Факультетітеті Химия және химиялық технология

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білімі және ғылым министірлігі

Әл- Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Факультетітеті «Химия және химиялық технология»

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Химия және адам денсаулығы

Орындаған:Бабахан М.

Тексерген: Қамұнұр Қ.

Алматы, 2021ж

Химия және адам денсаулығы

Дүниеге көзқарас тудыратын білімді қортындылаудың үш деңгейі бар: философиялық деңгей, жаратылыстану ғылымының деңгейі және жеке ғылымдық деңгей. Осы деңгейлерге сәйкес дүниенің дүниенің химиялық, физикалық бейнелері қалыптасады. Химия- жаратылысты зерттейтін ғылымдардың бірі. Жаратылыс дегеніміз- бізді қоршаған материялық дүние. Материя әрдайым қозғалыста болады. Неміс философы Ф. Энгельс «Химия дегеніміз-атомдар қозғалысы туралы ғылым, ол дененің сандыққұрамының өзгеруінен болатын болатын сапалық өзгерістерді зерттейді. » деп атап көрсеткен. Материя қозғалысының химиялық қозғалысының, химиялық айналуларды химиялық құбылыс немесе химиялық реакция деп атайды. Біздің айналамызда мұндай айналулар үздіксіз, тоқтаусыз жүріп жатады. Соның нәтижесінде, бір заттардан екінші заттар пайда болады, организмдер өседі, көбейеді. Табиғатта болып жататын осындай өзгерістерді химия басқа да ғылым салаларымен бірігіп отырып, өзара тығыз байланыста зерттейді. Мысалы, химияда және басқа да салаларда физикалықзаңдар мн әдістер кеңінен қолданылады, қазіргі физикалық жетістіктерді пайдаланбай химияның дамуы мүмкін емес. Дәл осылай химияның жетістіктерінсіз физика да, басқа да ғылым иен өнеркәсіп салалары дами алмас еді. Басқаша айтсақ, математикамен, физикамен бірлесе отырып, күрделі биолгиялық түзілістерді танып білуге көмектеседі.

Қазіргі таңда адам баласының химия өнеркәсібінде жетіп жатқан жетістігі орасан зор. Михаил Ломоносовтың «Қайда қарасақ та, қайда көз жүгіртсек те көретініміз химия ғажайыптары» деген сөзінен ақ химия өмірдің бір бөлшегі екенін көрсетеді. Химия араласпаған өндіріс саласы жоқ. Химия - адам өмірімен тығыз байланысты. Адам табиғаттың бір бөлшегі. Табиғат бізге керек шикізаттарды: Соған байланысты, бұл мәселенің екі жағын қарастыру керек: бірі- химиялық заттар арқылы біздің күнделікті қолданатын заттарымыз қамтамасыз етіледі, екінші қарастырылатыны- химияның қоғамға кері әсерінің болуы көптің наразылығын туғызады. Химиялық заттардың пайдалы да, зиянды да жақтары бар. Дегенмен химия дамымаса өмірімізде ешқандай да прогресс бомайды. Қазіргі ішкен тамағымыздың өзі химиялық қоспалардан тұрады. Д. Менделеев кестесіндегі кем дегенде 10 элемент адам ағзасында кездеседі. Химиялық элементтердің адам ағзасына қажеттілігі адам өмірі үшін үлкен рөл ойнайды. Мысалы, олар адам ағзасы үшін кішкене мөлшерде ғана керек болуы мүмкін, бірақ ол болмаса түрлі ауруларға әкеліп соғады. Сол үшінде химия мен адам бір - бірімен айнымас ұғым. Адам табиғаттың бір бөлшегі.

Тірі организмдегі жүретін барлық процесстер ферменттердің қатысуымен жүзеге асырылады. Олардың әсерінен қорек құрамындағы күрделі қосылыстар ыдырап, олардан осы организмгетән молекулалар молекулалар түзіледі. Әр фермент белгілі бір затқа, белгілі бір байланыс түріне әсер етеді.

Асқорыту жолында қоректік түрлі микроорганизмдер ферменттерінің әсерінен биологиялық өңдеуден де өтеді. Асқорыту жүйесінің айтарлықтай көлемді алдыңғы бөлімдерінде және ішектің кеңейген бөлімдерінде алуан түрлі микроорганизмдер өздеріне қолайлы жағдай тауып(тұрақты жылылық, қажетті ылғалдық, сілтілік не бейтарап орта, мол және үздіксіз келіп тұратын қоректік заттар), тез көбейіп өседі де, қоректі тездетіп ыдыратуға көмектеседі. Өсімдік тектес азық құрамында организмде қиын қортылатын және ас қорытыу сөлдерінде ыдырамайтын заттарға бай клетчатка көп мөлшерде болады. Ал ас қорытатын сөлдер құрамында оны ыдырататын ферменттер болмайды. Сондықтан клетчатка тек микроорганизмдер мен ферменттердің әсерінен қорытылады. Астың қорытылуы да химиялық процесстерден тұрады. Астың дұрыс қорытылмай қалуы да түрлі қатерлі ауруларғаәкеліп соғады.

Организмдегі химиялық құрылымы күрделі заттардың бірі- гормондар. Адам организімінде маңызы көп құрылысың бірі гормондар ішкі секреция бездерінен бөлінеді. Гормондардың барлығы күрделі қосылыстардан тұрады. Яғни ағзалық заттар себебі, олардың біреуі нәруыздан, екіншісі амин қышқылдарынан, үшіншісі май тектес заттардан тұрады. Гормондар ішкі секреция бездерінен бөлініп, қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы арқылы басқа мүшелерге жеткізіледі. Ішкі секреция бездерінің қызметін реттейтін аралық мидағы- гипоталамус. Қызметі: зат алмасу қарқындылығын өзгертеді, ағзаның өмір сүру орталығына бейімделуін қамтамасыз етеді, өсу мен көбеюге қатысады. Физиологиялық үдерістердің бәсеңдеуін немесе артуына жағдай жасайды. Жасуша нысаны гармон нысанында болатын нәруыз рецептормен байланысады. Осы рецепторлар гармонның деңгейінің кішкене ауытқуын сезіп, ішкі секреция бездеріне сигнал береді. Нәтижесінде олар өздерінің белсенділіктерін арттырады немесе баяулатады. Гормонның қызметі осы арқылы өз қалпына түседі.

Дәрумендер: адам мен жануардың тіршілігіне, олардың ағзасындағы зат алмасудың бірқалыпты болуы үшін аз мөлшерде қажетті биологиялық активті органикалық қоспалар. Дәрумен туралы ілімнің негізін 1880 жылы орыс дәрігері Николай Лунин салды. 1912 жылы поляк дәрігері Казимеж Функ сол кезге дейін жасалған тәжірибелер нәтижесін қорытындылап, ғылымға дәрумен терминін енгізді.

Дәрумендердің көпшілігі ферменттердің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Ағзада үздіксіз жүріп жататын химиялық реакциялар, мысалы, ішкен тағамның, мал азығының ыдырап, қорытылуы, ферменттердің қызметіне байланысы. Тағамның құрамында дәрумен жеткіліксіз болса, адам әртүрлі ауруға шалдығады. Ал дәруменді, шамадын тыс қабылдау ағзаның улануына соқтырады. Ол көбінесе, жас балаларда жиі кездеседі. Қазір барлық дәрумендерді суда еритін дәрумен, майда еритін дәрумен және дәрумен тектес заттар деп бөледі.

Тірі ағзаларда 70-тен астам химиялық элементтер болатындығы анықталған. Олар белгілі қосылыстардың құраушылары болады, сондай -ақ ағзада жүретін көптеген реакциялардың қатысушылары болып келеді. Кейбір элементтер ағзада көптеп кездессе кейбіреулерінің шамасы азғана болып келеді, ал үшіншісі тіпті болар болмас шамада ғана кіреді. Біздің денсаулығымызға әрбір элементтің атқарар маңызы зор. Тірі ағзалардағы шамасы пайыздың ондықтан жүздікке дейінгі бөлігін құрайтын химиялық элементтер макроэлементтер қатарына жатады. Тірі ағзаның 98%-дан астамын тек төрт химиялық элемент құрайды: оттек, көміртек, сутек, және азот. Сутек пен оттек судың құрамдас бөліктері. Көміртек пен азотпен бірге олар ағзаның құрамындакөп мөлшерде кездесетін элементтер.

Көптеген қосылыстардың құрамына күкірт пен фосфор элементтарі де кіреді. Одан бөлек, макро элементтерге натрий, калий, магний, кальций, хлор элементтері де жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.