Сауатты жазу жолдары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Филология және көптілді білім беру институты
Академик С. Қирабаев атындағы қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдерін даярлау

Жазба жұмыстарында жіберген қателермен жүргізілетін жұмыстар және оны жетілдіру амалдары.
(жоба)

Әзірлеген: Намаз Жансая
Нұрғали Тоғжан
Мамиров Диас
Мамандық: 6В01701
Тіл мен әдебиет
мұғалімін дайындау
(қазақ тілі мен әдебиеті)
Жетекшісі:Рахметова Райкүл

Алматы, 2021
Мазмұны:
1. Сауатты жазу жолдары.
2. Бастауыш сыныпта мазмұндама мен шығарма жазба жұмыстарын ұйымдастырудың тиімді жолдары және қателермен жұмыс.
3. Оқушылардың грамматика және орфография бойынша білімдерін ескеру және жазу жолдары.
4. Жазба жұмыстарыда жіберілетін қателермен жұмыс істеу.
Жобалау жұмыстарының паспорты;
Жобаның атауы: Жазба жұмыстарында жіберген қателермен жүргізілетін жұмыстар және оны жетілдіру амалдары.
Жобаның мақсаты:
Бастауыш мектептің I-IV сыныптарында тіл дамыту әдістері, жазу арқылы сауаттылық.Тиімді түрлерін жинақтау, талдау және негіздеу, ұсыныс айту.
Жоба міндеті:
Бастауыш мектептегі жазу сабағының мақсаты, сауат ашу әдісіне қойылатын талаптарды зерделеу жұмыстың әдістерін, түрлерін көрсету;
- Оқушыларды жазуға, еңбекке баулудың әдістемелік тәсілдері
-оқушыларға грамматика мен емле түрлерінің мысалдарын көрсету;
-білімді бағалау және қателермен практикалық жұмыс істеу.
Жұмыстың құрылымы. Жоба жұмысы кіріспеден, екі тараудан,
қорытынды мен әдебиеттер тізімінен тұрады.
Теориялық-практикалық қолданылымы. Жұмыс нәтижесі бастауыш
сыныптардың қазақ тілі сабағында оқушылардың сауатты жаза білуі туралы әңгіме арқылы оқушыларды тақырып бойынша іскерлік пен дағдыға айналдыру.Мектеп мұғалімдері оқушыларды жазуға бірінші болып үйретеді.

Кіріспе:
Бастауыш мектептегі жазу сабағының мақсаты - балалардың сауатты жазу дағдыларын дамыту. Жазу дағдыларының психологиялық негізі-ми жарты шарындағы анализатордың ұштарының күрделі үйлесімі, екінші сигнал беру жүйесінің жинақталуы және бір арнаға бағдарлау. Хат визуалды түрде қабылданады, қолмен жасалады. Ауызша сөйлеу арқылы сыртқы агрессия жүйке әріптерінің тілінен, содан кейін сөздіктен туындайды, сондықтан ол әрқашан ауызша сөйлеуге сүйенеді. Бастапқыда адамдар кез-келген оқиға туралы ақпаратты келесіге қалдыра алады. Осылайша, мұндай ақпарат әртүрлі суреттерде көрсетіледі. Бұл заттарды немесе бүкіл идеяны білдірді. Қазір Алфавит бойынша жазамыз. Ол кейінірек шықты. Жазу құралы алфавитті, графиканы және емлені қамтиды. Алфавит-бұл біздің тіліміздегі белгілі бір жүйеде әріптер тізбегі. Графика-бұл айтылатын дыбыстың, буынның немесе сөздің белгіленуі. Белгілі бір тілдің ережелеріне сәйкес емле. Алфавит пен графиканы игеру алғашқы, қарапайым, бірақ маңызды оқу және жазу дағдыларын дамытуды қамтиды. Алайда, жазуды меңгеру үшін оның тағы бір маңызды бөлігі - емле хат, сауатты хат.Бастауыш сынып оқушылары жазуды игеру процесінде графикалық түрде сөйлесуге, яғни сөйлеу және танымдық қабілеттерін жақсартуға, жеке дамудың жалпы деңгейін жақсартуға мүмкіндік алады. Мұнда бастысы-үйрету, жазу. Жазбаша сөйлеудің өзіндік ерекшеліктері бар. Мысалы, жазбаша әңгіме алушыға ешқандай әсер етпейді; ол бүкіл студенттік қауымдастыққа бағытталған; ол автордың эмоциясы мен сезімдерін, толқулар мен қайғы-қасіретті, қуанышты, ренішті және т.б. көрсетеді. б. ол арқылы бәрі жеткізілетінін білдіреді; жазу тілін қабылдау шығармашылықты қажет етеді және т. б. б. бұл жас студенттердің жазбаша тілді дамыту мәселесі күрделі, яғни балаларда жазбаша тілді дамыту үшін керек.
Сауатты жазуға үйрету жолдары
Сауаттылық грамматикаға негізделген. Мектепте грамматика неғұрлым жақсы оқытылса, оқушылардың сауаттылығы соғұрлым жоғары болады. Бұл жағдайда белгілі бір жазу ережелерінің негізінде жатқан грамматикалық құбылыстарды түсініп, содан кейін қорытынды жасау керек. Мұнда ережелерді түсіну қажет емес, бірақ сіз оларды орындауыңыз керек. Мұғалім тілдегі құбылыстар мен жазу заңдылықтарын нақты түсіндіріп, сол ережелерді оқушылардың бойына сіңіру жолдарын ойластыруы керек.
Мысалы, егер қандай-да бір сөз немесе оған қоса берілген қосымшалар басқа нәрсе болмаса және студент неге бұлай жазылғанын түсініп, оқыған ережеге сүйене отырып дәлелдей алса, онда ол ережені саналы түрде білді. Егер сіз неге бұлай жазылғанын дәлелдемесеңіз, онда студент ережені механикалық түрде білді және оны сауатты жазудың пайдасы аз болады. Сондықтан мұғалімнің басшылығымен балалар тіл құбылыстарын, емле ережелерін байқауға және талдауға, оларды бір-бірімен салыстыруға, ойлауға, сипаттауға, өз бетінше жазылған жазбаша жұмыстарда қолдануға міндетті. Грамматиканы оқу барысында студенттер тіл құбылыстарын саналы түрде түсініп қана қоймай, сонымен қатар тілдің нақты фактілерін де білуі керек.
мысалы, балалар сөйлемдегі сөздердің қосылыстармен байланысты екенін есте сақтай алады; олар сөйлемдегі сөздердің қосылыстарын ажырата және айта алады. Бірақ олар өздері оны сөйлем құруға келгенде қолдана алмайды. Егер олар сөйлемді құру кезінде сөздер арасындағы байланысты анықтауға, қосылыстың қызметіне назар аударуға дағдыланған болса, олар сөйлемді құру кезінде де осындай байланысты сақтауға тырысады. Ол үшін сөйлемдегі бір сөзден екіншісіне сұрақ қоюды үйрену керек. Мысалы, мен (кім ?) Мектепке (қайда?) Мен барамын және т. Б. Аналогия бойынша жаза білу сауатты жазуды үйрену үшін де маңызды. Ереже, қандай болмасын, тек жалпы нұсқаулар немесе түсініктемелер береді. Яғни, ол белгілі бір сөзді қалай жазу керектігін емес, бір топтағы сөздерді қалай жазу керектігін көрсетеді. Сондықтан, бір ережені игеру барысында студенттер дайын мәтіннен ұқсас мысалдарды таба алуы немесе мысалдар келтіре алуы керек. Ақыл-ой дағдылары студенттер сол ережені оған ұқсас басқа жағдайларда қолдана алатын деңгейге жеткенде ғана дамыды деп болжауға болады. Дұрыс жазуды үйрену үшін сөздердің, буындардың дыбыстық құрамымен жұмыс жасаңыз, ал буындар әріптерді қалдырмауға, әріптерді алмастырмауға көмектеседі. Мұндай жаттығулар iii - iv сыныптарда да жүргізіліп отырады. Тіліміздегі жазылуы айтылуынан өзгеше құлын, жұлын, күрек, басшы т.б.с.с. Сөздерді тек есту дағдысына сүйеніп, жазуға болмайды. Көбіне оларды салыстыру жолымен талдаудың жәрдемі тиеді. Сондай-ақ - ма, - ме, -ба, -бе, -па, -пе сұраулықтарын етістіктің болымсыз түрімен, мен, бен, пен шылауларын септік жалғаулармен салыстырып байқаудың да маңызы күшті. Сөздердің ұқсастықтары мен ерекшеліктерін, теріс жазылуынан мағына бұзылатынын, айтайын деген ойдың күңгірт, екі жақты болып шығатынын балаларға ережені түсіндіргенде де, жаттығулар жүргізгенде де, олардың жазуларындағы қателерді түзеткенде де көрсетіп, түсіндіріп отырудың пайдасы көп (тұзшы - тұщы, барма - бар ма т.б.). Сөйтіп сауатты жазуға үйрену үшін аналогия, салыстыру, талдау, жинақтау, жалпылау, нақтылау сияқты ой операцияларының іске асуы ең маңызды шарт болып табылады.
