Corel draw векторлық графиканың интерфейсі
КІРІСПЕ
1 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ ГРАФИКАНЫҢ ИНТЕРФЕЙСІ
1.1 Мәзір командасы
1.2 Құрал.саймандар блогы
1.3 Құрал.саймандар панелі
1.4 Қосымша палитра
1.5 Графиктік бейнені сақтау форматтары
1.6 Арнайы эффектілер
2 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ РЕДАКТОРЫНЫҢ ҚҰРАЛДАР ПАНЕЛІ ЖӘНЕ ОЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДА ІС.ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР
№1 Іс.тәжірибелік жұмыс
№2 Іс.тәжірибелік жұмыс
№3 Іс.тәжірибелік жұмыс
№4 Іс.тәжірибелік жұмыс
№5 Іс.тәжірибелік жұмыс
№6 Іс.тәжірибелік жұмыс
№7 Іс.тәжірибелік жұмыс
№8 Іс.тәжірибелік жұмыс
№9 Іс.тәжірибелік жұмыс
№10 Іс.тәжірибелік жұмыс
№11 Іс.тәжірибелік жұмыс
№12 Іс.тәжірибелік жұмыс
№13 Іс.тәжірибелік жұмыс
№14 Іс.тәжірибелік жұмыс
№15 Іс.тәжірибелік жұмыс
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ ГРАФИКАНЫҢ ИНТЕРФЕЙСІ
1.1 Мәзір командасы
1.2 Құрал.саймандар блогы
1.3 Құрал.саймандар панелі
1.4 Қосымша палитра
1.5 Графиктік бейнені сақтау форматтары
1.6 Арнайы эффектілер
2 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ РЕДАКТОРЫНЫҢ ҚҰРАЛДАР ПАНЕЛІ ЖӘНЕ ОЛАРМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДА ІС.ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР
№1 Іс.тәжірибелік жұмыс
№2 Іс.тәжірибелік жұмыс
№3 Іс.тәжірибелік жұмыс
№4 Іс.тәжірибелік жұмыс
№5 Іс.тәжірибелік жұмыс
№6 Іс.тәжірибелік жұмыс
№7 Іс.тәжірибелік жұмыс
№8 Іс.тәжірибелік жұмыс
№9 Іс.тәжірибелік жұмыс
№10 Іс.тәжірибелік жұмыс
№11 Іс.тәжірибелік жұмыс
№12 Іс.тәжірибелік жұмыс
№13 Іс.тәжірибелік жұмыс
№14 Іс.тәжірибелік жұмыс
№15 Іс.тәжірибелік жұмыс
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:
КІРІСПЕ
1 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ ГРАФИКАНЫҢ ИНТЕРФЕЙСІ
1.1 Мәзір командасы
1.2 Құрал–саймандар блогы
1.3 Құрал-саймандар панелі
1.4 Қосымша палитра
1.5 Графиктік бейнені сақтау форматтары
1.6 Арнайы эффектілер
2 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ РЕДАКТОРЫНЫҢ ҚҰРАЛДАР ПАНЕЛІ ЖӘНЕ ОЛАРМЕН ЖҰМЫС
ЖАСАУДА ІС-ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР
№1 Іс-тәжірибелік жұмыс
№2 Іс-тәжірибелік жұмыс
№3 Іс-тәжірибелік жұмыс
№4 Іс-тәжірибелік жұмыс
№5 Іс-тәжірибелік жұмыс
№6 Іс-тәжірибелік жұмыс
№7 Іс-тәжірибелік жұмыс
№8 Іс-тәжірибелік жұмыс
№9 Іс-тәжірибелік жұмыс
№10 Іс-тәжірибелік жұмыс
№11 Іс-тәжірибелік жұмыс
№12 Іс-тәжірибелік жұмыс
№13 Іс-тәжірибелік жұмыс
№14 Іс-тәжірибелік жұмыс
№15 Іс-тәжірибелік жұмыс
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ ГРАФИКАНЫҢ ИНТЕРФЕЙСІ
Corel Draw программасы векторлық графикасында қолданушы интерфейсіне
қатысты эксплуатационды сапасы жоғарғы. Берілген интерфейс келесі
қасиеттер жиынын құрайды:
• Эксплуатацияның ыңғайлылығы және қарапайымдылығы;
• Тартымдылығы мен сыртқы түрі;
• Құру мүмкіндіктерінің кеңдігі;
Көбінесе, Corel Draw мәзір командаларымен, жылдамдатқыш
пернетақтасымен, құрал–саймандар тақтасымен, сонымен қатар программаны құру
параметрлері бір-бірінен ерекшеленеді және әртүрлі қолданушы программаның
интерфейсімен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Компьютерде шешіліп отырған
есептің программасына немесе дизайнеріне қызығушылығына байланысты
интерфейстің сол немесе басқа нұсқаулары таңдалады [1].
Интерфейсті құру
Программа экранында басқару батырмалар жиынтығымен қатар, Welcome to
Corel Draw (Corel Draw программасына қош келдіңіз) панелінде программаны
ашудың алты режимі берілген.
1.1–сурет. Welcome to Corel Draw панелі.
Олар келесі батырмалар:
▪ New (жаңа графика) жаңа графикалық құжатты құруға арналған.
▪ Recently Used (соңғы редактірленген құжатты ашу) соңғы өңделінген
құжатты ашу.
▪ Open (графиканы ашу) кез-келген файлдағы графиканы ашуға мүмкіндік
береді.
▪ New From Template (шаблон) батырмасының көмегімен жаңа құжат құру
мақсатында сол программаның шаблонында әмбебап шаблон таңдалады.
▪ CorelTutor (Corel Tutor кітабы ) жаңа құжат құруға және Corel Draw
программасының электронды кітапшасы жүктелген, Web бейнелеуіш соңғы
терезесін ашуда қолданады.
▪ What is New? (что нового?) батырмасы, программаның он бірінші
нұсқауында Features overview (функцияның бейнесі) сұхбат терезесі
ақпараттарды ашу мүмкіндіктерін береді.
Corel Draw программасының қолданушы интерфейсі жайпақ деп аталатын
қазіргі заманғы интерфейсі болып табылады. Осыған байланысты қолданушының
назарын таңдалынған құрал–сайманына, программада керекті құрал–сайманынан
іздеуін тездетуге және оның қателесу мүмкіндіктерін азайтуға арналған.
Келесі суретте жаңа құжатты ашқан кездегі программаның терезесі
көрсетілген.
1.2 –сурет
1-меню жүйесі; 2-программаның тақырыбы: 3- меню жолы; 4-стандартты
панелі; 5- панелдер қасиеті; 6-тігінен сызғыш; 7- жүйелік батырмалар;
8- құрал-саймандар блогі; 9- көлденең сызғыш; 10- навигатор беті; 11-
қалып-күй жолағы; 12- құжат беті; 13-тұтастыру аймағы; 14- айналдырғыш
жолағы; 15- құжат навигаторы; 16- докер; 17- түстер палитрасы;
Corel Draw программасы Windows 95982000 операциялық жүйесінде жұмыс
жасайтындықтан, әрбір қолданушыға белгілі, интерфейс программасы стандартты
элементтер жиынынан тұрады [2].
• Программаның жүйелік және (Бүктеу, қайта ашу және жабу)
құжат батырмасы;
• Программаның және құжаттың жүйелік блогі;
• Программаның тақырып жолы;
• Құжат атының жолы (оның толық ашылмағанында);
Суретте бейнеленген программа интерфейсінен басқада негізгі бөлімдерін
қарастырайық:
• Мәзір жолы (menu bar) программа тақырыбының астында тұрады.
Программадағы негізгі мәзірінде командалар жиынының аты
көрсетілген, функционалды қасиеттерімен топтастырылған
панель болып табылады. Керекті тізімді ашу үшін, сәйкесінше
атты таңдау керек.
• Стандартты панелі (Standard bar) мәзір жолынан кейін
орналасқан. Кез-келген уақытта экранда бейнеленеді және
құжатпен жұмыс жасауда кеңейтілген амалдарды орындау үшін
арналған (құру, ашу, сақтау, баспаға шығару және т.б.)
құрал–саймандарды қосады.
• Қасиеттер панелі (property bar) стандартты панелдің астында
орналасқан. Көрсетілген панель кез–келген уақытта экранда
бейнеленеді және белсенді жұмыс құрал–саймандарының
параметрін орнату үшін қолданатын басқару элементімен және
индиксациясынан тұрады. Трансформация қасиетін меңгерген,
яғни оның құрамы мен түрі қолданылып отырған жұмыс құралы
мен орындалып отырған амалға байланысты өзгеріп отырады.
• Құрал-саймандар блогі (toolbox) экранның сол жағында
орналасқан. Бұл блок жұмыс құралдары деп аталатын және
құжаттағы объектімен әртүрлі амалдар орындау үшін
қолданылатын, басқару батырмаларынан тұратын көлденең
панель болып табылады. Әрбір блоктің ұяшығында бір немесе
бірнеше құрал–саймандары орналасқан. Егер құрал–саймандар
бірнеше болса, онда ұяшықтың төменгі оң жақтағы бұрышында
қара үшбұрыш белгісі бейнеленеді. Оны басқан кезде осы
ұяшық блогіне қатысты, құрал–саймандары бар қосымша панелі
ашылады.
• Күй жолағы (Status bar) программа терезесінің төменгі
жағында орналасады. Қолданылған құрал–сайман және
орындалған амал, сонымен қатар түс немесе бояу бейнесін
және таңдалынған объектінің жүргізілген түсі туралы
ақпаратты бейнелеу үшін қолданылады.
• Докерлер әдетте стационарды форма қабылдап және экранның оң
жағында орналасады (қалқымалы формасын қабылдауы мүмкін).
Программаның жүйелік құрылғыларымен және құжатты өңдегенде
керекті қосымша ақпараттарымен жұмыс жасауда қолданылады.
Егер программаға бірнеше докерлер жүктелсе, онда олар жеке
панелдерде орналасады немесе бір панелі ашылатын бірнеше
қаттамалар түрінде болады (жаңа қаттамаға өту үшін оның
жарлығына басу көмегімен орындалады).
• Түстер палитрасы экранның оң жағында орналасқан. Ол
құжаттағы объектілерді бояуға мүмкіндік беретін түстер
үлгісінің жиынтығы. Программада бір уақытта бірнеше түстер
палитрасымен жұмыс жасауға болады. Бір уақытта бірнеше
түстер палитрасы ашылуы мүмкін.
• Программаның жұмыс жасау аймағы құрал–саймандар блогінің
(сол жағында), қасиеттер панелінің (жоғарғы жағынада),
стационарлы докерлердің немесе түстер палитрасының (оң
жағында) және күй жолағының (төменгі жағында) ортасында
орналасады. Берілген аймақта құжаттары ашылған бір немесе
бірнеше жұмыс терезесі бар. Әдетте программада экран
бетінде толық ашылған құжатпен жұмыс жасайды. Бірақ, жұмыс
аймағында бірнеше құжаттар ашылуы және оларды бір уақытта
өңделуі мүмкін.
• Құжаттың жұмыс терезесі ондағы ашылған құжаттың
орналастыруын, сонымен қатар оның орнын және экранда
бейнеленуін басқару үшін арналған. Көрсетілген терезе
мынандай стандартты элементтер жиынтығынан тұрады:
❖ Жоғарғы жағында–оның толық ашылмаған терезе
тақырыбынан және ол келесі элементтерден тұрады
(солдан оңға қарай): жүйелік мәзір, құжаттың аты және
жүйелік басқару батырмалары;
❖ Ортасында -өңдеу аймағы, онда құжаттың құрамын және
өңделуін бейнелейді.
❖ Төменгі жағында (солдан оңға қарай): беттің
навигаторы, тігінен айналдырғыш жолағы, құжаттың
навигаторы.
❖ Оң жағында -көлденең айналдырғыш жолағы;
• Құжаттың жұмыс жасау аймағы құжаттың жұмыс терезесінде
көрінетін аймағында бейнеленеді. Ол екі бөлімнен тұрады:
құжаттың макетінің ашылған беті (ашылған екі бет) және
тұтастыру аймағы (тұтастыру аймағы) деп аталатын
перифириялық аймақ. Беттің шеті экранда көлеңкеленілген
толық сызықтарымен бейнеленеді. Тұтастыру аймағын
қылыптастыруын, (тұтастыру аймағын қалыптастыру), өңдеуге
және құжаттағы объектіні кейін қайта бетке орналасуын және
баспаға шығару үшін уақытша сақтауға арналған. Егер кейбір
объект тұтастыру аймағын тұтастыру аймағында орналасқан
болса, онда құжат бетін өзгерту барысында оның орналасуы
өзгермейді. Жұмыс терезесінде бейнеленетін, ашылған
құжаттың максимальді аймағы өңдеу (жөндестіру) стөл деп
аталады.
• Беттің навигаторы құжаттың жұмыс терезесінің негізгі бөлімі
болып табылады. Ол басқару элементтерінің жиынтығы түрінде
берілген (басқару батырмалары, беттің жарлыктары және осы
жарлыктар үшін жанама мәзір), оның көмегімен белсенді
құжаттың бетімен әртүрлі манипуляция операцияларын жасауға
болады.
• Құжат навигаторы кішкентай ақ квадрат формадағы белгі
түрінде берілген, ол құжаттың жұмыс терезесінің оң
жағындағы төменгі бұрышында орналасқан (екі айналдырғыш
жолағының біріккен жерінде). Егер ашылған бет толық
бейнеленбесе, онда жұмыс терезесінде бейнеленген құжаттың
аймағы қалыпты қүйге келтіріуге (қалыпты күйге келтіру)
мүмкіндік береді. Құжаттың навигаторымен жұмыс жасау үшін
көрсеткішті оның ішкі блогіне орналастырғаннан кейін тышқан
батырмасын басу керек. Осыдан кейін ашылған беттің
кішірейтілген бейнесімен жұмыс терезесінің навигаторы
ашылады, онда құжаттың бейнелеу аймағы көрсетіледі. Бұл
сызылған аймақты сызу үшін, орын ауыстыру рамка жолымен
орындалады (3–сурет). Навигатормен жұмысты аяқтау үшін
тышқан батырмасын жіберсе жеткілікті [15].
1.3–сурет. Жұмыс барысындағы құжаттың навигаторы. 1–құжат
навигаторының жұмыс терезесі;
Corel Draw программасының интерфейсі, сонымен қатар сұқбаттық
терезеден қосымша құрал–саймандар терезесінен және программаның анықтамалық
жүйесінен тұрады. Сұқбат терезе команда параметрлерін және жұмыс
құрал–саймандарын құруға, сонымен қатар программаның құру параметрлері
үшін арналған. Программаның анықтамалық жұмыс режиміне жататын,
құрал–саймандар панелінің көмегімен әртүрлі амалдар орындауға болады.
Анықтамалық жүйе қолданушыға программамен жұмыс жасауда көмек көрсетеді
және оны өз бетінше оқуға мүмкіндік береді [3].
Төменде программа интерфейсінің ең керекті элементтерін толық
қарастырамыз .
Күй жолағы
Программада күй жолағы бір немесе екі анықтамалық ақпарат қатарынан
тұруы мүмкін. Үнсіз келісім бойынша екі қатарды бейнелейді және олар келесі
ақпарттардан тұрады (1.4–сурет ).
❖ Жоғарғы жағынан:
➢ Сол және орталық бөлімінде құжаттағы ерекшеленген объект туралы
ақпарат;
➢ Оң жағында төртбұрышта түстердің (заливка) үлгісі, оның сол жағындағы
түстің типі және оның түсі көрсетіледі; Егер осы үлгіге екі рет шертсе
қолданылған түс типінің параметрі көрсетілген сұқбат терезесі ашылады.
❖ Төменгі жағында:
➢ Сол жағында ағымдағы көрсеткіш координаттары;
➢ Ортасында таңдалынған жұмыс құралының көмегімен орындауға болатын
амалдар тізімі;
➢ Оң жағында төртбұрышта сыртынан сызу үлгісі, оның сол жағында
сыртынан сызу түсімен және қалыңдығы көрсетілген; Осы үлгіге екі рет
шертсек сыртынан сызу параметрімен Outline Pen (контурное перо) сұқбат
терезесі ашылады.
1.4–сурет. Екі қатарлы ақпараттардан тұратын Corel Draw программасындағы
күй жолағының нұсқауы.
Күй жолағы жоғарыда айтылмаған басқада қызметші ақпараттарды бейнелей
алады. Бұл жерде көбінесе сіз ағымдағы күйді басқару пернелерімен Caps
Losk , Num Lock және Scroll Lock бере аламыз. Күй жолағында шығарылған
ақпарттар тізімі, сонымен қатар олардың орналасу жері оның параметрлерін
құру жерінде беріледі.
Күй жолағының параметрінің құрудағы кейбір амалдары оның жанама
мәзірінің көмегімен жасалады. Күй жолағының жанама мәзірін ашу үшін келесі
амалдар орындалады:
1.Көрсеткішті күй жолағының кез–келген орнына қойып, тышқанның оң
батырмасын басып және ашылған жалпы жанама мәзіріндегі құрал –саймандар
панелінен Customize (Құру (Настроить)) бөлімін таңдаймыз.
2.Status bar (Күй жолағы (Строка состояния)) бөлімін таңдаймыз.
Нәтижесінде келесі командаларынан тұратын, орнатылған мәзір
командаларының күй жолағы ашылады:
• Reset to Default (күй жолағын қайта орнату (Восстановить строку
состояния))- программада үнсіз келесім бойынша қолданылатын ағымдағы
күй–жолағының параметрлерінің берілуі;
• Size (Өлшем (Размер)) тізімінде:
• One Line (Бір қатар (Один ряд)) жоғарғы қатардағы жолының бейнесі;
• Two Lines (Екі қатар (Два ряда)) екі қатарлы жолының бейнесі;
• Position (Қалпы (Положение)) тізімінде:
• Top (жоғарыда (Вверху)) экранда күй жолағының жолы жоғарғы жағында
орналасқан (мәзір жолының астында);
• Bottom (Төменде (Внизу)) экранның төменгі жолында орналасқан.
• Properties (Қасиеттер(Свойства)) күй жолағының параметрін құру мақсатында
Options (Параметры) сұқбат терезесі ашылды.
1.1 Мәзір командасы
Corel Draw программасы әртүрлі командалардан тұрады. Оларды қолдануға
ыңғайлы болу үшін тізім ашылған түрде анықталған бейнесі ретінде
топтастырылған. Бұл тізімдер мәзір командасы деп аталады.
Программаның негізгі мәзір өзінің функционалдығымен ұсынылған он бір
тізімінде топтастырылған ең керекті негізгі командаларынан тұрады.
Программаның тақырыбының астында орналасқан тізімдер бүктетілген мәзір жолы
түрінде берілген [6].
Жанама мәзір интерфейсінің анықталған элементімен немесе өңделінген
объектімен байланысқан және олар оның жанында орналасқан команда топтарын
қосады. Берілген мәзір келесі екі тәсілдің біреуімен ашуға болады:
• Программадағы интерфейс элементіне керекті жеріне көрсеткішті
орналастырғаннан кейін тышқанның оң батырмасын басып, объектінің
немесе құжаттың бос аймағын өңдейміз.
• Тышқанның сол жақ батырмасын басқан кезде докердің оң жақ бұрышында
тұрған, докердің белсенді мәзірі ашылады.
Ережеге сәйкес, жанама мәзірі ағымдағы элементке немесе объектіге
қатысты барлық командалардан тұрады. Бұл дегеніміз құжатты өңдеу
эффектілірін жоғарлатады, яғни программадағы негізгі мәзірінен керекті
командасын іздеуге уақыт кетпейді. Сонымен қатар, негізгі мәзірінде жоқ
командаларымен жанама мәзірі жұмыс жасай алады [7].
Программаның жанама мәзірінде кездесетін кейбір белгілері мен
функцияларын қарастырайық:
• Бөлімнің соңындағы қара төртбұрыш белгісі мәзір ішіндегі командалар
бар дегенді көрсетеді. Тышқанды шерткен кезде қосымша команда тізімі
ашылады;
• Бөлім атының соңындағы көп нүктелі белгісі, ағымдағы команданы
орындауда, команда параметрінің құрылуында (сұқбат терезеде немесе
докерде ашылған) немесе тышқанның манипулясиясына байланысты кейбір
кідірістер болатынын білдіреді.
• Перне тақтаның аты немесе перне тақталардың топтарының (олардың
арасында қосу белгісімен) бөлімі, берілген команда осы
пернетақталарды басу жолымен орындалса, онда мұндай жағдайда олар
жедел орындалатындығын көрсетеді.
Corel Draw программасында негізгі командаларын және жанама мәзірлерін
құру режимі қарастырылған. Оның көмегімен сіз тек кез–келген мәзір құрамына
кіретін командалар құрамын өзгертіп қана қоймай, сонымен қатар осы
командаларға жедел және жылдам перне тақталарын көрсете аламыз.
1.2 Құрал–саймандар блогы
Corel Draw программасындағы құрал–саймандар блогі (toolbox) деп бір
жерде топтастырылған (негізгі және бірнеше қосымша панелдері) және
құжаттағы объектіні қалыптыстыруға және өңдеуге өте қажетті амалдарды
орындауға мүмкіндік беретін басқару батырмаларының жиынынан айтады. Мұндай
батырмалар қызметші құрал–саймандар деп аталады (немесе жай
құрал–саймандар), ал берілген программадағы жалпы элементтің саны 43.
1.5–суретте Corel Draw программасындағы құрал–саймандар блогінің
құрамына кіретін барлық қызметші құрал–саймандары бейнеленген. Мұнда
негізгі блок панелі сол жағында, ал қосымшалары оң жағында тұрады.
1.5 –сурет
Негізгі құрал–саймандар блогінің панелі әлбетте экранда бейнеленеді
(егер әрине, блок бейнесінің режимі орнатылған болса), ал қосымша панелдері
негізгі панелдерінің құрал–саймандарының орнын ауыстырған кезде ғана
ашылады.
Егер кейбір панелдердің ұяшықтарында бірнеше құрал–саймандар
орналасқан болса (іс жүзінде олар сәйкесінше қосымша панелінде орналасады),
онда оның оң жағындағы төменгі бұрышында кіштентай қара белгісі бар белгі
тұрады. Егер көрсеткішті осындай белгіге орналастырып және тышқанның
батырмасын шертсек немесе көрсеткішті ұяшықтың кез–келген жеріне
орналастырып, тышқанның батырмасын басып тұрған күйде бірнеше уақыт ұстап
тұрсақ, онда экранда берілген ұяшыққа байланысты, қосымша құрал–саймандар
панелі бейнеленеді. Таңдалынған құралды негізгі панелге орналастыру үшін,
онда оған көрсеткішті орналастырғаннан кейін тышқанның батырмасын басу
керек. Нәтижесінде көрсетілген құрал негізгі құралдар блогінің ұяшығында
орын алады және оның батырмасы белсенді күйде болады, ал қосымша панелі
жабылады [5].
Corel Draw программасының құралдар блогінің қосымша панелімен жұмыс
жасау үшін келесі ерекшеліктерін қарастыру керек: егер қандай да бір осы
панелдердің біреуі ашық болса және қара белгісі бар негізгі панель блогінің
ағымдағы ұяшықтан басқа ұяшыққа көрсеткіштің орынын ауыстыратын болсақ,
онда осы ұяшыққа байланысты қосымша панелі ашылады, ал алдында ашылған
панель жабылады.
Программада құрал–саймандар блогінің орналасу ретімен Corel Draw
программасының қызметші құрал–сайманын қарастырайық (негізгі панель үшін
жоғарыдан төмен және қосымша панель үшін солдан оңға қарай), құралдардың
батырма бейнесін және тездеткіш перне тақталарына тоқталайық:
Pick (Таңдау(Выбор)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің бірінші
ұяшығында тұрады. Жылдам пернесі жоқ. Бұл құрал келесі 3 амалды орындау
үшін арналған:
• Бір немесе бірнеше объектіні ерекшелеу үшін;
• Таңдалынған объектіні құжат аймағына қатысты орнын ауыстыру;
• Объектіні трансформациясы (масштабтау, бұрылыс және иілгіші).
Объекті тобын ерекшелеу үшін, әрбір объектіге (Shift пернесін басып
тұрып) екі рет шертулерді орындау керек немесе осы объектінің барлығы
ерекшелеп тұратын төртбұрышты аймақты (тышқан батырмасын басқанда) құру
керек. Объектінің орнын ауыстыру үшін тышқанның батырмасын басу арқылы
орындалады, ал осы трансформацияны ерекшеленген маркер көмегімен
орындалады.
Shape (Пішім(Форма)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің екінші
ұяшығында орналасқан (бес құралдар–сайманымен). Жылдам перне тақтасы
Ғ10. Бұл құрал екі функцияны орындайды. Бірінші функциясы, түйіндер
көмегімен Безье векторлық контурларын және бақылау нүктелерін бақылауы
болып табылады (геометриялық фигураларының стандартты контур құралымен
өңдеу үшін, оны міндетті түрде алдын ала Arrange-Convert To Curves
(Расположить-Преобразовать в кривые) командасы арқылы Безье қисығына
бейнелеуіміз керек ). Екінші функциясы мәтіндік блоктағы кез–келген
мәтіндік символдарды бірдей уақытта форматтау үшін ерекшелейді.
Knife (Пышақ(Нож)) құралы құралдар–саймандар блогінің екінші
ұяшығында тұрады. Тездеткіш перне тақтасы жоқ. Құралды векторлық объектіге
қатысты үш функцияны орындау үшін қолданылады:
• Тұйық контурлы объектіні қолданушы құратын кез–келген сызықтарымен
бөлікке бөлуге болады;
• Кез–келген контур арқылы объект формасын өзгертеді (тұйық немесе тұйық
емес) Knife (Пышақ(Нож)) құралы кездейсоқ қисық сызықтарымен расторлы
бейнені бөліктерге бөлуге мүмкіндік береді;
Eraser (Өшіргіш(Ластик)) жұмыс құралы құралдар–саймандар блогінің
екінші ұяшығында тұрады. Жылдам пернесі Х. Құрал векторлық және расторлық
объектіні ерекшеленген аймағын толығымен көрінбеуін қамтамасыз етеді. Егер
берілген аймақты өңделініп отырған объектіден кейбір бөлімдері бір бірінен
бөлінген болса, онда бөлінген бөліктерді жеке объектіге айналдыру
Arrange–Break Apart (Расположить- Разъединить) команда көмегімен
орындалады.
Smudge Brush (жағып өшіру (Мажущая ластик)) жұмыс құралы
құралдар–саймандар блогінің екінші ұяшығында тұрады. Жылдам перне тақтасы
жоқ. Берілген құралдың көмегімен векторлық объектінің формасын өзгертуге
болады. Құралдың қатысу аймағы эллипстік формада, ал оның параметрлерін
өзіміз орнатуға болады.
Roughen Brush (Қопсытылу қылқалам (Разрыхляющая кисть)) жұмыс құралы
құралдар–саймандар блогінің екінші ұяшығында тұрады. Жылдам перне тақтасы
жоқ. Бұл құрал векторлық объектінің тісшелері осы контурда таңдалынған
бөлімнен орын ауыстыру жолы арқылы өзгертуге мүмкіндік береді. Тісшелердің
параметрлерін орнатуға болады.
Free Transform (Еркін трансформация (Произвольная трансформация))
жұмыс құралы құралдар–саймандар блогінің екінші ұяшығында тұрады. Жылдам
перне тақтасы жоқ. Көрсетілген құрал интерактивті режимінде ерекшеленген
объектіде трансформация амалын орындауға арналған: бұрылыс, айна айналымы
(зеркальный разворот), масштабтау және иілу (наклон). Қайтадан өңделінген
объектінің нәтижесіне қатысты құралдың жағдайы (тышқанның көрсеткіші)
анықталынады, егер осы кезде батырмаға тышқанның басылып тұрғаны
бектілілгенде, сонымен қатар батырманы басқаннан кейін ғана объект
манипуляцияланатынын трансформация типін қасиеттер панелінде көрсетеді.
Zoom (Масштаб) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің үшінші ұяшығында
орналасқан (бір құрал бар). Жылдам перне тақтасы Z. Бұл құрал жұмыс
терезесіндегі құжаттың бейнесінің масштабын өзгертіп отыра алады. Тышқанның
сол батырмасын шерткенде масштабты екі есе үлкейтеді, ал оң батырмасын
(немесе Shift пернесін басып) шерткенде масштабты екі есе кішірейтеді.
Құжаттың (тышқанның батырмасын басқанда) төртбұрыш аймағы ерекшеленгенде,
егер берілген аймақ барлық оның максималды өлшемінде экранда толығымен
бейнеленсе.
Hand (Қол (Рука)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің үшінші
ұяшығында орналасқан (бір құрал бар). Жылдам перне тақтасы Н. Құрал
құжатты жұмыс терезесінде (тышқанның батырмасын басқанда) орнын ауыстыруға
мүмкіндік береді. Жұмысты құжат терезесіндегі айналдырғыш жолағымен
басқаруға болады.
Freehand (Қолдан сурет салу (Рисование от руки)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Бұл құрал Безье контуры болып
табылтын кездейсоқ сызықтармен сурет салуға арналған. Сызық тышқанның
батырмасын басып отырып құжаттың аймағында көрсеткіштің орнын ауыстыру
әдісі арқылы құрылады.
Bezier (Безье) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші
ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы
жоқ. Бұл құрал пішімдегі берілген түйінге қатысты, бақылау нүктелерінде
орналасқан түйіндерін тышқанның көмегімен жылжытып орын ауыстыру арқылы,
Безье контурын өзгерту үшін қолданылады
Artistic Media (Суретшінің жиыны комплект художник(Комплект
художника)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында
орналасқан (тағы жеті құрал–сайманымен ). Жылдам перне тақтасы І. Бұл
құралды өз кезегінде қасиеттер панелінен таңдауға болады және ол бес
қосымша құралдарыннан тұрады. Preset (Фигурная кисть) берілген фигураның
бағыт сызықтарын құру үшін арналған; Brush (художественная кисть)
ерекшеленген контурлық объектіге векторлық бейнені қоюға мүмкіндік береді;
Sprayer (Распылитель) контурлық сызықтың сыртындағы бейнелердің жиынын
орнатуын орындайды; Calligraphic (каллиграфическое перо) фигуралық
сызықтарды салу үшін қолданылады, ал оның қалыңдығы көлденең осіндегі
иілуінің бұрышына тәуелді;
Pen (Қалам(Перо)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші
ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал–саймандарымен). Жылдам перне тақтасы
жоқ. Құрал түйіндермен және басқару нүктелерінің көмегімен Безье контурын
өңдеуде қолданылады. Bezier (Безье) қызметші құралынан екі қасиетімен
ерекшеленеді:
• Экрандағы бейненің сегмент контурын өңдеу мүмкіндігі;
• Freehand (Қолдан сурет салу (Рисование от руки)) жұмыс құралы сияқты,
қасиеттер панеліндегі құралдар жиыны.
Polyline (Сынған сызықтар (Ломаная линия)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал тік сызықты және қисық сызықты
бөліктерден тұратын, комбинирленген сызықтарын салуға мүмкіндік береді. Тік
сызықтар тышқанның шертпесімен өңделінеді, ал қисық сызықтар – тышқанның
батырмасын басқан кезде көрсеткіш арқылы орындалады.
3 Point Curve (Кривая по трем точкам) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал–сайманымен).
Жылдам перне тақтасы жоқ. Берілген құрал үш нүкте арқылы жайпақ қисықтарды
салу үшін арналған. Тышқанның батырмасын басқанда өңделеді және тышқанның
батырмасының көрсеткішін басқанда және жібергенде кезде, осы қисықтың
соңғы қисығының орны анықталады. Қисықтың үшінші нүктесін тышқан
көрсеткішін қажетті орнын апарғаннан шерткеннен кейін ғана беріледі.
Interactive Connector (Интерактивті біріктіру (Интерактивный
соединитель)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында
орналасқан (тағы жеті құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Өз
кезегінде құрал сызықтарды біріктіретін екі құралдар жиынын қосады және
оларды келесі қасиеттер панелінен таңдап алуға болады: Angel connector
(бұрыштық біріктіру (угловой соединитель)) және Straight connector (тігінен
біріктіру(Прямой соединитель)). Параметрлері интерактивті режимінде
өңделінетін, сызықтардың қиықтарынан, параллель координат осьтерінен
тұратын көрсетілген құрал-сайманының біріншісі сызықтарды біріктіруге
мүмкіндік береді. Олар әртүрлі блок схема кестесін салу үшін қолданылады.
Екінші құралдың біріншіден айырмашылығы таңдалынған екі объектілердің
түйіндері, олардың әрқайсысы түзу сызықтардың қиықтары болып табылатын,
біріктіргіш сызықтарды салу үшін қолданылады.
Dimension (Өлшем)Размер)) жұмыс құралы құрал –саймандар блогінің
төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал–сайманымен). Жылдам перне
тақтасы жоқ. Құрал автоматты түрде есептелінетін (берілген бірлік өлшемінің
масштабымен) әртүрлі типті көлемі мен өлшемі сәйкес бейнеленетін сызықтарды
салу үшін қолданылады.
Rectangle (тіктөртбұрыш (Прямоугольник)) жұмыс құралы құралдар
блогінің бесінші ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал–сайманымен). Жылдам
перне тақтасы Ғ6. Құралдың көмегімен (тышқанның батырмасын баса отырып)
тіктөртбұрыш түріндегі геометриялық фигураны салуға болады, онда
тіктөртбұрыштың бұрыштарын дөңгелетуге мүмкіндік береді. Егер салу процессі
Shift пернесін басып тұрсақ, онда фигура оның ортасынан бастап құрылады.
Ал, Ctrl пернесін басқанда дұрыс фигура құрылады (бұл жағдайда квадрат).
3 Point Rectangle (Прямоугльник по трем точкам) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің бесінші ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Rectangle құралынан айырмашылығы
тіктөртбұрышты фигураны үш нүкте арқылы құратыны болып табылады
ерекшеленеді. Фигураның ағымдағы биіктігін және оның бір жағына иілуін
тышқанның батырмасының басқанда көрсеткішті қозғалтып отырып беруге болады,
ал фигураның өлшемін берілген батырманы жіберу арқылы көрсеткішін
қозғалтқаннан кейін беріледі.
Ellipse (эллипс) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің алтыншы
ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал–сайманымен). Жылдам перне тақтасы
Ғ7. Құрал эллипс сектор және доға түріндегі фигураларды салуға арналған.
Rectangle құралымен жұмыс жасайды.
3 Point Ellipse (эллипс по трем точкам) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің алтыншы ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал-сайманымен). Жылдам
перне тақтасы жоқ. Ellipse құралынан, эллипс фигурасын (сектор немесе
доғаларды) үш нүкте арқылы құрылуынан ерекшеленеді. Эллипстің соңғы осінің
бірін және осы осінің иілуін тышқанды басқандағы көрсеткішті ауыстыру
жолымен беріледі, фигуралық формасын батырмасын жібергендегі тышқан
көрсеткішін орын ауыстырғаннан кейін батырманы шертсек жеткілікті. 3 Point
Ellipse құралымен жұмыс жасайды.
Polygon (Көпбұрыш (Многоугольник)) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің жетінші ұяшығында орналасқан (тағы екі құрал-сайманымен). Жылдам
перне тақтасы Ү. Құрал дөңгелектелінген және көпбұрышты жұлдыздар
түріндегі фигураны салуға мүмкіндік береді. Rectangle құралымен жұмыс
жасайды.
Spiral (Орам (Спираль)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің жетінші
ұяшығында орналасқан (тағы екі құрал–сайманымен). Жылдам перне тақтасы
А. Құрал орам (симметриялық және логарифимдік) түріндегі фигуралар
қолданылады. Rectangle құралымен жұмыс жасайды.
Graph Paper (Ұялы құрылым (сотовая структура)) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің жетінші ұяшығында орналасқан (тағы екі құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы D. Көрсетілген құрал тіктөртбұрышты
ұяшықтар жиыны болатын, фигураларды салуда қолданылады. Rectangle құралымен
жұмыс жасайды.
Basic Shapes (Базовые формы) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің
сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-сайманымен). Жылдам перне
тақтасы жоқ. Құрал база формасының категориясына қатысты, автофигураларды
салуға мүмкіндік береді. Форма қасиеттер панелінде таңдалынатын, әрбір
автофигуралар геометриялық фигура түрінде берілген, ал геометриялық
параметрлерін басқарушы және ерекшелінетін маркерлердің интерактивті режимі
көмегімен өңделінеді.
Arrow Shapes (Нысан бағыты (Формы стрелок)) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Shapes құралынан автофигураларды
жебе түрінде салуынан ерекшелінеді.
Flowchart Shapes (сызба нұсқа нысаны (формы блок схем)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Basic Shapes құралынан
автофигураларды блок схема элементінің түрінде салуынан ерекшелінеді.
Star Shapes (жұлдызшалар нысаны (формы звезд)) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Basic Shapes құралынан
автофигураларды жұлдыз түрінде салуы айырмашылығы болады.
Callout Shapes (алып шығу нысаны (Формы выносок)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ.
Text (мәтін (текст)) жұмыс құралы құрал –саймандар блогінің тоғызыншы
ұяшығында орналасқан. Жылдам перне тақтасы Ғ8. Құрал қарапайым немесе
шығармашылық мәтіндік формада берілген, мәтіндік ақпаратты енгізуге және
өңдеуге арналған.
Interactive Blend (интерактивті ауысу (интерактивный переход)) жұмыс
құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы алты
құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Берілген құрал комбинирленген
объектісін құратын, екі векторлық объектіге эффектісін құру үшін
қолданылады. Эффект параметрін интерактивті басқарушы құралдар құрылымын
және қасиеттер панелінің көмегімен беруге болады.
Interactive Contour (интерактивті контур (Интерактивный контур))
жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы
алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық
объектінің контурларының эффектісін құруға болады. Эффект параметрлерін
Interactive Blend құралы сияқты беріледі.
Interactive Distorion (интерактивті ауытқу (Интерактивное искажение))
жұмыс құралы құралдар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы алты құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектінің сығу
эффектісін құруға болады. Эффект параметрлерін Interactive Blend құралы
сияқты беріледі.
Interactive Envelope (Интерактивті қабықша (интерактивная оболочка))
жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы
алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектіде
қабықша эффектісін құруға болады. Эффект параметрлерін Interactive Blend
құралы сияқты беріледі.
Interactive Extrude (Интерактивті сығу (интерактивное выдавливание))
жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы
алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектіде
сығу эффектісін өңдеуге мүмкіндік болады. Эффект параметрлерін Interactive
Blend құралы сияқты беріледі.
Interactive Drop Shadow (Интеравтивная Көлеңке от объекта) жұмыс
құралы құрал –саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы алты
құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектіде
объектіні көлеңкелеу эффектісін құру үшін қолданылады. Эффект параметрлерін
Interactive Blend құралы сияқты беріледі.
Interactive Transparency (интерактивті мөлдірлік (интерактивная
прозрачность)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында
орналасқан (тағы алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал
объектінің мөлдірлік деңгейін келесі заңдардың біреуімен басқаруға
мүмкіндік береді: біркелкілік және градиентті.
Eyedropper (Тамшуыр (Пипетка)) жұмыс құралы құралдар блогінің он
бірінші ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал–сайманымен). Жылдам батырмасы
жоқ. Құжаттағы векторлық объектіні сыртыннан сызуға және (Paintbucket
құрамының көмегімен) құю мақсатында, құрал құжаттың жұмыс аймағындағы
программаның күй жолағындағы кез-келген түстерін таңдауға мүмкіндік береді.
Paintbucket жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он бірінші
ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал-сайманымен). Жылдам батырмасы жоқ.
Құрал таңдалынған векторлық объектінің ішін бояуға немесе күй жолағындағы
Eyedropper (Пипетка) құралымен таңдалынған түспен контурды (мұнда
объектіні бөлу қажет емес) бояуға мүмкіндік береді.
Outline (контур) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он екінші
ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы жоқ. Мұның көмегімен ерекшеленген
векторлық объектінің сыртын сызу амалын орындауға болады, оның параметрін
құралдар блогінің қосымша панелінде орналасқан, басқару батырмаларының
көмегімен беріледі және келесі түрде болады:
1.6–сурет
Outline Реn (контурное перо) және Outline Color (цвет обводки)
объектіні сыртынан сызу сызықтарының параметрін құратын сұқбат терезесін
ашу үшін сол жақ екі батырмалары қолданылады, ал сыртын сызатын
сызықтарының түсін таңдау мақсатында Color (түс) докерін ашу үшін оң
батырма арналған. Бейнеде таңдалынған батырмасында және оның сұқбат сөзінде
көрсетілген, сызықтардың қалыңдығын қалған сегіз батырмамен беруге болады
[8].
Fill (құю(заливка)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он үшінші
ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы жоқ. Құрал таңдалынған векторлық
объектіде кез-келген типті (біркелкі, градиентті, шаблонды, текстуралы
немесе PostScript өрнегімен) құюды орындайды. Құюдың типін таңдауға және
оның параметрін бес сұқбат терезеде орнатуға болады: Uniform Fill (біркелкі
құю(равномерная заливка)), Fountain Fill (градиентті құю(градиентная
заливка)), Pattern Fill (шаблонмен құю(заливка шаблоном)), Texture Fill
(текстурамен құю(заливка текстурной)), PostScript Texture (PostScript
текстурасы(Текстура PostScript)) және докердің бір Color (түс(Цвет)). Бұл
терезеде құралдар блогінің қосымша панелінің орналасқан, басқарушы
батырмалар көмегімен ашылады, және ол келесі түрде болады:
1.7 –сурет
Interactive Fill (интерактивті құю) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің он төртінші ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы G. Құрал кез-
келген типті векторлық объектіні құюды орындайды. Құюдың типін таңдау
қасиеттер панелінде орындалады, ал оның параметрін құрал конструкциясының
интерактивті басқаруымен және берілген панель көмегімен беріледі. Құралдың
конструкциясын басқару градиентті құюдың параметрін құру үшін, сонымен
қатар қолданылған шаблонның формасын немесе текстура элементінің мазайкасын
беру үшін арналған.
Interactive Mesh Fill (тор бойынша интерактивті құю(интерактивная
заливка по сетке)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он төртінші
ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы М. Берілген құрал интерактивті
режимде векторлық объектісінің ішкі аймағын градиентті құюы орындалады, ал
объектінің үстіне салынған Безье типті тор өңделінген, сонымен қатар жұмыс
түстер палитрасының көмегімен параметрі таңдалынады.
1.3 Құрал-саймандар панелі
Corel Draw жоғарыда сипатталған құрал–саймандардан ғана емес, сонымен
қатар әртүрлі құрал-саймандар панелінде орналасқан басқада құралдар бар.
Стандартты құрал-саймандар панелі және қасиеттер панелі негізгі болып
табылады. Олар әдетте стационарлы түрде көрсетілген және экранда әрқашан
бейнеленіп тұрады. Стандартты панель көмегімен құжатпен жұмыс жасау жалпы
амалдарын орындайды, ал қасиеттер панелінің көмегімен объектілерді жұмыс
құралының параметрін беру арқылы өңдеу үрдісінде (процес) қолданылатын
[16].
Стандартты панель
Стандартты құрал-саймандар панелі құжатта орындалатын танымал
амалдарды (құру, ашу, сақтау, баспаға шығару және т.б.) орындайды.
Панелдегі көптеген басқару элементтері программадағы негізгі мәзір
командаларын көшіреді. Бірақ аналогті командасы жоқ элементтеріде бар [4].
6–суретте стандартты панелдің экранда бейнеленген түрі көрсетілген.
1.7 –сурет
Осы панелдің басқару элементтерінің мағынасын түсіндірейік:
1. New (жаңа(новый)) батырмасы, жаңа құжатты қалыптастыру үшін арналған
(File (Файл) мәзірінің командасының амалын көшіреді);
2. Open (Ашу(открыть)) батырмасы, таңдалынған файлда сақталынған немесе
қалыптасқан жаңа құжатты берілген шаблон базасында ашу үшін қолданылады
(File (Файл) мәзірінің командасының амалын көшіреді);
3. Save (Сақтау(сохранить)) батырмасы, белсенді құжатты бұрынғы
параметрімен өзінің файлында сақтауға мүмкіндік береді (File (Файл)
мәзірінің командасының амалын көшіреді);
4. Print (Баспаға шығару(Печать)) батырмасы, құжатты баспаға шығару үшін
қолданылады;
5. Cut (қиып алу(вырезать)) батырмасының көмегімен құжаттағы таңдалынған
объектіні (ерекшеленген мәтіндік ақпаратты) өшіруге және бір уақытта
Windows ауыстыру буферіне орналастырады;
6. Copy (Көшіру) батырмасының көмегімен ерекшеленген объектіні және
мәтіндік ақпаратты көшіру үшін қолданылады;
7. Paste (Қою(Вставить)) батырмасы алмастыру буферінде орналасқан,
белсенді құжатқа ақпаратты қою үшін қолданылады;
8. Undo (Болдырмау(Отменить)) батырмасы орындалған амалдардың тізімін алып
тастау үшін қолданылады. Соңғы амалды алып тастау үшін солға майысқан
бағыт белгісін шерту арқылы орындалады. Батырманың оң жағындағы, қара
үшбұрыш белгісін шертсеңіз, сіз алдында орындаған амаладардың тізімі
шығады, ол орындалған рет бойынша кері ретте орындалады.
9. Redo (Қайтару(Вернуть)) батырмасы тізімнен алынып тастаған амалдарды
қайтадан қайталауға мүмкіндік береді. Соңғы алынып тастаған амалды
қайталау үшін оңға майысқан бағыт батырмасын басу арқылы орындалады.
10. Import (Импорт(Импорт)) батырмасы, таңдалынған файлда сақталынған,
құжат ақпаратты импорттау үшін арналған.
11. Export (Экспорт) батырмасы таңдалынған (барлық) объекті құжаты
сақталынған немесе жеке файлдағы мәтіндік ақпаратқа экспорт амалын
орындау үшін қолданылады.
12. Zoom Levels (Масштабтау деңгейі(Уровни масштабирования)) тізімі
белсенді құжаттың жұмыс үстеліндегі бейненің масштабын таңдауға мүмкіндік
береді. Келесі бөлімдерден тұрады:
• To Selected таңдалынған объект құжаттың жұмыс үстелін толығымен
толтырады;
• To Fit ағымдағы құжат бетіндегі барлық объектілерге және тұтастыру
аймағына қатысты;
• To Page терезенің ортасында орналасқан, құжаттың ашылған бетін
толығымен бейнелейді;
• To Width ағымдағы құжат беті барлық ені бойынша ашылады;
• To Height ағымдағы бет барлық биіктігі бойынша ашылады;
• Пайыздық белгісіндегі сандық мән құжаттағы жұмыс терезесінің
бейнесінің стандартты режимі үшін масштабының мәні пайыз бойынша
өзгереді;
13. Application Launcher (Қосымшаны жіберу(Запуск приложения)) батырмасы,
Corel Draw графикалық пакетінің құрамына кіретін, қосымша панелінде
қосымша терезені ашады;
14. Corel Online (Желідегі Corel(Corel в сети)) батырмасы, Web Connector
(Web пен біріктіруші (Соединитель с Web)) докерінің көмегімен Corel Draw
программасына қатысты, Web арқылы әртүрлі ақпаратты алуға мүмкіндік
береді.
Қасиеттер панелі
Қасиеттер панелі Corel Draw басқа құрал–саймандар панелінен, қолданушы
құжатты өңдеу барысында орындалатын, таңдалынған жұмыс құралына қатысты
амалдарды өңдеуімен ерекшеленеді. Басқа сөзбен айтқанда, панелдің құрамы
және оның түрін, ағымдағы уақытта қолданылатын жұмыс құралымен және құрал
көмегімен қандай амал орындалатына тәуелді (қасиеттер панелінде белсенді
жұмыс құралының параметрі орналасқан) [7,17].
Corel Draw ағымдағы жұмыс құралының параметрін қасиеттер панелінде
беруге болады. Мұнда басқару элементтерінің типі; басқару батырмалары;
қалыпты күйдің сызығын немесе жүгірпектерін келтіру; өріс (есептеуіш немесе
есептеуішсіз), сандық немесе символдық мәліметтерді енгізу үшін арналған;
тізімдерді көрсететін; қосымша басқару элементтерінің панелін көрсетеді;
Қасиеттер панелі әдетте экранда стационарлы түрде бейнеленгендіктен,
онда ол құрал-саймандар бір қатарда орналасады.
Қосымша панелдер
Жоғарыда сипатталған екі негізгі құралдар панелінен басқа, программада
алты стандартты қосымша панелі бар: Internet (Интернет), Text
(Мәтін(Текст)), Zoom (Масштаб), Print Merge (баспа кезіндегі бірігу(Слияние
при печати)), Transform (Өзгерту (Трансформация)) және Visual Basic for
Applications (Қосымшалар үшін Visual Basic(Visual Basic для приложений)).
Internet, Print Merge және Visual Basic for Applications ерекше панель
болып табылады. Ал Text, Zoom және Transform панелдерінің көптеген
құралдары қасиеттер панелінде орналасқан, сәйкесінше орындалу амалын
көшіреді [8].
Internet панелі
Internet (Интернет) құрал–саймандар панелі гиперсілтемені және
құжаттағы объектіге қалау қоюға, сонымен қатар интерактивті күй амалын
орындайды.
1.8 –сурет
Осы панелдегі басқару элементтерінің мағынасын түсіндірейік:
1. Create Rollover–батырмасы, құжаттағы таңдалынған объект үшін
интерактивті күйін құру үшін арналған;
2. Edit Rollover–батырмасының көмегімен интерактивті күйінің жөндеу
режимін белсенді жасайды;
3. Extract all Objects from Rollover батырмасы барлық объектілерінің
интерактивті режимін құруға, сонымен қатар осы күйді өшіру үшін
қолданылады;
4. Finish Editing Rollovers батырмасы, интерактивті күйде редактрлеу
режимін алып тастау үшін қолданылады;
5. Live Preview of Rollovers батырмасы, электронды құжатта пайда болатын,
интерактивті имитация эффект режимін қосу үшін арналған;
6. Active Rollover State батырмасы, таңдалынған типтің интерактивті күйін
белсенді болу үшін арналған;
7. Duplicates State батырмасы, ағымдағы басқа тип күйіндегі объектіні
көшіру үшін қолданылады;
8. Deletes Rollover State батырмасының көмегімен Normal типті емес,
ағымдағы объектіні өшіру үшін қолданылады;
9. Басқару ақпаратын енгізудің үш режимінің бірін таңдауға мүмкіндік
беретін, Behavior тізімі ашылады:
• Гиперсілтемені өшіру (URL бөлімі);
• Құжатқа таңдалынған файлдан аудиоклипті қосу (Sound);
• Қалауды енгізу (Bookmark);
10. Show Hotspot батырмасы, құжаттың өңдеу аймағындағы бейнелеу режимін
қосады;
11. Make Text Web compatible батырмасы, қарапайым мәтінді мәтін түрінде
сақтау мақсатында қолданылады;
12. Publish to Web-HTML батырмасы, Publish To The Web сұқбат терезесі,
Web үшін құрылған электрондық құжаттық параметрін орнату мақсатында
ашылады;
13. Internet Address тізімі немесе Internet Bookmark өрісі,
гиперсілтемені немесе қалау құру үшін арналған.
14. Target Frame тізімінде келесі бөлімдері көрсетілген:
• (none) басқару ақпараты жоқ
• _self –жаңа бет бұрыңғы бейнелеу терезесіне шығарады;
• _top – ағымдағы бет шолушы терезесіне шығарылады.
• _blank –құжаттың байланысқан беттері жаңа бейнелеу терезесіне
шығады;
15. Alt Comments батырмасы қосымша панеліне электронды құжаттың көрсеткіш
қатарында бейнеленетін, жаңа хабарламаны шығару мақсатында
қолданылады;
16. Hotspot батырмасының көмегімен форманы беру және өңдеу аймағын
безендіру нұсқасы үшін қосымша панелі ашылады [13];
Text панелі
Text (Мәтін) құрал-саймандар панелі қарапайым немесе графикалық мәтін
түрінде берілген, құжаттың мәтіндік ақпаратын қалыптастыру үшін әртүрлі
амалдарын орындауға мүмкіндік береді [2].
1.9 –сурет
Осы панелмен басқару элементінің мағынасын түсіндірейік(солдан оңға қарай):
[1]–ауыстырып қосқыш батырмасын мәтіннің қарапайым немесе бейнелеу стилін
беру үшін қолданылады, оны редактрлеу мақсатында, үнсіз келісім бойынша
беріледі (егер құжатта мәтіннің курсоры қойылса, онда берілген ауыстырып
қосқышы жабық болады).
[2]-мәтіннің стилін таңдауға мүмкіндік беретін, Style List тізімі ашылады.
[3]–Font Style тізімінде, мәтіннің қаріпте таңдауға мүмкіндік береді.
[4]–Font Size List тізімін кегль қаріпін таңдау үшін қолданылады.
[5]–Bold батырмасы қою сызуды білдіреді.
[6]–Italic батырмасы курсивті сызуды беру үшін қолданылады.
[7]–Underline батырмасы асты сызылған сызуды береді.
[8]–Horizontal Alignment батырмасы, мәтінді тігінен түзету режимдері бар,
қосымша панелі бар: None(жоқ), Left(сол жақ), Center(ортасы бойынша),
Right(оң жақ), Fill(толығымен) және Force Full (еріксіз).
[9]–Decrease Indent батырмасын мәтін аймағындағы мәтіннің сол жақ шеті
бойынша орын қалдыру кішірейту үшін қолданылады.
[10]–Increase Indent батырмасының көмегімен мәтіннің сол жақ шеті бойынша
орын қалдырғанда үлкейтеді.
[11]–ShowHide Bullet батырмасы мәтіннің азат жолдарына белгілер
(маркерлер) қою үшін арналған.
[12]–Non-printing Characters батырмасы қызметші символды бейнелеу режимін
таңдау үшін қолданылады.
Zoom панелі
Zoom (өлшем) панелі жұмыс терезесіндегі белсенді құжатқа масштабтау
амалын орындау үшін арналған.
1.10–сурет
Панелдегі басқару элементтеріне түсініктеме берейік(солдан оңға қарай):
[1] –жұмыс терезесіндегі белсенді құжаттың бейнесінің масштабын таңдау үшін
қолданатын Zoom Levels тізімін.
• Ерекшеленген объектілер толығымен жұмыс терезесіндегі құжатты
толтырады (To Selected бөлімі).
• Ағымдағы құжат бетіндегі және тұтастыру аймағында орналасқан, барлық
объектіге қатысты (To Fit).
• Тұтастыру аймағының ортасында және барлық жағында орналасқан, құжаттың
ашылған беті толығымен көрінеді (100 % масштабына сәйкес келетін,
құжатты бейнелейтін стандартты режимі болып табылады) (To Page).
• Ағымдағы құжат бетінің ені бойынша ашылады (To Width);
• Ағымдағы құжат бетінің биіктігімен ашылады (To Height);
[2] –Zoom In батырмасы, құжат бейнесінің масштабын екі есе үлкейту үшін
қолданылады.
[3] –Zoom Out батырмасы, масштабты екі есе кішірейту үшін қолданылады.
[4] –Zoom To Selected батырмасының көмегімен құжаттың жұмыс терезесіндегі
барлық объектілер ерекшеленеді.
[5] –Zoom To All Objects батырмасы, ағымдағы құжат бетіндегі барлық
объектілерімен тұтастыру аймағымен толықтыру үшін арналған.
[6] –Zoom To Page батырмасы, барлық жағынан тұтастыру аймағымен қоршалған,
ағымдағы құжат бетін толық бейнелеу үшін қолданылады.
[7] –Zoom To Page Width батырмасының көмегімен берілген құжат бетінің ені
бойынша ашады.
[8] –Zoom To Page Height батырмасының көмегімен берілген құжат бетінің
биіктігі бойынша ашады [18].
Print Merge панелі
Print Merge (баспа кезіндегі бірігу) панелі құжаттағы ақпаратты
баспаға шақыру кезіндегі әртүрлі бірігуі орындалу үшін қолданылады, ал
құжаттағы ақпарат қолданушы құрған немесе импортталған мәліметтер тізімінен
алынады.
1.11 –сурет
Осы панелдегі басқару ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ ГРАФИКАНЫҢ ИНТЕРФЕЙСІ
1.1 Мәзір командасы
1.2 Құрал–саймандар блогы
1.3 Құрал-саймандар панелі
1.4 Қосымша палитра
1.5 Графиктік бейнені сақтау форматтары
1.6 Арнайы эффектілер
2 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ РЕДАКТОРЫНЫҢ ҚҰРАЛДАР ПАНЕЛІ ЖӘНЕ ОЛАРМЕН ЖҰМЫС
ЖАСАУДА ІС-ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР
№1 Іс-тәжірибелік жұмыс
№2 Іс-тәжірибелік жұмыс
№3 Іс-тәжірибелік жұмыс
№4 Іс-тәжірибелік жұмыс
№5 Іс-тәжірибелік жұмыс
№6 Іс-тәжірибелік жұмыс
№7 Іс-тәжірибелік жұмыс
№8 Іс-тәжірибелік жұмыс
№9 Іс-тәжірибелік жұмыс
№10 Іс-тәжірибелік жұмыс
№11 Іс-тәжірибелік жұмыс
№12 Іс-тәжірибелік жұмыс
№13 Іс-тәжірибелік жұмыс
№14 Іс-тәжірибелік жұмыс
№15 Іс-тәжірибелік жұмыс
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1 COREL DRAW ВЕКТОРЛЫҚ ГРАФИКАНЫҢ ИНТЕРФЕЙСІ
Corel Draw программасы векторлық графикасында қолданушы интерфейсіне
қатысты эксплуатационды сапасы жоғарғы. Берілген интерфейс келесі
қасиеттер жиынын құрайды:
• Эксплуатацияның ыңғайлылығы және қарапайымдылығы;
• Тартымдылығы мен сыртқы түрі;
• Құру мүмкіндіктерінің кеңдігі;
Көбінесе, Corel Draw мәзір командаларымен, жылдамдатқыш
пернетақтасымен, құрал–саймандар тақтасымен, сонымен қатар программаны құру
параметрлері бір-бірінен ерекшеленеді және әртүрлі қолданушы программаның
интерфейсімен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Компьютерде шешіліп отырған
есептің программасына немесе дизайнеріне қызығушылығына байланысты
интерфейстің сол немесе басқа нұсқаулары таңдалады [1].
Интерфейсті құру
Программа экранында басқару батырмалар жиынтығымен қатар, Welcome to
Corel Draw (Corel Draw программасына қош келдіңіз) панелінде программаны
ашудың алты режимі берілген.
1.1–сурет. Welcome to Corel Draw панелі.
Олар келесі батырмалар:
▪ New (жаңа графика) жаңа графикалық құжатты құруға арналған.
▪ Recently Used (соңғы редактірленген құжатты ашу) соңғы өңделінген
құжатты ашу.
▪ Open (графиканы ашу) кез-келген файлдағы графиканы ашуға мүмкіндік
береді.
▪ New From Template (шаблон) батырмасының көмегімен жаңа құжат құру
мақсатында сол программаның шаблонында әмбебап шаблон таңдалады.
▪ CorelTutor (Corel Tutor кітабы ) жаңа құжат құруға және Corel Draw
программасының электронды кітапшасы жүктелген, Web бейнелеуіш соңғы
терезесін ашуда қолданады.
▪ What is New? (что нового?) батырмасы, программаның он бірінші
нұсқауында Features overview (функцияның бейнесі) сұхбат терезесі
ақпараттарды ашу мүмкіндіктерін береді.
Corel Draw программасының қолданушы интерфейсі жайпақ деп аталатын
қазіргі заманғы интерфейсі болып табылады. Осыған байланысты қолданушының
назарын таңдалынған құрал–сайманына, программада керекті құрал–сайманынан
іздеуін тездетуге және оның қателесу мүмкіндіктерін азайтуға арналған.
Келесі суретте жаңа құжатты ашқан кездегі программаның терезесі
көрсетілген.
1.2 –сурет
1-меню жүйесі; 2-программаның тақырыбы: 3- меню жолы; 4-стандартты
панелі; 5- панелдер қасиеті; 6-тігінен сызғыш; 7- жүйелік батырмалар;
8- құрал-саймандар блогі; 9- көлденең сызғыш; 10- навигатор беті; 11-
қалып-күй жолағы; 12- құжат беті; 13-тұтастыру аймағы; 14- айналдырғыш
жолағы; 15- құжат навигаторы; 16- докер; 17- түстер палитрасы;
Corel Draw программасы Windows 95982000 операциялық жүйесінде жұмыс
жасайтындықтан, әрбір қолданушыға белгілі, интерфейс программасы стандартты
элементтер жиынынан тұрады [2].
• Программаның жүйелік және (Бүктеу, қайта ашу және жабу)
құжат батырмасы;
• Программаның және құжаттың жүйелік блогі;
• Программаның тақырып жолы;
• Құжат атының жолы (оның толық ашылмағанында);
Суретте бейнеленген программа интерфейсінен басқада негізгі бөлімдерін
қарастырайық:
• Мәзір жолы (menu bar) программа тақырыбының астында тұрады.
Программадағы негізгі мәзірінде командалар жиынының аты
көрсетілген, функционалды қасиеттерімен топтастырылған
панель болып табылады. Керекті тізімді ашу үшін, сәйкесінше
атты таңдау керек.
• Стандартты панелі (Standard bar) мәзір жолынан кейін
орналасқан. Кез-келген уақытта экранда бейнеленеді және
құжатпен жұмыс жасауда кеңейтілген амалдарды орындау үшін
арналған (құру, ашу, сақтау, баспаға шығару және т.б.)
құрал–саймандарды қосады.
• Қасиеттер панелі (property bar) стандартты панелдің астында
орналасқан. Көрсетілген панель кез–келген уақытта экранда
бейнеленеді және белсенді жұмыс құрал–саймандарының
параметрін орнату үшін қолданатын басқару элементімен және
индиксациясынан тұрады. Трансформация қасиетін меңгерген,
яғни оның құрамы мен түрі қолданылып отырған жұмыс құралы
мен орындалып отырған амалға байланысты өзгеріп отырады.
• Құрал-саймандар блогі (toolbox) экранның сол жағында
орналасқан. Бұл блок жұмыс құралдары деп аталатын және
құжаттағы объектімен әртүрлі амалдар орындау үшін
қолданылатын, басқару батырмаларынан тұратын көлденең
панель болып табылады. Әрбір блоктің ұяшығында бір немесе
бірнеше құрал–саймандары орналасқан. Егер құрал–саймандар
бірнеше болса, онда ұяшықтың төменгі оң жақтағы бұрышында
қара үшбұрыш белгісі бейнеленеді. Оны басқан кезде осы
ұяшық блогіне қатысты, құрал–саймандары бар қосымша панелі
ашылады.
• Күй жолағы (Status bar) программа терезесінің төменгі
жағында орналасады. Қолданылған құрал–сайман және
орындалған амал, сонымен қатар түс немесе бояу бейнесін
және таңдалынған объектінің жүргізілген түсі туралы
ақпаратты бейнелеу үшін қолданылады.
• Докерлер әдетте стационарды форма қабылдап және экранның оң
жағында орналасады (қалқымалы формасын қабылдауы мүмкін).
Программаның жүйелік құрылғыларымен және құжатты өңдегенде
керекті қосымша ақпараттарымен жұмыс жасауда қолданылады.
Егер программаға бірнеше докерлер жүктелсе, онда олар жеке
панелдерде орналасады немесе бір панелі ашылатын бірнеше
қаттамалар түрінде болады (жаңа қаттамаға өту үшін оның
жарлығына басу көмегімен орындалады).
• Түстер палитрасы экранның оң жағында орналасқан. Ол
құжаттағы объектілерді бояуға мүмкіндік беретін түстер
үлгісінің жиынтығы. Программада бір уақытта бірнеше түстер
палитрасымен жұмыс жасауға болады. Бір уақытта бірнеше
түстер палитрасы ашылуы мүмкін.
• Программаның жұмыс жасау аймағы құрал–саймандар блогінің
(сол жағында), қасиеттер панелінің (жоғарғы жағынада),
стационарлы докерлердің немесе түстер палитрасының (оң
жағында) және күй жолағының (төменгі жағында) ортасында
орналасады. Берілген аймақта құжаттары ашылған бір немесе
бірнеше жұмыс терезесі бар. Әдетте программада экран
бетінде толық ашылған құжатпен жұмыс жасайды. Бірақ, жұмыс
аймағында бірнеше құжаттар ашылуы және оларды бір уақытта
өңделуі мүмкін.
• Құжаттың жұмыс терезесі ондағы ашылған құжаттың
орналастыруын, сонымен қатар оның орнын және экранда
бейнеленуін басқару үшін арналған. Көрсетілген терезе
мынандай стандартты элементтер жиынтығынан тұрады:
❖ Жоғарғы жағында–оның толық ашылмаған терезе
тақырыбынан және ол келесі элементтерден тұрады
(солдан оңға қарай): жүйелік мәзір, құжаттың аты және
жүйелік басқару батырмалары;
❖ Ортасында -өңдеу аймағы, онда құжаттың құрамын және
өңделуін бейнелейді.
❖ Төменгі жағында (солдан оңға қарай): беттің
навигаторы, тігінен айналдырғыш жолағы, құжаттың
навигаторы.
❖ Оң жағында -көлденең айналдырғыш жолағы;
• Құжаттың жұмыс жасау аймағы құжаттың жұмыс терезесінде
көрінетін аймағында бейнеленеді. Ол екі бөлімнен тұрады:
құжаттың макетінің ашылған беті (ашылған екі бет) және
тұтастыру аймағы (тұтастыру аймағы) деп аталатын
перифириялық аймақ. Беттің шеті экранда көлеңкеленілген
толық сызықтарымен бейнеленеді. Тұтастыру аймағын
қылыптастыруын, (тұтастыру аймағын қалыптастыру), өңдеуге
және құжаттағы объектіні кейін қайта бетке орналасуын және
баспаға шығару үшін уақытша сақтауға арналған. Егер кейбір
объект тұтастыру аймағын тұтастыру аймағында орналасқан
болса, онда құжат бетін өзгерту барысында оның орналасуы
өзгермейді. Жұмыс терезесінде бейнеленетін, ашылған
құжаттың максимальді аймағы өңдеу (жөндестіру) стөл деп
аталады.
• Беттің навигаторы құжаттың жұмыс терезесінің негізгі бөлімі
болып табылады. Ол басқару элементтерінің жиынтығы түрінде
берілген (басқару батырмалары, беттің жарлыктары және осы
жарлыктар үшін жанама мәзір), оның көмегімен белсенді
құжаттың бетімен әртүрлі манипуляция операцияларын жасауға
болады.
• Құжат навигаторы кішкентай ақ квадрат формадағы белгі
түрінде берілген, ол құжаттың жұмыс терезесінің оң
жағындағы төменгі бұрышында орналасқан (екі айналдырғыш
жолағының біріккен жерінде). Егер ашылған бет толық
бейнеленбесе, онда жұмыс терезесінде бейнеленген құжаттың
аймағы қалыпты қүйге келтіріуге (қалыпты күйге келтіру)
мүмкіндік береді. Құжаттың навигаторымен жұмыс жасау үшін
көрсеткішті оның ішкі блогіне орналастырғаннан кейін тышқан
батырмасын басу керек. Осыдан кейін ашылған беттің
кішірейтілген бейнесімен жұмыс терезесінің навигаторы
ашылады, онда құжаттың бейнелеу аймағы көрсетіледі. Бұл
сызылған аймақты сызу үшін, орын ауыстыру рамка жолымен
орындалады (3–сурет). Навигатормен жұмысты аяқтау үшін
тышқан батырмасын жіберсе жеткілікті [15].
1.3–сурет. Жұмыс барысындағы құжаттың навигаторы. 1–құжат
навигаторының жұмыс терезесі;
Corel Draw программасының интерфейсі, сонымен қатар сұқбаттық
терезеден қосымша құрал–саймандар терезесінен және программаның анықтамалық
жүйесінен тұрады. Сұқбат терезе команда параметрлерін және жұмыс
құрал–саймандарын құруға, сонымен қатар программаның құру параметрлері
үшін арналған. Программаның анықтамалық жұмыс режиміне жататын,
құрал–саймандар панелінің көмегімен әртүрлі амалдар орындауға болады.
Анықтамалық жүйе қолданушыға программамен жұмыс жасауда көмек көрсетеді
және оны өз бетінше оқуға мүмкіндік береді [3].
Төменде программа интерфейсінің ең керекті элементтерін толық
қарастырамыз .
Күй жолағы
Программада күй жолағы бір немесе екі анықтамалық ақпарат қатарынан
тұруы мүмкін. Үнсіз келісім бойынша екі қатарды бейнелейді және олар келесі
ақпарттардан тұрады (1.4–сурет ).
❖ Жоғарғы жағынан:
➢ Сол және орталық бөлімінде құжаттағы ерекшеленген объект туралы
ақпарат;
➢ Оң жағында төртбұрышта түстердің (заливка) үлгісі, оның сол жағындағы
түстің типі және оның түсі көрсетіледі; Егер осы үлгіге екі рет шертсе
қолданылған түс типінің параметрі көрсетілген сұқбат терезесі ашылады.
❖ Төменгі жағында:
➢ Сол жағында ағымдағы көрсеткіш координаттары;
➢ Ортасында таңдалынған жұмыс құралының көмегімен орындауға болатын
амалдар тізімі;
➢ Оң жағында төртбұрышта сыртынан сызу үлгісі, оның сол жағында
сыртынан сызу түсімен және қалыңдығы көрсетілген; Осы үлгіге екі рет
шертсек сыртынан сызу параметрімен Outline Pen (контурное перо) сұқбат
терезесі ашылады.
1.4–сурет. Екі қатарлы ақпараттардан тұратын Corel Draw программасындағы
күй жолағының нұсқауы.
Күй жолағы жоғарыда айтылмаған басқада қызметші ақпараттарды бейнелей
алады. Бұл жерде көбінесе сіз ағымдағы күйді басқару пернелерімен Caps
Losk , Num Lock және Scroll Lock бере аламыз. Күй жолағында шығарылған
ақпарттар тізімі, сонымен қатар олардың орналасу жері оның параметрлерін
құру жерінде беріледі.
Күй жолағының параметрінің құрудағы кейбір амалдары оның жанама
мәзірінің көмегімен жасалады. Күй жолағының жанама мәзірін ашу үшін келесі
амалдар орындалады:
1.Көрсеткішті күй жолағының кез–келген орнына қойып, тышқанның оң
батырмасын басып және ашылған жалпы жанама мәзіріндегі құрал –саймандар
панелінен Customize (Құру (Настроить)) бөлімін таңдаймыз.
2.Status bar (Күй жолағы (Строка состояния)) бөлімін таңдаймыз.
Нәтижесінде келесі командаларынан тұратын, орнатылған мәзір
командаларының күй жолағы ашылады:
• Reset to Default (күй жолағын қайта орнату (Восстановить строку
состояния))- программада үнсіз келесім бойынша қолданылатын ағымдағы
күй–жолағының параметрлерінің берілуі;
• Size (Өлшем (Размер)) тізімінде:
• One Line (Бір қатар (Один ряд)) жоғарғы қатардағы жолының бейнесі;
• Two Lines (Екі қатар (Два ряда)) екі қатарлы жолының бейнесі;
• Position (Қалпы (Положение)) тізімінде:
• Top (жоғарыда (Вверху)) экранда күй жолағының жолы жоғарғы жағында
орналасқан (мәзір жолының астында);
• Bottom (Төменде (Внизу)) экранның төменгі жолында орналасқан.
• Properties (Қасиеттер(Свойства)) күй жолағының параметрін құру мақсатында
Options (Параметры) сұқбат терезесі ашылды.
1.1 Мәзір командасы
Corel Draw программасы әртүрлі командалардан тұрады. Оларды қолдануға
ыңғайлы болу үшін тізім ашылған түрде анықталған бейнесі ретінде
топтастырылған. Бұл тізімдер мәзір командасы деп аталады.
Программаның негізгі мәзір өзінің функционалдығымен ұсынылған он бір
тізімінде топтастырылған ең керекті негізгі командаларынан тұрады.
Программаның тақырыбының астында орналасқан тізімдер бүктетілген мәзір жолы
түрінде берілген [6].
Жанама мәзір интерфейсінің анықталған элементімен немесе өңделінген
объектімен байланысқан және олар оның жанында орналасқан команда топтарын
қосады. Берілген мәзір келесі екі тәсілдің біреуімен ашуға болады:
• Программадағы интерфейс элементіне керекті жеріне көрсеткішті
орналастырғаннан кейін тышқанның оң батырмасын басып, объектінің
немесе құжаттың бос аймағын өңдейміз.
• Тышқанның сол жақ батырмасын басқан кезде докердің оң жақ бұрышында
тұрған, докердің белсенді мәзірі ашылады.
Ережеге сәйкес, жанама мәзірі ағымдағы элементке немесе объектіге
қатысты барлық командалардан тұрады. Бұл дегеніміз құжатты өңдеу
эффектілірін жоғарлатады, яғни программадағы негізгі мәзірінен керекті
командасын іздеуге уақыт кетпейді. Сонымен қатар, негізгі мәзірінде жоқ
командаларымен жанама мәзірі жұмыс жасай алады [7].
Программаның жанама мәзірінде кездесетін кейбір белгілері мен
функцияларын қарастырайық:
• Бөлімнің соңындағы қара төртбұрыш белгісі мәзір ішіндегі командалар
бар дегенді көрсетеді. Тышқанды шерткен кезде қосымша команда тізімі
ашылады;
• Бөлім атының соңындағы көп нүктелі белгісі, ағымдағы команданы
орындауда, команда параметрінің құрылуында (сұқбат терезеде немесе
докерде ашылған) немесе тышқанның манипулясиясына байланысты кейбір
кідірістер болатынын білдіреді.
• Перне тақтаның аты немесе перне тақталардың топтарының (олардың
арасында қосу белгісімен) бөлімі, берілген команда осы
пернетақталарды басу жолымен орындалса, онда мұндай жағдайда олар
жедел орындалатындығын көрсетеді.
Corel Draw программасында негізгі командаларын және жанама мәзірлерін
құру режимі қарастырылған. Оның көмегімен сіз тек кез–келген мәзір құрамына
кіретін командалар құрамын өзгертіп қана қоймай, сонымен қатар осы
командаларға жедел және жылдам перне тақталарын көрсете аламыз.
1.2 Құрал–саймандар блогы
Corel Draw программасындағы құрал–саймандар блогі (toolbox) деп бір
жерде топтастырылған (негізгі және бірнеше қосымша панелдері) және
құжаттағы объектіні қалыптыстыруға және өңдеуге өте қажетті амалдарды
орындауға мүмкіндік беретін басқару батырмаларының жиынынан айтады. Мұндай
батырмалар қызметші құрал–саймандар деп аталады (немесе жай
құрал–саймандар), ал берілген программадағы жалпы элементтің саны 43.
1.5–суретте Corel Draw программасындағы құрал–саймандар блогінің
құрамына кіретін барлық қызметші құрал–саймандары бейнеленген. Мұнда
негізгі блок панелі сол жағында, ал қосымшалары оң жағында тұрады.
1.5 –сурет
Негізгі құрал–саймандар блогінің панелі әлбетте экранда бейнеленеді
(егер әрине, блок бейнесінің режимі орнатылған болса), ал қосымша панелдері
негізгі панелдерінің құрал–саймандарының орнын ауыстырған кезде ғана
ашылады.
Егер кейбір панелдердің ұяшықтарында бірнеше құрал–саймандар
орналасқан болса (іс жүзінде олар сәйкесінше қосымша панелінде орналасады),
онда оның оң жағындағы төменгі бұрышында кіштентай қара белгісі бар белгі
тұрады. Егер көрсеткішті осындай белгіге орналастырып және тышқанның
батырмасын шертсек немесе көрсеткішті ұяшықтың кез–келген жеріне
орналастырып, тышқанның батырмасын басып тұрған күйде бірнеше уақыт ұстап
тұрсақ, онда экранда берілген ұяшыққа байланысты, қосымша құрал–саймандар
панелі бейнеленеді. Таңдалынған құралды негізгі панелге орналастыру үшін,
онда оған көрсеткішті орналастырғаннан кейін тышқанның батырмасын басу
керек. Нәтижесінде көрсетілген құрал негізгі құралдар блогінің ұяшығында
орын алады және оның батырмасы белсенді күйде болады, ал қосымша панелі
жабылады [5].
Corel Draw программасының құралдар блогінің қосымша панелімен жұмыс
жасау үшін келесі ерекшеліктерін қарастыру керек: егер қандай да бір осы
панелдердің біреуі ашық болса және қара белгісі бар негізгі панель блогінің
ағымдағы ұяшықтан басқа ұяшыққа көрсеткіштің орынын ауыстыратын болсақ,
онда осы ұяшыққа байланысты қосымша панелі ашылады, ал алдында ашылған
панель жабылады.
Программада құрал–саймандар блогінің орналасу ретімен Corel Draw
программасының қызметші құрал–сайманын қарастырайық (негізгі панель үшін
жоғарыдан төмен және қосымша панель үшін солдан оңға қарай), құралдардың
батырма бейнесін және тездеткіш перне тақталарына тоқталайық:
Pick (Таңдау(Выбор)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің бірінші
ұяшығында тұрады. Жылдам пернесі жоқ. Бұл құрал келесі 3 амалды орындау
үшін арналған:
• Бір немесе бірнеше объектіні ерекшелеу үшін;
• Таңдалынған объектіні құжат аймағына қатысты орнын ауыстыру;
• Объектіні трансформациясы (масштабтау, бұрылыс және иілгіші).
Объекті тобын ерекшелеу үшін, әрбір объектіге (Shift пернесін басып
тұрып) екі рет шертулерді орындау керек немесе осы объектінің барлығы
ерекшелеп тұратын төртбұрышты аймақты (тышқан батырмасын басқанда) құру
керек. Объектінің орнын ауыстыру үшін тышқанның батырмасын басу арқылы
орындалады, ал осы трансформацияны ерекшеленген маркер көмегімен
орындалады.
Shape (Пішім(Форма)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің екінші
ұяшығында орналасқан (бес құралдар–сайманымен). Жылдам перне тақтасы
Ғ10. Бұл құрал екі функцияны орындайды. Бірінші функциясы, түйіндер
көмегімен Безье векторлық контурларын және бақылау нүктелерін бақылауы
болып табылады (геометриялық фигураларының стандартты контур құралымен
өңдеу үшін, оны міндетті түрде алдын ала Arrange-Convert To Curves
(Расположить-Преобразовать в кривые) командасы арқылы Безье қисығына
бейнелеуіміз керек ). Екінші функциясы мәтіндік блоктағы кез–келген
мәтіндік символдарды бірдей уақытта форматтау үшін ерекшелейді.
Knife (Пышақ(Нож)) құралы құралдар–саймандар блогінің екінші
ұяшығында тұрады. Тездеткіш перне тақтасы жоқ. Құралды векторлық объектіге
қатысты үш функцияны орындау үшін қолданылады:
• Тұйық контурлы объектіні қолданушы құратын кез–келген сызықтарымен
бөлікке бөлуге болады;
• Кез–келген контур арқылы объект формасын өзгертеді (тұйық немесе тұйық
емес) Knife (Пышақ(Нож)) құралы кездейсоқ қисық сызықтарымен расторлы
бейнені бөліктерге бөлуге мүмкіндік береді;
Eraser (Өшіргіш(Ластик)) жұмыс құралы құралдар–саймандар блогінің
екінші ұяшығында тұрады. Жылдам пернесі Х. Құрал векторлық және расторлық
объектіні ерекшеленген аймағын толығымен көрінбеуін қамтамасыз етеді. Егер
берілген аймақты өңделініп отырған объектіден кейбір бөлімдері бір бірінен
бөлінген болса, онда бөлінген бөліктерді жеке объектіге айналдыру
Arrange–Break Apart (Расположить- Разъединить) команда көмегімен
орындалады.
Smudge Brush (жағып өшіру (Мажущая ластик)) жұмыс құралы
құралдар–саймандар блогінің екінші ұяшығында тұрады. Жылдам перне тақтасы
жоқ. Берілген құралдың көмегімен векторлық объектінің формасын өзгертуге
болады. Құралдың қатысу аймағы эллипстік формада, ал оның параметрлерін
өзіміз орнатуға болады.
Roughen Brush (Қопсытылу қылқалам (Разрыхляющая кисть)) жұмыс құралы
құралдар–саймандар блогінің екінші ұяшығында тұрады. Жылдам перне тақтасы
жоқ. Бұл құрал векторлық объектінің тісшелері осы контурда таңдалынған
бөлімнен орын ауыстыру жолы арқылы өзгертуге мүмкіндік береді. Тісшелердің
параметрлерін орнатуға болады.
Free Transform (Еркін трансформация (Произвольная трансформация))
жұмыс құралы құралдар–саймандар блогінің екінші ұяшығында тұрады. Жылдам
перне тақтасы жоқ. Көрсетілген құрал интерактивті режимінде ерекшеленген
объектіде трансформация амалын орындауға арналған: бұрылыс, айна айналымы
(зеркальный разворот), масштабтау және иілу (наклон). Қайтадан өңделінген
объектінің нәтижесіне қатысты құралдың жағдайы (тышқанның көрсеткіші)
анықталынады, егер осы кезде батырмаға тышқанның басылып тұрғаны
бектілілгенде, сонымен қатар батырманы басқаннан кейін ғана объект
манипуляцияланатынын трансформация типін қасиеттер панелінде көрсетеді.
Zoom (Масштаб) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің үшінші ұяшығында
орналасқан (бір құрал бар). Жылдам перне тақтасы Z. Бұл құрал жұмыс
терезесіндегі құжаттың бейнесінің масштабын өзгертіп отыра алады. Тышқанның
сол батырмасын шерткенде масштабты екі есе үлкейтеді, ал оң батырмасын
(немесе Shift пернесін басып) шерткенде масштабты екі есе кішірейтеді.
Құжаттың (тышқанның батырмасын басқанда) төртбұрыш аймағы ерекшеленгенде,
егер берілген аймақ барлық оның максималды өлшемінде экранда толығымен
бейнеленсе.
Hand (Қол (Рука)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің үшінші
ұяшығында орналасқан (бір құрал бар). Жылдам перне тақтасы Н. Құрал
құжатты жұмыс терезесінде (тышқанның батырмасын басқанда) орнын ауыстыруға
мүмкіндік береді. Жұмысты құжат терезесіндегі айналдырғыш жолағымен
басқаруға болады.
Freehand (Қолдан сурет салу (Рисование от руки)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Бұл құрал Безье контуры болып
табылтын кездейсоқ сызықтармен сурет салуға арналған. Сызық тышқанның
батырмасын басып отырып құжаттың аймағында көрсеткіштің орнын ауыстыру
әдісі арқылы құрылады.
Bezier (Безье) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші
ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы
жоқ. Бұл құрал пішімдегі берілген түйінге қатысты, бақылау нүктелерінде
орналасқан түйіндерін тышқанның көмегімен жылжытып орын ауыстыру арқылы,
Безье контурын өзгерту үшін қолданылады
Artistic Media (Суретшінің жиыны комплект художник(Комплект
художника)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында
орналасқан (тағы жеті құрал–сайманымен ). Жылдам перне тақтасы І. Бұл
құралды өз кезегінде қасиеттер панелінен таңдауға болады және ол бес
қосымша құралдарыннан тұрады. Preset (Фигурная кисть) берілген фигураның
бағыт сызықтарын құру үшін арналған; Brush (художественная кисть)
ерекшеленген контурлық объектіге векторлық бейнені қоюға мүмкіндік береді;
Sprayer (Распылитель) контурлық сызықтың сыртындағы бейнелердің жиынын
орнатуын орындайды; Calligraphic (каллиграфическое перо) фигуралық
сызықтарды салу үшін қолданылады, ал оның қалыңдығы көлденең осіндегі
иілуінің бұрышына тәуелді;
Pen (Қалам(Перо)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші
ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал–саймандарымен). Жылдам перне тақтасы
жоқ. Құрал түйіндермен және басқару нүктелерінің көмегімен Безье контурын
өңдеуде қолданылады. Bezier (Безье) қызметші құралынан екі қасиетімен
ерекшеленеді:
• Экрандағы бейненің сегмент контурын өңдеу мүмкіндігі;
• Freehand (Қолдан сурет салу (Рисование от руки)) жұмыс құралы сияқты,
қасиеттер панеліндегі құралдар жиыны.
Polyline (Сынған сызықтар (Ломаная линия)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал тік сызықты және қисық сызықты
бөліктерден тұратын, комбинирленген сызықтарын салуға мүмкіндік береді. Тік
сызықтар тышқанның шертпесімен өңделінеді, ал қисық сызықтар – тышқанның
батырмасын басқан кезде көрсеткіш арқылы орындалады.
3 Point Curve (Кривая по трем точкам) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал–сайманымен).
Жылдам перне тақтасы жоқ. Берілген құрал үш нүкте арқылы жайпақ қисықтарды
салу үшін арналған. Тышқанның батырмасын басқанда өңделеді және тышқанның
батырмасының көрсеткішін басқанда және жібергенде кезде, осы қисықтың
соңғы қисығының орны анықталады. Қисықтың үшінші нүктесін тышқан
көрсеткішін қажетті орнын апарғаннан шерткеннен кейін ғана беріледі.
Interactive Connector (Интерактивті біріктіру (Интерактивный
соединитель)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің төртінші ұяшығында
орналасқан (тағы жеті құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Өз
кезегінде құрал сызықтарды біріктіретін екі құралдар жиынын қосады және
оларды келесі қасиеттер панелінен таңдап алуға болады: Angel connector
(бұрыштық біріктіру (угловой соединитель)) және Straight connector (тігінен
біріктіру(Прямой соединитель)). Параметрлері интерактивті режимінде
өңделінетін, сызықтардың қиықтарынан, параллель координат осьтерінен
тұратын көрсетілген құрал-сайманының біріншісі сызықтарды біріктіруге
мүмкіндік береді. Олар әртүрлі блок схема кестесін салу үшін қолданылады.
Екінші құралдың біріншіден айырмашылығы таңдалынған екі объектілердің
түйіндері, олардың әрқайсысы түзу сызықтардың қиықтары болып табылатын,
біріктіргіш сызықтарды салу үшін қолданылады.
Dimension (Өлшем)Размер)) жұмыс құралы құрал –саймандар блогінің
төртінші ұяшығында орналасқан (тағы жеті құрал–сайманымен). Жылдам перне
тақтасы жоқ. Құрал автоматты түрде есептелінетін (берілген бірлік өлшемінің
масштабымен) әртүрлі типті көлемі мен өлшемі сәйкес бейнеленетін сызықтарды
салу үшін қолданылады.
Rectangle (тіктөртбұрыш (Прямоугольник)) жұмыс құралы құралдар
блогінің бесінші ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал–сайманымен). Жылдам
перне тақтасы Ғ6. Құралдың көмегімен (тышқанның батырмасын баса отырып)
тіктөртбұрыш түріндегі геометриялық фигураны салуға болады, онда
тіктөртбұрыштың бұрыштарын дөңгелетуге мүмкіндік береді. Егер салу процессі
Shift пернесін басып тұрсақ, онда фигура оның ортасынан бастап құрылады.
Ал, Ctrl пернесін басқанда дұрыс фигура құрылады (бұл жағдайда квадрат).
3 Point Rectangle (Прямоугльник по трем точкам) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің бесінші ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Rectangle құралынан айырмашылығы
тіктөртбұрышты фигураны үш нүкте арқылы құратыны болып табылады
ерекшеленеді. Фигураның ағымдағы биіктігін және оның бір жағына иілуін
тышқанның батырмасының басқанда көрсеткішті қозғалтып отырып беруге болады,
ал фигураның өлшемін берілген батырманы жіберу арқылы көрсеткішін
қозғалтқаннан кейін беріледі.
Ellipse (эллипс) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің алтыншы
ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал–сайманымен). Жылдам перне тақтасы
Ғ7. Құрал эллипс сектор және доға түріндегі фигураларды салуға арналған.
Rectangle құралымен жұмыс жасайды.
3 Point Ellipse (эллипс по трем точкам) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің алтыншы ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал-сайманымен). Жылдам
перне тақтасы жоқ. Ellipse құралынан, эллипс фигурасын (сектор немесе
доғаларды) үш нүкте арқылы құрылуынан ерекшеленеді. Эллипстің соңғы осінің
бірін және осы осінің иілуін тышқанды басқандағы көрсеткішті ауыстыру
жолымен беріледі, фигуралық формасын батырмасын жібергендегі тышқан
көрсеткішін орын ауыстырғаннан кейін батырманы шертсек жеткілікті. 3 Point
Ellipse құралымен жұмыс жасайды.
Polygon (Көпбұрыш (Многоугольник)) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің жетінші ұяшығында орналасқан (тағы екі құрал-сайманымен). Жылдам
перне тақтасы Ү. Құрал дөңгелектелінген және көпбұрышты жұлдыздар
түріндегі фигураны салуға мүмкіндік береді. Rectangle құралымен жұмыс
жасайды.
Spiral (Орам (Спираль)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің жетінші
ұяшығында орналасқан (тағы екі құрал–сайманымен). Жылдам перне тақтасы
А. Құрал орам (симметриялық және логарифимдік) түріндегі фигуралар
қолданылады. Rectangle құралымен жұмыс жасайды.
Graph Paper (Ұялы құрылым (сотовая структура)) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің жетінші ұяшығында орналасқан (тағы екі құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы D. Көрсетілген құрал тіктөртбұрышты
ұяшықтар жиыны болатын, фигураларды салуда қолданылады. Rectangle құралымен
жұмыс жасайды.
Basic Shapes (Базовые формы) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің
сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-сайманымен). Жылдам перне
тақтасы жоқ. Құрал база формасының категориясына қатысты, автофигураларды
салуға мүмкіндік береді. Форма қасиеттер панелінде таңдалынатын, әрбір
автофигуралар геометриялық фигура түрінде берілген, ал геометриялық
параметрлерін басқарушы және ерекшелінетін маркерлердің интерактивті режимі
көмегімен өңделінеді.
Arrow Shapes (Нысан бағыты (Формы стрелок)) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Shapes құралынан автофигураларды
жебе түрінде салуынан ерекшелінеді.
Flowchart Shapes (сызба нұсқа нысаны (формы блок схем)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Basic Shapes құралынан
автофигураларды блок схема элементінің түрінде салуынан ерекшелінеді.
Star Shapes (жұлдызшалар нысаны (формы звезд)) жұмыс құралы құрал
–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Basic Shapes құралынан
автофигураларды жұлдыз түрінде салуы айырмашылығы болады.
Callout Shapes (алып шығу нысаны (Формы выносок)) жұмыс құралы
құрал–саймандар блогінің сегізінші ұяшығында орналасқан (тағы төрт құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ.
Text (мәтін (текст)) жұмыс құралы құрал –саймандар блогінің тоғызыншы
ұяшығында орналасқан. Жылдам перне тақтасы Ғ8. Құрал қарапайым немесе
шығармашылық мәтіндік формада берілген, мәтіндік ақпаратты енгізуге және
өңдеуге арналған.
Interactive Blend (интерактивті ауысу (интерактивный переход)) жұмыс
құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы алты
құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Берілген құрал комбинирленген
объектісін құратын, екі векторлық объектіге эффектісін құру үшін
қолданылады. Эффект параметрін интерактивті басқарушы құралдар құрылымын
және қасиеттер панелінің көмегімен беруге болады.
Interactive Contour (интерактивті контур (Интерактивный контур))
жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы
алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық
объектінің контурларының эффектісін құруға болады. Эффект параметрлерін
Interactive Blend құралы сияқты беріледі.
Interactive Distorion (интерактивті ауытқу (Интерактивное искажение))
жұмыс құралы құралдар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы алты құрал-
сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектінің сығу
эффектісін құруға болады. Эффект параметрлерін Interactive Blend құралы
сияқты беріледі.
Interactive Envelope (Интерактивті қабықша (интерактивная оболочка))
жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы
алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектіде
қабықша эффектісін құруға болады. Эффект параметрлерін Interactive Blend
құралы сияқты беріледі.
Interactive Extrude (Интерактивті сығу (интерактивное выдавливание))
жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы
алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектіде
сығу эффектісін өңдеуге мүмкіндік болады. Эффект параметрлерін Interactive
Blend құралы сияқты беріледі.
Interactive Drop Shadow (Интеравтивная Көлеңке от объекта) жұмыс
құралы құрал –саймандар блогінің оныншы ұяшығында орналасқан (тағы алты
құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал векторлық объектіде
объектіні көлеңкелеу эффектісін құру үшін қолданылады. Эффект параметрлерін
Interactive Blend құралы сияқты беріледі.
Interactive Transparency (интерактивті мөлдірлік (интерактивная
прозрачность)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің оныншы ұяшығында
орналасқан (тағы алты құрал-сайманымен). Жылдам перне тақтасы жоқ. Құрал
объектінің мөлдірлік деңгейін келесі заңдардың біреуімен басқаруға
мүмкіндік береді: біркелкілік және градиентті.
Eyedropper (Тамшуыр (Пипетка)) жұмыс құралы құралдар блогінің он
бірінші ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал–сайманымен). Жылдам батырмасы
жоқ. Құжаттағы векторлық объектіні сыртыннан сызуға және (Paintbucket
құрамының көмегімен) құю мақсатында, құрал құжаттың жұмыс аймағындағы
программаның күй жолағындағы кез-келген түстерін таңдауға мүмкіндік береді.
Paintbucket жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он бірінші
ұяшығында орналасқан (тағы бір құрал-сайманымен). Жылдам батырмасы жоқ.
Құрал таңдалынған векторлық объектінің ішін бояуға немесе күй жолағындағы
Eyedropper (Пипетка) құралымен таңдалынған түспен контурды (мұнда
объектіні бөлу қажет емес) бояуға мүмкіндік береді.
Outline (контур) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он екінші
ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы жоқ. Мұның көмегімен ерекшеленген
векторлық объектінің сыртын сызу амалын орындауға болады, оның параметрін
құралдар блогінің қосымша панелінде орналасқан, басқару батырмаларының
көмегімен беріледі және келесі түрде болады:
1.6–сурет
Outline Реn (контурное перо) және Outline Color (цвет обводки)
объектіні сыртынан сызу сызықтарының параметрін құратын сұқбат терезесін
ашу үшін сол жақ екі батырмалары қолданылады, ал сыртын сызатын
сызықтарының түсін таңдау мақсатында Color (түс) докерін ашу үшін оң
батырма арналған. Бейнеде таңдалынған батырмасында және оның сұқбат сөзінде
көрсетілген, сызықтардың қалыңдығын қалған сегіз батырмамен беруге болады
[8].
Fill (құю(заливка)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он үшінші
ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы жоқ. Құрал таңдалынған векторлық
объектіде кез-келген типті (біркелкі, градиентті, шаблонды, текстуралы
немесе PostScript өрнегімен) құюды орындайды. Құюдың типін таңдауға және
оның параметрін бес сұқбат терезеде орнатуға болады: Uniform Fill (біркелкі
құю(равномерная заливка)), Fountain Fill (градиентті құю(градиентная
заливка)), Pattern Fill (шаблонмен құю(заливка шаблоном)), Texture Fill
(текстурамен құю(заливка текстурной)), PostScript Texture (PostScript
текстурасы(Текстура PostScript)) және докердің бір Color (түс(Цвет)). Бұл
терезеде құралдар блогінің қосымша панелінің орналасқан, басқарушы
батырмалар көмегімен ашылады, және ол келесі түрде болады:
1.7 –сурет
Interactive Fill (интерактивті құю) жұмыс құралы құрал–саймандар
блогінің он төртінші ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы G. Құрал кез-
келген типті векторлық объектіні құюды орындайды. Құюдың типін таңдау
қасиеттер панелінде орындалады, ал оның параметрін құрал конструкциясының
интерактивті басқаруымен және берілген панель көмегімен беріледі. Құралдың
конструкциясын басқару градиентті құюдың параметрін құру үшін, сонымен
қатар қолданылған шаблонның формасын немесе текстура элементінің мазайкасын
беру үшін арналған.
Interactive Mesh Fill (тор бойынша интерактивті құю(интерактивная
заливка по сетке)) жұмыс құралы құрал–саймандар блогінің он төртінші
ұяшығында орналасқан. Жылдам батырмасы М. Берілген құрал интерактивті
режимде векторлық объектісінің ішкі аймағын градиентті құюы орындалады, ал
объектінің үстіне салынған Безье типті тор өңделінген, сонымен қатар жұмыс
түстер палитрасының көмегімен параметрі таңдалынады.
1.3 Құрал-саймандар панелі
Corel Draw жоғарыда сипатталған құрал–саймандардан ғана емес, сонымен
қатар әртүрлі құрал-саймандар панелінде орналасқан басқада құралдар бар.
Стандартты құрал-саймандар панелі және қасиеттер панелі негізгі болып
табылады. Олар әдетте стационарлы түрде көрсетілген және экранда әрқашан
бейнеленіп тұрады. Стандартты панель көмегімен құжатпен жұмыс жасау жалпы
амалдарын орындайды, ал қасиеттер панелінің көмегімен объектілерді жұмыс
құралының параметрін беру арқылы өңдеу үрдісінде (процес) қолданылатын
[16].
Стандартты панель
Стандартты құрал-саймандар панелі құжатта орындалатын танымал
амалдарды (құру, ашу, сақтау, баспаға шығару және т.б.) орындайды.
Панелдегі көптеген басқару элементтері программадағы негізгі мәзір
командаларын көшіреді. Бірақ аналогті командасы жоқ элементтеріде бар [4].
6–суретте стандартты панелдің экранда бейнеленген түрі көрсетілген.
1.7 –сурет
Осы панелдің басқару элементтерінің мағынасын түсіндірейік:
1. New (жаңа(новый)) батырмасы, жаңа құжатты қалыптастыру үшін арналған
(File (Файл) мәзірінің командасының амалын көшіреді);
2. Open (Ашу(открыть)) батырмасы, таңдалынған файлда сақталынған немесе
қалыптасқан жаңа құжатты берілген шаблон базасында ашу үшін қолданылады
(File (Файл) мәзірінің командасының амалын көшіреді);
3. Save (Сақтау(сохранить)) батырмасы, белсенді құжатты бұрынғы
параметрімен өзінің файлында сақтауға мүмкіндік береді (File (Файл)
мәзірінің командасының амалын көшіреді);
4. Print (Баспаға шығару(Печать)) батырмасы, құжатты баспаға шығару үшін
қолданылады;
5. Cut (қиып алу(вырезать)) батырмасының көмегімен құжаттағы таңдалынған
объектіні (ерекшеленген мәтіндік ақпаратты) өшіруге және бір уақытта
Windows ауыстыру буферіне орналастырады;
6. Copy (Көшіру) батырмасының көмегімен ерекшеленген объектіні және
мәтіндік ақпаратты көшіру үшін қолданылады;
7. Paste (Қою(Вставить)) батырмасы алмастыру буферінде орналасқан,
белсенді құжатқа ақпаратты қою үшін қолданылады;
8. Undo (Болдырмау(Отменить)) батырмасы орындалған амалдардың тізімін алып
тастау үшін қолданылады. Соңғы амалды алып тастау үшін солға майысқан
бағыт белгісін шерту арқылы орындалады. Батырманың оң жағындағы, қара
үшбұрыш белгісін шертсеңіз, сіз алдында орындаған амаладардың тізімі
шығады, ол орындалған рет бойынша кері ретте орындалады.
9. Redo (Қайтару(Вернуть)) батырмасы тізімнен алынып тастаған амалдарды
қайтадан қайталауға мүмкіндік береді. Соңғы алынып тастаған амалды
қайталау үшін оңға майысқан бағыт батырмасын басу арқылы орындалады.
10. Import (Импорт(Импорт)) батырмасы, таңдалынған файлда сақталынған,
құжат ақпаратты импорттау үшін арналған.
11. Export (Экспорт) батырмасы таңдалынған (барлық) объекті құжаты
сақталынған немесе жеке файлдағы мәтіндік ақпаратқа экспорт амалын
орындау үшін қолданылады.
12. Zoom Levels (Масштабтау деңгейі(Уровни масштабирования)) тізімі
белсенді құжаттың жұмыс үстеліндегі бейненің масштабын таңдауға мүмкіндік
береді. Келесі бөлімдерден тұрады:
• To Selected таңдалынған объект құжаттың жұмыс үстелін толығымен
толтырады;
• To Fit ағымдағы құжат бетіндегі барлық объектілерге және тұтастыру
аймағына қатысты;
• To Page терезенің ортасында орналасқан, құжаттың ашылған бетін
толығымен бейнелейді;
• To Width ағымдағы құжат беті барлық ені бойынша ашылады;
• To Height ағымдағы бет барлық биіктігі бойынша ашылады;
• Пайыздық белгісіндегі сандық мән құжаттағы жұмыс терезесінің
бейнесінің стандартты режимі үшін масштабының мәні пайыз бойынша
өзгереді;
13. Application Launcher (Қосымшаны жіберу(Запуск приложения)) батырмасы,
Corel Draw графикалық пакетінің құрамына кіретін, қосымша панелінде
қосымша терезені ашады;
14. Corel Online (Желідегі Corel(Corel в сети)) батырмасы, Web Connector
(Web пен біріктіруші (Соединитель с Web)) докерінің көмегімен Corel Draw
программасына қатысты, Web арқылы әртүрлі ақпаратты алуға мүмкіндік
береді.
Қасиеттер панелі
Қасиеттер панелі Corel Draw басқа құрал–саймандар панелінен, қолданушы
құжатты өңдеу барысында орындалатын, таңдалынған жұмыс құралына қатысты
амалдарды өңдеуімен ерекшеленеді. Басқа сөзбен айтқанда, панелдің құрамы
және оның түрін, ағымдағы уақытта қолданылатын жұмыс құралымен және құрал
көмегімен қандай амал орындалатына тәуелді (қасиеттер панелінде белсенді
жұмыс құралының параметрі орналасқан) [7,17].
Corel Draw ағымдағы жұмыс құралының параметрін қасиеттер панелінде
беруге болады. Мұнда басқару элементтерінің типі; басқару батырмалары;
қалыпты күйдің сызығын немесе жүгірпектерін келтіру; өріс (есептеуіш немесе
есептеуішсіз), сандық немесе символдық мәліметтерді енгізу үшін арналған;
тізімдерді көрсететін; қосымша басқару элементтерінің панелін көрсетеді;
Қасиеттер панелі әдетте экранда стационарлы түрде бейнеленгендіктен,
онда ол құрал-саймандар бір қатарда орналасады.
Қосымша панелдер
Жоғарыда сипатталған екі негізгі құралдар панелінен басқа, программада
алты стандартты қосымша панелі бар: Internet (Интернет), Text
(Мәтін(Текст)), Zoom (Масштаб), Print Merge (баспа кезіндегі бірігу(Слияние
при печати)), Transform (Өзгерту (Трансформация)) және Visual Basic for
Applications (Қосымшалар үшін Visual Basic(Visual Basic для приложений)).
Internet, Print Merge және Visual Basic for Applications ерекше панель
болып табылады. Ал Text, Zoom және Transform панелдерінің көптеген
құралдары қасиеттер панелінде орналасқан, сәйкесінше орындалу амалын
көшіреді [8].
Internet панелі
Internet (Интернет) құрал–саймандар панелі гиперсілтемені және
құжаттағы объектіге қалау қоюға, сонымен қатар интерактивті күй амалын
орындайды.
1.8 –сурет
Осы панелдегі басқару элементтерінің мағынасын түсіндірейік:
1. Create Rollover–батырмасы, құжаттағы таңдалынған объект үшін
интерактивті күйін құру үшін арналған;
2. Edit Rollover–батырмасының көмегімен интерактивті күйінің жөндеу
режимін белсенді жасайды;
3. Extract all Objects from Rollover батырмасы барлық объектілерінің
интерактивті режимін құруға, сонымен қатар осы күйді өшіру үшін
қолданылады;
4. Finish Editing Rollovers батырмасы, интерактивті күйде редактрлеу
режимін алып тастау үшін қолданылады;
5. Live Preview of Rollovers батырмасы, электронды құжатта пайда болатын,
интерактивті имитация эффект режимін қосу үшін арналған;
6. Active Rollover State батырмасы, таңдалынған типтің интерактивті күйін
белсенді болу үшін арналған;
7. Duplicates State батырмасы, ағымдағы басқа тип күйіндегі объектіні
көшіру үшін қолданылады;
8. Deletes Rollover State батырмасының көмегімен Normal типті емес,
ағымдағы объектіні өшіру үшін қолданылады;
9. Басқару ақпаратын енгізудің үш режимінің бірін таңдауға мүмкіндік
беретін, Behavior тізімі ашылады:
• Гиперсілтемені өшіру (URL бөлімі);
• Құжатқа таңдалынған файлдан аудиоклипті қосу (Sound);
• Қалауды енгізу (Bookmark);
10. Show Hotspot батырмасы, құжаттың өңдеу аймағындағы бейнелеу режимін
қосады;
11. Make Text Web compatible батырмасы, қарапайым мәтінді мәтін түрінде
сақтау мақсатында қолданылады;
12. Publish to Web-HTML батырмасы, Publish To The Web сұқбат терезесі,
Web үшін құрылған электрондық құжаттық параметрін орнату мақсатында
ашылады;
13. Internet Address тізімі немесе Internet Bookmark өрісі,
гиперсілтемені немесе қалау құру үшін арналған.
14. Target Frame тізімінде келесі бөлімдері көрсетілген:
• (none) басқару ақпараты жоқ
• _self –жаңа бет бұрыңғы бейнелеу терезесіне шығарады;
• _top – ағымдағы бет шолушы терезесіне шығарылады.
• _blank –құжаттың байланысқан беттері жаңа бейнелеу терезесіне
шығады;
15. Alt Comments батырмасы қосымша панеліне электронды құжаттың көрсеткіш
қатарында бейнеленетін, жаңа хабарламаны шығару мақсатында
қолданылады;
16. Hotspot батырмасының көмегімен форманы беру және өңдеу аймағын
безендіру нұсқасы үшін қосымша панелі ашылады [13];
Text панелі
Text (Мәтін) құрал-саймандар панелі қарапайым немесе графикалық мәтін
түрінде берілген, құжаттың мәтіндік ақпаратын қалыптастыру үшін әртүрлі
амалдарын орындауға мүмкіндік береді [2].
1.9 –сурет
Осы панелмен басқару элементінің мағынасын түсіндірейік(солдан оңға қарай):
[1]–ауыстырып қосқыш батырмасын мәтіннің қарапайым немесе бейнелеу стилін
беру үшін қолданылады, оны редактрлеу мақсатында, үнсіз келісім бойынша
беріледі (егер құжатта мәтіннің курсоры қойылса, онда берілген ауыстырып
қосқышы жабық болады).
[2]-мәтіннің стилін таңдауға мүмкіндік беретін, Style List тізімі ашылады.
[3]–Font Style тізімінде, мәтіннің қаріпте таңдауға мүмкіндік береді.
[4]–Font Size List тізімін кегль қаріпін таңдау үшін қолданылады.
[5]–Bold батырмасы қою сызуды білдіреді.
[6]–Italic батырмасы курсивті сызуды беру үшін қолданылады.
[7]–Underline батырмасы асты сызылған сызуды береді.
[8]–Horizontal Alignment батырмасы, мәтінді тігінен түзету режимдері бар,
қосымша панелі бар: None(жоқ), Left(сол жақ), Center(ортасы бойынша),
Right(оң жақ), Fill(толығымен) және Force Full (еріксіз).
[9]–Decrease Indent батырмасын мәтін аймағындағы мәтіннің сол жақ шеті
бойынша орын қалдыру кішірейту үшін қолданылады.
[10]–Increase Indent батырмасының көмегімен мәтіннің сол жақ шеті бойынша
орын қалдырғанда үлкейтеді.
[11]–ShowHide Bullet батырмасы мәтіннің азат жолдарына белгілер
(маркерлер) қою үшін арналған.
[12]–Non-printing Characters батырмасы қызметші символды бейнелеу режимін
таңдау үшін қолданылады.
Zoom панелі
Zoom (өлшем) панелі жұмыс терезесіндегі белсенді құжатқа масштабтау
амалын орындау үшін арналған.
1.10–сурет
Панелдегі басқару элементтеріне түсініктеме берейік(солдан оңға қарай):
[1] –жұмыс терезесіндегі белсенді құжаттың бейнесінің масштабын таңдау үшін
қолданатын Zoom Levels тізімін.
• Ерекшеленген объектілер толығымен жұмыс терезесіндегі құжатты
толтырады (To Selected бөлімі).
• Ағымдағы құжат бетіндегі және тұтастыру аймағында орналасқан, барлық
объектіге қатысты (To Fit).
• Тұтастыру аймағының ортасында және барлық жағында орналасқан, құжаттың
ашылған беті толығымен көрінеді (100 % масштабына сәйкес келетін,
құжатты бейнелейтін стандартты режимі болып табылады) (To Page).
• Ағымдағы құжат бетінің ені бойынша ашылады (To Width);
• Ағымдағы құжат бетінің биіктігімен ашылады (To Height);
[2] –Zoom In батырмасы, құжат бейнесінің масштабын екі есе үлкейту үшін
қолданылады.
[3] –Zoom Out батырмасы, масштабты екі есе кішірейту үшін қолданылады.
[4] –Zoom To Selected батырмасының көмегімен құжаттың жұмыс терезесіндегі
барлық объектілер ерекшеленеді.
[5] –Zoom To All Objects батырмасы, ағымдағы құжат бетіндегі барлық
объектілерімен тұтастыру аймағымен толықтыру үшін арналған.
[6] –Zoom To Page батырмасы, барлық жағынан тұтастыру аймағымен қоршалған,
ағымдағы құжат бетін толық бейнелеу үшін қолданылады.
[7] –Zoom To Page Width батырмасының көмегімен берілген құжат бетінің ені
бойынша ашады.
[8] –Zoom To Page Height батырмасының көмегімен берілген құжат бетінің
биіктігі бойынша ашады [18].
Print Merge панелі
Print Merge (баспа кезіндегі бірігу) панелі құжаттағы ақпаратты
баспаға шақыру кезіндегі әртүрлі бірігуі орындалу үшін қолданылады, ал
құжаттағы ақпарат қолданушы құрған немесе импортталған мәліметтер тізімінен
алынады.
1.11 –сурет
Осы панелдегі басқару ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz