Сауда орталығындағы өртті сөндіруді ұйымдастыру және өрт сөндіру тактикасын қолдану
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасы
Асарбаев Нұрдәулет Талғатұлы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: Keruencity Ақтөбе сауда орталықтарында өрт сөндіруді ұйымдастыру және оның тактикасы
Алматы, 2022
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасы
Асарбаев Нұрдәулет Талғатұлы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: Keruencity Ақтөбе сауда орталықтарында өрт сөндіруді ұйымдастыру және оның тактикасы
5В073100-Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі мамандығы
Орындаған: Н.Т.Асарбаев
Ғылыми жетекші: Б.Х.Тусупова
Алматы, 2022
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1
ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1
Өрттің шығу себептері және оның алдын алу шаралары
1.2
KERUENCITY AKTOBE сауда ойын-сауық орталығы туралы жалпы мәлімет
1.3
Ақтөбе қаласында сауда орталықтарындағы өрттің шығуы мен сипаттамаларын талдау
2
ЗЕРТТЕУ НЫСАНДАРЫ МЕН ӘДІСТЕРІ
2.1
KERUENCITY AKTOBE сауда орталығындағы өрттерді сөндіру әдістерін айқындау
2.2
Сауда орталығындағы өртті сөндіруді ұйымдастыру және өрт сөндіру тактикасын қолдану
2.3
KERUENCITY AKTOBE сауда орталығында өрт кезіндегі құтқару жұмыстарын зерттеу
3
ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛДАУ
3.1
Өрт кезіндегі халықты ақпараттандыру байланыс және хабарлау жүйесін талдау
3.2
Ойын-сауық орталығындағы өрт кезіндегі эвакуациялық шараларды ұйымдастыру
3.3
Сауда орталықтарындағы өрттің туындау себептерін азайту жолдарын қарастыру
ҚОРТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмысымның өзектілігі. Ақтөбе қаласындағы сауда орталықтарында өрт сөндіруді ұйымдастыру және оның тактикасын жасау.
Елімізде сауда орталықтары адамдардың өмірінде үлкен мәнге ие болып отыр. Жыл сайын еліміздің барлық қалаларында сауда орталықтары көбеюде.
Сауда-oйын-сауық кешендері халық көп жиналатын oбъектілердің қатарына жататындықтан, қауіпсіздік шаралары жоғары деңгейде болуы тиіс.
Қазіргі таңда әсіресе ірі қалаларда - сауда орталықтарынсыз елестету мүмкін емес. Адам көп баратын объектілер бола отырып, олар сауда орталықтарына қойылатын өртке қарсы қауіпсіздіктің барлық талаптары қатаң сақталуы тиіс. Қазақстанда сауда орталықтарында жылына орта есеппен 10-ға жуық өрт болады, дегенмен жыл сайын олардың саны біртіндеп өсуде. Егер 2013 жылы он болса, 2015 жылы - 13 өрт болған. Әрі сауда дүкендеріндегі өрттер, әдетте өшірілуі қиын да күрделі бoлып келеді, үлкен қиындықпен өшіріледі, адам өміріне, денсаулығына үлкен қауіп төндіреді және үлкен материалдық шығынға алып келеді.
Супермаркеттер, сауда орталықтары мен дүкендер әлемдегі ең қауіпті жерлер емес сияқты. Алайда, оларда ондаған, кейде жүздеген адамның өмірін қиған қайғылы оқиғалар жиі кездеседі. Көбінесе олардың себебі адам факторы болып табылады.
Қазіргі заманғы сауда-oйын-сауық орталықтарында тұтынушыға ұсынылатын тауарлармен қатар, oйын-сауық қызмет көрсету түрлері: кинoтеатр, дүкен ішіндегі автoтұрақ, банктердің кассалық есептеу бөлімдері, рестoрандар, кафе, oйын автoматы залдары және т.б. қызмет түрлері ұсынылады. Осындай қызмет түрлерін ұсынатын орталықтардағы өрт сөндірушілерге өртті сөндіру, адамдарды құтқару, эвакуациялау жұмыстары кезінде үлкен қиындықтар туғызады, өйткені сауда орталықтарын жас ерекшеліктерін ешқандай шектеу жоқ. Аптаның кез-келген күні кез келген уақытта сауда орталықтарында сауда жасап немесе қыдырып, тамақтанып, ойнап жүре беруге болады, ондағы
Қазіргі кезде дамыған өр сауда oрталықтарын салу үшін құрылыс материалдарының жаңа түрлері қoлданылады. Ал oлар өз кезегінде өртенгенде адам өміріне қауіпті улы заттар бөледі.
Жoғарыда айтылғандардың бәрі қoрытындылай келе ірі сауда дүкендеріндегі өртті сәтті ликвидациялау үшін мемлекеттік өртке қарсы қызметінің жетекшілік жасайтын тoбына oбъектінің тактика-техникалық сипаттамасын, құрылыс материалдарының өртенгенде күшінің өзгеруін білу қажет.
Диплом жұмысымның мақсаты: Қазіргі таңда өрт әсерінен көптеген адамдар ғимараттар зардап шегуде.Мен адамдар қазіргі таңда ең көп шоғырланатын жер сауда ойын саттық орталықтары.Мен зерттеу нәтижесіне Ақтөбе қаласындағы Keruencity СОО алдым.Сауда орталықтағы өртке қарсы іс шараларды ұйымдастыру мен тактиларын талдаймын.
Диплoмның мaқcaтын жүзeгe acырy бaрыcындa кeлeci мiндeттeмeлeр aлынып oтыр:
Өрттің шығу себептері және оның алдын алу шаралары;
Ақтөбе қаласында сауда орталықтарындағы өрттің шығуы мен сипаттамаларын талдау;
KERUENCITY AKTOBE сауда орталығындағы өрттерді сөндіру әдістерін айқындау;
Ойын-сауық орталығындағы өрт кезіндегі эвакуациялық шараларды ұйымдастыру
Сауда орталықтарындағы өрттің туындау себептерін азайту жолдарын қарастыру
Диплом жұмысының құрылымы. Диплoм жұмыcы кiрicпeдeн, үш тaрayдaн, қoрытындыдaн,тұрaды.Сонымен қатар әрбір тараулар үш тараушалардан тұрады. Әрбiр тaрay жұмыcтың мaзмұнын aшyғa бaғыттaлғaн.
Зерттеу соңында әдебиеттерге сілтеме көрсетіліп, пайдаланылған әдебиеттер тізімі берілген.
1 ӘДЕБИ ШОЛУ
Өрттің шығу себептері және оның алдын алу шаралары
Өрт-тұрақты емес (уақыт пен кеңістікте өзгеретін) жану, жылу және масса алмасу процестеріне негізделген физика - химиялық құбылыстар кешені. Залал келтіретін бақылаусыз жану өрт болып саналады. Өрт сөндіру бөлімінің мамандары үшін егжей-тегжейлі анықтама беруге болады: өрт-бұл барлық жанғыш заттар мен материалдар өртеніп кеткенге дейін немесе өздігінен ісінуге әкелетін жағдайлар туындағанға дейін (өте сирек, бірақ мүмкін) немесе оны оқшаулау және жою үшін белсенді арнайы шаралар қабылданғанға дейін дамитын және жалғасатын еріксіз пайда болған жану процесі.
Еліміздегі Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар техникалық регламенті өрт қауіпсіздігі салаларындағы техникалық реттеулерді, негізгі ережелерді анықтайтын болады, оларға келесі талаптарды қарастыру кіреді.
1) Техникалық регламентте көрсетілген өрт және олардың қауіпті факторлары мен заттары, материалдары, сонымен қатар өрт жарылыс пен өрт қауіптіліктері байланысты технологиялық құралдар; орын алуы мүмкін жарылыс қауіптері мен олардың қауіпті аймақтары; өрттің қауіптіліктеріне байланысты құрылыс материалары мен өрттерге қарсы тосқауылдар, өрт жарылысы мен өрт қауіптіліктері байланысты электр жабдықтары; сыртқа орналастырлатын қондырғылар мен ғимараттар мен имараттар, сонымен бірге үй-жайларды жіктеулер кіреді;
2) Барлық мақсаттағы шаруашылық объектілер мен олардың барлық типтеруне қойылатын талаптар, қалалар мен елді мекендерді жобалалары кезінде, олардың құрылыстарына, өнімдеріне қойылатын өрт қауіпсіздігінің талаптарын белгілеп отырады [1]. ҚР Техникалық регламент ережелері міндетті:
1) Жобалаулар мен құрылыстарды салу, ғимараттарда күрделі жүндеу жұмыстарын ұйымдастыру кезінде, күрделі болып табылатын құрылыс объектілелерін қайтадан салу кезінде, техникалық қайта жаңғыртуларда, айрайы немесе меншіктер түрлері мен сипаттарына қарамай объектілерді пайдаланулар кезінде;
2) Техникалық регламенттер мен өрт қауіпсіздінің талаптарын нормативтік, техникалық құжаттамалардыің ұсыну ережелерін дайындау брарысында, оларды қабылдаулар мен орындаулар кездерінде міндетті болып келеді. Құрылыстарды салу кезінде, ұйымдарда және де елді мекендердегі құрылыстар мен олардың құрылысдары, эвакуациялық жолдар мен шығу жолдарын ұстау шарттарын орындау кезінде Қрт қауіпсіздіктеріне қойылатын жалпы талаптар техникалық регламеті бойынша анықталатын болады. Жылыту жүйелерін қолданатын ғимараттар мен ұйымдарда, өндірістік орындар мен үй жайларда осы техникалық регламентің талаптары сақталатын болады. Ғимараттар мен жұмыс орындары, ойын-сауық орталықтарындағы жұмыскерлер өртке қарсы нұсқаулықтардан кейін жұмыс жасауға жібереледі. Олардың жұмыстарының ерекшеліктері ауысқан кезде ықтимал болатын өрттердің алдын алу мақсаттарында олар қосымша оқудан өтетін болады. Өртке қарсы нұсқаулықтардан өтетін мамандықтар тізбелері мен тәртіптері мен мерзімдері, өрт техникалық минимум тақырыптары бойынша қртке қарсы нұсқаулықтар мен сабақтарды өту кездерінде тақырыптық және де оқу 9 жоспарларын өрт қауіпсіздіктері салаларындағы арнайы уәкілетті ұйымдар бекітетін болады. [2]
Өрттерді критерийлері бойынша жіктеу нұсқаулыққа сәйкес есепке алу келесідей болып жіктеледі: - Индустриялық (өрт зауыттарда, фабрикаларда және қоймаларда). - Тұрмыстық өрт (өрт тұрғын үйлері мен нысандарында мәденитұрмыстық мақсаттағы). -Табиғи өрттер (орман және шым тезек өрттері). Жіктеу түріне байланысты жанбайтын заттар мен материалдарды кластарға бөліп қарастырамыз(қажет дұрыс таңдау үшін өрт сөндіргіш құралдарды таңдау және сөндіру мақсаттарында):
А өрт класы - қатты заттардың жануы. А1 - қатты заттардың ілесе жануы (көмір, тоқыма өндідрістері). А2 - қатты заттардың ілесе жүре жануы (пластмасса). B өрт класы - сұйық заттардың жануы B1 - суда ерімейтін сұйық заттар жануы (бензин, эфир, мұнай өнімдері); B2 - еритін суда жану сұйық заттар (спирт, глицерин); C өрт класы - газ тәрізді заттардың жануына тұрмыстық газдардың жануы, пропан және тағы да басқалар жатады. D өрт класы - металдардың жануы. D1 - жануы жеңіл металдар, сілтілер (алюминий, магний және олардың қорытпалары). D2 - жану сілті металдары (натрий, калий). D3 - металдары бар қосылыстардың жануы. E өрт класы - жану заттар мен материалдарды, электр қондырғыларының кернеудегі және де - жану ядролық материалдарды, радиоактивті қалдықтар мен радиоактивті заттардың жануы кіреді. Қазіргі кезде дүкендер, сауда орталықтарына барған кезде ғимараттың өрттен қалай қорғалғаны туралы біз жиі ойланып жатырмыз. Ал осы сауда орталығының ғимараттарының өрттен қорғау шараларындағы қанша еңбектер мен күш әзірлеулер олардың тиімді және сенімді ғимараты өрттен қорғау схемасын барлығын жобалаушы ұйымдастыратын болады. Сауда орталықтарын өрт қауіпсіздіктерінен қамтамасыз ету бойынша ісшаралар кешені мынадай: - тұрғызу кезінде және ғимаратты әрлеуде өртке қарсы қауіпсіз материалдар материалдар (жанбайтын) қолданылуы тиіс ; - ғимараттарда міндетті түрде автоматты өрт сөндіру жүйесі орнатылуы тиіс. Олар мұқият ойластырылған және ұйымдастырылған болуы керек және де ғимараттарда (желдету, ауа баптау, түтінді жою, конструктивтік және көлемдікжоспарлау шешімдері сақтау, т. б.); жүйелердің таралуына кедергі келтіретіндей болмауы керек; - қолмен өрт сөндіргіштерді таңдау, олардың орналасуы санын есептеу және оңтайлы түрін таңдау; 10 - эвакуациялау жоспарларын әзірлеу, монтаждау тиісті тақталар және көрсеткіштердің көрінетін жердерде ілінуі керек.
Тәжірибе көрсеткендей, мүлдем отқа төзімді нысандар жоқ. Өрт су астында және жер астында, суда, жерде, ауада және тіпті ғарыш кемесінде болуы мүмкін. Бұл жағдайда объектінің барлық материалдық элементтері, соның ішінде ғимараттардың құрылымдық элементтері олардың функционалды мақсаты, материалдық немесе рухани құндылығы тұрғысынан емес, осы объектінің өрт жүктемесі ретінде қарастырылуы керек. Өрт болған жағдайда жануға қабілетті заттар мен материалдар міндетті түрде болады. [3]
Осы анықтамадан үш қорытынды жасауға болады:
1. Жану-бұл өрттің негізгі және негізгі процесі, өйткені жанусыз ешқандай өрттің болуы мүмкін емес. Өрт сөндірушінің көзқарасы бойынша жану дегеніміз-жанғыш заттар мен материалдарды жану өнімдеріне айналдырудың күрделі физика-химиялық процесі, содан кейін жылу, түтін және жарық сәулеленуінің қарқынды шығуы, тез ағатын химиялық тотығу реакцияларына негізделген құрылымдық өзгерістер.
2. Өртте жанудың басқа түрлерден айырмашылығы: оттың өздігінен максималды мөлшерге дейін таралуына бейімділік; жанудың салыстырмалы түрде төмен дәрежесі; толық және толық емес тотығу өнімдері бар түтіннің қарқынды бөлінуі. [4]
3. Жану процесі еріксіз немесе зиянды ниетпен жүретіндіктен, ешқандай алдын ала шаралар өрттің пайда болу ықтималдығын толығымен жоққа шығара алмайды. Өрттің қауіптілік дәрежесін және одан келтірілген материалдық залалдың мөлшерін азайту үшін оны болдырмау, оқшаулау және даму қарқындылығын шектеу бойынша құрылымдық, алдын - ала және профилактикалық құралдар мен әдістердің барлық жинақталған арсеналын қолдану қажет, ал ол туындаған жағдайда оны оқшаулау және жою бойынша белсенді шаралар қабылдау қажет.
Өрттің себебі-өрттің туындауына тікелей немесе жанама әкеп соққан табиғи, техногендік және (немесе) әлеуметтік сипаттағы жағдайлар болуы мүмкін. Өрттің туындау себептері өртті тексерудің міндетті рәсімінің нәтижесінде анықталады және өртті есепке алу карточкасында - өрттерді ресми статистикалық есепке алу құжатында тіркеледі.
Тұрғын үй-жайларда өрттің пайда болуы келесі себептерге байланысты:
Өрт қауіпсіздігінің негізгі ережелерін елемеу;
Электр сымдарының ақаулығы;
Ақаулы, қолдан жасалған немесе қараусыз қалдырылған электр аспаптарының жануы;
Газдың ағуы;
Пештер мен каминдерді абайсыз пайдалану;
Отпен абайсыз жұмыс істеу және балалардың тентектігі деп айтуға болады.
1-сурет. Тұрғын үйдегі өрттің шығу
Кәсіпорындарда тұтану келесі себептер бойынша жүреді:
Ғимарат ҚНжЕ және өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтамай салынған.
Кәсіпорын персоналының өрт қауіпсіздігі нормаларын сақтамауы.
Өрттің шығуына әкелетін технологиялық процестің бұзылуы (дәнекерлеу жұмыстары, электр жабдығын пайдалану).
Кәсіпорындағы жұмыс процесінде ақаулы жабдықты пайдалану.
Ғимарат қажетті өрт сөндіру жабдықтарымен жабдықталмаған: өрт шкафтары, өрт қалқандары, сондай-ақ әртүрлі типтегі өрт сөндіргіштер.
2-сурет. Кәсіпорындардағы өрттің шығу
Кәсіпорындағы өрт үлкен жылдамдықпен таралады. Бұған ықпал етеді:
Алғашқы өрт сөндіру құралдарының болмауы немесе жарамсыздығы
Өртке қарсы есіктер(отқа төзімді есіктер) сияқты өрттің таралуына кедергі келтіретін құралдардың болмауы.
Жанғыш, тез тұтанатын заттар мен материалдардың көп мөлшерін қоймаларда және тікелей үй-жайларда сақтау.
Пайда болған өртті анықтаудың төмен жылдамдығы.
Өртті автоматты сөндіру құралдарының болмауы.
Өртті дұрыс сөндірмеу
Тұрғын үй ғимараттарында өрт тез таралады, өйткені бөлмеге жалын беретін оттегі кіреді. Сондықтан өрт шыққан жағдайда терезелерді сындыру, есіктерді ашу және т. б. ұсынылмайды.
Үй-жайда өрттің пайда болуының алдын алу, өмір мен мүлікті сақтау үшін:
Үй-жайды немесе өндірістік объектіні қажетті өрт сөндіру құралдарымен өрт сөндіру жабдықтарымен жабдықтау. Мұндай жабдыққа мыналар жатады: өрт сөндіргіштер, өрт жеңдерімен жабдықталған өрт шкафтары, құрал-жабдықтары бар өрт қалқандары, эвакуациялау жоспарлары және қауіпсіздік белгілері.
Үйде тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтар мен материалдардың қорын ашық оттың немесе қатты қызған Электр аспаптарының жанында сақтамаңыз.
Тұрмыстық химиялық заттарды пайдалану кезінде, сондай-ақ оларды жою кезінде сақ болыңыз.
Баспалдақ алаңдарында жиһаз, тез тұтанатын заттарды ұстауға, шатырлар мен жертөлелерді үйіп тастауға тыйым салынады.
Жанғыш заттардың жанында электр жылыту құралдарын пайдаланбаңыз.
Бөлмедегі барлық қосқыштардың, штепсельдер мен розеткалардың жарамдылығын тексеріңіз. Электр құрылғыларының жарамдылығын тексеріңіз.
Өрт шыққан жағдайда-жедел қоңырау 01! Ұялы телефоннан 112.
3-сурет. Өрт шыққан жағдайда-жедел қоңырау
Техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың (ТЖ) неғұрлым кең таралған және қауіпті санаттарының бірі ғимараттар мен құрылыстардағы өрттер болып табылады. Жыл сайын әлемде 10 миллионға жуық өрт пайда болады, олар ондаған мың адамның өмірін және миллиардтаған доллар материалдық құндылықтарды алып кетеді. Соңғы 13 жылда (2002-2014 жж.) Қазақстан Республикасында 205,5 мыңнан астам өрт болды, онда 6,7 мың адам қаза тапты және 15,1 мың адам жарақат алды [5].
Орташа алғанда республикада шамамен 16 мың өрт туындайды, онда 600-ге жуық адам қайтыс болады, бұл халық санының 0,004% - ын құрайды. Мысалы, Ресей Федерациясында жыл сайын 187 мыңға жуық өрт болады, онда 14 мың адам қайтыс болады, бұл халық санының 0,009% - ын құрайды, Беларусь Республикасында бұл көрсеткіш 11,9 мың өртте 105 қаза болған кезде 0,001% - ды құрайды.
Өрт статистикасының деректері бойынша өрттердің туындауының негізгі объектілері тұрғын үй секторы болып қала береді, бұл барлық өрттердің шамамен 67%-ын құрайды, 3% - ы сауда кәсіпорындарына, өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарға 2,5% - ды, 1% - дан мәдени-ойын-сауық мекемелері мен білім беру ғимараттарына келеді. Тұрғын және қоғамдық ғимараттарда елдегі өрт кезінде қаза болғандардың жалпы санының 93% - ы қайтыс болады. Көбінесе адамдар өрттің қауіпті факторларынан, жану өнімдерінің әсерінен (қайтыс болғандардың жалпы санының 76% - на дейін) және жоғары температурадан (қайтыс болғандардың жалпы санының 19% - на дейін), сондай-ақ алғашқы өрт бөлімшесі келгенге дейін өртке байланысты 6 құбылыстан (жарылыс, ғимараттардың құрылыс конструкцияларының құлауы) қайтыс болады. Осыған байланысты мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің рөлі артып келеді, олар өртті ең аз материалдық шығынмен сәтті сөндіруді қамтамасыз етуге арналған. Өрт сөндіру бөлімшелеріне адамдар мен өрт болған ғимарат (үй-жай) үшін ауыр зардаптар басталғанға дейін өрт сөндіру күштері мен құралдарын енгізу өте маңызды.
Егер өрт ғимараттың аумағын 5060 м2 қамтыса, онда бірінші келген өртке қарсы қызмет бөлімшесі, әдетте, екі автоцистернадан және арнайы өрт техникасымен бір бөлімшеден тұрады, енді жануды жоя алмайды және қажет болған жағдайда адамдарды құтқара алмайды. Әртүрлі өрт сөндіру автомобильдерінде: автосалондарда, иінді көтергіштерде, газ түтіннен қорғау, сорғы-жеңдік және басқаларында бірнеше бөлімшелерді қосымша шоғырландыру және енгізу талап етіледі.
Бұл қосымша уақытты қажет етеді, ол үшін ғимарат ішінде де, оның кіреберістерінде де (балкондар, Лоджиялар) жануы мүмкін. Өрт үлкен көлемде өтеді, бұл өз кезегінде оны сөндіру үшін бірнеше ондаған өрт сөндіру бөлімшелерін, өрт сөндіру штабын, тыл тобын ұйымдастыруды, қаланың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету қызметтерімен өзара іс-қимылды және т. б. талап етеді. Өртті сәтті сөндіру үшін қолда бар күштер мен құралдарды дұрыс басқару қажет. Кейде өрт сөндірудің тәжірибелі басшысы өртті есеп бойынша талап етілгеннен аз күштермен де тез сөндіре алады. Сондықтан, бірінші кезекте мемлекеттік өртке қарсы қызметке өрт сөндіру басшылары мен өртке қарсы қорғау жөніндегі инженерлердің жоғары білікті кадрлары қажет.
1.2
KERUENCITY AKTOBE сауда ойын-сауық орталығы туралы жалпы мәлімет
Халық көп келетін сауда кешенінің шапшаң-тактикалық өрт сипаттамасын анықтау үшін, мысал ретінде KeruenCity сауда ойын сауық орталығы алынған болатын.
KeruenCity (бұрынғы атауы Mega Aktobe) -- Ақтөбе қаласындағы ірі сауда-ойын-сауық орталығы.
4 сурет. Keruencity Актобе oйын-сауық oрталығы
MEGA Aktobe тесттік ашылуы 2009 жылдың 10 қыркүйегінде[6] өтті, ал соңғы ашылуы 16 қазанда өтті. Сауда орталығы саябақтың жанында орналасқан. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті. Жаңа орталықтың құрылысы 70 млн АҚШ долларына бағаланған [7]. 1,5 мың ақтөбеліктер жұмыс орындарын алды, ал бюджетке жыл сайынғы жоспарланған аударымдар 200 млн теңгені құрады[8].
Орталықтың жалпы ауданы-45,355 м2, ал коммерциялық ауданы-29,794 м2. Онда орналасқан супермаркет "Анвар" ауданы 3300 м2, гипермаркет Тұрмыстық техника және электроника (1300 м2), балалар ойын-сауық паркі (2300 м2), 7-зальный кинотеатр-мультиплекс, мейрамхана ауласы 400 орындық, 13 түрлі кафе мен мейрамханалар, мұз айдыны алаңы 500 м2 және 75 бутик. Жақын жерде 800 орындық тұрақ бар. KeruenCity-бұл сауда орталығы ғана емес, сонымен қатар жаппай ойын-сауық, акциялар, мастер-кластар мен флеш-мобтар өткізетін орын. СОО қонақтарының қарамағында: ересектер және балалар киімдерінің бутиктері, гипермаркет, балалар ойын-сауық паркі, мультиплекс-кинотеатр және сыйымды фудкорт бар.
Орташа алғанда MEGA сауда орталықтарына жұмыс күндері шамамен 25-30 мың адам келеді, ал демалыс және мереке күндері келушілер саны 30-40 мың адамға жетеді[9]. "MEGA Shopping Night 2" акциясы барысында Ақтөбедегі сауда орталығына 46 мың адам келді[10].
2016 жылдың қазан айында Mega Astana және MEGA Aktobe сауда орталықтары "ADD Invest Properties" ЖШС (бұрынғы: Karoc) компаниясына сатылғаны белгілі болды[11]. 2017 жылғы 22 наурыздан бастап "MEGA AKTOBE"- "KeruenCity" деп аталған болатын.
Бомба туралы жалған хабарламалар
MEGA Aktobe сауда орталығы "салынған бомба" (телефон терроризмі деп аталатын) туралы жалған хабарламалар үшін жиі нысана болып табылады. Ең алғашқы жалған шақыру 2011 жылдың 1 маусымында жасалды. Содан кейін бомбалар туралы жалған хабарламалар келіп түсті: 1 ақпан 2013 жыл, 22 ақпан, 27 маусым, тамыз және 20 Сәуір 2014 жыл. Жаңа атау ашылғаннан кейінгі күні 2017 жылдың 23 наурызында бомба туралы жалған хабарлама болды. Келген құтқарушылар, саперлер барлық келушілер мен СОО қызметкерлерін жедел түрде эвакуациялады.
Ақтөбедегі сауда орталықтарының ғимараттары Қазақстан Республикасының құрылыс нормалары мен қағидаларына, сондай-ақ № 439 Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар техникалық регламентіне сәйкес жобаланып салынған.
Keruencity Ақтөбе сауда орталықтары желісінің басшылығы өрт қауіпсіздігінің ішкі нормаларының жоғары деңгейін қалыптастырып, техникалық жарақтандыруды үнемі жақсартып отырады. Күн сайын біз сауда орталығын, әр бутикті тексереміз, жалға алушыларға өрт қауіпсіздігін жақсарту бойынша ұсыныстар жасаймыз. Ай сайын біз барлық желі бойынша жоспарлы оқу-жаттығулар өткіземіз, әр түнде барлық өртке қарсы қорғау жүйелерінің жұмысын тексереміз, олар бізде 100% жұмыс жағдайында. Біздің басты мақсатымыз -- өрттің алдын алу", болып саналады. Өйткені күн сайын қанша адам осы сауда орталықтарының қонағы болады.
Өрт қызметі іс-әрекеттің екі негізгі түрін қамтиды: өрттің алдын алу және сөндіруді ұйымдастыру. Бүкіл желі бойынша өртке қарсы қорғау шараларының кешеніне: түтін мен оттың пайда болуын дереу анықтайтын автоматты өрт дабылы; Автоматты хабарлау және эвакуацияны басқару жүйесі; өртті жоятын автоматты өрт сөндіру жүйесі; жану өнімдерін жоятын түтін шығару жүйесі ("ағын" жүйесі түтін кірмеуі үшін және эвакуация кезінде адамдар дем алуы үшін жабық баспалдақ марштарына қосымша ауа қысымын береді) кіреді. [12]
Сауда орталығы жанында өрт сөндіру үшін арнайы су айдындары мен өрт гидранттары бар. Мысалы, MEGA Alma-Ata резервуарының көлемі 45 355 м² құрайды. Су деңгейі күн сайын тексеріледі. Барлық сауда орталықтары ғимараттарында өрт жеңдерімен, оқпандармен және өрт сөндіргіштермен жинақталған өрт крандары бар. Сонымен қатар, сауда орталықтарының әрбір бутикінде өрт сөндіргіштер бар.
5-Сурет Бутиктердегі өрт сөндіргіш
Өрт сөндірушілер түсіндіргендей, нақты ТЖ болған жағдайда, өрт ауданына қарамастан, сигналға қалалық қызметтің 20-дан астам өрт сөндіру машинасы, оның ішінде төрт автосаты келеді.
ТЖ кезіндегі негізгі мәселелердің бірі эвакуация болып табылады. Қызметкерлерінің айтуынша,желісінің әрбір сауда-ойын сауық орталығында негізгі эвакуациялық, сондай-ақ бағыттаушы белгілер мен "шығу" және "авариялық шығу" Жарық таблосы бойынша тануға болатын қосалқы авариялық шығулар бар. Эвакуация уақыты 8-10 минутты құрайды. Жоғарғы қабаттардан эвакуациялау үшін өрт сатылары қарастырылған, олардың саны өрт қауіпсіздігі нормаларының талаптарына сәйкес келеді. Эвакуация "антипаника" жүйесімен есіктер арқылы өтеді. ТЖ туындаған жағдайда барлық есіктер автоматты түрде ашылады.
Сауда-ойын-сауық орталығының қызметкерлері мен СО жалға алушылары ТЖ кезінде келушілерді қалай эвакуациялау және әрекет ету туралы міндетті кіріспе нұсқаулықтан өтеді.
1.3
Ақтөбе қаласында сауда орталықтарындағы өрттің шығуы мен сипаттамаларын талдау
Қазіргі өмірді әдеттегі сауда нысандарынсыз - дүкендерсіз, сауда орталықтарынсыз елестету қиын. Жаппай баратын объектілер бола отырып, олар сауда үй-жайларына қойылатын өртке қарсы қауіпсіздіктің барлық талаптарына қатаң сәйкес келуі тиіс. Нормалар мен ережелерді сәл бұзу үлкен материалдық шығындарға және адам шығынына әкелуі мүмкін.
Бірінші кезекте, ірі СО-да, СОО-да ең үлкен өрт қауіптілігін олардың үлкен алаңы, әртүрлі функционалдық мақсаттағы үй-жайлардың көп саны, бір мезгілде болатын адамдардың көп саны тудырады. Сауда нысандарына арналған өрт қауіпсіздігі талаптары федералды заң деңгейінде әзірленген және адамдар үшін қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған. Орындалуы міндетті болып табылатын өрт қауіпсіздігі шараларының ішінде мынадай негізгі іс-шараларды бөліп көрсету керек:
Құрылыс және әрлеу жұмыстары кезінде тек отқа төзімді (жанбайтын) материалдарды пайдалану;
автоматты өрт сөндіру жүйесін монтаждау;
автоматты өрт дабылын монтаждау;
ғимараттың қабаттылығы мен сипаттамасына байланысты шығу жолдары мен эвакуация жолдарының қажетті санының болуы;
эвакуациялау жолдарының нормативтік құжаттарға сәйкестігі;
эвакуациялау бойынша жаттығуларды тұрақты өткізу;
өрт техникасының кедергісіз өтуін қамтамасыз ету.
өрт қаупі бар қабырғалар мен төбелерді әрлеу үшін материалды қолдану.
өрт қауіпсіздігін декларациялау
Сауда орнының иесі өрт қауіпсіздігі мәселелерін шешу бірінші міндет екенін және барлық қабылданған шаралар, соның ішінде қауіпсіздік жүйелерін орнату өрт қауіпсіздігі жөніндегі нормативтік құжаттарға сәйкес келуі керек екенін есте ұстауы керек. [13]
Өрт қауіпсіздігіне жауапты ұйымдардың басшылары, мамандары мен қызметкерлері өрт қауіпсіздігін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің өртке қарсы режим, ұйымның технологиялық процесі мен өндірісінің өрт қауіптілігі бөлігінде, сондай-ақ ұйымда өрт туындаған кездегі тәсілдер мен іс-қимылдар, өрттің алдын алу, өрт кезінде адамдардың өмірін, денсаулығын және мүлікті құтқару бойынша практикалық дағдыларды тұжырымдауға мүмкіндік беретін талаптарын білу көлемінде өрт-техникалық минимумға оқытылады.
Жарылыс-өрт қауіпті өндіріспен байланысты емес ұйымдардың басшыларын, мамандары мен жұмыскерлерін өрт-техникалық минимумға оқыту жұмысқа қабылданғаннан кейін бір ай ішінде және соңғы оқытудан кейін үш жылда кемінде бір рет кейіннен кезеңділікпен жүргізіледі. Өрт-техникалық минимумға оқыту білім беру мекемелерінде жүргізіледі.
Өрт қауіпсіздігі шаралары туралы Нұсқаулықта келесі мәселелер көрсетілуі керек:
аумақты, ғимараттарды, құрылыстар мен үй-жайларды, оның ішінде эвакуациялық жолдарды ұстау тәртібі;
жабдықтарды пайдалану және өрт қауіпті жұмыстарды жүргізу кезінде технологиялық процестердің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар;
өрт, жарылыс қауіпті заттар мен өрт қауіпті заттар мен материалдарды сақтау және тасымалдау тәртібі мен нормалары;
жұмыс аяқталғаннан кейін үй-жайларды тексеру және жабу тәртібі;
темекі шегуге, ашық отты қолдануға, көліктің өтуіне және отпен немесе өзге де өрт қауіпті жұмыстарды жүргізуге арналған орындардың орналасуы;
жанғыш заттар мен материалдарды жинау, сақтау және жою, арнайы киімді ұстау және сақтау тәртібі;
үй-жайлардағы шикізаттың, жартылай фабрикаттардың және дайын өнімнің рұқсат етілген саны;
жанғыш қалдықтар мен шаңды жинау, майланған арнайы киімді сақтау тәртібі мен кезеңділігі;
ауытқулары өрт немесе жарылыс тудыруы мүмкін Бақылау-өлшеу аспаптарының шекті көрсеткіштері (манометрлер, термометрлер және т. б.);
қызметкерлердің өрт кезіндегі, оның ішінде өрт күзетін шақыру, технологиялық жабдықты авариялық тоқтату, желдеткішті және электр жабдығын ажырату (оның ішінде өрт болған жағдайда және жұмыс күні аяқталғаннан кейін), өрт сөндіру және өрт автоматикасы құралдарын пайдалану, жанғыш заттар мен материалдық құндылықтарды эвакуациялау, кәсіпорынның (бөлімшенің)барлық үй-жайларын қарап шығу және өрт-жарылыс қауіпсіз Жай-күйге келтіру кезіндегі міндеттері мен іс-әрекеттері;
объектіде бір мезгілде болуы мүмкін адамдардың рұқсат етілген (шекті) саны.
Өрт қауіпсіздігі декларациясы-объектіде өрт қатерінің нормативтік мәнін қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған өрт қауіпсіздігі шаралары туралы ақпаратты қамтитын сәйкестікті бағалау нысаны. Басқаша айтқанда, бұл белгілі бір нысандағы құжат, онда қорғаныс объектісінде қандай өрт қауіпсіздігі талаптары орындалуы керек екендігі туралы ақпарат бар. Өрт дабылы жүйесі қажет пе? Эвакуациялық шығу жолдарының ені мен саны бойынша қандай талаптар қойылады? Және олай бұдан әрі. Бұл жалпыға қолжетімді талаптар және оларға өрт қауіпсіздігі үшін жауапты кез келген адам немесе ол болмаған жағдайда меншік иесі қажетті нормативтік құжаттарды алдын ала зерделеп жауап бере алады. Өрт қауіпсіздігі декларациясын жасау және тапсыру үшін лицензия немесе аккредиттеу талап етілмейді! [14]
Өндірістегі немесе қоймадағы өрт бірқатар себептердің салдарынан туындауы мүмкін, олардың арасында технологиялық тәуекелдер де, адами факторлар да бар. Тұрғын және әкімшілік үй-жайлардағы өрттерден айырмашылығы, өндірістік нысандардағы өрттер көбінесе объектілердің үлкен алаңымен және жанғыш заттар мен материалдардың көптігімен күрделене түседі, олардың арасында жанғыш және жарылғыш заттар болуы мүмкін.
Өндірістегі өрттердің пайда болу себептерін ескере отырып, өрт келесі себептердің біреуіне де, жиынтығына да байланысты болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн:
Электр аппаратурасы мен коммуникациялардың ақаулығы. Мұндай ақаулардың спектрі өте кең: электр құрылғыларының сымдары мен орамаларының шамадан тыс жүктелуі, қысқа тұйықталу, ұшқын, электр доғасы және т. б.
Өндірістік жабдықтың ақаулығы.
Шаң мен жанғыш газдардың шығарылуымен бірге жүретін технологиялық процестердің бұзылуы.
Жылыту және желдету жүйелерінің (мысалы, жылыту немесе жылыту аспаптарының (батареялардың, қазандардың, пештердің), ауа өткізгіштердің және т.б.) ақаулығы.
Авариялық жағдайдың немесе жарылыс қаупі бар немесе тез тұтанатын заттардың ағып кетуінің салдарынан болған жарылыс.
Әр түрлі технологиялық процестер барысында ұшқынның пайда болуы. [15]
Персоналдың немесе келушілердің тиісті Нұсқаулықпен белгіленген өрт қауіпсіздігі қағидалары мен талаптарын сақтамауы.
Қасақана өртеу.
Өндіріс орындарындағы өрттің себептері көбінесе адам факторымен байланысты екенін байқауға болады. Кәсіпорын қызметкерлерінің өрттің қауіптілігі мен оның салдарын дұрыс бағаламауы өрттің пайда болу қаупі өте аз екендігіне негізсіз сенімділіктен, сондай-ақ басшылықтың белгіленген өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзуға және тәртіп бұзушылардың жазасыздығынан туындауы мүмкін.
Кәсіпорында ірі өрттің пайда болуына әкелуі мүмкін жағдайлар жасалмауы үшін оңтайлы өрт сөндіру жүйесін қамтамасыз ету қажет. Бұдан басқа, объектілер мен персоналдың өрт қауіпті жағдайлардың туындауына дайындығын алдын алуға және бағалауға бағытталған барлық шаралар кешенін тұрақты негізде жүргізу қажет.
Сіздің объектіңіздің өрт және өрт-жарылыс қауіптілігі бойынша санатын анықтау
Өндірістік немесе қойма үй-жайларын жобалау кезінде, сондай-ақ қолданылатын технологиялық процестерді қайта жабдықтау немесе түзету кезінде объектінің түрін ескере отырып, өрт және өрт-жарылыс қауіптілігі санатын анықтау керек. Бұл объектіде қолданыстағы өртке қарсы заңнама нормаларын сақтау бойынша қажетті іс-шаралар тізбесін анықтау үшін жасалады. Тұрғын үй ғимараттарына өрт және жарылыс-өрт қауіптілігі бойынша Санаттар өрттер мен жарылыстардың туындау қаупінің неғұрлым төмен болуы себебінен берілмейді.
Нысанға өрт және жарылыс қаупі санатын тағайындау үшін оның түрін анықтап, үй-жайларда орналасқан немесе қолданылатын заттар мен материалдардың негізгі сипаттамаларын бөліп алу керек, содан кейін алынған мәліметтерді топтастыру қажет.
Нысан түрі
Өндірістік және қойма объектілері 3 түрге бөлінеді:
Ғимараттар мен құрылыстар;
Үй-жайлар;
Сыртқы қондырғылар.
Егер объектіде бірнеше үй-жай болса, онда олардың әрқайсысын кейіннен деректерді жүйеге біріктіре отырып, жеке-жеке бағалау керек.
Сыртқы қондырғылардың өрт және жарылыс-өрт қауіптілігі бойынша санатын айқындау үшін іс жүзінде ұқсас бағалау, ал ғимараттар мен құрылыстар үшін - әрбір санаттағы үй-жайлардың пайыздық арақатынасын, сондай-ақ ғимаратта автоматты өрт сөндіру жүйесінің болуын немесе болмауын ескере отырып, барлық Үй-жайлар бойынша жиынтық деректер қолданылады. Мысалы, "А" санаты ғимаратқа екі жағдайда беріледі:
егер онда "А" санаты жалпы ауданы 200 ш. м. және одан көп немесе ғимараттың 5% - дан астамын иеленетін үй-жайларға автоматты өрт сөндіру жүйесі болмаса берілген болса;
егер онда " А " санаты жалпы ауданы 1000 ш.м. және одан көп немесе ғимараттың 25% - дан астамын алып жатқан, онда орнатылған автоматты өрт сөндіру жүйесі бар үй-жайларға берілген болса.
Өндіріс, сауда және мәдени-бұқаралық сектор объектілеріндегі өрт сөндіру
Тұрақты өрт сөндіру әдісін таңдау көптеген факторларға байланысты: объектінің мақсатына дейін, жеке үй-жайлардың параметрлеріне дейін, мысалы, герметизация және желдету. [16]
Қазіргі заманғы нарық құралдардың, өрт сөндіргіштердің және автоматты өрт сөндіру жүйелерінің конфигурацияларының кең таңдауын ұсынады. Өнеркәсіптік объектілердегі өрттерді сөндіру ерекшеліктері персоналдың қауіпсіздігін, сондай-ақ өнім мен қымбат тұратын жабдықтың сақталуын қамтамасыз ету үшін отпен күресудің неғұрлым тиімді заттары мен әдістерін пайдалануды көздейді. Газды өрт сөндірудің автоматты жүйелері-бұл өнеркәсіп, сауда және мәдени-бұқаралық сектор объектілерінде стационарлық өрт сөндірудің ең заманауи, тиімді, қауіпсіз және экологиялық әдісі.
6 сурет. Керуен сити сауда орталығы
Сауда орталығында болған кезде, егер сіз кенеттен ғимараттан шұғыл кетуге мәжбүр болсаңыз, маршрутты есте сақтауға тырысыңыз. Есіңізде болсын, қандай дүкендер өтті. Негізгі және қосалқы эвакуациялық шығу жолдарының орналасуына назар аударыңыз. Сауда орталығында жалынды көріп немесе түтіннің иісін сезіп, сабырлық сақтауға тырысыңыз, үрейленбеңіз. Ең алдымен, нақты қауіптің ауқымын байыпты бағалаңыз. Егер бұл сауда орталығы сізге таныс болса, оны ең қауіпсіз маршрут бойынша қалдыруға тырысыңыз. Қауіпсіз жерден өрт күзетіне қоңырау шалыңыз.
Түтіндеу кезінде тыныс алу органдарын қорғау қажет. Қысуды болдырмас үшін орташа жылдамдықпен шығу керек. Нашар көрінетін жағдайда түтіндену болыңыздар, қабырғаға немесе тұтқалар. Егер сіз шығуға қарай жылжып бара жатсаңыз, температура көтеріліп жатқанын сезсеңіз, қайта оралыңыз. Әлеуметтік қорғауды қажет ететін екендігіне, согните қолды локтях және прижмите олардың жандарына, төңгершекті құлаққа түсіру жылдамығы.
Денеңізді артқа еңкейтіп, аяғыңызды алға қарай еңкейтіп, қысымды артқы жағыңызбен ұстап көріңіз, алда бос орын қалдырып, баяу жүріңіз. Түтін көп шоғырланған жерге бармаңыз. Жоғары қабаттарға көтерілмеңіз, алыс жерлерде жасыруға тырыспаңыз. Өрт кезінде лифтіні пайдаланбаңыз-оны кез келген уақытта өшіруге болады. Ірі сауда орталықтарында эвакуацияны күзет қызметі қамтамасыз етеді. Аумақтағы қауіпсіздік қызметі бекеттері бұл уақытта келушілердің автомобиль аумағынан кедергісіз, кептеліссіз шығуын қамтамасыз етуі тиіс, бұл ретте аумаққа кіру жабылады. Өрт сөндіру машиналары мен басқа да жедел қызметтердің автомобильдері үшін кірме жолдар дайындалады.
Өрт қауіпсіздігі белгілері ықтимал қауіптің алдын алу үшін өрт қауіпсіздігі белгілері ойлап табылды. Өрт қауіпсіздігі белгілері-сигналдық және қарама-қарсы түстерді, графикалық символдарды және (немесе) түсіндірме жазуларды пайдалана отырып, белгілі бір геометриялық пішіннің түрлі-түсті графикалық бейнесі, адамдарға тікелей немесе ықтимал қауіп туралы ескертуге, белгілі бір іс-әрекеттерге тыйым салуға, нұсқама беруге немесе шешуге, сондай-ақ пайдаланылуы қауіпті және (немесе) зиянды факторлардың әсерін болғызбайтын немесе төмендететін объектілер мен құралдардың орналасуы туралы ақпаратқа арналған.
Қауіпсіздік белгілері қолданылатын материалдардың түрлері бойынша жарқырамайтын, жарық қайтаратын және фотолюминесцентті болуы мүмкін. Жарқырамайтын қауіпсіздік белгілері жарқырамайтын материалдардан жасалады, олар табиғи немесе жасанды жарықтың шашырауына байланысты көзбен қабылданады. Жарық қайтарғыш қауіпсіздік белгілері арнайы материалдардан жасалады, олар жарық түскен кезде көзбен қабылданады.
Фотолюминесценттік эвакуациялық жүйелер. Бақылау талаптары мен әдістері. Фотолюминесценттік қауіпсіздік белгілері материалдардан жасалады, олар қараңғыда жарқырайды (мысалы, бөлме түтіндеген кезде). Қауіпсіздік белгілері олардың мәні бойынша 4 топқа бөлінеді: тыйым салу, ескерту, рецептуралық, индикативті.
Белгінің геометриялық пішіні де белгілі бір семантикалық мағынаға ие: тыйым салу белгісі-шеңбер, ескерту белгісі-Үшбұрыш, рецепт-шеңбер, индекс-шаршы немесе тіктөртбұрыш
Тыйым салу белгілері бұл белгілер белгілі бір іс-әрекеттерге тыйым салуға арналған. Тыйым салу белгілері контур бойынша қызыл жиегі және ішкі жиегінде қара түсті символикалық бейнесі бар, сол жақтан жоғарыдан оңға қарай 45 градус бұрышпен қызыл жолақпен сызылған ақ түсті шеңбер болып табылады.
Р01 белгісі Темекі шегуге тыйым салынадыбелгісі. Темекі шегетін темекінің символдық сызылған бейнесі бар. Ол қоймалардың, зертханалардың, гараждардың, шеберханалардың есіктеріне, сондай-ақ темекі шегуге тыйым салынған үй-жайлардың кіреберістеріне орнатылады.
Р02 белгісі Ашық отты пайдалануға және темекі шегуге тыйым салынадыбелгісі. Жанып жатқан сіріңкенің символдық сызылған бейнесі бар. Ол қоймалардың, зертханалардың, гараждардың, шеберханалардың және т. Б. Есіктеріне орнатылады.
Р03 белігісі Өтуге тыйым салынадыбелгісі. Қозғалатын адамның символдық бейнесі бар. Оны қауіпті аймақтарға кіре берісте және бөгде адамдардың кіруіне жабық үй-жайларда орналастырады.
Р04 белігісі Сумен сөндіруге тыйым салынады белгісі. Жалынның және су шүмегінің символдық сызылған бейнесі бар. Ол үй-жайларға кіре берісте және сумен сөндіруге тыйым салынған материалдар сақталатын жерлерде орнатылады. Мектептерде бұл белгі химиялық зертханаларда орнатылады. 1) 2) 3) 4) [17]
Ескерту белгілері бұл белгілер ықтимал қауіп туралы ескертуге арналған. Ескерту белгілері контур бойынша қара жиегі және ішкі жиегінде қара түсті символикалық бейнесі бар сары түсті үшбұрыш болып табылады. W 01 Белгісі Өрт Қауіпті. Тез тұтанғыш заттар
Жалынның символдық бейнесі бар. Ол тез тұтанатын заттар сақталатын немесе пайдаланылатын үй-жайлардың кіреберістерінде орнатылады. W 02 Белгісі Жарылғыш. Жарылыс бомбасының символдық бейнесі бар. Оны жарылғыш заттар сақталатын немесе пайдаланылатын үй-жайлардың есіктеріне орналастырады
Көрсеткіш белгілер өртке қарсы қорғаныс құралдарына (өрт сөндіру құралдарына, хабарламаларға) арналған нұсқағыш белгілер F 04 белгісі Өрт сөндіргіш. Өрт сөндіргіштің символдық бейнесі бар, көрсеткіш көрсеткімен бірге қолданылады және мектептерде, өндірістік үй-жайларда, аумақтарда және т.б. өрт сөндіргіштің орналасқан жерін көрсету үшін орнатылады. F 05 Белгісі Телефон. Телефон түтігінің символдық бейнесі бар. Ол телефон бар бөлмелердің есіктеріне ілінеді. Үй-жайдың орналасқан жерін телефонмен белгілеу үшін белгі объектінің аумағында орналастырылады, ол осы үй-жайға бағытты көрсететін көрсеткімен қамтамасыз етіледі.
Эвакуациялау мақсатына арналған нұсқаулық белгілер жолдары мен эвакуациялық шығу жолдарының бағытын белгілеу үшін қолданылады. E 01-02 белгісі Сыртқа шығу. Ашық есік арқылы жүгіретін адамның символдық бейнесі бар. Ол эвакуациялық шығу есіктеріне ілінеді, ал эвакуация жолында бұл белгі эвакуациялық шығу жолындағы қозғалыс бағытын көрсететін жебенің бейнесімен толықтырылады.
Сауда орталықтары қала тұрғындары үшін өте керемет орын болды, олар өкінішке орай базарларды, шағын және орта дүкендерді толығымен алмастырды. Алайда, бұл уақыт талабы. Қазіргі жастар, жалпы қоғам көп уақытын жұмысында өткізеді, сондықтан барлық адамға қажетті қызмет түрлері, азық-түлік, киім-кешек бәрін бір жерге жинаған ыңғайлы. Осы қажеттіліктердің бәрін ескере отырып, керемет сауда, ойын-сауық орталықтары Алматы қаласында да көптеп ашылған. Мұнда адамға қажетті азық-түлік және өнеркәсіптік тауарларды сатып алып қана қоймай, сонымен қатар қажетті тұрмыстық қызметтерді ала аласыз. Ірі сауда орталықтарында шаштараз, тренажер залдары, сұлулық салондары, тігін ательесі және кинотеатрлар, балалардың ойын орталықтары бар. [18]
Осы сауда, ойын - сауық орталықтарында техника қауіпсіздігі ережесі сақталып, қандай да бір төтенше жағдай туындай қалғанда, материалдық және адам шығыны болмайтындай қамтамасыз етілуі тиіс.
Бірақ кейбір сауда орталықтарында, қазақстанда ғана емес, басқа дамыған шет елдердің сауда орталықтарында да техника қауіпсіздігі, өрт қауіпсіздігі сақталмағандықтан жыл сайын қайғылы оқиғалар қайталанып жатыр.
ТАСС-ДОСЬЕ редакциясы 50 және одан да көп адам құрбан болған, әлемдегі сауда орталықтарындағы ірі өрттердің хронологиясын жасады.
1938 жылы 28 қазанда Марсельде (Франция) ауданы 3 мың 500 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасы
Асарбаев Нұрдәулет Талғатұлы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: Keruencity Ақтөбе сауда орталықтарында өрт сөндіруді ұйымдастыру және оның тактикасы
Алматы, 2022
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасы
Асарбаев Нұрдәулет Талғатұлы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: Keruencity Ақтөбе сауда орталықтарында өрт сөндіруді ұйымдастыру және оның тактикасы
5В073100-Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі мамандығы
Орындаған: Н.Т.Асарбаев
Ғылыми жетекші: Б.Х.Тусупова
Алматы, 2022
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1
ӘДЕБИ ШОЛУ
1.1
Өрттің шығу себептері және оның алдын алу шаралары
1.2
KERUENCITY AKTOBE сауда ойын-сауық орталығы туралы жалпы мәлімет
1.3
Ақтөбе қаласында сауда орталықтарындағы өрттің шығуы мен сипаттамаларын талдау
2
ЗЕРТТЕУ НЫСАНДАРЫ МЕН ӘДІСТЕРІ
2.1
KERUENCITY AKTOBE сауда орталығындағы өрттерді сөндіру әдістерін айқындау
2.2
Сауда орталығындағы өртті сөндіруді ұйымдастыру және өрт сөндіру тактикасын қолдану
2.3
KERUENCITY AKTOBE сауда орталығында өрт кезіндегі құтқару жұмыстарын зерттеу
3
ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛДАУ
3.1
Өрт кезіндегі халықты ақпараттандыру байланыс және хабарлау жүйесін талдау
3.2
Ойын-сауық орталығындағы өрт кезіндегі эвакуациялық шараларды ұйымдастыру
3.3
Сауда орталықтарындағы өрттің туындау себептерін азайту жолдарын қарастыру
ҚОРТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмысымның өзектілігі. Ақтөбе қаласындағы сауда орталықтарында өрт сөндіруді ұйымдастыру және оның тактикасын жасау.
Елімізде сауда орталықтары адамдардың өмірінде үлкен мәнге ие болып отыр. Жыл сайын еліміздің барлық қалаларында сауда орталықтары көбеюде.
Сауда-oйын-сауық кешендері халық көп жиналатын oбъектілердің қатарына жататындықтан, қауіпсіздік шаралары жоғары деңгейде болуы тиіс.
Қазіргі таңда әсіресе ірі қалаларда - сауда орталықтарынсыз елестету мүмкін емес. Адам көп баратын объектілер бола отырып, олар сауда орталықтарына қойылатын өртке қарсы қауіпсіздіктің барлық талаптары қатаң сақталуы тиіс. Қазақстанда сауда орталықтарында жылына орта есеппен 10-ға жуық өрт болады, дегенмен жыл сайын олардың саны біртіндеп өсуде. Егер 2013 жылы он болса, 2015 жылы - 13 өрт болған. Әрі сауда дүкендеріндегі өрттер, әдетте өшірілуі қиын да күрделі бoлып келеді, үлкен қиындықпен өшіріледі, адам өміріне, денсаулығына үлкен қауіп төндіреді және үлкен материалдық шығынға алып келеді.
Супермаркеттер, сауда орталықтары мен дүкендер әлемдегі ең қауіпті жерлер емес сияқты. Алайда, оларда ондаған, кейде жүздеген адамның өмірін қиған қайғылы оқиғалар жиі кездеседі. Көбінесе олардың себебі адам факторы болып табылады.
Қазіргі заманғы сауда-oйын-сауық орталықтарында тұтынушыға ұсынылатын тауарлармен қатар, oйын-сауық қызмет көрсету түрлері: кинoтеатр, дүкен ішіндегі автoтұрақ, банктердің кассалық есептеу бөлімдері, рестoрандар, кафе, oйын автoматы залдары және т.б. қызмет түрлері ұсынылады. Осындай қызмет түрлерін ұсынатын орталықтардағы өрт сөндірушілерге өртті сөндіру, адамдарды құтқару, эвакуациялау жұмыстары кезінде үлкен қиындықтар туғызады, өйткені сауда орталықтарын жас ерекшеліктерін ешқандай шектеу жоқ. Аптаның кез-келген күні кез келген уақытта сауда орталықтарында сауда жасап немесе қыдырып, тамақтанып, ойнап жүре беруге болады, ондағы
Қазіргі кезде дамыған өр сауда oрталықтарын салу үшін құрылыс материалдарының жаңа түрлері қoлданылады. Ал oлар өз кезегінде өртенгенде адам өміріне қауіпті улы заттар бөледі.
Жoғарыда айтылғандардың бәрі қoрытындылай келе ірі сауда дүкендеріндегі өртті сәтті ликвидациялау үшін мемлекеттік өртке қарсы қызметінің жетекшілік жасайтын тoбына oбъектінің тактика-техникалық сипаттамасын, құрылыс материалдарының өртенгенде күшінің өзгеруін білу қажет.
Диплом жұмысымның мақсаты: Қазіргі таңда өрт әсерінен көптеген адамдар ғимараттар зардап шегуде.Мен адамдар қазіргі таңда ең көп шоғырланатын жер сауда ойын саттық орталықтары.Мен зерттеу нәтижесіне Ақтөбе қаласындағы Keruencity СОО алдым.Сауда орталықтағы өртке қарсы іс шараларды ұйымдастыру мен тактиларын талдаймын.
Диплoмның мaқcaтын жүзeгe acырy бaрыcындa кeлeci мiндeттeмeлeр aлынып oтыр:
Өрттің шығу себептері және оның алдын алу шаралары;
Ақтөбе қаласында сауда орталықтарындағы өрттің шығуы мен сипаттамаларын талдау;
KERUENCITY AKTOBE сауда орталығындағы өрттерді сөндіру әдістерін айқындау;
Ойын-сауық орталығындағы өрт кезіндегі эвакуациялық шараларды ұйымдастыру
Сауда орталықтарындағы өрттің туындау себептерін азайту жолдарын қарастыру
Диплом жұмысының құрылымы. Диплoм жұмыcы кiрicпeдeн, үш тaрayдaн, қoрытындыдaн,тұрaды.Сонымен қатар әрбір тараулар үш тараушалардан тұрады. Әрбiр тaрay жұмыcтың мaзмұнын aшyғa бaғыттaлғaн.
Зерттеу соңында әдебиеттерге сілтеме көрсетіліп, пайдаланылған әдебиеттер тізімі берілген.
1 ӘДЕБИ ШОЛУ
Өрттің шығу себептері және оның алдын алу шаралары
Өрт-тұрақты емес (уақыт пен кеңістікте өзгеретін) жану, жылу және масса алмасу процестеріне негізделген физика - химиялық құбылыстар кешені. Залал келтіретін бақылаусыз жану өрт болып саналады. Өрт сөндіру бөлімінің мамандары үшін егжей-тегжейлі анықтама беруге болады: өрт-бұл барлық жанғыш заттар мен материалдар өртеніп кеткенге дейін немесе өздігінен ісінуге әкелетін жағдайлар туындағанға дейін (өте сирек, бірақ мүмкін) немесе оны оқшаулау және жою үшін белсенді арнайы шаралар қабылданғанға дейін дамитын және жалғасатын еріксіз пайда болған жану процесі.
Еліміздегі Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар техникалық регламенті өрт қауіпсіздігі салаларындағы техникалық реттеулерді, негізгі ережелерді анықтайтын болады, оларға келесі талаптарды қарастыру кіреді.
1) Техникалық регламентте көрсетілген өрт және олардың қауіпті факторлары мен заттары, материалдары, сонымен қатар өрт жарылыс пен өрт қауіптіліктері байланысты технологиялық құралдар; орын алуы мүмкін жарылыс қауіптері мен олардың қауіпті аймақтары; өрттің қауіптіліктеріне байланысты құрылыс материалары мен өрттерге қарсы тосқауылдар, өрт жарылысы мен өрт қауіптіліктері байланысты электр жабдықтары; сыртқа орналастырлатын қондырғылар мен ғимараттар мен имараттар, сонымен бірге үй-жайларды жіктеулер кіреді;
2) Барлық мақсаттағы шаруашылық объектілер мен олардың барлық типтеруне қойылатын талаптар, қалалар мен елді мекендерді жобалалары кезінде, олардың құрылыстарына, өнімдеріне қойылатын өрт қауіпсіздігінің талаптарын белгілеп отырады [1]. ҚР Техникалық регламент ережелері міндетті:
1) Жобалаулар мен құрылыстарды салу, ғимараттарда күрделі жүндеу жұмыстарын ұйымдастыру кезінде, күрделі болып табылатын құрылыс объектілелерін қайтадан салу кезінде, техникалық қайта жаңғыртуларда, айрайы немесе меншіктер түрлері мен сипаттарына қарамай объектілерді пайдаланулар кезінде;
2) Техникалық регламенттер мен өрт қауіпсіздінің талаптарын нормативтік, техникалық құжаттамалардыің ұсыну ережелерін дайындау брарысында, оларды қабылдаулар мен орындаулар кездерінде міндетті болып келеді. Құрылыстарды салу кезінде, ұйымдарда және де елді мекендердегі құрылыстар мен олардың құрылысдары, эвакуациялық жолдар мен шығу жолдарын ұстау шарттарын орындау кезінде Қрт қауіпсіздіктеріне қойылатын жалпы талаптар техникалық регламеті бойынша анықталатын болады. Жылыту жүйелерін қолданатын ғимараттар мен ұйымдарда, өндірістік орындар мен үй жайларда осы техникалық регламентің талаптары сақталатын болады. Ғимараттар мен жұмыс орындары, ойын-сауық орталықтарындағы жұмыскерлер өртке қарсы нұсқаулықтардан кейін жұмыс жасауға жібереледі. Олардың жұмыстарының ерекшеліктері ауысқан кезде ықтимал болатын өрттердің алдын алу мақсаттарында олар қосымша оқудан өтетін болады. Өртке қарсы нұсқаулықтардан өтетін мамандықтар тізбелері мен тәртіптері мен мерзімдері, өрт техникалық минимум тақырыптары бойынша қртке қарсы нұсқаулықтар мен сабақтарды өту кездерінде тақырыптық және де оқу 9 жоспарларын өрт қауіпсіздіктері салаларындағы арнайы уәкілетті ұйымдар бекітетін болады. [2]
Өрттерді критерийлері бойынша жіктеу нұсқаулыққа сәйкес есепке алу келесідей болып жіктеледі: - Индустриялық (өрт зауыттарда, фабрикаларда және қоймаларда). - Тұрмыстық өрт (өрт тұрғын үйлері мен нысандарында мәденитұрмыстық мақсаттағы). -Табиғи өрттер (орман және шым тезек өрттері). Жіктеу түріне байланысты жанбайтын заттар мен материалдарды кластарға бөліп қарастырамыз(қажет дұрыс таңдау үшін өрт сөндіргіш құралдарды таңдау және сөндіру мақсаттарында):
А өрт класы - қатты заттардың жануы. А1 - қатты заттардың ілесе жануы (көмір, тоқыма өндідрістері). А2 - қатты заттардың ілесе жүре жануы (пластмасса). B өрт класы - сұйық заттардың жануы B1 - суда ерімейтін сұйық заттар жануы (бензин, эфир, мұнай өнімдері); B2 - еритін суда жану сұйық заттар (спирт, глицерин); C өрт класы - газ тәрізді заттардың жануына тұрмыстық газдардың жануы, пропан және тағы да басқалар жатады. D өрт класы - металдардың жануы. D1 - жануы жеңіл металдар, сілтілер (алюминий, магний және олардың қорытпалары). D2 - жану сілті металдары (натрий, калий). D3 - металдары бар қосылыстардың жануы. E өрт класы - жану заттар мен материалдарды, электр қондырғыларының кернеудегі және де - жану ядролық материалдарды, радиоактивті қалдықтар мен радиоактивті заттардың жануы кіреді. Қазіргі кезде дүкендер, сауда орталықтарына барған кезде ғимараттың өрттен қалай қорғалғаны туралы біз жиі ойланып жатырмыз. Ал осы сауда орталығының ғимараттарының өрттен қорғау шараларындағы қанша еңбектер мен күш әзірлеулер олардың тиімді және сенімді ғимараты өрттен қорғау схемасын барлығын жобалаушы ұйымдастыратын болады. Сауда орталықтарын өрт қауіпсіздіктерінен қамтамасыз ету бойынша ісшаралар кешені мынадай: - тұрғызу кезінде және ғимаратты әрлеуде өртке қарсы қауіпсіз материалдар материалдар (жанбайтын) қолданылуы тиіс ; - ғимараттарда міндетті түрде автоматты өрт сөндіру жүйесі орнатылуы тиіс. Олар мұқият ойластырылған және ұйымдастырылған болуы керек және де ғимараттарда (желдету, ауа баптау, түтінді жою, конструктивтік және көлемдікжоспарлау шешімдері сақтау, т. б.); жүйелердің таралуына кедергі келтіретіндей болмауы керек; - қолмен өрт сөндіргіштерді таңдау, олардың орналасуы санын есептеу және оңтайлы түрін таңдау; 10 - эвакуациялау жоспарларын әзірлеу, монтаждау тиісті тақталар және көрсеткіштердің көрінетін жердерде ілінуі керек.
Тәжірибе көрсеткендей, мүлдем отқа төзімді нысандар жоқ. Өрт су астында және жер астында, суда, жерде, ауада және тіпті ғарыш кемесінде болуы мүмкін. Бұл жағдайда объектінің барлық материалдық элементтері, соның ішінде ғимараттардың құрылымдық элементтері олардың функционалды мақсаты, материалдық немесе рухани құндылығы тұрғысынан емес, осы объектінің өрт жүктемесі ретінде қарастырылуы керек. Өрт болған жағдайда жануға қабілетті заттар мен материалдар міндетті түрде болады. [3]
Осы анықтамадан үш қорытынды жасауға болады:
1. Жану-бұл өрттің негізгі және негізгі процесі, өйткені жанусыз ешқандай өрттің болуы мүмкін емес. Өрт сөндірушінің көзқарасы бойынша жану дегеніміз-жанғыш заттар мен материалдарды жану өнімдеріне айналдырудың күрделі физика-химиялық процесі, содан кейін жылу, түтін және жарық сәулеленуінің қарқынды шығуы, тез ағатын химиялық тотығу реакцияларына негізделген құрылымдық өзгерістер.
2. Өртте жанудың басқа түрлерден айырмашылығы: оттың өздігінен максималды мөлшерге дейін таралуына бейімділік; жанудың салыстырмалы түрде төмен дәрежесі; толық және толық емес тотығу өнімдері бар түтіннің қарқынды бөлінуі. [4]
3. Жану процесі еріксіз немесе зиянды ниетпен жүретіндіктен, ешқандай алдын ала шаралар өрттің пайда болу ықтималдығын толығымен жоққа шығара алмайды. Өрттің қауіптілік дәрежесін және одан келтірілген материалдық залалдың мөлшерін азайту үшін оны болдырмау, оқшаулау және даму қарқындылығын шектеу бойынша құрылымдық, алдын - ала және профилактикалық құралдар мен әдістердің барлық жинақталған арсеналын қолдану қажет, ал ол туындаған жағдайда оны оқшаулау және жою бойынша белсенді шаралар қабылдау қажет.
Өрттің себебі-өрттің туындауына тікелей немесе жанама әкеп соққан табиғи, техногендік және (немесе) әлеуметтік сипаттағы жағдайлар болуы мүмкін. Өрттің туындау себептері өртті тексерудің міндетті рәсімінің нәтижесінде анықталады және өртті есепке алу карточкасында - өрттерді ресми статистикалық есепке алу құжатында тіркеледі.
Тұрғын үй-жайларда өрттің пайда болуы келесі себептерге байланысты:
Өрт қауіпсіздігінің негізгі ережелерін елемеу;
Электр сымдарының ақаулығы;
Ақаулы, қолдан жасалған немесе қараусыз қалдырылған электр аспаптарының жануы;
Газдың ағуы;
Пештер мен каминдерді абайсыз пайдалану;
Отпен абайсыз жұмыс істеу және балалардың тентектігі деп айтуға болады.
1-сурет. Тұрғын үйдегі өрттің шығу
Кәсіпорындарда тұтану келесі себептер бойынша жүреді:
Ғимарат ҚНжЕ және өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтамай салынған.
Кәсіпорын персоналының өрт қауіпсіздігі нормаларын сақтамауы.
Өрттің шығуына әкелетін технологиялық процестің бұзылуы (дәнекерлеу жұмыстары, электр жабдығын пайдалану).
Кәсіпорындағы жұмыс процесінде ақаулы жабдықты пайдалану.
Ғимарат қажетті өрт сөндіру жабдықтарымен жабдықталмаған: өрт шкафтары, өрт қалқандары, сондай-ақ әртүрлі типтегі өрт сөндіргіштер.
2-сурет. Кәсіпорындардағы өрттің шығу
Кәсіпорындағы өрт үлкен жылдамдықпен таралады. Бұған ықпал етеді:
Алғашқы өрт сөндіру құралдарының болмауы немесе жарамсыздығы
Өртке қарсы есіктер(отқа төзімді есіктер) сияқты өрттің таралуына кедергі келтіретін құралдардың болмауы.
Жанғыш, тез тұтанатын заттар мен материалдардың көп мөлшерін қоймаларда және тікелей үй-жайларда сақтау.
Пайда болған өртті анықтаудың төмен жылдамдығы.
Өртті автоматты сөндіру құралдарының болмауы.
Өртті дұрыс сөндірмеу
Тұрғын үй ғимараттарында өрт тез таралады, өйткені бөлмеге жалын беретін оттегі кіреді. Сондықтан өрт шыққан жағдайда терезелерді сындыру, есіктерді ашу және т. б. ұсынылмайды.
Үй-жайда өрттің пайда болуының алдын алу, өмір мен мүлікті сақтау үшін:
Үй-жайды немесе өндірістік объектіні қажетті өрт сөндіру құралдарымен өрт сөндіру жабдықтарымен жабдықтау. Мұндай жабдыққа мыналар жатады: өрт сөндіргіштер, өрт жеңдерімен жабдықталған өрт шкафтары, құрал-жабдықтары бар өрт қалқандары, эвакуациялау жоспарлары және қауіпсіздік белгілері.
Үйде тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтар мен материалдардың қорын ашық оттың немесе қатты қызған Электр аспаптарының жанында сақтамаңыз.
Тұрмыстық химиялық заттарды пайдалану кезінде, сондай-ақ оларды жою кезінде сақ болыңыз.
Баспалдақ алаңдарында жиһаз, тез тұтанатын заттарды ұстауға, шатырлар мен жертөлелерді үйіп тастауға тыйым салынады.
Жанғыш заттардың жанында электр жылыту құралдарын пайдаланбаңыз.
Бөлмедегі барлық қосқыштардың, штепсельдер мен розеткалардың жарамдылығын тексеріңіз. Электр құрылғыларының жарамдылығын тексеріңіз.
Өрт шыққан жағдайда-жедел қоңырау 01! Ұялы телефоннан 112.
3-сурет. Өрт шыққан жағдайда-жедел қоңырау
Техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың (ТЖ) неғұрлым кең таралған және қауіпті санаттарының бірі ғимараттар мен құрылыстардағы өрттер болып табылады. Жыл сайын әлемде 10 миллионға жуық өрт пайда болады, олар ондаған мың адамның өмірін және миллиардтаған доллар материалдық құндылықтарды алып кетеді. Соңғы 13 жылда (2002-2014 жж.) Қазақстан Республикасында 205,5 мыңнан астам өрт болды, онда 6,7 мың адам қаза тапты және 15,1 мың адам жарақат алды [5].
Орташа алғанда республикада шамамен 16 мың өрт туындайды, онда 600-ге жуық адам қайтыс болады, бұл халық санының 0,004% - ын құрайды. Мысалы, Ресей Федерациясында жыл сайын 187 мыңға жуық өрт болады, онда 14 мың адам қайтыс болады, бұл халық санының 0,009% - ын құрайды, Беларусь Республикасында бұл көрсеткіш 11,9 мың өртте 105 қаза болған кезде 0,001% - ды құрайды.
Өрт статистикасының деректері бойынша өрттердің туындауының негізгі объектілері тұрғын үй секторы болып қала береді, бұл барлық өрттердің шамамен 67%-ын құрайды, 3% - ы сауда кәсіпорындарына, өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарға 2,5% - ды, 1% - дан мәдени-ойын-сауық мекемелері мен білім беру ғимараттарына келеді. Тұрғын және қоғамдық ғимараттарда елдегі өрт кезінде қаза болғандардың жалпы санының 93% - ы қайтыс болады. Көбінесе адамдар өрттің қауіпті факторларынан, жану өнімдерінің әсерінен (қайтыс болғандардың жалпы санының 76% - на дейін) және жоғары температурадан (қайтыс болғандардың жалпы санының 19% - на дейін), сондай-ақ алғашқы өрт бөлімшесі келгенге дейін өртке байланысты 6 құбылыстан (жарылыс, ғимараттардың құрылыс конструкцияларының құлауы) қайтыс болады. Осыған байланысты мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің рөлі артып келеді, олар өртті ең аз материалдық шығынмен сәтті сөндіруді қамтамасыз етуге арналған. Өрт сөндіру бөлімшелеріне адамдар мен өрт болған ғимарат (үй-жай) үшін ауыр зардаптар басталғанға дейін өрт сөндіру күштері мен құралдарын енгізу өте маңызды.
Егер өрт ғимараттың аумағын 5060 м2 қамтыса, онда бірінші келген өртке қарсы қызмет бөлімшесі, әдетте, екі автоцистернадан және арнайы өрт техникасымен бір бөлімшеден тұрады, енді жануды жоя алмайды және қажет болған жағдайда адамдарды құтқара алмайды. Әртүрлі өрт сөндіру автомобильдерінде: автосалондарда, иінді көтергіштерде, газ түтіннен қорғау, сорғы-жеңдік және басқаларында бірнеше бөлімшелерді қосымша шоғырландыру және енгізу талап етіледі.
Бұл қосымша уақытты қажет етеді, ол үшін ғимарат ішінде де, оның кіреберістерінде де (балкондар, Лоджиялар) жануы мүмкін. Өрт үлкен көлемде өтеді, бұл өз кезегінде оны сөндіру үшін бірнеше ондаған өрт сөндіру бөлімшелерін, өрт сөндіру штабын, тыл тобын ұйымдастыруды, қаланың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету қызметтерімен өзара іс-қимылды және т. б. талап етеді. Өртті сәтті сөндіру үшін қолда бар күштер мен құралдарды дұрыс басқару қажет. Кейде өрт сөндірудің тәжірибелі басшысы өртті есеп бойынша талап етілгеннен аз күштермен де тез сөндіре алады. Сондықтан, бірінші кезекте мемлекеттік өртке қарсы қызметке өрт сөндіру басшылары мен өртке қарсы қорғау жөніндегі инженерлердің жоғары білікті кадрлары қажет.
1.2
KERUENCITY AKTOBE сауда ойын-сауық орталығы туралы жалпы мәлімет
Халық көп келетін сауда кешенінің шапшаң-тактикалық өрт сипаттамасын анықтау үшін, мысал ретінде KeruenCity сауда ойын сауық орталығы алынған болатын.
KeruenCity (бұрынғы атауы Mega Aktobe) -- Ақтөбе қаласындағы ірі сауда-ойын-сауық орталығы.
4 сурет. Keruencity Актобе oйын-сауық oрталығы
MEGA Aktobe тесттік ашылуы 2009 жылдың 10 қыркүйегінде[6] өтті, ал соңғы ашылуы 16 қазанда өтті. Сауда орталығы саябақтың жанында орналасқан. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті. Жаңа орталықтың құрылысы 70 млн АҚШ долларына бағаланған [7]. 1,5 мың ақтөбеліктер жұмыс орындарын алды, ал бюджетке жыл сайынғы жоспарланған аударымдар 200 млн теңгені құрады[8].
Орталықтың жалпы ауданы-45,355 м2, ал коммерциялық ауданы-29,794 м2. Онда орналасқан супермаркет "Анвар" ауданы 3300 м2, гипермаркет Тұрмыстық техника және электроника (1300 м2), балалар ойын-сауық паркі (2300 м2), 7-зальный кинотеатр-мультиплекс, мейрамхана ауласы 400 орындық, 13 түрлі кафе мен мейрамханалар, мұз айдыны алаңы 500 м2 және 75 бутик. Жақын жерде 800 орындық тұрақ бар. KeruenCity-бұл сауда орталығы ғана емес, сонымен қатар жаппай ойын-сауық, акциялар, мастер-кластар мен флеш-мобтар өткізетін орын. СОО қонақтарының қарамағында: ересектер және балалар киімдерінің бутиктері, гипермаркет, балалар ойын-сауық паркі, мультиплекс-кинотеатр және сыйымды фудкорт бар.
Орташа алғанда MEGA сауда орталықтарына жұмыс күндері шамамен 25-30 мың адам келеді, ал демалыс және мереке күндері келушілер саны 30-40 мың адамға жетеді[9]. "MEGA Shopping Night 2" акциясы барысында Ақтөбедегі сауда орталығына 46 мың адам келді[10].
2016 жылдың қазан айында Mega Astana және MEGA Aktobe сауда орталықтары "ADD Invest Properties" ЖШС (бұрынғы: Karoc) компаниясына сатылғаны белгілі болды[11]. 2017 жылғы 22 наурыздан бастап "MEGA AKTOBE"- "KeruenCity" деп аталған болатын.
Бомба туралы жалған хабарламалар
MEGA Aktobe сауда орталығы "салынған бомба" (телефон терроризмі деп аталатын) туралы жалған хабарламалар үшін жиі нысана болып табылады. Ең алғашқы жалған шақыру 2011 жылдың 1 маусымында жасалды. Содан кейін бомбалар туралы жалған хабарламалар келіп түсті: 1 ақпан 2013 жыл, 22 ақпан, 27 маусым, тамыз және 20 Сәуір 2014 жыл. Жаңа атау ашылғаннан кейінгі күні 2017 жылдың 23 наурызында бомба туралы жалған хабарлама болды. Келген құтқарушылар, саперлер барлық келушілер мен СОО қызметкерлерін жедел түрде эвакуациялады.
Ақтөбедегі сауда орталықтарының ғимараттары Қазақстан Республикасының құрылыс нормалары мен қағидаларына, сондай-ақ № 439 Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар техникалық регламентіне сәйкес жобаланып салынған.
Keruencity Ақтөбе сауда орталықтары желісінің басшылығы өрт қауіпсіздігінің ішкі нормаларының жоғары деңгейін қалыптастырып, техникалық жарақтандыруды үнемі жақсартып отырады. Күн сайын біз сауда орталығын, әр бутикті тексереміз, жалға алушыларға өрт қауіпсіздігін жақсарту бойынша ұсыныстар жасаймыз. Ай сайын біз барлық желі бойынша жоспарлы оқу-жаттығулар өткіземіз, әр түнде барлық өртке қарсы қорғау жүйелерінің жұмысын тексереміз, олар бізде 100% жұмыс жағдайында. Біздің басты мақсатымыз -- өрттің алдын алу", болып саналады. Өйткені күн сайын қанша адам осы сауда орталықтарының қонағы болады.
Өрт қызметі іс-әрекеттің екі негізгі түрін қамтиды: өрттің алдын алу және сөндіруді ұйымдастыру. Бүкіл желі бойынша өртке қарсы қорғау шараларының кешеніне: түтін мен оттың пайда болуын дереу анықтайтын автоматты өрт дабылы; Автоматты хабарлау және эвакуацияны басқару жүйесі; өртті жоятын автоматты өрт сөндіру жүйесі; жану өнімдерін жоятын түтін шығару жүйесі ("ағын" жүйесі түтін кірмеуі үшін және эвакуация кезінде адамдар дем алуы үшін жабық баспалдақ марштарына қосымша ауа қысымын береді) кіреді. [12]
Сауда орталығы жанында өрт сөндіру үшін арнайы су айдындары мен өрт гидранттары бар. Мысалы, MEGA Alma-Ata резервуарының көлемі 45 355 м² құрайды. Су деңгейі күн сайын тексеріледі. Барлық сауда орталықтары ғимараттарында өрт жеңдерімен, оқпандармен және өрт сөндіргіштермен жинақталған өрт крандары бар. Сонымен қатар, сауда орталықтарының әрбір бутикінде өрт сөндіргіштер бар.
5-Сурет Бутиктердегі өрт сөндіргіш
Өрт сөндірушілер түсіндіргендей, нақты ТЖ болған жағдайда, өрт ауданына қарамастан, сигналға қалалық қызметтің 20-дан астам өрт сөндіру машинасы, оның ішінде төрт автосаты келеді.
ТЖ кезіндегі негізгі мәселелердің бірі эвакуация болып табылады. Қызметкерлерінің айтуынша,желісінің әрбір сауда-ойын сауық орталығында негізгі эвакуациялық, сондай-ақ бағыттаушы белгілер мен "шығу" және "авариялық шығу" Жарық таблосы бойынша тануға болатын қосалқы авариялық шығулар бар. Эвакуация уақыты 8-10 минутты құрайды. Жоғарғы қабаттардан эвакуациялау үшін өрт сатылары қарастырылған, олардың саны өрт қауіпсіздігі нормаларының талаптарына сәйкес келеді. Эвакуация "антипаника" жүйесімен есіктер арқылы өтеді. ТЖ туындаған жағдайда барлық есіктер автоматты түрде ашылады.
Сауда-ойын-сауық орталығының қызметкерлері мен СО жалға алушылары ТЖ кезінде келушілерді қалай эвакуациялау және әрекет ету туралы міндетті кіріспе нұсқаулықтан өтеді.
1.3
Ақтөбе қаласында сауда орталықтарындағы өрттің шығуы мен сипаттамаларын талдау
Қазіргі өмірді әдеттегі сауда нысандарынсыз - дүкендерсіз, сауда орталықтарынсыз елестету қиын. Жаппай баратын объектілер бола отырып, олар сауда үй-жайларына қойылатын өртке қарсы қауіпсіздіктің барлық талаптарына қатаң сәйкес келуі тиіс. Нормалар мен ережелерді сәл бұзу үлкен материалдық шығындарға және адам шығынына әкелуі мүмкін.
Бірінші кезекте, ірі СО-да, СОО-да ең үлкен өрт қауіптілігін олардың үлкен алаңы, әртүрлі функционалдық мақсаттағы үй-жайлардың көп саны, бір мезгілде болатын адамдардың көп саны тудырады. Сауда нысандарына арналған өрт қауіпсіздігі талаптары федералды заң деңгейінде әзірленген және адамдар үшін қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған. Орындалуы міндетті болып табылатын өрт қауіпсіздігі шараларының ішінде мынадай негізгі іс-шараларды бөліп көрсету керек:
Құрылыс және әрлеу жұмыстары кезінде тек отқа төзімді (жанбайтын) материалдарды пайдалану;
автоматты өрт сөндіру жүйесін монтаждау;
автоматты өрт дабылын монтаждау;
ғимараттың қабаттылығы мен сипаттамасына байланысты шығу жолдары мен эвакуация жолдарының қажетті санының болуы;
эвакуациялау жолдарының нормативтік құжаттарға сәйкестігі;
эвакуациялау бойынша жаттығуларды тұрақты өткізу;
өрт техникасының кедергісіз өтуін қамтамасыз ету.
өрт қаупі бар қабырғалар мен төбелерді әрлеу үшін материалды қолдану.
өрт қауіпсіздігін декларациялау
Сауда орнының иесі өрт қауіпсіздігі мәселелерін шешу бірінші міндет екенін және барлық қабылданған шаралар, соның ішінде қауіпсіздік жүйелерін орнату өрт қауіпсіздігі жөніндегі нормативтік құжаттарға сәйкес келуі керек екенін есте ұстауы керек. [13]
Өрт қауіпсіздігіне жауапты ұйымдардың басшылары, мамандары мен қызметкерлері өрт қауіпсіздігін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің өртке қарсы режим, ұйымның технологиялық процесі мен өндірісінің өрт қауіптілігі бөлігінде, сондай-ақ ұйымда өрт туындаған кездегі тәсілдер мен іс-қимылдар, өрттің алдын алу, өрт кезінде адамдардың өмірін, денсаулығын және мүлікті құтқару бойынша практикалық дағдыларды тұжырымдауға мүмкіндік беретін талаптарын білу көлемінде өрт-техникалық минимумға оқытылады.
Жарылыс-өрт қауіпті өндіріспен байланысты емес ұйымдардың басшыларын, мамандары мен жұмыскерлерін өрт-техникалық минимумға оқыту жұмысқа қабылданғаннан кейін бір ай ішінде және соңғы оқытудан кейін үш жылда кемінде бір рет кейіннен кезеңділікпен жүргізіледі. Өрт-техникалық минимумға оқыту білім беру мекемелерінде жүргізіледі.
Өрт қауіпсіздігі шаралары туралы Нұсқаулықта келесі мәселелер көрсетілуі керек:
аумақты, ғимараттарды, құрылыстар мен үй-жайларды, оның ішінде эвакуациялық жолдарды ұстау тәртібі;
жабдықтарды пайдалану және өрт қауіпті жұмыстарды жүргізу кезінде технологиялық процестердің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар;
өрт, жарылыс қауіпті заттар мен өрт қауіпті заттар мен материалдарды сақтау және тасымалдау тәртібі мен нормалары;
жұмыс аяқталғаннан кейін үй-жайларды тексеру және жабу тәртібі;
темекі шегуге, ашық отты қолдануға, көліктің өтуіне және отпен немесе өзге де өрт қауіпті жұмыстарды жүргізуге арналған орындардың орналасуы;
жанғыш заттар мен материалдарды жинау, сақтау және жою, арнайы киімді ұстау және сақтау тәртібі;
үй-жайлардағы шикізаттың, жартылай фабрикаттардың және дайын өнімнің рұқсат етілген саны;
жанғыш қалдықтар мен шаңды жинау, майланған арнайы киімді сақтау тәртібі мен кезеңділігі;
ауытқулары өрт немесе жарылыс тудыруы мүмкін Бақылау-өлшеу аспаптарының шекті көрсеткіштері (манометрлер, термометрлер және т. б.);
қызметкерлердің өрт кезіндегі, оның ішінде өрт күзетін шақыру, технологиялық жабдықты авариялық тоқтату, желдеткішті және электр жабдығын ажырату (оның ішінде өрт болған жағдайда және жұмыс күні аяқталғаннан кейін), өрт сөндіру және өрт автоматикасы құралдарын пайдалану, жанғыш заттар мен материалдық құндылықтарды эвакуациялау, кәсіпорынның (бөлімшенің)барлық үй-жайларын қарап шығу және өрт-жарылыс қауіпсіз Жай-күйге келтіру кезіндегі міндеттері мен іс-әрекеттері;
объектіде бір мезгілде болуы мүмкін адамдардың рұқсат етілген (шекті) саны.
Өрт қауіпсіздігі декларациясы-объектіде өрт қатерінің нормативтік мәнін қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған өрт қауіпсіздігі шаралары туралы ақпаратты қамтитын сәйкестікті бағалау нысаны. Басқаша айтқанда, бұл белгілі бір нысандағы құжат, онда қорғаныс объектісінде қандай өрт қауіпсіздігі талаптары орындалуы керек екендігі туралы ақпарат бар. Өрт дабылы жүйесі қажет пе? Эвакуациялық шығу жолдарының ені мен саны бойынша қандай талаптар қойылады? Және олай бұдан әрі. Бұл жалпыға қолжетімді талаптар және оларға өрт қауіпсіздігі үшін жауапты кез келген адам немесе ол болмаған жағдайда меншік иесі қажетті нормативтік құжаттарды алдын ала зерделеп жауап бере алады. Өрт қауіпсіздігі декларациясын жасау және тапсыру үшін лицензия немесе аккредиттеу талап етілмейді! [14]
Өндірістегі немесе қоймадағы өрт бірқатар себептердің салдарынан туындауы мүмкін, олардың арасында технологиялық тәуекелдер де, адами факторлар да бар. Тұрғын және әкімшілік үй-жайлардағы өрттерден айырмашылығы, өндірістік нысандардағы өрттер көбінесе объектілердің үлкен алаңымен және жанғыш заттар мен материалдардың көптігімен күрделене түседі, олардың арасында жанғыш және жарылғыш заттар болуы мүмкін.
Өндірістегі өрттердің пайда болу себептерін ескере отырып, өрт келесі себептердің біреуіне де, жиынтығына да байланысты болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн:
Электр аппаратурасы мен коммуникациялардың ақаулығы. Мұндай ақаулардың спектрі өте кең: электр құрылғыларының сымдары мен орамаларының шамадан тыс жүктелуі, қысқа тұйықталу, ұшқын, электр доғасы және т. б.
Өндірістік жабдықтың ақаулығы.
Шаң мен жанғыш газдардың шығарылуымен бірге жүретін технологиялық процестердің бұзылуы.
Жылыту және желдету жүйелерінің (мысалы, жылыту немесе жылыту аспаптарының (батареялардың, қазандардың, пештердің), ауа өткізгіштердің және т.б.) ақаулығы.
Авариялық жағдайдың немесе жарылыс қаупі бар немесе тез тұтанатын заттардың ағып кетуінің салдарынан болған жарылыс.
Әр түрлі технологиялық процестер барысында ұшқынның пайда болуы. [15]
Персоналдың немесе келушілердің тиісті Нұсқаулықпен белгіленген өрт қауіпсіздігі қағидалары мен талаптарын сақтамауы.
Қасақана өртеу.
Өндіріс орындарындағы өрттің себептері көбінесе адам факторымен байланысты екенін байқауға болады. Кәсіпорын қызметкерлерінің өрттің қауіптілігі мен оның салдарын дұрыс бағаламауы өрттің пайда болу қаупі өте аз екендігіне негізсіз сенімділіктен, сондай-ақ басшылықтың белгіленген өрт қауіпсіздігі талаптарын бұзуға және тәртіп бұзушылардың жазасыздығынан туындауы мүмкін.
Кәсіпорында ірі өрттің пайда болуына әкелуі мүмкін жағдайлар жасалмауы үшін оңтайлы өрт сөндіру жүйесін қамтамасыз ету қажет. Бұдан басқа, объектілер мен персоналдың өрт қауіпті жағдайлардың туындауына дайындығын алдын алуға және бағалауға бағытталған барлық шаралар кешенін тұрақты негізде жүргізу қажет.
Сіздің объектіңіздің өрт және өрт-жарылыс қауіптілігі бойынша санатын анықтау
Өндірістік немесе қойма үй-жайларын жобалау кезінде, сондай-ақ қолданылатын технологиялық процестерді қайта жабдықтау немесе түзету кезінде объектінің түрін ескере отырып, өрт және өрт-жарылыс қауіптілігі санатын анықтау керек. Бұл объектіде қолданыстағы өртке қарсы заңнама нормаларын сақтау бойынша қажетті іс-шаралар тізбесін анықтау үшін жасалады. Тұрғын үй ғимараттарына өрт және жарылыс-өрт қауіптілігі бойынша Санаттар өрттер мен жарылыстардың туындау қаупінің неғұрлым төмен болуы себебінен берілмейді.
Нысанға өрт және жарылыс қаупі санатын тағайындау үшін оның түрін анықтап, үй-жайларда орналасқан немесе қолданылатын заттар мен материалдардың негізгі сипаттамаларын бөліп алу керек, содан кейін алынған мәліметтерді топтастыру қажет.
Нысан түрі
Өндірістік және қойма объектілері 3 түрге бөлінеді:
Ғимараттар мен құрылыстар;
Үй-жайлар;
Сыртқы қондырғылар.
Егер объектіде бірнеше үй-жай болса, онда олардың әрқайсысын кейіннен деректерді жүйеге біріктіре отырып, жеке-жеке бағалау керек.
Сыртқы қондырғылардың өрт және жарылыс-өрт қауіптілігі бойынша санатын айқындау үшін іс жүзінде ұқсас бағалау, ал ғимараттар мен құрылыстар үшін - әрбір санаттағы үй-жайлардың пайыздық арақатынасын, сондай-ақ ғимаратта автоматты өрт сөндіру жүйесінің болуын немесе болмауын ескере отырып, барлық Үй-жайлар бойынша жиынтық деректер қолданылады. Мысалы, "А" санаты ғимаратқа екі жағдайда беріледі:
егер онда "А" санаты жалпы ауданы 200 ш. м. және одан көп немесе ғимараттың 5% - дан астамын иеленетін үй-жайларға автоматты өрт сөндіру жүйесі болмаса берілген болса;
егер онда " А " санаты жалпы ауданы 1000 ш.м. және одан көп немесе ғимараттың 25% - дан астамын алып жатқан, онда орнатылған автоматты өрт сөндіру жүйесі бар үй-жайларға берілген болса.
Өндіріс, сауда және мәдени-бұқаралық сектор объектілеріндегі өрт сөндіру
Тұрақты өрт сөндіру әдісін таңдау көптеген факторларға байланысты: объектінің мақсатына дейін, жеке үй-жайлардың параметрлеріне дейін, мысалы, герметизация және желдету. [16]
Қазіргі заманғы нарық құралдардың, өрт сөндіргіштердің және автоматты өрт сөндіру жүйелерінің конфигурацияларының кең таңдауын ұсынады. Өнеркәсіптік объектілердегі өрттерді сөндіру ерекшеліктері персоналдың қауіпсіздігін, сондай-ақ өнім мен қымбат тұратын жабдықтың сақталуын қамтамасыз ету үшін отпен күресудің неғұрлым тиімді заттары мен әдістерін пайдалануды көздейді. Газды өрт сөндірудің автоматты жүйелері-бұл өнеркәсіп, сауда және мәдени-бұқаралық сектор объектілерінде стационарлық өрт сөндірудің ең заманауи, тиімді, қауіпсіз және экологиялық әдісі.
6 сурет. Керуен сити сауда орталығы
Сауда орталығында болған кезде, егер сіз кенеттен ғимараттан шұғыл кетуге мәжбүр болсаңыз, маршрутты есте сақтауға тырысыңыз. Есіңізде болсын, қандай дүкендер өтті. Негізгі және қосалқы эвакуациялық шығу жолдарының орналасуына назар аударыңыз. Сауда орталығында жалынды көріп немесе түтіннің иісін сезіп, сабырлық сақтауға тырысыңыз, үрейленбеңіз. Ең алдымен, нақты қауіптің ауқымын байыпты бағалаңыз. Егер бұл сауда орталығы сізге таныс болса, оны ең қауіпсіз маршрут бойынша қалдыруға тырысыңыз. Қауіпсіз жерден өрт күзетіне қоңырау шалыңыз.
Түтіндеу кезінде тыныс алу органдарын қорғау қажет. Қысуды болдырмас үшін орташа жылдамдықпен шығу керек. Нашар көрінетін жағдайда түтіндену болыңыздар, қабырғаға немесе тұтқалар. Егер сіз шығуға қарай жылжып бара жатсаңыз, температура көтеріліп жатқанын сезсеңіз, қайта оралыңыз. Әлеуметтік қорғауды қажет ететін екендігіне, согните қолды локтях және прижмите олардың жандарына, төңгершекті құлаққа түсіру жылдамығы.
Денеңізді артқа еңкейтіп, аяғыңызды алға қарай еңкейтіп, қысымды артқы жағыңызбен ұстап көріңіз, алда бос орын қалдырып, баяу жүріңіз. Түтін көп шоғырланған жерге бармаңыз. Жоғары қабаттарға көтерілмеңіз, алыс жерлерде жасыруға тырыспаңыз. Өрт кезінде лифтіні пайдаланбаңыз-оны кез келген уақытта өшіруге болады. Ірі сауда орталықтарында эвакуацияны күзет қызметі қамтамасыз етеді. Аумақтағы қауіпсіздік қызметі бекеттері бұл уақытта келушілердің автомобиль аумағынан кедергісіз, кептеліссіз шығуын қамтамасыз етуі тиіс, бұл ретте аумаққа кіру жабылады. Өрт сөндіру машиналары мен басқа да жедел қызметтердің автомобильдері үшін кірме жолдар дайындалады.
Өрт қауіпсіздігі белгілері ықтимал қауіптің алдын алу үшін өрт қауіпсіздігі белгілері ойлап табылды. Өрт қауіпсіздігі белгілері-сигналдық және қарама-қарсы түстерді, графикалық символдарды және (немесе) түсіндірме жазуларды пайдалана отырып, белгілі бір геометриялық пішіннің түрлі-түсті графикалық бейнесі, адамдарға тікелей немесе ықтимал қауіп туралы ескертуге, белгілі бір іс-әрекеттерге тыйым салуға, нұсқама беруге немесе шешуге, сондай-ақ пайдаланылуы қауіпті және (немесе) зиянды факторлардың әсерін болғызбайтын немесе төмендететін объектілер мен құралдардың орналасуы туралы ақпаратқа арналған.
Қауіпсіздік белгілері қолданылатын материалдардың түрлері бойынша жарқырамайтын, жарық қайтаратын және фотолюминесцентті болуы мүмкін. Жарқырамайтын қауіпсіздік белгілері жарқырамайтын материалдардан жасалады, олар табиғи немесе жасанды жарықтың шашырауына байланысты көзбен қабылданады. Жарық қайтарғыш қауіпсіздік белгілері арнайы материалдардан жасалады, олар жарық түскен кезде көзбен қабылданады.
Фотолюминесценттік эвакуациялық жүйелер. Бақылау талаптары мен әдістері. Фотолюминесценттік қауіпсіздік белгілері материалдардан жасалады, олар қараңғыда жарқырайды (мысалы, бөлме түтіндеген кезде). Қауіпсіздік белгілері олардың мәні бойынша 4 топқа бөлінеді: тыйым салу, ескерту, рецептуралық, индикативті.
Белгінің геометриялық пішіні де белгілі бір семантикалық мағынаға ие: тыйым салу белгісі-шеңбер, ескерту белгісі-Үшбұрыш, рецепт-шеңбер, индекс-шаршы немесе тіктөртбұрыш
Тыйым салу белгілері бұл белгілер белгілі бір іс-әрекеттерге тыйым салуға арналған. Тыйым салу белгілері контур бойынша қызыл жиегі және ішкі жиегінде қара түсті символикалық бейнесі бар, сол жақтан жоғарыдан оңға қарай 45 градус бұрышпен қызыл жолақпен сызылған ақ түсті шеңбер болып табылады.
Р01 белгісі Темекі шегуге тыйым салынадыбелгісі. Темекі шегетін темекінің символдық сызылған бейнесі бар. Ол қоймалардың, зертханалардың, гараждардың, шеберханалардың есіктеріне, сондай-ақ темекі шегуге тыйым салынған үй-жайлардың кіреберістеріне орнатылады.
Р02 белгісі Ашық отты пайдалануға және темекі шегуге тыйым салынадыбелгісі. Жанып жатқан сіріңкенің символдық сызылған бейнесі бар. Ол қоймалардың, зертханалардың, гараждардың, шеберханалардың және т. Б. Есіктеріне орнатылады.
Р03 белігісі Өтуге тыйым салынадыбелгісі. Қозғалатын адамның символдық бейнесі бар. Оны қауіпті аймақтарға кіре берісте және бөгде адамдардың кіруіне жабық үй-жайларда орналастырады.
Р04 белігісі Сумен сөндіруге тыйым салынады белгісі. Жалынның және су шүмегінің символдық сызылған бейнесі бар. Ол үй-жайларға кіре берісте және сумен сөндіруге тыйым салынған материалдар сақталатын жерлерде орнатылады. Мектептерде бұл белгі химиялық зертханаларда орнатылады. 1) 2) 3) 4) [17]
Ескерту белгілері бұл белгілер ықтимал қауіп туралы ескертуге арналған. Ескерту белгілері контур бойынша қара жиегі және ішкі жиегінде қара түсті символикалық бейнесі бар сары түсті үшбұрыш болып табылады. W 01 Белгісі Өрт Қауіпті. Тез тұтанғыш заттар
Жалынның символдық бейнесі бар. Ол тез тұтанатын заттар сақталатын немесе пайдаланылатын үй-жайлардың кіреберістерінде орнатылады. W 02 Белгісі Жарылғыш. Жарылыс бомбасының символдық бейнесі бар. Оны жарылғыш заттар сақталатын немесе пайдаланылатын үй-жайлардың есіктеріне орналастырады
Көрсеткіш белгілер өртке қарсы қорғаныс құралдарына (өрт сөндіру құралдарына, хабарламаларға) арналған нұсқағыш белгілер F 04 белгісі Өрт сөндіргіш. Өрт сөндіргіштің символдық бейнесі бар, көрсеткіш көрсеткімен бірге қолданылады және мектептерде, өндірістік үй-жайларда, аумақтарда және т.б. өрт сөндіргіштің орналасқан жерін көрсету үшін орнатылады. F 05 Белгісі Телефон. Телефон түтігінің символдық бейнесі бар. Ол телефон бар бөлмелердің есіктеріне ілінеді. Үй-жайдың орналасқан жерін телефонмен белгілеу үшін белгі объектінің аумағында орналастырылады, ол осы үй-жайға бағытты көрсететін көрсеткімен қамтамасыз етіледі.
Эвакуациялау мақсатына арналған нұсқаулық белгілер жолдары мен эвакуациялық шығу жолдарының бағытын белгілеу үшін қолданылады. E 01-02 белгісі Сыртқа шығу. Ашық есік арқылы жүгіретін адамның символдық бейнесі бар. Ол эвакуациялық шығу есіктеріне ілінеді, ал эвакуация жолында бұл белгі эвакуациялық шығу жолындағы қозғалыс бағытын көрсететін жебенің бейнесімен толықтырылады.
Сауда орталықтары қала тұрғындары үшін өте керемет орын болды, олар өкінішке орай базарларды, шағын және орта дүкендерді толығымен алмастырды. Алайда, бұл уақыт талабы. Қазіргі жастар, жалпы қоғам көп уақытын жұмысында өткізеді, сондықтан барлық адамға қажетті қызмет түрлері, азық-түлік, киім-кешек бәрін бір жерге жинаған ыңғайлы. Осы қажеттіліктердің бәрін ескере отырып, керемет сауда, ойын-сауық орталықтары Алматы қаласында да көптеп ашылған. Мұнда адамға қажетті азық-түлік және өнеркәсіптік тауарларды сатып алып қана қоймай, сонымен қатар қажетті тұрмыстық қызметтерді ала аласыз. Ірі сауда орталықтарында шаштараз, тренажер залдары, сұлулық салондары, тігін ательесі және кинотеатрлар, балалардың ойын орталықтары бар. [18]
Осы сауда, ойын - сауық орталықтарында техника қауіпсіздігі ережесі сақталып, қандай да бір төтенше жағдай туындай қалғанда, материалдық және адам шығыны болмайтындай қамтамасыз етілуі тиіс.
Бірақ кейбір сауда орталықтарында, қазақстанда ғана емес, басқа дамыған шет елдердің сауда орталықтарында да техника қауіпсіздігі, өрт қауіпсіздігі сақталмағандықтан жыл сайын қайғылы оқиғалар қайталанып жатыр.
ТАСС-ДОСЬЕ редакциясы 50 және одан да көп адам құрбан болған, әлемдегі сауда орталықтарындағы ірі өрттердің хронологиясын жасады.
1938 жылы 28 қазанда Марсельде (Франция) ауданы 3 мың 500 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz