапсырмалар азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлем шарттарын орындаумен байланысты болмаса, ақша аударымын және Қазақстан Республикасының заңдарына сөйкес жүргізілетін міндетті ақша төлемін және (немесе) аударымын жүзеге асырған кезде туындайды.

Банк тәжірибесінде пайдаланылатын бірінші рет заңнама деңгейінде бекітілген үғымдарды келтіре кеткен жөн: бенефициар банкі - жөнелтушімен жасалған шарттың талаптарына және (немесе) жөнелтушінің нұсқауына сәйкес бенефициардың пайдасына түскен ақшаны қабылдауға және (немесе) нұсқауда не жөнелтушімен жасалған шартта көзделген өзге де іс-қимыл-дарды орындауға тиісті банк; алушы банк - ақша аудару не ақша төлеу туралы нұсқау жіберілетін банк; делдал банк - ақша жөнелтушінің банкі мен бенефициар банкі болып табылмайтын ақша аударымына қатысушы кез келген банк; бенефициар -ақша аударған кезде, сондай-ақ ақша аудармай-ақ қолма-қол ақшасыз төлем жасаған кезде ақша алушы ретінде тапсырмада не талапта көрсетілген тұлға; операция күні - банк ақша аудару туралы нұсқауларды және клиенттерден түскен осындай нұскауларды тоқтата тұру не қайтарып алу туралы өкімдерді қабылдауды жүзеге асыратын және оларға өздерінің пайдасына ақша аударуды жүзеге асырумен байланысты хабарларды жіберетін уақыт кезеңі; жөнелтуші - ақша төлеміне және (немесе) аударымына байланысты нұсқауды жөнелтетін тұлға, сонымен бірге ол ақша жөнелтуші, бастамашы немесе бенефициар болуы мүмкін ақша жөнелтуші - ақша төлемі және (немесе) аударымы соның есебінен жүзеге асырылатын тұлға; ақша аударымы - алушы банктердің төлемді жүзеге асыруға немесе өзге мақсаттарға байланысты жөнелтушінің ақша беру туралы нұсқауларын дәйектілікпен орындауы; төлем - ақша міндеттемесін қолма-қол қкшаны пайдалана отырып не оны пайдаланбай, ақша аудару не ішінде ақша міндеттемесі не ақша төлеу туралы бұйрығы бар төлем құжатын беру арқылы орындау; нұсқау - жөнелтушінің ақша аудару не төлеу туралы шарт немесе заң бойынша берілетін бұйрығы. Нұсқаулар тапсырма нысанында не талап нысанында жасалады; микропроцессорлық төлем карточкасы - тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) қолма-қол ақшасыз ақы төлеу, қолма-қол ақша алу, валюта айырбастауды және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен жүргізілетін басқа да операцияларды жүзеге асыру үшін пайдаланылатын, сондай-ақ кар-точканы ұстаушыға қажетті ақпараты бар интегралдық микросхемалы төлем карточкасы; төлем карточкаларының ұлттық банкаралық жүйесі - төлем карточкалары бойынша банкаралық операцияларға қызмет көрсету жүйесі, оны басқаруды жүйеге қатысушы банктер арнайы құрған, Қазақстан Респуб-ликасының заң актілерінде айқындалған жалпы ұлттық міндеттерді іске асыру үшін микропроцессорлық карточкалар технологияларын қолдана отырып, электрондық тәсілмен қажетгі ақпаратты сақтауды, өңдеуді және беруді қамтамасыз етуге қабілетті ұйым жүзеге асырады;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.