Осылайша, жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, егер сіз студенттерді сауатты жазуға үйрету үшін ескерілетін жағдайларды топтастырсаңыз, онда олар келесідей:
1 мұғалім жазылған сөздің немесе сөйлемнің мағынасы мен мағынасын жазуы керек (оқушы кейде мағынасын түсінбегендіктен қате жібереді).
2 қателіктер бойынша жұмысты ұйымдастырады, сөзді дұрыс айтуға, Мұқият жазуға, жазғандарыңыз туралы ойлануға бағыттайды.
3 тұрақты талдау, түбір сөздерді табу, сөйлемдерді қолдана отырып сөйлемдер құру, ұқсастықтар мен айырмашылықтарды салыстыру - мұның бәрі оқушының ойлауын күшейтеді және материалды игеруге жағдай жасайды.
4 дыбысты талдау, сөз құрастыру жаттығулары, сөз сыныбы бойынша сабақтар және синтаксистік талдау сөйлеуді оқытумен бірге жүргізіледі. Емле бойынша арнайы жаттығулар (көшіру), (диктант) кезекте тілді дамыту жаттығуларымен (презентация, эссе) орындалады.
5 сөздік жұмыс үздіксіз жүргізіледі. Әр оқушының жазуда әлсіз жақтары бар (кейбір сөздердегі қателер және т.б.). Мұғалім мұндай балалармен жеке-жеке сөздік жұмыстарын жүргізеді.
6 Құзыретті жазу дағдыларын қалыптастырудың маңызды шарттарының бірі-емле қателерін, сөйлеу қателерін болдырмау үшін алдын-ала синтездеу, талдау бойынша жұмыс.
7 белгілі бір жағдайға үйрену біршама уақытты қажет ететіндіктен, дұрыс жаза білу көп қайталауды, жаттығуды қажет етеді. Сондықтан біраз уақыт бұрын болған материалдарды жүйелі түрде есте сақтау пайдалы. Жазуды үйрену барысында шартты рефлекс арқылы емес, оперантты рефлекс арқылы уақытша жүйке байланысын қалыптастырудың мәні ерекше маңызды.
Мұның мәні, бала дайын жұмысты орындағаннан гөрі, оны іздеуге және азаптауға мәжбүр ететін тапсырмаларды таба алады. Мұның бәрінің мақсаты уақытша жүйке байланыстарын (дағдыларын) (сауатты жазу дағдыларын) сақтау, білімін жетілдіру және педагогикалық дағдыларын жетілдіру екенін жақсы білетін мұғалім ғана өз жұмысын сәтті ұйымдастыра алады1. Емле ережесін түсіндірмес бұрын, балаларға өздері шешуі керек мәселені қою керек (мысалы, отпен ойнау, от пен судан аулақ болу арасындағы айырмашылық неде? "мен" қайсысы бөлек жазылуы керек, қайсысы бірге жазылуы керек? ұнайды). Мұндай жұмыс балаларға назарын сабаққа аударуға және бұрын білгендерін есте сақтауға көмектеседі.
Бастауыш сыныпта мазмұндама мен шығарма жазба жұмыстарын ұйымдастырудың тиімді жолдары және қателермен жұмыс
Мазмұндама дегеніміз белгілі бір шығарманың, мәтіннің мазмұнын ауызша немесе жазбаша түрде баяндап беру. Мазмұндамамен шығарма жазуға қазақ тілі cабағынан арнайы сағаттар бөлінеді. Шамамен алғанда, әрбір он-он бес күнде 1 сағат бөлінеді. Бастауыш сыныптарда жаздыруға болатын мазмұндаманын мынадай түрлерін көрсетуге болады: 1. Дайын әңгіме бойынша мазмұндама. 2. Сурет бойьшша мазмұндама. 3. Кино, диафильм бойынша мазмұндама.
Шығарма және оның түрлері
Шығарма дегеніміз оқушылардың тілдік және әдебиеттік білімдері мен өзінің таным, түйсік, көзқарасының тәжірибелеріне сүйене отырьш өз ойын жүйелі, әдеби тіл қалыбында бере білуге машықтандыратын жазбаша тәжірибелік жұмысынын бірі. Әдебиеттік оқу пәндерінен шығарма жаздырудың мақсаты мен міндеті осы мазмұннан туындайды.

Оқушылардың грамматика мен емле бойынша білімдерін
есепке алудың жолдары
Әр материалды мұғалім дұрыс дағдылардың қаншалықты қамтамасыз етілгенін жақсы түсіндіреді, бірақ әр оқушының білімі, дағдылары мен дағдылары ескерілмейді, олардың материалды қалай меңгергені, үлгерімі, мұғалім мен оқушының жұмысының нәтижелері және оған қалай қол жеткізгені түсініксіз болады. Сонымен қатар, балалар өз жұмысының нәтижелерін білмесе, келесі жұмысқа деген ықыласы төмендейді, сабақта белсенділік төмендейді. Сондықтан, сабаққа қарамастан, балалар алған білім, Дағдылар мен қабілеттерді ескеріңіз.Оның мынадай жолдарын көрсетуге болады:
1) бір сабақтың негізінде Бағалау;
2) бірнеше сабақтың негізінде бағалау;
3) бір ғана жұмыстың Негізінде бағалау.
Бір сабақ негізінде оқушының білімін бағалау қандай сұраныстарды, оқушының қалай жауап бергенін және қандай жұмысты орындағанын ескереді. Сабақтың соңында бірнеше оқушы сабақ барысында жасаған жұмыстары (жұмыстары) негізінде бағаланады және бүкіл сынып мұны не үшін жасағаны туралы хабардар болады (дәлелденеді).
Мұндай жағдайда мұғалім сабақ барысында бірде-бір оқушыдан сұрай алмайды: ол алдын-ала жоспарлай алады, кімді бағалай алады, қандай сұраулар қоя алады, қандай жұмысты орындай алады. Сабақтарда сұрақтар бүкіл сыныпқа қойылады, тіпті егер барлық студенттер оқу мен жаттығуларға қатысса да, мұғалім олардың білімін, дағдылары мен қабілеттерін ескеретін оқушыны байқап, сұрағанда оларды жиі құрастырады.Мысалы, II класта оқушыларға деформаланған мәтін ұсынылып, ондағы сөйлемдерді тауып, соңына нүкте қою керектігі тапсырылды дейік. Оқушылар иапсырманы орындап болған соң, мұғалім олардан сөйлем жөнінде не білетіндерін сұрайды: 3 - 4 оқушыдан сұрағанына жауап алады, 1) аяқталған ойды білдіреді, 2) сөйлем өзара байланысты сөздерден құралады, 3) сөйлемнен соң нүкте қойылады, 4) әрбір жаңа сөйлем бас әріптен басталып жазылады. Сол оқушылар өздіктерінен мысалдар келтіреді, талдайды. Мұғалім олардың түсіндірмелері мен ұсынысқа қатысты дәлелдерін бақылайды. Осыдан кейін бүкіл сыныптың осы тапсырманы қалай орындағанын жалпы тексеру жүргізіледі. Ол үшін жеке студенттер тұрып, әр сөйлемді нүкте мен бас әріппен оқиды.
Алдыңғы сұралған 3 - 4 оқушыны тақтаға шығарып, олардың дәптерлерін тексереді; қажет болса, тақтаға сөз, сөйлем, сөз тіркесі жаздырылады. Балаларды бағалау үшін мұғалім бір сабақ бойы осылайша материал жинайды. Сабақтың соңында бірнеше бала бірнеше сұрақтарға жауап берді, ал жаттығуды аяқтаған балалардың жұмыстары да атаусыз қалады. Олар қандай сұрақтарға жауап бергенін, қай сабақта, қандай жұмысты орындағанын ескере отырып, олардың бірнеше сабақтардағы жұмысы жинақталады және бағаланады. Мұны істеу үшін мұғалім әр сабақтан кейін өзінің арнайы дәптеріне (оны балаларға көрсетпеу қажет) қажетті ақпаратты жазады.Балалар әр жауаптың, әр жетістіктің ескерілгеніне сенімді болған кезде, олар әр сабақта өз білімдерін көрсетуге тырысады және олардың белсенділігі артады.
Оқушылардың білімі, дағдылары мен біліктерін жазбаша бақылау жұмысының нәтижелері немесе сабақтың әр кезеңіндегі бір қиын сұраққа дұрыс, нақты жауап бойынша бағалауға болады (әсіресе жаңа сабақты түсіндіру немесе бекіту кезінде). Бұл әдіс оқушылардың белсенділігін арттыруға, олардың тапқырлығын арттыруға және өз бетінше ойлау қабілетін нығайтуға да пайдалы. Мектеп тәжірибесінде балалардың білімі мен емле дағдыларын тексеру бірлесіп жүргізіледі. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.