Стратегия және стратегиялық басқару

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Стратегия және стратегиялық басқару
Стратегия термині грек сөзінен шыққан Strategia - жекпе-жек өнері (Фейерор және Чахарбаги, 1995). Ол ежелгі грек тіліндегі stratos (армия) және ago (басқару, бағыт беру) сөздерін біріктіру арқылы қалыптасқан. Стратегия ұғымы ғасырлар бойы әскери ұғым ретінде қолданылып келеді. Вебстердің сөздігіне сәйкес, стратегия дегеніміз - бұл соғыстың нәтижесіне жету үшін тараптардың әскери күшін сәйкес және ыңғайлы етіп орналастыру ғылымы мен өнері. Жалпы алғанда, стратегия әр салада қолданылатын іс-шаралар және іске асырылатын саясатқа сәйкес кәсіпорын немесе мемлекет таңдаған мақсаттарға жету үшін барлық құралдарды қолдану ретінде көрінеді. Стратегияның жалпы тұжырымдамасы бұдан былай қорғаныс саясатының шеңберінде қала алмайтындығы және оны кез-келген елдің немесе кәсіпорынның жалпы саясатынан ажырата алмайтындығы айтылған. Саяси-экономикалық қызметтің барлық түрлері қоғамның әл-ауқаты мен тенденцияларына бағытталған стратегияның қазіргі өрісі психологиялық, әлеуметтік, экономикалық, идеологиялық, әскери және әкімшілік мәселелерді де қамтиды. (Güçlü, 2003: 66). GÜÇLÜ, Nezahat (2003), "Stratejik Yönetim", G.Ü. GEF Dergisi Cilt 23,
Стратегия тұжырымдамасының мазмұны ұзақ мерзімді ойлауды, қоршаған ортаны жақсы қабылдауды және соған сәйкес мақсатты жақсы көруді қамтиды. Сондықтан, стратегия туралы айтылғанда, көзқарас ашық болашаққа бағдарланған және жоспарланған іс-әрекет жолы мен әдісімен анықталған мақсаттар мен міндеттер туралы айтылады. (Çevik, 2001: 310). ÇEVİK, H. Hüseyin (2001), "Organizasyonlarda Stratejik yönetim", Yönetim ve Organizasyon, Ed. Salih Güney, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Стратегия ұғымы бәсекелестік ортада бізнестің өз мақсаттарына жету үшін жоғары деңгейдегі басшылардың көрсеткен мінез-құлықы ретінде қарастырылуы мүмкін. Сонымен қатар, қазіргі кезде бизнесте стратегия емес, стратегиялар ұғымын қолдану дұрысырақ болатындағы айтылып бизнесте бірнеше стратегиялар болуы мүмкін екендігі атап көрсетілген және оны құрайтын бөлімшелердің әрқайсысы әртүрлі стратегияларға ие, тіпті олардың арасында кейбір қарама-қайшылықтар болуы да мүмкін. (Tortop-Isbir et al., 2007: 231.). TORTOP, N., AYKAÇ, B., YAYMAN, H., ÖZER,M.A (2007), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yay., 2. Baskı, Ankara.
Стратегия тұжырымдамасы қорғаныс саласында кең қолданылғанымен, уақыт өте келе ол басқару саласында да қолданыла бастады. Менеджмент ғылымында, әсіресе бизнестің бәсекелестеріне қарсы ұстанатын стратегиялары алдымен стратегиялық жоспарлау, содан кейін стратегиялық басқару деп аталатын тәртіптің пайда болуына әкелді. (Ақтан, 2007: 1). AKTAN, Coşkun Can; "Geleceği Kazanmanın Yolu: Stratejik Yönetim",www. canaktan.org. (20.07.2007)
Стратегияны құру - бұл кәсіпорынның жоғарғы басшылығының міндеті. Алайда, стратегия қалыптасқаннан кейін, сол бөлікке қатысты менеджерлер жоспардың әр бөлігі үшін сәйкесінше дайындалады. Әр менеджер өз құзыреті шегінде жоспарды іске асыруға қатысты бірқатар тактикалық шешімдер қабылдайды. (Bozkurt vd., 1998:226). BOZKURT, Ö., T.ERGUN (1998), Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE, Ankara.
Сонымен қатар, стратегия операциялық мақсаттар мен міндеттердің өзгеруіне, оларды іске асыруда пайдаланылатын ресурстарға, осы ресурстардың сипаттамаларын анықтауға, оларды бөлуге және пайдалануға қатысты шешімдер қабылдау ретінде қарастырылады. (Güçlü, 2003: 66) GÜÇLÜ, Nezahat (2003), "Stratejik Yönetim", G.Ü. GEF Dergisi Cilt 23,
Стратегия бойынша маңызды зерттеулер жүргізетін Игорь Ансофф стратегияға екі түрлі анықтама береді: таза стратегия және жалпы стратегия. Ансофф бойынша таза стратегия; бұл бизнестің қозғалысы немесе белгілі бір қозғалыстар тізбегі. Жалпы немесе аралас стратегия - бұл белгілі бір жағдайда бизнестің таза стратегияның қай түрін таңдайтынын көрсететін статистикалық шешім ережесі.
Стратегия деген ұйымдастырушылық мақсаттарға жету үшін бәсекелестік ортамен өзара әрекеттесетін жоспарлау процесі. Процестің маңызды элементі болып табылатын жоспарлар көбінесе формальды, айқын, ұзақ мерзімді құралдар болып табылады, олар бизнестің өз ортасында өзін қалай ұстауына айтарлықтай әсер етеді. (Арслан, 2001 б: 189). ARSLAN, Mahmut (2001b), "İşletme Kültürü", Yönetim ve Organizasyon, Ed. Salih Güney, Nobel Yay., Ankara.
Стратегиялық басқарудың негізгі элементтері болып табылатын стратегиялар; Мұнда іс-шаралар жоспарлары, әдістер, тактика, көзқарас және мақсаттарға жету үшін жасалатын қадамдар қамтылған. Кәсіпорындардағы стратегиялар оқытудың оңтайлы деңгейіне қол жеткізуге, барлық іс-әрекеттерде қолдануға және жұзеге асыруға бағытталған. (Argon-Eren, 2004:203). ARGON, Türkan-A.EREN (2004), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yay. Ankara.
Стратегиялық басқару - бұл жеке меншік секторында, мемлекеттік секторда және коммерциялық емес үшінші секторда жұмыс істейтін барлық кәсіпорындарда болашақтағы мақсаттар мен міндеттерді анықтауға және осы мақсаттарға жету үшін қажетті әрекеттерді анықтауға мүмкіндік беретін басқару әдісі. Бұл тұрғыда көзқарас болашаққа қол жеткізуге болатын мақсаттар мен міндеттерді білдіреді. Стратегиялық басқару - бұл бас ұйымдастырыушылардың жұмысының ерекше саласы, ішкі және сыртқы экологиялық талдау жүргізіледі және осы бағалауларға сәйкес ұзақ мерзімді перспективамен ұйымдық бағыт анықталады, белгіленген мақсаттарға жету үшін жасалатын жұмыстармен қолданылуы қажетті әдістерді тұжырымдау, стратегиялар деп аталатын жобалар, көзқарас пен мінез-құлықты іске асыруды және қаншалықты деңгейде өлшейтін басқару қызметі деп айтуға болады. (Güner, 2004: 42). GÜNER, Sinan (2004), "Stratejik Yönetim Anlayışı ve Kamu Yönetimi", Türk İdare Dergisi, S.446, Mart 2004.
Бүгінгі таңда бизнестің ұйымдастырушылық құрылымдары олар анықтайтын стратегияларға байланысты өзгеріп отырады. Кәсіпкерлік құрылымды командалық жұмыс, инновациялық ресурстар, сыртқы ортадағы өзгерістерге жауап беретін және икемді қызметке негізделген бөлу керек. Кәсіпорынның іскери ортасы әдетте ол жұмыс істейтін сала ретінде анықталады. Ал әлеуметтік орта, қысқа мерзімде бизнестің қызметіне тікелей әсер етпейтін, бірақ ұзақ мерзімді шешімдер қабылдауда тиімді болатын жалпы құрылымы бар күштер кіреді. (Çınar, 2010: 1). ÇINAR, Füsun (2010),"Strateji Geliştirme Süreci İçerisinde Stratejik Başarı Unsurlarının Değerlendirilmesi", www.isguc.com (20.03.2010).
Табысты стратегияның маңызды ерекшеліктерінің бірі - кәсіпорынды бәсекелестерінен ажырата алады, оның мықты жақтарын көрсетіп, әлсіз жақтарын жасыра алады. Кәсіпорынды саралайтын стратегияны құрудағы алғашқы қадам - бұл ұйымның негізгі қабілеттерін дұрыс анықтау. Негізгі құзыреттілік немесе құзыреттілік дегеніміз - бір ұйымды екіншісінен ажырататын, кәсіпорынның көзқарасын жүзеге асыруда шешуші рөл атқаратын және бәсекелестер оңай еліктей алмайтын білім, білік және дағдыболып табылады. Стратегиялық басқару тәсілімен менеджерлер сыртқы орта факторларының өзгеруінің қысқа және ұзақ мерзімді қаржылық әсерін анықтау, оларды кәсіпорынның ресурстарымен және дағдыларымен салыстыру және бағалау процесін жүргізеді. Стратегиялық басқару тәсілін қабылдаған менеджерлер ұйымның нарықтары мен бәсекелестері туралы ұзақ мерзімді ақпаратты бизнестің құндылығы ретінде ғана емес, тұтынушыға оның қасиеттері мен ерекшеліктерімен қамтамасыз ететін экономикалық құндылық ретінде талдайды. (Çomaklı vd., 2007:57). ÇOMAKLI, Şafak Ertan, EKICI, Kenan Mehmet ve ŞAHIM, Tarık Zeki (2007), Geleceği PlanlamadaStratejik Yönetim, A-C Yayınevi, Ankara.
Стратегиямен Басқарудың Кәсіпорындарға қосқан үлесі
Дәстүр бойынша, стратегтер бизнесті қара жәшіктер ретінде қарастырады және нарықтағы жаңа мүмкіндіктерді дамуды өз денелеріне бейімдеуді қалайтын құрылым ретінде қабылдайды. Бұл классикалық көзқарас стратегия моделін жасау кезінде стратегиялық қақтығыстар мен бәсекеге қабілетті элементтер сияқты нарықтық қуат туралы хабардар болуды талап етеді. Стратегия бизнеске ұзақ мерзімді жұмысына әсер ететін шешімдер мен іс-әрекеттер стилін қабылдауға жағдай жасайды. Бұл тұрғыдан алғанда, стратегия ішкі және сыртқы жағдайларда көріністі үнемі жаңартып отыру болып табылады. Сонымен қатар, стратегия дегеніміз - менеджерлер ең жоғары деңгейге және ұйымдық тиімділікке жету үшін жауапкершілікті өздеріне алатын шешімдер мен іс-қимыл режимдерінің жиынтығы.
Бұл үдерісте қолданылатын стратегиялық басқару кәсіпорындардың жоғарғы деңгейдегі менеджерлері негізделетін үш түрлі, бірақ өзара байланысты және үздіксіз тармақтарды үздіксіз түзетуді қамтамасыз етеді. Стратегиялық басқару; Ол экологиялық мүмкіндіктерді бағалау және мұқият бақылау, ұйымның күшті және әлсіз жақтарынан туындайтын қауіптер мен мүмкіндіктерді зерттеу қажеттілігіне ерекше назар аударады.
Іс жүзінде бизнес өз қызметін басқару теорияларына сәйкес жалғастырады. Бұл теориялар кәсіпкерлік қызметтің қандай түрлері, олардың мақсаттары, нәтижелер қалай анықталатындығы, тұтынушылар қандай құндылықтар және олар үшін не төлейтіндігі туралы болжамдар жиынтығынан тұрады. Стратегияның мақсаты - осы теориялық білімді нәтижеге айналдыру. Шын мәнінде, теориялардың мақсаты пайда болған мүмкіндіктерді пайдалану арқылы бизнестің белгісіздік жағдайында қажетті нәтижелерге қол жеткізуіне мүмкіндік беру болып табылады. Стратегиялық басқару кәсіпорындарда жалпы қабылданған басқару теорияларымен қалыптасқан ақпараттық тізімдемелерді нақты нәтижелерге айналдыру арқылы ұйымдық өнімділікті арттырады. (Kaynak: Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Year:7 Number 14, Winter 2015 ISSN 1307-9832 - Sayfa 77)
Стратегиялық басқарудың артықшылықтарын қысқаша келесі түрде келтіруге болады.
1- Мекемелер мен ұйымдарға сектордағы барлық мүмкін болатын оқиғаларды болжауға мүмкіндік береді. Осылайша, кәсіпкерлерде болуы мүмкін кез келген ықтимал жағымды немесе жағымсыз жағдайларға дайын болу мүмкіндігі бар.
2- Мекемелер мен ұйымдарға өз миссиялары мен көзқарастарын нақты және айқын жоспарлауға мүмкіндік береді. Осылайша, бизнес бір сектордағы бәсекелестерден бөлініп, сектордың басқа нүктесіне келеді.
3- Стратегиялық басқарудың арқасында компания менеджерлері нарықтағы барлық айнымалыларды алдын-ала есептейді. Осылайша, нарықтағы кез-келген жағымсыз оқиғалардан кейін компания бұған дайындалған жолмен жүре береді.
4- Компанияның мәліметтерді неғұрлым ұйымдасқан және жүйелі түрде жинайды және жоспарлауға жүйелілікпен бағыттайды. Осылайша, кәсіпорында жүзеге асырылатын кез-келген болашақ жоспар ең ұсақ бөлшектерге дейін қарастырылады және қателік шегі азаяды.
5- Стратегиялық басқарудың арқасында нарықтың құлдырауын сезінетін компаниялар проблемалық бөлім немесе курсты проблема одан әрі өскенге дейін анықтап, жоя алады.
6- Стратегиялық басқарудың арқасында бизнес секторда жүйелі және өте ойластырылған шешімдер қабылдайды. Жаңа секторға еніп, бизнесін өркендететін компаниялар іскери шешімдерге қатысты неғұрлым шынайы және тұрақты шешімдер қабылдау мүмкіндігін табады.
7- Стратегиялық менеджменттің арқасында бизнестегі әртүрлі бөлімдер арасындағы байланыс жылдамдығы қысқарады. Осылайша, кәсіпорында қабылданатын шешімдер мен жасалатын қадамдар ертерек жүзеге асырылады.
8- Бұл персоналға кәсіпорын ішінде жүзеге асырылатын жобаларда бір-бірімен үйлесімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Сонымен бірге, жобаны іске асыру кезінде туындауы мүмкін проблемаларды жойып, жобаға қажетті ресурстарды сатып алу процесі алдын-ала жоспарлайды. (Kaynak: Ali Rıza Atar Stratejik Yönetimin Faydaları https:www.baygirisimci.comstrate jik-yonetimin-faydalari.html 08.05.2020)
Стратегиялық басқару деңгейінде бизнестің негізгі қабілеттерімен, зияткерлік капиталымен және іскерлік мәдениетімен жетістікке жетуі мүмкін. Кәсіпкерлік мәдениеттің тұжырымдамасы негізгі құндылықтар, стандарттар, нормалар, бизнес мүшелері бөлетін сенімдер мен түсініктер түрінде көрініс тапса, стратегиялық менеджмент ұғымы саралауды, еңбек бөлінісін және бизнес шеңберінде мамандануды қажет етеді. Алайда, әртүрлі мақсаттар мен рөлдерге байланысты бір-бірінен алшақ жатқан бөлімдер мен адамдар үшін ортақ мақсатқа бет бұру, үйлесімділік пен үйлестіруді қамтамасыз ету қиынға соғады. Білімі, мәдениеті мен ойлау құрылымы жағынан бір-біріне ұқсамайтын адамдарды қызметтік қатынастар шеңберінде стратегиялық мақсаттарға сәйкес басқаруға болады.
Кәсіпорын Стратегиясы түрлері
Стратегияларды іске асыру - стратегиялық басқару процесінің күрделі кезеңдерінің бірі. Бизнес құрылымына, іскерлік мәдениетке және қолданыстағы кадрларға ең қолайлы стратегияны таңдау және оны сәтті жүзеге асыру - бұл іскерлік мақсаттардың іске асырылуын және бизнестің нәтижелілігін арттыруды қамтамасыз ететін сәттіліктің маңызды факторлары. Белгісіздік жағдайында компаниялар алға жылжу үшін стратегиялық тәсілді қабылдауы керек. Стратегиялық тәсіл белсенді болуды талап етеді. Дұрыс таңдалған стратегия бизнеске басшылық, компас ретінде қызмет етеді және оларға дұрыс жолмен жүруге мүмкіндік береді.
Кәсіпкерлер таңдаған стратегиялар әртүрлі стратегиялық тәсілдеріне байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Көптеген зерттеушілер тарапынан кәсіпорынның таңдаған стратегиялары жіктелген және түсіндірілген. Стратегиялық менеджмент саласында Минцберг (1978), Майлз және Сноу (1978), Ансофф (1987), Портер (1996) сияқты зерттеушілер - бұл бизнес таңдаған стратегияларды түсіндіруге тырысатын ірі зерттеушілер болып табылады. Майлз және Сноун (1978) стратегиясының типологиясы - ең көп қабылданған стратегиялық жіктемелердің бірі. Майлз және Сноу стратегия түрлерін пионерлер, талдаушылар, қорғаушылар және реакторлар деп жіктеді және олар жалпыға ортақ болып саналады және осы күнге дейін қолданылады. Портер (1985) бәсекеге қабілетті стратегияларды қолданды, Румелт (1984) бизнестің тұрақты бәсекелестік артықшылыққа ие болу үшін олардың өнімдері мен ресурстарына еліктемеуі керек екендігін, Барни (1991) бәсекенің тұрақтылығы үшін құндылықтар жасау стратегияларын қолданудың маңыздылығын атап өтті, Бернс және Сталкер (1961) бәсекеге қабілетті стратегияларға, көбінесе төмен шығындары бар стратегияларға баса назар аударды, олар орынды болатынын талқылады, ал дифференциалдау стратегиялары органикалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.