Қазақстан Республикасы Заңнамаларындағы денсаулыққа зиян келтірудің құқықтық қорғалуы
1.Қазақстан Республикасы Заңнамаларындағы денсаулыққа зиян келтірудің құқықтық қорғалуы
1.1 Адам денсаулығына зиян келтірудің сипаттамасы мен қауіптілігі
1.2 Адам денсаулығына зиян келтіруді құқықтық жағынан жіктеу
Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабында Қазақстан Республикасы өзін демократиялық,зайырлы,құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырған, оның ең қымбат қазынасы - адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары- деп айқын көрсетілген. Адамның денсаулығы- бұл адам денесінің анатомиялық, тұтастығы және оның тәндері мен органдарының дұрыс қызмет етуі болып табылады. Денсаулыққа зиян келтіру тәсілдері әртүрлі болуы мүмкін,механикалық ықпал ету,химиялық немесе термиялық құралдар қолдану. Денсаулыққа келтірілген зиянның ауырлық дәрежесіне байланысты ауыр, орташа ауырлықтағы және жеңіл деп бөлінеді. Қылмыстық кодексте адамға қаза келтіру мен денсаулыққа зиян келтіруге ғана емес, сонымен бірге осы обьектілерді зиян келтіру қауіпінде қалдыратын әрекеттерге де жауапкершілік бекітілген. Ондай қылмыстарға: қорқыту,өміріне қауіп төндіру,ауыстырып салу немесе басқаша пайдалану үшін адамның органдары немесе тәнін алуға мәжбүр ету, медицина қызметкерінің кәсіптік міндеттерін тиісінше орындамауы, заңсыз аборт, науқасқа көмек көрсетпеу, қауіпті жағдайда қалдыру. Адамдардың өзара қарым- қатынасында бір тұлғаның екіншісіне зиян келтіруге алып келмейтін адам өмірінің бірде бір аясы жоқ деуге болады.Ол басқа азаматтар мен заңды тұлғалардың әртүрлі іс-әрекеттерінің салдарынан азаматтық құқықтық қатынастар субьектілеріне тиесілі игіліктер мен құқықтарға келтірілуі мүмкін. Сонымен қатар, Республика азаматтарының еңбек жағдайындағы өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян заң талаптарына сәйкес өтеледі. Тұлғаның өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян жалпы негіздерде өтеледі. Адамның өмірі мен денсаулығына келтірілген мүліктік зияның сипаты мен құрамына сүйену керек. Оның дәл осы ерекшелігі келтірілген зиянды өтеу мәселелерін бөлек қарастыру қажеттілігін туындатады. Азаматтың шарттық міндеттемелерін, әскери қызмет міндеттемелерін орындау кезінде өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян, егер заң актілерінде немесе шартта көтеріңкі жауаптылық көзделмесе. Азаматқа жарақат немесе денсаулығына өзгедей зақым келтірілген кезде жәбірленуші жоғалтқан, онда болған немесе анық иеленген алатын табыс сондай-ақ денсаулыққа зақым келтіруден туындаған шығындар, емделуге қосымша тамақтануға дәрі-дәрмектер сатып алуға, протез салғызуға, бөгде адамның бағып күтуіне, санаторий курортық емделуге, арнайы көлік құралдарын сатып алуға, басқа мамандыққа даярлауға, егер жәбірленуші көмек пен күтімнің осындай түрлеріне мұқтаж және оларды тегін алмайды деп танылса, өтеуге жатады.Еңбек жағдайында немесе басқада жағдайларда заң зақымдану мен келтірілген зиянды өтеу мөлшерін есепптеген кезде еңбек ақыға оның барлық түрлері жатқызылады. Өтеуге жататын жоғалтылған табыстың мөлшері жарақаттануына немесе денсаулығының өзгедей зақымдануына дейінгі жәбірленушінің кәсіби еңбекке қабілетін жоғалту дәрежесіне сәйкес, еңбекке жарамдылығының айырылу басталғанға дейінгі табысы ескеріледі. Егер жәбірленушінің зиян келтірілген кезде жұмыс істемеген болса, оның қалауы бойынша жұмыстан босатылғанға дейінгі табысы ескеріледі. Азаматтардың денсаулығына келтірілген зиян үшін жауапкершілік мүліктік зиян шегуді өндіріліп алу тәртібі мен тұжырымдалады. Бұл арада жәбірленушінің сақтандырылған немесе сақтандырылмаған, зиянды сақтандырушы немесе басқа адам келтірілгенің ешқандай қатысы жоқ. Осыған байланысты зиянды әлеуметтік қорғау, зейнетақы әлеуметтік қамсыздандыру бойынша адамға жәрдемақы төлеу құқығы мен азаматтық-құқтық зиянды өндіріп алу тәртібі туралы мәселені саналы түрде үйлестірудің маңызы зор екенін түсінеміз. Еңбек міндеттерін орындауға байланысты қызметкердің денсаулығына зақым келген жағдайда жәбірленушінің сақтандырушы ұйым немесе азаматты егерде зиян солардың кінәсінен болса жәрдемақының немесе зейнетақының көлеміне асатын бөлігін зиянүшін өндіріп беруге міндетті. Мұндай жағдайда әрбір нақты оқиғаға байланысты сақтандырушының кінәсі белгілі бір айғақтар мен дәлелденеді. зиян азаматтың өмiрi мен денсаулығына жоғары қауiптiлiк көзi арқылы келтiрiлсе;
Зиян азаматқа оның заңсыз сотталуының, заңсыз қылмыстық жауапқа тартылуының, бұлтартпау шарасы ретiнде заңсыз қамауға алуды, үйде қамауда ұстауды немесе ешқайда кетпеуi туралы қолхат алуды қолданудың, қамауда ұстау, психиатриялық емдеу мекемесiне немесе басқа емдеу мекемесiне орналастыру түрiнде əкiмшiлiк жазаны заңсыз қолданудың салдарынан келтiрiлсе;зиян ар-ожданына, қадiр-қасиетi мен iскерлiк беделiне нұқсан келтiретiн мəлiметтер тарату арқылы келтiрiлсе;
заң актiлерiнде көзделген өзге де жағдайларда өтеледi. Заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, азаматтың мүлiктiк құқықтарын бұзатын əрекеттер (əрекетсiздiк) арқылы келтiрiлген моральдық зиян өтелуге жатпайды. Моральдық зиян ақшалай нысанда өтеледi. Моральдық зиянның мөлшерiн анықтаған кезде жəбiрленушiнiң iзгiлiк қасиетiне келтiрiлген адамгершiлiк залалдың ауырлығын субъективтi түрде бағалау да, сондай-ақ жəбiрленушiнiң жан азабы мен тəн азабының дəрежесiн дəлелдейтiн объективтi деректер де: қол сұғу объектiсi болған игiлiктiң (өмiр, денсаулық, ар-ождан, қадiр-қасиет, бостандық, тұрғын үйге ешкiмнiң тимеуi жəне т.б.) өмiрлiк маңыздылығы; құқық бұзушылық зардаптарының ауырлығы (жақын туыстарын өлтiру, мүгедектiкке əкеп соққан дене жарақатын салу, бас бостандығынан айыру, жұмыстан немесе тұрғын үйден айыру жəне т.б.); ұятқа қалдыратын жалған мəлiметтер тарату сипаты мен аясы; жəбiрленушiнiң өмiр сүру жағдайлары (қызмет, отбасы, тұрмыс, материалдық, денсаулық жағдайы, жасы жəне басқалары), өзге де назар аударуға тұратын мəн-жайлар ескерiледi. Моральдық зиян өтелуге тиiс мүлiктiк зиянға қарамастан өтеледi.Азаматтық құқықта, құқықтық қатынастар тәрізді міндеттеменің пайда болу негіздері белгілі бір заңдық фактілерге байланысты. Азаматтық құқықтық міндеттеме өзінің мазмұнына, объектілерінің салалық ерекшеліктеріне және субъектілерінің сипатына қарай бірнеше түрлерге бөлінеді. Жағымды мазмұндағы міндеттеме, жағымсыз мазмұндағы міндеттеме; Біржақты және ... жалғасы
1.1 Адам денсаулығына зиян келтірудің сипаттамасы мен қауіптілігі
1.2 Адам денсаулығына зиян келтіруді құқықтық жағынан жіктеу
Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабында Қазақстан Республикасы өзін демократиялық,зайырлы,құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырған, оның ең қымбат қазынасы - адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары- деп айқын көрсетілген. Адамның денсаулығы- бұл адам денесінің анатомиялық, тұтастығы және оның тәндері мен органдарының дұрыс қызмет етуі болып табылады. Денсаулыққа зиян келтіру тәсілдері әртүрлі болуы мүмкін,механикалық ықпал ету,химиялық немесе термиялық құралдар қолдану. Денсаулыққа келтірілген зиянның ауырлық дәрежесіне байланысты ауыр, орташа ауырлықтағы және жеңіл деп бөлінеді. Қылмыстық кодексте адамға қаза келтіру мен денсаулыққа зиян келтіруге ғана емес, сонымен бірге осы обьектілерді зиян келтіру қауіпінде қалдыратын әрекеттерге де жауапкершілік бекітілген. Ондай қылмыстарға: қорқыту,өміріне қауіп төндіру,ауыстырып салу немесе басқаша пайдалану үшін адамның органдары немесе тәнін алуға мәжбүр ету, медицина қызметкерінің кәсіптік міндеттерін тиісінше орындамауы, заңсыз аборт, науқасқа көмек көрсетпеу, қауіпті жағдайда қалдыру. Адамдардың өзара қарым- қатынасында бір тұлғаның екіншісіне зиян келтіруге алып келмейтін адам өмірінің бірде бір аясы жоқ деуге болады.Ол басқа азаматтар мен заңды тұлғалардың әртүрлі іс-әрекеттерінің салдарынан азаматтық құқықтық қатынастар субьектілеріне тиесілі игіліктер мен құқықтарға келтірілуі мүмкін. Сонымен қатар, Республика азаматтарының еңбек жағдайындағы өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян заң талаптарына сәйкес өтеледі. Тұлғаның өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян жалпы негіздерде өтеледі. Адамның өмірі мен денсаулығына келтірілген мүліктік зияның сипаты мен құрамына сүйену керек. Оның дәл осы ерекшелігі келтірілген зиянды өтеу мәселелерін бөлек қарастыру қажеттілігін туындатады. Азаматтың шарттық міндеттемелерін, әскери қызмет міндеттемелерін орындау кезінде өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян, егер заң актілерінде немесе шартта көтеріңкі жауаптылық көзделмесе. Азаматқа жарақат немесе денсаулығына өзгедей зақым келтірілген кезде жәбірленуші жоғалтқан, онда болған немесе анық иеленген алатын табыс сондай-ақ денсаулыққа зақым келтіруден туындаған шығындар, емделуге қосымша тамақтануға дәрі-дәрмектер сатып алуға, протез салғызуға, бөгде адамның бағып күтуіне, санаторий курортық емделуге, арнайы көлік құралдарын сатып алуға, басқа мамандыққа даярлауға, егер жәбірленуші көмек пен күтімнің осындай түрлеріне мұқтаж және оларды тегін алмайды деп танылса, өтеуге жатады.Еңбек жағдайында немесе басқада жағдайларда заң зақымдану мен келтірілген зиянды өтеу мөлшерін есепптеген кезде еңбек ақыға оның барлық түрлері жатқызылады. Өтеуге жататын жоғалтылған табыстың мөлшері жарақаттануына немесе денсаулығының өзгедей зақымдануына дейінгі жәбірленушінің кәсіби еңбекке қабілетін жоғалту дәрежесіне сәйкес, еңбекке жарамдылығының айырылу басталғанға дейінгі табысы ескеріледі. Егер жәбірленушінің зиян келтірілген кезде жұмыс істемеген болса, оның қалауы бойынша жұмыстан босатылғанға дейінгі табысы ескеріледі. Азаматтардың денсаулығына келтірілген зиян үшін жауапкершілік мүліктік зиян шегуді өндіріліп алу тәртібі мен тұжырымдалады. Бұл арада жәбірленушінің сақтандырылған немесе сақтандырылмаған, зиянды сақтандырушы немесе басқа адам келтірілгенің ешқандай қатысы жоқ. Осыған байланысты зиянды әлеуметтік қорғау, зейнетақы әлеуметтік қамсыздандыру бойынша адамға жәрдемақы төлеу құқығы мен азаматтық-құқтық зиянды өндіріп алу тәртібі туралы мәселені саналы түрде үйлестірудің маңызы зор екенін түсінеміз. Еңбек міндеттерін орындауға байланысты қызметкердің денсаулығына зақым келген жағдайда жәбірленушінің сақтандырушы ұйым немесе азаматты егерде зиян солардың кінәсінен болса жәрдемақының немесе зейнетақының көлеміне асатын бөлігін зиянүшін өндіріп беруге міндетті. Мұндай жағдайда әрбір нақты оқиғаға байланысты сақтандырушының кінәсі белгілі бір айғақтар мен дәлелденеді. зиян азаматтың өмiрi мен денсаулығына жоғары қауiптiлiк көзi арқылы келтiрiлсе;
Зиян азаматқа оның заңсыз сотталуының, заңсыз қылмыстық жауапқа тартылуының, бұлтартпау шарасы ретiнде заңсыз қамауға алуды, үйде қамауда ұстауды немесе ешқайда кетпеуi туралы қолхат алуды қолданудың, қамауда ұстау, психиатриялық емдеу мекемесiне немесе басқа емдеу мекемесiне орналастыру түрiнде əкiмшiлiк жазаны заңсыз қолданудың салдарынан келтiрiлсе;зиян ар-ожданына, қадiр-қасиетi мен iскерлiк беделiне нұқсан келтiретiн мəлiметтер тарату арқылы келтiрiлсе;
заң актiлерiнде көзделген өзге де жағдайларда өтеледi. Заң актiлерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, азаматтың мүлiктiк құқықтарын бұзатын əрекеттер (əрекетсiздiк) арқылы келтiрiлген моральдық зиян өтелуге жатпайды. Моральдық зиян ақшалай нысанда өтеледi. Моральдық зиянның мөлшерiн анықтаған кезде жəбiрленушiнiң iзгiлiк қасиетiне келтiрiлген адамгершiлiк залалдың ауырлығын субъективтi түрде бағалау да, сондай-ақ жəбiрленушiнiң жан азабы мен тəн азабының дəрежесiн дəлелдейтiн объективтi деректер де: қол сұғу объектiсi болған игiлiктiң (өмiр, денсаулық, ар-ождан, қадiр-қасиет, бостандық, тұрғын үйге ешкiмнiң тимеуi жəне т.б.) өмiрлiк маңыздылығы; құқық бұзушылық зардаптарының ауырлығы (жақын туыстарын өлтiру, мүгедектiкке əкеп соққан дене жарақатын салу, бас бостандығынан айыру, жұмыстан немесе тұрғын үйден айыру жəне т.б.); ұятқа қалдыратын жалған мəлiметтер тарату сипаты мен аясы; жəбiрленушiнiң өмiр сүру жағдайлары (қызмет, отбасы, тұрмыс, материалдық, денсаулық жағдайы, жасы жəне басқалары), өзге де назар аударуға тұратын мəн-жайлар ескерiледi. Моральдық зиян өтелуге тиiс мүлiктiк зиянға қарамастан өтеледi.Азаматтық құқықта, құқықтық қатынастар тәрізді міндеттеменің пайда болу негіздері белгілі бір заңдық фактілерге байланысты. Азаматтық құқықтық міндеттеме өзінің мазмұнына, объектілерінің салалық ерекшеліктеріне және субъектілерінің сипатына қарай бірнеше түрлерге бөлінеді. Жағымды мазмұндағы міндеттеме, жағымсыз мазмұндағы міндеттеме; Біржақты және ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz