ҚР Қарулы күштерінің техникасы мен жабдықталуы


Касангалиев Н. М.
«ҚР ҚК техникасыны мен жабдықталуы»
Мазмұны
Кіріспе4
I тарау. Қазақстан армиясы9
1. 1 Әскери доктрина10
1. 2. Қазақстан Республикасының Әскери Докторинасы13
II- тарау Ұлы отан соғысы кезіндегі әскери техникасы30
2. 1 Әскери Техника Өзімізде Өндіріле38
2. 2 Бронетанктік техниканың базалық машиналарын қолдану және жөндеу392. 3 Ағымдық қару-жарағы40
III-тарау Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері42
3. 1 Міндеттері44
3. 2 Өңірлік қолбасшылықтар45
IV-тарау Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Ішкі
қызмет жарғысы47
4. 1 Әскери қызметшілердің әскери әдептілігі мен мінез құлқы50
4. 2Командирлер (бастықтар) мен бағыныштылар.
Аға және кіші шенділер52
Қорытынды59
Пайдаланылған әдебиеттер 61
Кіріспе
Зерттеудің көкейтестілігі.
2003 жылғы 7 мамырдағы «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылымын әрі қарай жетілдіру шаралары туралы» Елбасының Жарлығына байланысты Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің жеке түрі мәртебесіне ие болып, даму жолына түсті. Бүгінде Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің ең жас түрі болып есептеледі. Себебі, онда қызмет етушілердің орташа жасы - жиырма бес.
2003 жылғы 7 мамырдағы «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылымын әрі қарай жетілдіру шаралары туралы» Елбасының Жарлығына байланысты Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің жеке түрі мәртебесіне ие болып, даму жолына түсті. Бүгінде Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің ең жас түрі болып есептеледі. Себебі, онда қызмет етушілердің орташа жасы - жиырма бес.
Өзінің жастығына қарамастан әскери теңізшілер бірнеше жорықтарды жүзеге асырды. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз күштері құрылған кезден бастап, (1993-1999-2003 жылдан бүгінге дейін) жеке құрам халықаралық келісімдерге сәйкес басқа мемлекеттерден жауынгерлік кемелерді елімізге теңіз арқылы жеткізуге байланысты бірқатар ірі мемлекеттік тапсырмаларды орындады. Мәселен, 1996 жылы - Астраханнан (РФ) су ығыстырғыштығы 70 тонналық шағын төрт күзет кеме, 1999 жылы - Гельчук портынан (Түркия) Мәрмәр теңізі арқылы су ығыстырғыштығы 170 тонналық шағын күзет кемесі, 2001 жылы - Пендик портынан (Түркия) Мәрмәр теңізі арқылы су ығыстырғыштығы 170 тонналық шағын күзет кемесі, 2006 жылы - Чине портынан (Корея Республикасы) Пендик порты мен (Түркия) Мәрмәр теңізі арқылы су ығыстырғыштығы 150 тонналық кемелер Ақтау портына әкелінді. Аталған тапсырмалар қысқа мерзімде Мәрмәр, Азов, Каспий теңізі, Босфор, Керч бұғаздары, Дон, Волга өзендері, Цимлян су қоймасы, 18 шлюзі бар су кемелері өтетін каналдармен Эрели, Синоп порты (Түркия), Азов (Украина), Темрюк, Дондағы Ростов, Астрахань (РФ) бағыты бойынша орындалды. Жүзу кезінде кеме экипаждарының жеке құрамы батылдық пен батырлықтың ерен үлгісін танытса, басқа мемлекеттер алдында Қарулы Күштеріміздің беделін арттырды.
2010 жылғы ақпан айында Елбасы - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз күштерінің бас қолбасшысына Жауынгерлік Ту табыс етті.
Біздің әскери теңізшілер үшін былтырғы қыркүйек айында Ресей Федерациясының Каспий флотилиясымен бірлесіп өткізген «Орталық-2011» стратегиялық жаттығулары жемісті болды. Каспий теңізінің қазақстандық бөлігі теңіздегі жауынгерлік іс-қимылдар жүргізудің ошағына айналды. Осы жерде теңіздегі ұрыс, тактикалық теңіз десантын түсіру сияқты бірқатар элементтер жүзеге асты. Каспий теңізінде Қазақстан мен Ресейдің 43 әскери кемесі жұмыс істеді.
Әскери-теңіз күштерінің әскери қызметшілері жауынгерлік тапсырмаларды орындай отырып, Каспий теңізінің қазақстандық бөлігіндегі су асты және су үсті жағдайын ұдайы қадағалап отырады. Оралдағы отандық «Зенит» зауытында зымыранды-артиллериялық кеме құрылысы аяқталуға жақын. 2012 жылы аталған кеме Қазақстанның Әскери-теңіз күштері құрамына кіретін болады. Сонымен қатар, неғұрлым қуатты, заманауи қару-жарақпен жарақтанған жауынгерлік кемелерді өндіру де осы зауытта басталып кетті.
Зерттеу мақсаты:
Әскери-теңіз күштері жыл сайын отандық және шетелдік оқу орындарының түлектерімен толықтырылуда. Әскери теңізшілер Ресей, Германия, Түркия, Корея, Әзербайжан, Пәкстанда оқиды. Бүгінде Әскери-теңіз күштері одан әрі даму үстінде.
Әскери-теңіз күштерінің негізгі мақсаттары Каспий теңізінің қазақстандық секторында Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын, аумақтық тұтастығын, егемендігі мен экономикалық мүдделерін қорғау; агрессордың шапқыншылығына лайықты тойтарыс беру, қарулы қақтығыстарды оқшаулау және алдын алуға ат салысу; аймақты, мұнай табу нысандары орналастырылған жасанды аралдар және платформаларды қоса алғанда сулы аудандарды қорғау және күзету; құрлықтағы әскерлердің қимылын теңізден қамтамасыз ету болып табылады.
Бүгінде Жоғарғы Бас қолбасшы тарапынан жасалып отырған тұрақты қамқорлықтың арқасында теңіздегі жауынгерлік әзірліктің тиімділігі артты, материалдық-техникалық қамтамасыз ету мәселелері үдемелі түрде шешілуде, әскери қызметшілердің ақшалай үлесі өсті. Демек, бізде құрылған және ойдағыдай заманауи дамыған, ұрысқа қабілетті Қарулы Күштердің бар екендігін нық сеніммен айтуға болады.
Зерттеу обьектісі - жалпы білім беретін мектептің оқу-тәрбие үрдісі.
Зерттеу пәні
- Мақсат - соғысты жүргізу емес, болдырмау
2007 жылғы наурызда қабылданған Әскери доктрина Қазақстанның өзінде болған сапалық өзгерістерге және оның геосаяси ортасына, сонымен бірге ел қауіпсіздігіне қатер төндіретін терроризм, сепаратизм мен экстремизм әрекеттерін есепке алумен әзірленген еді. Қазіргі таңда қауіпсіздікті қамтамасыз ету әскери-саяси, экономикалық, ақпараттық және басқа да шаралардың жиынтығы болып саналады. Бүгін Армиямыздың алдында бәсекеге қабілеттілікті жүйелі жетілдіру және дамыту мақсаты тұр. Негізінен қазіргі заманғы жағдайда соғысқа даяр және ұрысқа жарамды Қарулы Күштер соғысты жүргізу үшін емес, оны болдырмаудың ең маңызды құралы ретінде қарастырылады. Осыған сәйкес Әскери доктринада белгіленгендей, Қарулы Күштер сапалық көрсеткіштерін жақсартуға көңіл бөлінуі қажет. Осы сатыда Армияның даярлау жүйесін толығымен қазіргі заманға сай ұрыс шартына барынша жақындату жүзеге асырылуда.
Зерттеудің болжамы Бүгінде Қарулы Күштер заманауи жаттығу кешендерімен жеткілікті түрде қамтамасыз етілуде. Әрбір бригадада тұрақты жауынгерлік даярлық өткізуге арналған «Профи» ату-жаттығу құралы бар. Оқу орталықтарында авиациялық, артиллериялық, әуе-десанттық жаттығу кешендері бар, жаяу әскер жауынгерлік машиналарының механик-жүргізушілер мен танк экипажы да жаттығу құралдарымен міндетті түрде жаттығады. Жоспарлы және тиімді ұйымдасқан жауынгерлік даярлық жеке құрамды тәрбиелеудің қуатты құралы болып табылады. Себебі, әскери оқыту үрдісіне қатысу әскери қызметшілерді тәрбиелеуге, отан сүйгіштікке және өз елін мақтан тұтуға үйретеді.
Зерттеу міндеттері:
Дос сүйініп, дұшпан күйінген оқу-жаттығулары
Бес мемлекеттің басшысы «бес» деген баға берген «Өзара іс-қимыл-2009» бірлескен стратегиялық-командалық жаттығулары «Мәтібұлақ» әскери полигонында өтті. Оған 15 мыңнан астам әскер, 1500 бронды техника және жүзшақты әскери ұшақ пен тікұшақ қатысты. Бұл сияқты әскери жаттығулар бұрын-соңды Кеңес одағы тұсында ғана өткізілгенін ескерсек, тастың түскен жеріне ауырлығын байқау оңай.
Жетекші идея: Қазан айының ортасында Қазақстан әлемнің назарын өзіне аударды. Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымына мүше мемлекеттердің жедел ден қою күштері жауынгер ұлттың ұландарымен үзеңгі қағыстырды. Білгенін ортаға салды, тәжірибе алмасты. Бес мемлекеттің президенттерінің алдында ширақ қимыл, сауатты шешім қабылдай алды. Осы жолы ұжымдық күштерге ортақ арнайы киімнің тұсауы кесілді десе де болады. Сапалы матадан Ресейде тігілген далалық киім үлгісі көңілден шықты. Оны жаттығуларды бақылаған мемлекет басшылары да киді.
Жедел ден қоятын ұжымдық күштерді құру жөніндегі Келісімге 2009 жылғы 14 маусымда Мәскеуде қол қойылған болатын. Ұжымдық күштердің алғашқы оқу-жаттығуларын Қазақстанда өткізу туралы шешім сол жерде қабылданды. Сол жолы ұйымға мүше мемлекеттердің жетекшілері Қазақстанды бекер таңдаған жоқ еді. Оған Қазақстанның кең көлемді халықаралық жаттығуларды өткізуге қолайлы материалдық базасы мен заманауи техникамен жабдықталған Қарулы Күштері себеп болғаны айғақ.
Зерттеу көздері:
Қазақстан өз алдына миллиондық ауқымды әскер құруды мақсат тұтпайды, қазақстандық әскер ықшам әрі ұтқыр болуға тиіс. Жоғарғы Бас қолбасшы мемлекетіміздің қорғанында білікті мамандар мен ұлтына шын берілген азаматтар тұруға тиістігін нықтады: «ХХІ ғасырда Қарулы күштер мамандардан, патриоттардан және ары таза азаматтарымыздан құралуға тиіс!» деп міндеттеді Елбасы. Әскерден қашанда темірдей тәртіп, заманауи техниканы мінсіз меңгеру және ұдайы ұрысқа дайын болу талап етіледі. Мемлекет басшысы айтқанындай, жеріміздің шекарасын айнала достас елдер қоныстанғанымен, әлемде бас көтеріп жатқан жаңа қатерлерге ел әзір отыруы, тойтаруға қабілетті болуы қажет.
Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері:
Біз армиямызды әскери-техникалық жарақтандыруды және отандық әскери-өнеркәсіптік кәсіпорындардың жұмысын нығайтуды жалғастырамыз. Ұйымдастырушылық-штабтық іс-шаралар санын қысқарту керек. Олардан тек мемлекет қаражаттарын қажетсіз шығындаудан басқа пайда жоқ, - деді Мемлекет басшысы. Кеңес кезінде Елбасы Н. Назарбаев елдің қорғаныс қабілеттілігін нығайтуға бағытталған басқа да нақты тапсырмалар берді.
Зерттеу кезеңдері:
Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздігін алған соң алдына қиын, бірақ өмірлік маңызды міндет қойылды. Ол - өзінің Қарулы Күштерін құру еді.
1991 жылы 25 қазанда Қазақстан Президентінің Жарлығымен Қазақ КСР-ң мемлекеттік қорғаныс комитеті құрылды. Кейіннен республиканың қорғаныс мәселелерін толық түрде дербес шешуге көшуіне байланысты, ол Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі болып қайта құрылды. Тәуелсіз республиканың заңдық құқықтарының негіздеріне және де Тәуелсіз мемлекеттер достығына қатысушы мемлекеттер арасындағы қол жеткен келісімдерге байланысты 1992 жылдың 7-мамырында Президенттің Жарлығы шықты.
Бұл Жарлық бойынша, Қазақстан аумағына орналасқан Қарулы Күштер өздерінің мүліктерімен қоса республиканың қарауына өтті. Жоғарғы Бас Қолбасшы ретінде Қарулы Күштерді басқаруды Президент өз мойнына алды. Елбасынан басқа қорғаныс ісімен тікелей шұғылданатын Қорғаныс министрі болды.
Қазақстанның бірінші Қорғаныс министрі болып генерал-полковник С. Нұрмағанбетов тағайындалды.
Сөйтіп, Елбасы Н. Назарбаев Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің құрылғанын 7-мамырда 1992 жылы заңды түрде бекітті. Бүгінгі күні Қазақстан өз азаматтарының әскери қызмет атқаруының жағдайы мен тәртібін дербес анықтайды, өз аумағында әскерлердің, қару-жарақтың және техниканың орналасу мәселесін шешті.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне - жалпы мақсаттағы күштер, әуе-қорғаныс күштері, мемлекеттік шекараны қорғау күштері және де ұлттық гвардия мен ішкі әскерлер кіреді. Өз кезегіне қарай қарулы күштер түрлі бөлімдерден және әр түрлі құрамалар мен арнайы әскерлерден тұрады.
Дипломның құрылымы. Диплом кіріспеден, ІІІ тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан тұрады.
Кіріспе бөлімінде зерттеудің ғылыми аппараты, көкейтестілігі, мақсаты, объектісі, пәні, болжамы, міндеттері, кезеңдері, базасы туралы әдіснамалық және теориялық негіздері, кезеңдері, базасы туралы сипаттама беріліп, зерттеу нәтижелерінің дәлдігі мен негізділігі баяндалады.
Қорытынды бөлімінде жалпы тұжырымдар жаслып, әскери патриоттық оқу тәрбие үрдісінде мектеп оқушыларына қазақ батырларының бейнесі арқылы отансүйгіштік тәрбие берудің тиімділігін арттыруға, жетілдіруге байланысты ұсыныстар айқындалды.
I-тарау Қазақстан армиясы2003 жылғы 7 мамырдағы «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылымын әрі қарай жетілдіру шаралары туралы» Елбасының Жарлығына байланысты Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің жеке түрі мәртебесіне ие болып, даму жолына түсті. Бүгінде Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің ең жас түрі болып есептеледі. Себебі, онда қызмет етушілердің орташа жасы - жиырма бес.
2003 жылғы 7 мамырдағы «Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрылымын әрі қарай жетілдіру шаралары туралы» Елбасының Жарлығына байланысты Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің жеке түрі мәртебесіне ие болып, даму жолына түсті. Бүгінде Әскери-теңіз күштері Қарулы Күштердің ең жас түрі болып есептеледі. Себебі, онда қызмет етушілердің орташа жасы - жиырма бес.
Өзінің жастығына қарамастан әскери теңізшілер бірнеше жорықтарды жүзеге асырды. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз күштері құрылған кезден бастап, (1993-1999-2003 жылдан бүгінге дейін) жеке құрам халықаралық келісімдерге сәйкес басқа мемлекеттерден жауынгерлік кемелерді елімізге теңіз арқылы жеткізуге байланысты бірқатар ірі мемлекеттік тапсырмаларды орындады. Мәселен, 1996 жылы - Астраханнан (РФ) су ығыстырғыштығы 70 тонналық шағын төрт күзет кеме, 1999 жылы - Гельчук портынан (Түркия) Мәрмәр теңізі арқылы су ығыстырғыштығы 170 тонналық шағын күзет кемесі, 2001 жылы - Пендик портынан (Түркия) Мәрмәр теңізі арқылы су ығыстырғыштығы 170 тонналық шағын күзет кемесі, 2006 жылы - Чине портынан (Корея Республикасы) Пендик порты мен (Түркия) Мәрмәр теңізі арқылы су ығыстырғыштығы 150 тонналық кемелер Ақтау портына әкелінді. Аталған тапсырмалар қысқа мерзімде Мәрмәр, Азов, Каспий теңізі, Босфор, Керч бұғаздары, Дон, Волга өзендері, Цимлян су қоймасы, 18 шлюзі бар су кемелері өтетін каналдармен Эрели, Синоп порты (Түркия), Азов (Украина), Темрюк, Дондағы Ростов, Астрахань (РФ) бағыты бойынша орындалды. Жүзу кезінде кеме экипаждарының жеке құрамы батылдық пен батырлықтың ерен үлгісін танытса, басқа мемлекеттер алдында Қарулы Күштеріміздің беделін арттырды.
2010 жылғы ақпан айында Елбасы - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз күштерінің бас қолбасшысына Жауынгерлік Ту табыс етті.
Біздің әскери теңізшілер үшін былтырғы қыркүйек айында Ресей Федерациясының Каспий флотилиясымен бірлесіп өткізген «Орталық-2011» стратегиялық жаттығулары жемісті болды. Каспий теңізінің қазақстандық бөлігі теңіздегі жауынгерлік іс-қимылдар жүргізудің ошағына айналды. Осы жерде теңіздегі ұрыс, тактикалық теңіз десантын түсіру сияқты бірқатар элементтер жүзеге асты. Каспий теңізінде Қазақстан мен Ресейдің 43 әскери кемесі жұмыс істеді.
Әскери-теңіз күштерінің әскери қызметшілері жауынгерлік тапсырмаларды орындай отырып, Каспий теңізінің қазақстандық бөлігіндегі су асты және су үсті жағдайын ұдайы қадағалап отырады. Оралдағы отандық «Зенит» зауытында зымыранды-артиллериялық кеме құрылысы аяқталуға жақын. 2012 жылы аталған кеме Қазақстанның Әскери-теңіз күштері құрамына кіретін болады. Сонымен қатар, неғұрлым қуатты, заманауи қару-жарақпен жарақтанған жауынгерлік кемелерді өндіру де осы зауытта басталып кетті.
Әскери-теңіз күштері жыл сайын отандық және шетелдік оқу орындарының түлектерімен толықтырылуда. Әскери теңізшілер Ресей, Германия, Түркия, Корея, Әзербайжан, Пәкстанда оқиды. Бүгінде Әскери-теңіз күштері одан әрі даму үстінде.
Әскери-теңіз күштерінің негізгі мақсаттары Каспий теңізінің қазақстандық секторында Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын, аумақтық тұтастығын, егемендігі мен экономикалық мүдделерін қорғау; агрессордың шапқыншылығына лайықты тойтарыс беру, қарулы қақтығыстарды оқшаулау және алдын алуға ат салысу; аймақты, мұнай табу нысандары орналастырылған жасанды аралдар және платформаларды қоса алғанда сулы аудандарды қорғау және күзету; құрлықтағы әскерлердің қимылын теңізден қамтамасыз ету болып табылады.
Бүгінде Жоғарғы Бас қолбасшы тарапынан жасалып отырған тұрақты қамқорлықтың арқасында теңіздегі жауынгерлік әзірліктің тиімділігі артты, материалдық-техникалық қамтамасыз ету мәселелері үдемелі түрде шешілуде, әскери қызметшілердің ақшалай үлесі өсті. Демек, бізде құрылған және ойдағыдай заманауи дамыған, ұрысқа қабілетті Қарулы Күштердің бар екендігін нық сеніммен айтуға болады.
1. 1 Әскери доктрина
2011 жылғы 11 қазанда Елбасының Жарлығымен Қазақстан Республикасының жаңа Әскери доктринасы бекітілді. Бұл Қазақстан Тәуелсіздік алған уақыттан бергі қабылданып отырған төртінші доктрина (алғашқысы - 1993 жылы, екіншісі - 2000 жылы және үшіншісі 2007 жылы қабылданған болатын) . Жаңа редакцияға «Әскери қауіпсіздік саласындағы ағымдағы жағдайды талдау» тарауы қосылған. Онда әскери қауіпсіздік саласындағы еліміздің әскери мекемесі қызметінің қорытындылары, Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды дамыту үрдісі және нәтижелері баяндалған. «Әскери қауіпсіздікті қамтамасыз етудің әскери-саяси негізі» тарауында халықаралық ынтымақтастық және бітімгерлік мәселелері қамтылған. Доктрина ережелерінде әлемдегі және аймақтағы заманауи әскери-саяси ахуал ескеріліп, әскерлердің қауіп-қатерлерге қарсы тұрарлық бағытын барынша дамыту айқындалған.
Доктринада қол жеткізген жетістіктер негізіндегі мемлекеттің қорғаныс қабілеті мен әскерлердің жауынгерлік әзірлігін арттыруды, Қазақстан әскерінің құрылымын жетілдіруді, оларды қару-жарақ пен әскери техниканың заманауи үлгілерімен қамтамасыз етуді, ақпараттық қарсы тұру жүйесін құруды, идеологиялық жұмысты жандандыруды және қорғаныс өнеркәсібі базасын дамытуды одан әрі нығайтуға барынша мән берілген.
Бүгінде Қазақстан бірегей мемлекеттік әскери-техникалық саясатты жүзеге асыруда. Соның негізінде отандық қорғаныс өнеркәсібі кешенін, халықаралық әскери-техникалық интеграцияны дамыту шараларын үйлестіру, сондай-ақ қолда бар техникаларға сай заманауи техникаларды жеткізу қолға алынды. Жуық уақытқа дейін Қазақстан армиясының техника жағынан жетілдірілуі сыртқа тәуелді болып келді. Жағдай Қорғаныс министрлігіне «Казахстан инжиниринг» ұлттық компаниясы біріккен қорғаныс өнеркәсіп кешені кәсіпорындары басқармасы берілгеннен бастап өзгерді. Бүгінде басты назар авиация мен жоғары дәлдікті қаруларға, әуе шабуылына қарсы радиоэлектронды күрес құралдарына және басқа да жоғары технологиялық жүйелерге аударылып отыр.
Осыған байланысты Халықаралық «KAZAKHSTAN DEFENCE EXPO - 2010» қару-жарақ, әскери техника және әскери-техникалық мүлік көрмесін өткізу маңызды қадамдардың бірі болды. Енді басқа да Экспо орталықтармен бірге жаңа халықаралық аренаға қару-жарағымен, әскери техника мен байланыс және әскери мүлкімен Қазақстан да танылды. Мемлекетаралық серіктестікті нығайту мақсатында, зияткерлікті, әскери өндірісті, техниканы және технологияны танытуға, әскери құрал-жабдық пен техника шығаратын қорғаныс өндірісінің әлеуетін арттыруға тамаша алаң жасалды. Қорғаныс өнеркәсібінің әлемдегі жетекші мамандары ғылыми және инженерлік-конструкторлық ойларын, жаңа инновациялық жұмыстарын көрсетті.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz