ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН. Бизнесті бағалау
Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Қайнар колледжі
Бекітілді
Директордың
оқу-тәрбие ісі
жөніндегі орынбасары
Ш.Р.Айтжанова ______
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
Бизнесті бағалау
Бағалау мамандықтарында оқитын
3 курс студенттеріне арналған
Ақтау,2017
Құрастырушы: оқытушы М.Т.Батырова
Оқу-әдістемелік кешен Арнайы пәндер кафедрасының отырысында талқыланған.
Хаттама № 1 ___________2017ж.
Кафедра меңгерушісі ____________Кенесова Т.К.
Бинесті бағалау пәні бойынша Оқу - әдістемелік кешен (SILLABUS) Бағалау мамандықтарында оқитын 3 курс студенттеріне арналған және 1 кредит - саған көлеміне есептелген. Курстың басты мақсаты - нақты есептерді шешу үшін бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың негізгі әдістерін, жеке меншіктің әртүлі формаларын, шаруашылық түрлерін және жиынтық бағалаудың есептеу жүйесін зерттеу.
Шет ел тәжірибесімен бизнес (кәсіпорын) құнын бағалау.
Бизнесті бағалау курсы көптеген экономиканың пәндерімен тығыз байланысты, нарықтың экономиканың негізгі заңдылық біліміне негізделеді, нарықты реттеу, қызмет ету механизмі және принциптері Экономикалық теория, Микроэкономика, Макроэкономика, Экономиканы мемлекеттік реттеу, Баға белгілеу, Тауар нарығы мен қызмет статистикасы, Бух. есеп және т.б курстарда оқытылады.
Силлабус
Бизнесті бағалау
0514000 Бағалау мамандықтарында оқитын студенттерге арналған (1кредит).
0.1 Оқытушы туралы мәліметтер:
Батырова Мадина Туракбаевна
Оқытушы
Кафедра Ақтау қаласының 3б шағын ауданында, №9 ғимаратта, 3-қабатта орналасқан, телефоны
Кездесу сағаттары: Сабақ жүргізу және СОӨЖ консультациясының кестесі бойынша
0.2 Пән туралы мәліметтер
Жүргізілетін уақыты: бекітілген сабақ кестесіне сәйкес жүргізіледі.
Оқу жоспарынан көшірме
Курс
Семестр
Кредиттер
ДС
Сағ
СОӨЖ
сағ
СӨЖ
сағ
Барлығы
сағ
Бақылау жиынының формасы
3
5
1
10
10
10
30
Тест
3
6
1
5
5
5
15
Тест
1.3. Курс пререквизиттері:
Бизнесті бағалау курсы көптеген экономиканың пәндерімен тығыз байланысты, нарықтың экономиканың негізгі заңдылық біліміне негізделеді, нарықты реттеу, қызмет ету механизмі және принциптері Экономикалық теория, Микроэкономика, Макроэкономика, Экономиканы мемлекеттік реттеу, Баға белгілеу, Тауар нарығы мен қызмет статистикасы, Бух. есеп және т.б курстарда оқытылады.
1.4. Курс постреквизиттері:
дипломдық жұмыс және т.б.
1.5. Курс туралы қысқаша түсінік
Пәннің қажеттілігі.Нақты есептерді шешу үшін бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың негізгі әдістерін, жеке меншіктің әртүлі формаларын, шаруашылық түрлерін және жиынтық бағалаудың есептеу жүйесін зерттеу.
Пәнді оқыту мақсаты Курстың мақсаты болып:
- нарықтың экономикалық жағдайдағы бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың маңызы мен мәнін зерттеу;
- шаруашылық субъектілердің бағалау тәртібі мен қағидаларымен танысу;
- студенттерің тәжірибелерде бағалаудың әдістерін қолдануы және бизнестің (кәсіпорынның) құнын есептеуді үйрету;
бағалау қызметіндегі тәжірибесін зерттеу.
Пәнді оқыту міндеттері
Бизнесті (кәсіпорын) нарықтық қатынастағы бағалаудың бағалау құнының маңызымен ролін зерттеу;
Бағалаушылардың бизнесті (кәсіпорын) бағалаудың негізгі қағидалары және бағалаудың тәттібімен танысу;
Студенттерге бағалау әдістерін және бизнесті (кәсіпорын) бағалаудағы құнның есебін оқыту;
Шет ел тәжірибесімен бизнес (кәсіпорын) құнын бағалау.
2. Пәннің мазмұны
№
Тақырыптар мен бөлімдердің атауы
Дәріс
СОӨЖ
СӨЖ
1
Бизнесті бағалаудың негіздері пәннің мақсаты. Кәсіпкерлік,іс,бизнес.
Кәсіпкерліктің мақсаты мен принциптері
1
1
1
2
Өндіріс факторлары теориясы. Жаңа концепциялар. Өндіріс функциясы. Өндіріс функциясы және бизнестің дамуы
1
2
1
3
Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық формалары. Тиімділікпен үнемділік қызметкерлер құрамын үйлестіру және бизнесті басқаруды ұйымдастыру
2
1
1
4
Бизнесті экономикалық тұрғыдан бағалау және басқарудың антикризистік аспектілері
1
1
2
5
Меншік құнын бағалау. Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру, кезеңдері мен ерекшеліктері
1
2
1
6
Бизнесті бағалауды ақпараттандыру
1
1
1
7
Бағалау амалдары
1
1
2
8
Критерийлер арқылы нарықтық құнды анықтау
1
1
1
9
Дисконтталған келешектегі ақша ағымдары: келешектегі ақша ағымдарын дисконттау
1
1
1
10
Инвестициялар. Келтірілген құн: келешек құнынның даму концепциясы. Дисконт ставкасы. Тәуекел.
2
1
1
11
Нарықтық бағасын шығару негізінде кәсіпорынды қайта құру
1
1
1
12
Терминдер глоссарийі. Бизнесті бағалау терминологиясы стандарты
1
1
1
Барлығы
15
15
15
Білімді бағалау жүйесі
Курс бойынша студенттердің алған білімін бағалау төмендегі көрсетілген рейтинг-шкала бойынша жүргізіледі:
Бақылау түрі
% есебімен
Бақылау нысаны
1
Ағымдық бақылау
20
Теориядан сұрау, өз бетімен істеген істерін тексеру. Лекцияларды, семинарлық жұмыстардың толықтығын бақылау
2
Аралық бақылау 1 және 2 тест
Қорытынды бақылау
40
40
Тестік бақылау
Емтихан-тест
Барлығы
100
Егер студент қорытынды алған бағасына келіспейтін болса, яғни наразылық туғызса, онда ол кафедрада құрылған комиссияға шағымын білдіруге құқылы.
Ағымдағы бақылау арқылы студенттердің білімін тексеру семестр бойынша жүргізіледі, яғни дәрісте, практикада, СӨЖЖ-де білімдерін тексеру жоғарыда көрсетілген.
Ағымдағы бақылау кезінде студенттердің білімдерін бағалауды оқытушы анықтайды және ол төмендегі кестеде көрсетілген.
Ағымдағы бақылауды баллмен бағалау
Бақылау түрі
Тапсырма түрлері
балдары
1
1-ші ағымдық бақылау
1. Сабаққа қатынасу
2. Практикалық сабақта белсенділігі
3. Реферат жазу және САЖ
2
4
2-ші ағымдық бақылау
1. Сабаққа қатынасу
2. Практикалық сабақта белсенділігі
3. Реферат жазу және САЖ
2
4
4
Аралық бақылау семестр ішінде екі рет жүргізіледі және оның бағалау нұсқасы төмендегі кестеде көрсетілген:
Ағымдық бақылауды бағалау шкаласының үлгісі
Әріп түрінде бағалау
Балл түрінде
бағалау
% құрамы
Дәстүрлі бағалау
А
4
57-60
Өте жақсы
А-
3,67
54-56
В+
3,33
51-53
Жақсы
В
3
48-50
В-
2,67
45-47
С+
2,33
42-44
Қанағаттанарлық
С
2
39-41
С-
1,67
36-38
Д+
1,33
33-35
Д-
1
30-32
F
0
0-29
Қанағаттанарлықсыз
1. 1қ бағана=(1+2ар.бақ)=60%,
соның ішінде: 20%-ағымдық бақылау+40% аралық бақылау
2. 2қ бағана - әріптік жүйеде бағалау
3. 3қ бағана - эквиваленттік бағалау
4. 4қ бағана - дәстүрлі жүйеде бағалау
5. Аралық екі бақылау кезінде студенттердің әр бақылауда алатын бағасының жоғары мөлшері 30%, ал 15% төмен болса, онда оны қанағаттанарлықсыз деп есептейді.
6. Екі аралық бақылау кезінде студенттердің алатын бағаларының жоғары мөлшері 60%, ал 30% төмен болса, онда студент қорытынды емтихан - тестке жіберілмейді.
Қорытынды бақылау тест бойынша емтихан түрінде компьютер арқылы жүргізіледі және оны бағалау шкаласының үлгісі төменде көрсетілген:
Емтихан-тест бақылауды бағалау шкаласының үлгісі
Әріп түрінде бағалау
Балл түрінде
бағалау
% құрамы
Дәстүрлі бағалау
А
4
38-40
Өте жақсы
А-
3,67
36-37
В+
3,33
34-35
Жақсы
В
3
32-33
В-
2,67
30-31
С+
2,33
28-29
Қанағаттанарлық
С
2
26-27
С-
1,67
24-25
Д+
1,33
22-23
Д-
1
20-21
F
0
0-19
Қанағаттанарлықсыз
1. 1қ бағана - % есебімен,
2. 2қ бағана - әріптік жүйеде бағалау
3. 3қ бағана - эквиваленттік бағалау
4. 4қ бағана - дәстүрлі жүйеде бағалау
5. Тест бойынша емтиханда алған бағасының жоғары мөлшері 40%, ал 20% төмен болса, онда оны қанағаттанарлықсыз деп есептейді.
Студенттердің білімін қорытынды бағалау жоғарыда көрсетілген ағымдық, аралық және емтихан - тест бақылауларда алған бағаларының % есебінің қосындысы арқылы есептеледі және оның бағалау шкаласы төменде келтірілген кестеде көрсетілген:
1.7. Пән бойынша қорытынды баға
Әріп түрінде бағалау
Балл түрінде
бағалау
% құрамы
Дәстүрлі бағалау
А
4
95-100
Өте жақсы
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
Жақсы
В
3
80-84
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
Қанағаттанарлық
С
2
65-69
С-
1,67
60-64
Д+
1,33
55-59
Д-
1
50-54
F
0
0-49
Қанағаттанарлықсыз
1.8. Курстың саясаты мен мағынасы
Жұмыстарды тағайындалған мерзімде тапсыру талап етіледі. Барлық тапсырма әрі кеткенде емтихан сессиясы басталуынан үш күн бұрын өткізіліп, бітуге тиіс. Үлгермеген студент емтиханға жіберілмейді.
Әр бір сабақтың тақырыбы, мазмұн - материалы қайталанып, пысықталуы, меңгерілуі міндетті. Оқу материалдарының меңгерілу дәрежесі тестілер көмегімен тексеріледі. Оқушыларды тестілеу алдын ала ескертілмейді.
Оқушылардың барлық аудиториялық сабақтарға кешікпей қатынасулары міндетті. Қатынаспаған сабағын оқушы ақылы түрде ғана қайталап өте алады.
Әдебиеттер:
1.Дембинский С. И. Кузьменко В. И. Методика преподавания черчения
.- М., 1973
2. Методика обучения черчению Под ред. Е.А. Василенко.- М., 1990
3. Жандосов Қ. Сызу пәнін оқытудың әдістемесі Бейнелеу өнері және сызу.- 2004.-№ 3.- С.3.
4. Жандосов Қ. Сызу пәнін оқыту адістемесі Бейнелеу өнері және сызу.- 2004.-
№ 4.- С.3.
5. Методика обучения учащихся способом мысленного преобразования предметов по их изображениям.- Алма-ата., 1986
6. Ботвинников А.Д., Вышнепольский И. С. Черчение в средней школе.- М., 1989
7. Преображенская Н. Г. Сечение и разрезы на уроках черчения.- М., 1986
8. Ботвинников А.Д., Вышнепольский И. С. Черчение в средней школе.- М., 1989
9. Есмұхан Ж.М. Сызу 8-9. - Алматы, Мектеп., 2002
10. Боголюбов С.К. Задания по курсу черчение. Основы начертательной геометрии. - М., 1978
1 Глоссарий
Ағаш - сызбада қолданылатын сызғыш кұралдар (сызғыш, үшбұрыш) жасалатын материалдар.
Ағымды, мерзімді, қорытынды - сызудан оқушылардың үлгерімін бакылау түрлері
Ажыратылған қосылыстар - бұрандалы қосылыстар.
Аксонометрия - сызбада заттың көрнекті кескінін табу тәсілі.
Аралас сабақ - жиі қолданылатын сызу сабағының түрі
Әдіс - амал, тәсіл немесе кимыл бейнесі; баска мағынада - таным амалы, көрініс зерттеулері
Әдістеме - қандай да бір жұмысты мақсатты қолданудың әдіс-тәсілдер жиынтығы, білім құндылығын зерттейтін педагогикалық білім.
Бәсекелес нүктелер - проекциялары бірігіп түсетін екі нүкте.
Ватман - сызба салу үшін, арнайы ақ және тығыз кағаз.
Даярша - қорапқа салынған сызу аспаптарының жиынтығы.
Диаметр - центр арқылы етіп екі нүктені қосатын кесінді.
Дидактикалык принциптер - ғылымилық, укыптылык, көрнекілік, жүелік, саналылық және белсенділікті оқыту.
Деңгейлік жазықтық - проекциялар жазықтығына параллель жазықтық.
Екі жақты бұрыш - ортақ қабырғасы бар екі үшбұрыш.
ЕСКД - сызу және құрастыру құжаттарында дұрыс орындауды камтамасыз ететін құжат.
Жазық фигура - барлық нүктелері бір жазықтыкта жататын фигура
Жұмыс орнында тексеру - окушылардың сызбаларын сабақ уақытында, олардың қатысуымен тексеру.
Канондык проекциялар - нәрсенің қарапайым проекциясы.
Кеңістікте елестету - сызу сабағында заттардың геометриялық көлемді пішін талдау түрі.
Кино және видеофильм - окытудың техникалық құралдары
Көрнекілік әдістері - сабак барысындағы оқу көрнекілік құралдарын: плакат, модельдер, кино және видеофильмдер түрлерін игеру.
Кілтек - біліктен дөнгелекке жүріс беретін, шеңбер кесінділі, призмалы және тағы басқа формалы бөлшек.
Күнтізбе - тақырыптық жоспар - оку материалдарының мазмұны, әр сабақ сағаттарына бөлінген, жүйелі түрде жасалған оқу құжаты.
Қаріптер - әріптердің, цифрлардың және сызбаларда қолданылатын белгілердің жиыны.
Қаріптердің өлшемі (h) - бас әріптердің миллиметрмен есептелген биіктігіне тең шама.
Қиылысу нүктесі - түзу мен жазыктыктың ортақ нүктесінің болмауы.
Құрама сызба - машина жасауға қажетті бейнелерде кұрастырылған бұйым.
Құрастырмалы-техникалық - сызуда құрастырмалы және технологиялық ұғымдарды бейнелейтін термин.
Масштаб - заттың сызбадағы ұзындығының, оның натуралық ұзындығына қатынасы (бөлшек сан)
Миллиметр - машина жасау сызбаларда өлшемдерді есеппен көрсету.
Миллиметрліқ қағаз - сызу сабағында эскиздеуге колданылатын қағаз. Модельдеу - сызуда білім беру мүшесінің процесі.
Параллель - түзу мен жазықтықтың ортақ нүктесінің болмауы. Перпендикуляр табаны - перпендикуляр және жазықтықтің қиылысу нұктесі
Практикалық әдістер - оқушылардың, орындауымен жасалатын жаттығулар, есептер, практикалық жұмыстар.
Проблемалык оқыту - оқушылардың жаңа білімді қабылдау процессіндегі шығармашылық мүмкіндіктерді тұлғаның танымдық қызығушылығының және шығармашылық ойлауының қалыптасуын қамтамасыз ететін әдістемелік және құралдар жүйесі.
Проекциялаушы жазықтық - проекциялар жазықтығына перпендикуляр орналасқан жазықтық.
Пішім (формат) - өлшемдері тағайындалған сызба салуға арналған қағаз.
Оқу - сызудағы, геометрия және сызу геометриясына негізделген термин.
Оқу бағдарламасы - тақырыпты оқу үшін, сағат саны бөлінген, оқушылардың менгеретін білімі мен дағдыларын анықтайтын оқу құралы.
Оқыту әдістемесі - оқу пәнінің, окыту процессінің катаң бірізділікті, жүйелікті, нақты жоспары.
Өзара параллель жазықтықтар - қиылыспайтын жазықтыктар.
Рейсшина - горизонталь сызыұтарды жүргізу үшін, басы көлденең планкасы бар сызғыш.
Сабақ - окушылардың теориялық білімін және дүниетанымдағы ой-әрекетін бағыттайтын негізгі жұмыс түрі
Сызу - техника тілі болғандықтан, казіргі заманғы өндірістің негізгі, заңдылықтарын түсінуде аткаратын кызметі ораса зор.
Сөз әдістері - мұғалімнің ауызша баяндамасы, оку материалының
дәріс, әнгіме түрінде өтетін, сынып тақтасын қолдана отырып
түсіндіру, оку және анықтамалық әдебиетімен жұмыс істеу.
Сызба - нәрсенің кескінінен және оны жасауға керекті басқада
мәліметтерден тұратын құжат.
Сызбада жіңішке нүктелі үзілмелі сызық - осьтік және орталық сызыктарды сызбада көрсету.
Сызу пәнінің оқыту әдістемесі - оқу процессінің әсерлі ұйымдастырудың түрлері мен құралдарын жасайтын және оқушылардың графикалық жұмыстарды орындаудың рационалды тәсілдерін оқытатын, сызуды оқытудың мазмұны мен әдістемелерін анықтайтын ғылым.
Сызудың кері есебі - нәрсені берілген проекциясы бойынша анықтау.
Сызудың тура есебі - берілген нәрсенің проекциясын салу.
Тапсырма материалдары - окушыларға практикалық жұмыстарды орындау үшін берілетін құралдар.
Тік бұрышты проекциялау - геометриялык денелердің және модельдердің жобаларын үш жазыктықта бейнелеу.
Тікбурыштық изометриялық проекциясы - осьтер өзара 120°-та орналасқан аксонометрия.
Түйіндесу - бір сызықтан екінші сызыққа үшінші сызықтың көмегімен біртіндеп ету.
Орталық (центр) - нүктеден бірдей қашықтықтағы, жазықтық нүктелерінің
геометриялық орны.
Формализм белгісі - сызбаларды оқу құжаттардан және тақтадан
мағынасын түсініксіз көшіру.
Эллипс - шеңбердің аксонометрия проекциясында болатын қисық, тұйық сызық.
Эскиз - көз мөлшерлі масштабпен бақылап, колмен орындалған детальдың кескіні, қысқа мерзімде қолданатын сызба
2 Лекция сабақтар:
2.1 Кіріспе. Әдістеменің тарихына қысқаша шолу. Сызуды оқытудың бүгінгі жағдайы. Сызуды оқытудың мақсаттары мен міндеттері
2.2 Сызуды оқыту әдістемесінің пәнаралық байланысы. Педагогикалық ғылыми зерттеудің кезеңдері мен әдістері. Сызу оқу пән ретінде. Мектепте сызу пәннің құрымы мен мазмұны
2.3 Мектепте сызуды оқытудың дидактикалық принциптері мен әдістері. Проблемдік және бағдарламалық оқыту. Сызудан оқулық жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау
2.4 Оқушылардың кеңістікте елестету қабілеттерін қалыптастыру сабақтары. Сызу сабақтарында оқушылардың белсендіктерін арттыру
2.5 Сызу сабақтарының түрлері және сабақтың құрамы. Сабаққа қойылатын замануи талаптары
2.6 Оқулықтарды және көрнекіліктерді сабақта қолдану әдістері. Ақпаратты компьютерлік технологияларды және техникалық құралдарды қолдану әдістері
2.7 Сызу кабинетінің құрал-жабдықтары. Сабақтан тыс жүргізілетін жұмыстар оның маңызы
2.8 Мұғалімнің жай оқу және интерактивтік тақтада жұмыс істеу әдістері
2.9 Факультативтік сабақтар және элективті курстар. Сызудан үйірме жұмыстарын ұйымдастыру және олимпиадаларға дайындық
2.10 Сызу сабақтарында қолданатын ойын әдістері. Дидактикалық ойындарды құрастыру және жасау тәсілдерілото, домино, сөзжұмбақтар, т.б.
3 Лекциялардың қысқаша мазмұны:
№1 тақырып: Кіріспе. Сызу пәнінің мазмұны мен мақсаты
Мақсаты: болашақ мұғалімдерге әдістемелік білім беру, дәріс берудің негізгі формаларымен, әдістерімен және әртүрлі тәсілдерімен таныстыру.
Қысқаша мазмұны:
Әрбір мұғалімнің алдында үш сұрақ тұрады: неге оқыту, не үшін оқыту және қалайша оқыту. Бұл сұрақтарға жалпы көлемде осы пәнніңоқу бағдарламасы жауп береді. Бұл құрстың алдына қойған мақсаты педагогикалық дидактика негіздеріне сүйене отырып, сол сұрақтарға мүмкіндігінше толығымен жауап беру. Осы курстың мақсаты - болашақ мұғалімдерге, еңбек жолын енді бастаған сызу пәнінің жас мұғалімдеріне әдістемелік көмек беру, дәріс берудің негізгі формаларымен, әдістерімен және әртүрлі тәсілдерімен таныстыру.
Жоғарыда көрсетілген мақсатты орындаудағы әдістемелік курсқа негізделген талаптар төмендегідей:
- сызу пәнін оқытудағы тәжрибелі мұғалімдердің қолданып жүрген тиімді әдістері;
- оқушылардың ойлану қабілетін және кеңістіктегі нәрсені көз алдына елестете білуіне талаптандыратын әдістер мен құралдар;
- аксонометриялық проекция негіздеріне сәйкес орындалған эскиздер мен көрнекі кескіндерін бейнелеу әдістері мен құралдары;
- практика жүзінде сызбаларды оқи да,орындай да білуіне мүмкіндік жасауды қамтитын әдістер мен құралдар;
Сызу пәнін оқыту процесінде оқушының өзіндік еркін шығармашылығын дамыту осы курста кеңінен қамтылған. Осыдан оқыту әдістемелеріне ғылыми тұрғыдан анықтама беретін болсақ: Сызба әдістері - бұл жалпы білім берудің, тәрбиелеудің мақсаты мен талабына сәйкеес графикалық сауаттылықтың мазмұны мен әдістерін анықтайтын педагогика ғылымдарының бір саласы. Сонымен бірге сызу әдістері графикалық жұмыстар орындаудағы формаларды талдауда және оқу процесін тиімді ұйымдастыруда үнемді тәсілдерді қолдану әдістерін зерттейді.
Бұл оқу-әдістемелік құрстағы жазылған материалдар сызу пәні мұғалімінің тәжірибесіне үлкен көмек көрсетеді. Бірақ әрбір мұғалім өзінің педагогикалық қолтаңбасына, темпераментіне, эрудициясына, шеберлігіне және өзіндік мінез-құлқына сәйкес өз тәжрибесінде басқа да әртүрлі әдістермен бірге өзге тәсілдерді қолдануы да мүмкін.
Әрбір тәжірибелі мұғалім әрдайым оқулықтан оқып білгенін сын көзбен қарап, өзінің кәсіби тәжірибесімен салыстыра отырып, нақты жағдайына бейімдегеннен кейін ғана ол кітапты қалай қолдануға болатынын ойлана отырып, шешім қабылдайды.
Қайталау сұрақтары:
oo мұғалімнің алдында тұратын сұрақтар;
oo курстың мақсаты;
oo курстың негізгі талаптары.
№2 тақырып: Жалпы орта және кәсіптік мектептердегі сызу пәнін
оқыту әдістерінің негізгі бағыттары.
Мақсаты: оқу пәндерінің системасында сызу пәнінің алатын орнын анықтау, студенттерді теориялық біліммен қаруландыру.
Қысқаша мазмұны:
Еліміздегі техникалық даму әрбір адамның жоғарғы деңгейде графикалық сауаттылығымен, мәдениеттілігімен тығыз байланысты. Өндірісті механикаландыру, автоматтандыру және олармен жұмыс істеу үшін адамдардың техникалық сауаттылығын керек етеді. Ал техникалық сауаттылық сол адамдардың сызбаларды еркін оқи да,оларды орындай да білуі екенін ескеру керек. Заман талабына сәйкес бұрынғы сызу пәнін оқыту бағдарламасына кейбір өзгерістер енгізіліп, негізінен техникалық сызбаларға көбірек көңіл бөлінген (бұл жерде айта кету керек,осыған дейінгі бағдарламаларда негізінен геометриялық құрылымдарға сәйкестендіріліп жасалған болатын. Сабаққа берілген уақыттың біразы сол геометриялық денелер және олардың комбинациялары тақырыптарына бөлінетін).
Енді оқушылардың сызба құралдарын дұрыс пайдалана білуін қалыптастыру, техникалық сызбаларда геометриялық негіздерді игеру ғана емес, кейбір қарапайым заттардың сызбаларын оқи да, орындай да білуін мақсат етіп қою болып отыр. Ғылым мен техниканың дамуына сәйкес, орта мектеп оқушыларының графикалық дайындығын жақсартуды керектігі,бұл-өмір талабы.Осыған байланысты оқу пәндерінің системасында сызу пәнінің алатын орны анықталып, ол өз орнын табу керек. Неғұрлым осы пәнді оқыту әдістемелерін жетілдіріп,оны өмірге дұрыс пайдалана білсек, соғұрлым адамзат тіршілігінін барлық саласында қолданылатын сызбаларды оқушыларымыз оқи да, орындай да алар еді. Оқушыларға жалпы сызбаларды оқуды үйретуде, оның ішінде жұмыс сызбаларын оқытуда олардың еңбектерін жан-жақты елеп, марапаттап отыру оқушылардың сызу пәніне деген ынтасын артыруға көп себеп болары сөзсіз. Бейнелеу өнерімен бірге сызу пәні де оқушыларды графикалық сауатылыққа баулиды. Жазықтық бетіне кеңістіктегі формаларды кескіндеу арқылы оның мазмұнын түсіну, басқа пәндерді оқуда да үлкен көмегін тигізетінін ескерген жөн. Сондықтан әрбір сабақта оқушы өз логикасымен ойланып, практикалық ,болмаса графикалық жұмыс істегені дұрыс.Бұл жерде айта кету керек, бірыңғай графикалық, болмаса практикалық жұмыс пен шектелуге болмайды. Терең теориялық біліммен қаруланған оқушы, практикалық білімді тығыз ұштастыру арқылы ғана өз дәрежесіндегі графикалық сауатты оқушы бола алады. Әртүрлі тәсілдермен орындалған түрлі сызбаларды, графикалық кескіндерді, схемаларды еркін оқи да,орындай да білген оқушы осы пәнді толық игереді деп есептеуге болады.
Қайталау сұрақтары:
сызу бағдарламасындағы өзгерістер;
сызу пәнінің бүгінгі жағдайы;
мектептегі сызу пәнінің мақсаты.
№3 тақырып: Жалпы білім беретін орта мектепте сызу пәнін оқытудың қысқаша тарихы.
Мақсаты: сызу пәнін оқытудың тарихына анықтама беру, студеттердің білімдерін кеңейту.
Қысқаша мазмұны:
Жалпы білім беретін орта мектептердегі сызу пәнінің орны мен ролін анықтау үшін аздап болса да оның пән есебінде оқытудың даму тарихымен танысқанымыз жөн сияқты. Бұл пәнді мектеп бағдарламасына енгізуге қандай қиындықтар, қандай кедергілер болды?
Осы жағдаймен танысып, зерттеп болған соң барып, сол кездегі жақсы тәжірибелер мен қателерді ескере отырып, осы кезеңдегі мектеп оқушыларының сызу пәнін ойдағыдай меңгеруі үшін қалай оқыту керек екенін анықтай аламыз.
Қазақстандағы мектептердің негізгі бағыты революцияға дейінгі және одан кейінгі кезеңдегі Ресей мектептерінің бағдарламасына сәйкес құрылғанын ескере отырып, сол революцияға дейінгі Ресей мектептерінің бағдарламасына сүйенсек, сызу пәнінің мектеп бағдарламасына енүі ХVIII ғасырдан басталады екен. Сызу пәні алғашқы кезде, негізінен, тауөнеркәсіп (горнозаводские) мектептерінде, гимназияларда өткізіле бастаған. Оқу пәні есебінде сызу геометрия класына еңгізілген. Бұл пәнмен олардан басқа әскери архитектура және география сабақтарында да таныстырылып отырған.
Ресейде 1786 жылы жалпы мемлекеттік халыққа білім беру жүйесі құрылған. Халықтық бас училищелер (главные народные училища) бекіген. Бұл оқу орындарына ер балалармен қатар қыз балалар да қабылданылған. Оқу клас-сабақ жүйесінде өтіле бастаған. Окушылар, негізінен, геометрия сабағында ғана сызу пәні туралы мәлімет алған. Ол кезде жалпы сызу пәнін оқытуға барлығы 60 сағат бөлінген. 1802 жылы Ресейде халық ағарту министрлігі құрылып, білім берудің бірыңғай жүйесінің ережесі бекітілген. Гимназия оқу бағдарламасындағы сызу пәні сабақтары гравюралық және фотографиялық фигуралар мен денелер геометриялық перспективалық түрінде оқылған. Сол кездегі оқу ережелеріне сәйкес Ресей мектептерінде сызу пәні 1828 жылдан бастап нақты жолға қойылған. В.И.Курдюмов (1853-1904) пен Н.А. Рынин (1877-1942) жазған ғылыми жұмыстары мен сызу және сызба геометрия оқулықтары сызу пәнін оқытудың әдістемелерін жетілдіруге, оны жақсартыға көп көмегін тигізді. Қазан төнкерісі Ресей ғана емес, Қазақстанда да мектептердегі оқыту құрылымының мазмұнын түбірімен өзгертті. Кеңес өкіметінің алғашқы құжаттарында, жалпы білім беретін бірыңғай еңбек мектептері ережесінде оқушылардың графикалық сауттылығына көңіл бөлінгенін 1918 жылдың 12 қыркүйек күні өтілген Халық ағарту комиссиясының алтыншы отырысындағы шешімдерінен көруге болады. Ол құжатта: оқушы өз қарындашымен ерекшелікпен және өзінің ойын нақты жеткізе алатын деңгейге жетуі керек, әрбір сабақта эскиз, жоба, көркемдеп кескіндеу өз орнын табу керек делінген. Сонда да болса ол кезде сызу пәні өз денгейіде оқу бағдарламасында орнын алды деу ерте екенін айта кету керек. 1921 жылғы бағдарламада сызу пәніөзінің мәні бойынша екінші орында болды. Алайда, сызбалардың ақпараттық көлемі (осы кездегі бағдарламаның бір ғана бөліміндей) өте аз болатын. 1930 жылы шыққан фабрика-завод жетіжылдық мектептеріне арналған сызу пәнінің бағдарламасы, оқушылардың графикалық сауаттылығын ашуды жақсартуда қомақты үлес қосты деуге болады. 1945-1953 жылдардағы сызу бағдарламасы өзіндік мазмұны және алған бағытымен жиырмасыншы және отызыншы жылдардағы бағдарламалардан ерекшеленеді. Еліміздегі өнеркәсіптік дамуына орай ол жылдардағы бағдарламаларда проекциялық сызбалармен техникалық бөшектердің сызбаларын орындауға біршама орын берілген.
1954 жылғы бекітілген бағдарламада сызу пәнін оқыту мен тәжірибе жүзінде қолдануды жақындатуға мүмкіндік берді.
Ұлы отан соғысынан кейігі қалыпқа келтіру кезеңінде халық шаруашалығын жаңа машиналармен, агрегаттармен жабтықтау үшін өнеркәсіпті үздіксіз үнемді түрде жаңарту керек болатын. Әрине, бұл жұмысты мамандардың техникалық сауаттылығын керек етті. Сондықтан мектептердегі, оқу орындарындағы сызу пәнін оқытуды жолға қою тұрды.
Жалпы білім беру саласы, ұзақ уақыттар бойы оқушыларды графикалық сауаттылық негіздеріне баулуда сырттап қалғанын көруге болады. Осы кезде де сызу пәнін оқытуда осы кемшіліктердің орын алып отырғаны белгілі жағдай.
Қайталау сұрақтары:
oo сызу пәнінің мектеп бағдарламасына енүі;
oo жалпы мемлекеттік халыққа білім беру жүйесі қайда, кай жылы құрылған?
oo оқушылардың графикалық сауттылығына көңіл бөлінген кеңес өкіметінің алғашқы құжаттары.
№4 тақырып: Сызу пәнін оқытудың мақсаты мен міндеті
Мақсаты: студенттердің білімдерін қалыптастыру және тереңдету.
Қысқаша мазмұны:
Сызу, орта мектепте басқа пәндер сияқты оқушыларды өмір тәжірибесіне, кәсіптік өндірістегі ізденісін қалыптастыруда және келешектегі білімін тереңдетуде алатын орны бөлек. Сызу - техника тілі болғандықтан, қазіргі заманғы өндірістің негізгі заңдылықтарын түсінуде атқаратын қызметі орасан зор. Ол мектептегі пән есебінде оқушылардың конструкторлық модельдеу, шығармашылық және зерттеу жұмыстарын дамытуды қалыптастырады. Қазіргі мектептің мақсаты тек жалпы білім беру емес, оқушырадың келешекте техникалық сауатты азаматтар болуына, олардың сызу өнерін меңгеруін жетілдіру, бұл заман талабы.
Сызу пәнін оқытудың басты мақсаты, оқушылардың кеңістіктегі көріністері көз алдына елестетуді дамыту арқылы оқушыларға сызбаларды еркін оқи білуін және олардың техникалық суретін орындау, сұлбасын сызу білуін дамыту болып табылады. Бұл келешекте әртүрлі кәсіптегі, әртүрлі мамандықта жұмыс істейтін адамдардың түрлі операцияларды орындауда өз ойларын толық жеткізуіне мүмкіндік жасайды. Мұғалім мектептегі сызу пәнінің бағдарламасы бойынша керекті ... жалғасы
Қайнар колледжі
Бекітілді
Директордың
оқу-тәрбие ісі
жөніндегі орынбасары
Ш.Р.Айтжанова ______
ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
Бизнесті бағалау
Бағалау мамандықтарында оқитын
3 курс студенттеріне арналған
Ақтау,2017
Құрастырушы: оқытушы М.Т.Батырова
Оқу-әдістемелік кешен Арнайы пәндер кафедрасының отырысында талқыланған.
Хаттама № 1 ___________2017ж.
Кафедра меңгерушісі ____________Кенесова Т.К.
Бинесті бағалау пәні бойынша Оқу - әдістемелік кешен (SILLABUS) Бағалау мамандықтарында оқитын 3 курс студенттеріне арналған және 1 кредит - саған көлеміне есептелген. Курстың басты мақсаты - нақты есептерді шешу үшін бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың негізгі әдістерін, жеке меншіктің әртүлі формаларын, шаруашылық түрлерін және жиынтық бағалаудың есептеу жүйесін зерттеу.
Шет ел тәжірибесімен бизнес (кәсіпорын) құнын бағалау.
Бизнесті бағалау курсы көптеген экономиканың пәндерімен тығыз байланысты, нарықтың экономиканың негізгі заңдылық біліміне негізделеді, нарықты реттеу, қызмет ету механизмі және принциптері Экономикалық теория, Микроэкономика, Макроэкономика, Экономиканы мемлекеттік реттеу, Баға белгілеу, Тауар нарығы мен қызмет статистикасы, Бух. есеп және т.б курстарда оқытылады.
Силлабус
Бизнесті бағалау
0514000 Бағалау мамандықтарында оқитын студенттерге арналған (1кредит).
0.1 Оқытушы туралы мәліметтер:
Батырова Мадина Туракбаевна
Оқытушы
Кафедра Ақтау қаласының 3б шағын ауданында, №9 ғимаратта, 3-қабатта орналасқан, телефоны
Кездесу сағаттары: Сабақ жүргізу және СОӨЖ консультациясының кестесі бойынша
0.2 Пән туралы мәліметтер
Жүргізілетін уақыты: бекітілген сабақ кестесіне сәйкес жүргізіледі.
Оқу жоспарынан көшірме
Курс
Семестр
Кредиттер
ДС
Сағ
СОӨЖ
сағ
СӨЖ
сағ
Барлығы
сағ
Бақылау жиынының формасы
3
5
1
10
10
10
30
Тест
3
6
1
5
5
5
15
Тест
1.3. Курс пререквизиттері:
Бизнесті бағалау курсы көптеген экономиканың пәндерімен тығыз байланысты, нарықтың экономиканың негізгі заңдылық біліміне негізделеді, нарықты реттеу, қызмет ету механизмі және принциптері Экономикалық теория, Микроэкономика, Макроэкономика, Экономиканы мемлекеттік реттеу, Баға белгілеу, Тауар нарығы мен қызмет статистикасы, Бух. есеп және т.б курстарда оқытылады.
1.4. Курс постреквизиттері:
дипломдық жұмыс және т.б.
1.5. Курс туралы қысқаша түсінік
Пәннің қажеттілігі.Нақты есептерді шешу үшін бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың негізгі әдістерін, жеке меншіктің әртүлі формаларын, шаруашылық түрлерін және жиынтық бағалаудың есептеу жүйесін зерттеу.
Пәнді оқыту мақсаты Курстың мақсаты болып:
- нарықтың экономикалық жағдайдағы бизнестің (кәсіпорынның) құнын бағалаудың маңызы мен мәнін зерттеу;
- шаруашылық субъектілердің бағалау тәртібі мен қағидаларымен танысу;
- студенттерің тәжірибелерде бағалаудың әдістерін қолдануы және бизнестің (кәсіпорынның) құнын есептеуді үйрету;
бағалау қызметіндегі тәжірибесін зерттеу.
Пәнді оқыту міндеттері
Бизнесті (кәсіпорын) нарықтық қатынастағы бағалаудың бағалау құнының маңызымен ролін зерттеу;
Бағалаушылардың бизнесті (кәсіпорын) бағалаудың негізгі қағидалары және бағалаудың тәттібімен танысу;
Студенттерге бағалау әдістерін және бизнесті (кәсіпорын) бағалаудағы құнның есебін оқыту;
Шет ел тәжірибесімен бизнес (кәсіпорын) құнын бағалау.
2. Пәннің мазмұны
№
Тақырыптар мен бөлімдердің атауы
Дәріс
СОӨЖ
СӨЖ
1
Бизнесті бағалаудың негіздері пәннің мақсаты. Кәсіпкерлік,іс,бизнес.
Кәсіпкерліктің мақсаты мен принциптері
1
1
1
2
Өндіріс факторлары теориясы. Жаңа концепциялар. Өндіріс функциясы. Өндіріс функциясы және бизнестің дамуы
1
2
1
3
Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық формалары. Тиімділікпен үнемділік қызметкерлер құрамын үйлестіру және бизнесті басқаруды ұйымдастыру
2
1
1
4
Бизнесті экономикалық тұрғыдан бағалау және басқарудың антикризистік аспектілері
1
1
2
5
Меншік құнын бағалау. Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру, кезеңдері мен ерекшеліктері
1
2
1
6
Бизнесті бағалауды ақпараттандыру
1
1
1
7
Бағалау амалдары
1
1
2
8
Критерийлер арқылы нарықтық құнды анықтау
1
1
1
9
Дисконтталған келешектегі ақша ағымдары: келешектегі ақша ағымдарын дисконттау
1
1
1
10
Инвестициялар. Келтірілген құн: келешек құнынның даму концепциясы. Дисконт ставкасы. Тәуекел.
2
1
1
11
Нарықтық бағасын шығару негізінде кәсіпорынды қайта құру
1
1
1
12
Терминдер глоссарийі. Бизнесті бағалау терминологиясы стандарты
1
1
1
Барлығы
15
15
15
Білімді бағалау жүйесі
Курс бойынша студенттердің алған білімін бағалау төмендегі көрсетілген рейтинг-шкала бойынша жүргізіледі:
Бақылау түрі
% есебімен
Бақылау нысаны
1
Ағымдық бақылау
20
Теориядан сұрау, өз бетімен істеген істерін тексеру. Лекцияларды, семинарлық жұмыстардың толықтығын бақылау
2
Аралық бақылау 1 және 2 тест
Қорытынды бақылау
40
40
Тестік бақылау
Емтихан-тест
Барлығы
100
Егер студент қорытынды алған бағасына келіспейтін болса, яғни наразылық туғызса, онда ол кафедрада құрылған комиссияға шағымын білдіруге құқылы.
Ағымдағы бақылау арқылы студенттердің білімін тексеру семестр бойынша жүргізіледі, яғни дәрісте, практикада, СӨЖЖ-де білімдерін тексеру жоғарыда көрсетілген.
Ағымдағы бақылау кезінде студенттердің білімдерін бағалауды оқытушы анықтайды және ол төмендегі кестеде көрсетілген.
Ағымдағы бақылауды баллмен бағалау
Бақылау түрі
Тапсырма түрлері
балдары
1
1-ші ағымдық бақылау
1. Сабаққа қатынасу
2. Практикалық сабақта белсенділігі
3. Реферат жазу және САЖ
2
4
2-ші ағымдық бақылау
1. Сабаққа қатынасу
2. Практикалық сабақта белсенділігі
3. Реферат жазу және САЖ
2
4
4
Аралық бақылау семестр ішінде екі рет жүргізіледі және оның бағалау нұсқасы төмендегі кестеде көрсетілген:
Ағымдық бақылауды бағалау шкаласының үлгісі
Әріп түрінде бағалау
Балл түрінде
бағалау
% құрамы
Дәстүрлі бағалау
А
4
57-60
Өте жақсы
А-
3,67
54-56
В+
3,33
51-53
Жақсы
В
3
48-50
В-
2,67
45-47
С+
2,33
42-44
Қанағаттанарлық
С
2
39-41
С-
1,67
36-38
Д+
1,33
33-35
Д-
1
30-32
F
0
0-29
Қанағаттанарлықсыз
1. 1қ бағана=(1+2ар.бақ)=60%,
соның ішінде: 20%-ағымдық бақылау+40% аралық бақылау
2. 2қ бағана - әріптік жүйеде бағалау
3. 3қ бағана - эквиваленттік бағалау
4. 4қ бағана - дәстүрлі жүйеде бағалау
5. Аралық екі бақылау кезінде студенттердің әр бақылауда алатын бағасының жоғары мөлшері 30%, ал 15% төмен болса, онда оны қанағаттанарлықсыз деп есептейді.
6. Екі аралық бақылау кезінде студенттердің алатын бағаларының жоғары мөлшері 60%, ал 30% төмен болса, онда студент қорытынды емтихан - тестке жіберілмейді.
Қорытынды бақылау тест бойынша емтихан түрінде компьютер арқылы жүргізіледі және оны бағалау шкаласының үлгісі төменде көрсетілген:
Емтихан-тест бақылауды бағалау шкаласының үлгісі
Әріп түрінде бағалау
Балл түрінде
бағалау
% құрамы
Дәстүрлі бағалау
А
4
38-40
Өте жақсы
А-
3,67
36-37
В+
3,33
34-35
Жақсы
В
3
32-33
В-
2,67
30-31
С+
2,33
28-29
Қанағаттанарлық
С
2
26-27
С-
1,67
24-25
Д+
1,33
22-23
Д-
1
20-21
F
0
0-19
Қанағаттанарлықсыз
1. 1қ бағана - % есебімен,
2. 2қ бағана - әріптік жүйеде бағалау
3. 3қ бағана - эквиваленттік бағалау
4. 4қ бағана - дәстүрлі жүйеде бағалау
5. Тест бойынша емтиханда алған бағасының жоғары мөлшері 40%, ал 20% төмен болса, онда оны қанағаттанарлықсыз деп есептейді.
Студенттердің білімін қорытынды бағалау жоғарыда көрсетілген ағымдық, аралық және емтихан - тест бақылауларда алған бағаларының % есебінің қосындысы арқылы есептеледі және оның бағалау шкаласы төменде келтірілген кестеде көрсетілген:
1.7. Пән бойынша қорытынды баға
Әріп түрінде бағалау
Балл түрінде
бағалау
% құрамы
Дәстүрлі бағалау
А
4
95-100
Өте жақсы
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
Жақсы
В
3
80-84
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
Қанағаттанарлық
С
2
65-69
С-
1,67
60-64
Д+
1,33
55-59
Д-
1
50-54
F
0
0-49
Қанағаттанарлықсыз
1.8. Курстың саясаты мен мағынасы
Жұмыстарды тағайындалған мерзімде тапсыру талап етіледі. Барлық тапсырма әрі кеткенде емтихан сессиясы басталуынан үш күн бұрын өткізіліп, бітуге тиіс. Үлгермеген студент емтиханға жіберілмейді.
Әр бір сабақтың тақырыбы, мазмұн - материалы қайталанып, пысықталуы, меңгерілуі міндетті. Оқу материалдарының меңгерілу дәрежесі тестілер көмегімен тексеріледі. Оқушыларды тестілеу алдын ала ескертілмейді.
Оқушылардың барлық аудиториялық сабақтарға кешікпей қатынасулары міндетті. Қатынаспаған сабағын оқушы ақылы түрде ғана қайталап өте алады.
Әдебиеттер:
1.Дембинский С. И. Кузьменко В. И. Методика преподавания черчения
.- М., 1973
2. Методика обучения черчению Под ред. Е.А. Василенко.- М., 1990
3. Жандосов Қ. Сызу пәнін оқытудың әдістемесі Бейнелеу өнері және сызу.- 2004.-№ 3.- С.3.
4. Жандосов Қ. Сызу пәнін оқыту адістемесі Бейнелеу өнері және сызу.- 2004.-
№ 4.- С.3.
5. Методика обучения учащихся способом мысленного преобразования предметов по их изображениям.- Алма-ата., 1986
6. Ботвинников А.Д., Вышнепольский И. С. Черчение в средней школе.- М., 1989
7. Преображенская Н. Г. Сечение и разрезы на уроках черчения.- М., 1986
8. Ботвинников А.Д., Вышнепольский И. С. Черчение в средней школе.- М., 1989
9. Есмұхан Ж.М. Сызу 8-9. - Алматы, Мектеп., 2002
10. Боголюбов С.К. Задания по курсу черчение. Основы начертательной геометрии. - М., 1978
1 Глоссарий
Ағаш - сызбада қолданылатын сызғыш кұралдар (сызғыш, үшбұрыш) жасалатын материалдар.
Ағымды, мерзімді, қорытынды - сызудан оқушылардың үлгерімін бакылау түрлері
Ажыратылған қосылыстар - бұрандалы қосылыстар.
Аксонометрия - сызбада заттың көрнекті кескінін табу тәсілі.
Аралас сабақ - жиі қолданылатын сызу сабағының түрі
Әдіс - амал, тәсіл немесе кимыл бейнесі; баска мағынада - таным амалы, көрініс зерттеулері
Әдістеме - қандай да бір жұмысты мақсатты қолданудың әдіс-тәсілдер жиынтығы, білім құндылығын зерттейтін педагогикалық білім.
Бәсекелес нүктелер - проекциялары бірігіп түсетін екі нүкте.
Ватман - сызба салу үшін, арнайы ақ және тығыз кағаз.
Даярша - қорапқа салынған сызу аспаптарының жиынтығы.
Диаметр - центр арқылы етіп екі нүктені қосатын кесінді.
Дидактикалык принциптер - ғылымилық, укыптылык, көрнекілік, жүелік, саналылық және белсенділікті оқыту.
Деңгейлік жазықтық - проекциялар жазықтығына параллель жазықтық.
Екі жақты бұрыш - ортақ қабырғасы бар екі үшбұрыш.
ЕСКД - сызу және құрастыру құжаттарында дұрыс орындауды камтамасыз ететін құжат.
Жазық фигура - барлық нүктелері бір жазықтыкта жататын фигура
Жұмыс орнында тексеру - окушылардың сызбаларын сабақ уақытында, олардың қатысуымен тексеру.
Канондык проекциялар - нәрсенің қарапайым проекциясы.
Кеңістікте елестету - сызу сабағында заттардың геометриялық көлемді пішін талдау түрі.
Кино және видеофильм - окытудың техникалық құралдары
Көрнекілік әдістері - сабак барысындағы оқу көрнекілік құралдарын: плакат, модельдер, кино және видеофильмдер түрлерін игеру.
Кілтек - біліктен дөнгелекке жүріс беретін, шеңбер кесінділі, призмалы және тағы басқа формалы бөлшек.
Күнтізбе - тақырыптық жоспар - оку материалдарының мазмұны, әр сабақ сағаттарына бөлінген, жүйелі түрде жасалған оқу құжаты.
Қаріптер - әріптердің, цифрлардың және сызбаларда қолданылатын белгілердің жиыны.
Қаріптердің өлшемі (h) - бас әріптердің миллиметрмен есептелген биіктігіне тең шама.
Қиылысу нүктесі - түзу мен жазыктыктың ортақ нүктесінің болмауы.
Құрама сызба - машина жасауға қажетті бейнелерде кұрастырылған бұйым.
Құрастырмалы-техникалық - сызуда құрастырмалы және технологиялық ұғымдарды бейнелейтін термин.
Масштаб - заттың сызбадағы ұзындығының, оның натуралық ұзындығына қатынасы (бөлшек сан)
Миллиметр - машина жасау сызбаларда өлшемдерді есеппен көрсету.
Миллиметрліқ қағаз - сызу сабағында эскиздеуге колданылатын қағаз. Модельдеу - сызуда білім беру мүшесінің процесі.
Параллель - түзу мен жазықтықтың ортақ нүктесінің болмауы. Перпендикуляр табаны - перпендикуляр және жазықтықтің қиылысу нұктесі
Практикалық әдістер - оқушылардың, орындауымен жасалатын жаттығулар, есептер, практикалық жұмыстар.
Проблемалык оқыту - оқушылардың жаңа білімді қабылдау процессіндегі шығармашылық мүмкіндіктерді тұлғаның танымдық қызығушылығының және шығармашылық ойлауының қалыптасуын қамтамасыз ететін әдістемелік және құралдар жүйесі.
Проекциялаушы жазықтық - проекциялар жазықтығына перпендикуляр орналасқан жазықтық.
Пішім (формат) - өлшемдері тағайындалған сызба салуға арналған қағаз.
Оқу - сызудағы, геометрия және сызу геометриясына негізделген термин.
Оқу бағдарламасы - тақырыпты оқу үшін, сағат саны бөлінген, оқушылардың менгеретін білімі мен дағдыларын анықтайтын оқу құралы.
Оқыту әдістемесі - оқу пәнінің, окыту процессінің катаң бірізділікті, жүйелікті, нақты жоспары.
Өзара параллель жазықтықтар - қиылыспайтын жазықтыктар.
Рейсшина - горизонталь сызыұтарды жүргізу үшін, басы көлденең планкасы бар сызғыш.
Сабақ - окушылардың теориялық білімін және дүниетанымдағы ой-әрекетін бағыттайтын негізгі жұмыс түрі
Сызу - техника тілі болғандықтан, казіргі заманғы өндірістің негізгі, заңдылықтарын түсінуде аткаратын кызметі ораса зор.
Сөз әдістері - мұғалімнің ауызша баяндамасы, оку материалының
дәріс, әнгіме түрінде өтетін, сынып тақтасын қолдана отырып
түсіндіру, оку және анықтамалық әдебиетімен жұмыс істеу.
Сызба - нәрсенің кескінінен және оны жасауға керекті басқада
мәліметтерден тұратын құжат.
Сызбада жіңішке нүктелі үзілмелі сызық - осьтік және орталық сызыктарды сызбада көрсету.
Сызу пәнінің оқыту әдістемесі - оқу процессінің әсерлі ұйымдастырудың түрлері мен құралдарын жасайтын және оқушылардың графикалық жұмыстарды орындаудың рационалды тәсілдерін оқытатын, сызуды оқытудың мазмұны мен әдістемелерін анықтайтын ғылым.
Сызудың кері есебі - нәрсені берілген проекциясы бойынша анықтау.
Сызудың тура есебі - берілген нәрсенің проекциясын салу.
Тапсырма материалдары - окушыларға практикалық жұмыстарды орындау үшін берілетін құралдар.
Тік бұрышты проекциялау - геометриялык денелердің және модельдердің жобаларын үш жазыктықта бейнелеу.
Тікбурыштық изометриялық проекциясы - осьтер өзара 120°-та орналасқан аксонометрия.
Түйіндесу - бір сызықтан екінші сызыққа үшінші сызықтың көмегімен біртіндеп ету.
Орталық (центр) - нүктеден бірдей қашықтықтағы, жазықтық нүктелерінің
геометриялық орны.
Формализм белгісі - сызбаларды оқу құжаттардан және тақтадан
мағынасын түсініксіз көшіру.
Эллипс - шеңбердің аксонометрия проекциясында болатын қисық, тұйық сызық.
Эскиз - көз мөлшерлі масштабпен бақылап, колмен орындалған детальдың кескіні, қысқа мерзімде қолданатын сызба
2 Лекция сабақтар:
2.1 Кіріспе. Әдістеменің тарихына қысқаша шолу. Сызуды оқытудың бүгінгі жағдайы. Сызуды оқытудың мақсаттары мен міндеттері
2.2 Сызуды оқыту әдістемесінің пәнаралық байланысы. Педагогикалық ғылыми зерттеудің кезеңдері мен әдістері. Сызу оқу пән ретінде. Мектепте сызу пәннің құрымы мен мазмұны
2.3 Мектепте сызуды оқытудың дидактикалық принциптері мен әдістері. Проблемдік және бағдарламалық оқыту. Сызудан оқулық жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау
2.4 Оқушылардың кеңістікте елестету қабілеттерін қалыптастыру сабақтары. Сызу сабақтарында оқушылардың белсендіктерін арттыру
2.5 Сызу сабақтарының түрлері және сабақтың құрамы. Сабаққа қойылатын замануи талаптары
2.6 Оқулықтарды және көрнекіліктерді сабақта қолдану әдістері. Ақпаратты компьютерлік технологияларды және техникалық құралдарды қолдану әдістері
2.7 Сызу кабинетінің құрал-жабдықтары. Сабақтан тыс жүргізілетін жұмыстар оның маңызы
2.8 Мұғалімнің жай оқу және интерактивтік тақтада жұмыс істеу әдістері
2.9 Факультативтік сабақтар және элективті курстар. Сызудан үйірме жұмыстарын ұйымдастыру және олимпиадаларға дайындық
2.10 Сызу сабақтарында қолданатын ойын әдістері. Дидактикалық ойындарды құрастыру және жасау тәсілдерілото, домино, сөзжұмбақтар, т.б.
3 Лекциялардың қысқаша мазмұны:
№1 тақырып: Кіріспе. Сызу пәнінің мазмұны мен мақсаты
Мақсаты: болашақ мұғалімдерге әдістемелік білім беру, дәріс берудің негізгі формаларымен, әдістерімен және әртүрлі тәсілдерімен таныстыру.
Қысқаша мазмұны:
Әрбір мұғалімнің алдында үш сұрақ тұрады: неге оқыту, не үшін оқыту және қалайша оқыту. Бұл сұрақтарға жалпы көлемде осы пәнніңоқу бағдарламасы жауп береді. Бұл құрстың алдына қойған мақсаты педагогикалық дидактика негіздеріне сүйене отырып, сол сұрақтарға мүмкіндігінше толығымен жауап беру. Осы курстың мақсаты - болашақ мұғалімдерге, еңбек жолын енді бастаған сызу пәнінің жас мұғалімдеріне әдістемелік көмек беру, дәріс берудің негізгі формаларымен, әдістерімен және әртүрлі тәсілдерімен таныстыру.
Жоғарыда көрсетілген мақсатты орындаудағы әдістемелік курсқа негізделген талаптар төмендегідей:
- сызу пәнін оқытудағы тәжрибелі мұғалімдердің қолданып жүрген тиімді әдістері;
- оқушылардың ойлану қабілетін және кеңістіктегі нәрсені көз алдына елестете білуіне талаптандыратын әдістер мен құралдар;
- аксонометриялық проекция негіздеріне сәйкес орындалған эскиздер мен көрнекі кескіндерін бейнелеу әдістері мен құралдары;
- практика жүзінде сызбаларды оқи да,орындай да білуіне мүмкіндік жасауды қамтитын әдістер мен құралдар;
Сызу пәнін оқыту процесінде оқушының өзіндік еркін шығармашылығын дамыту осы курста кеңінен қамтылған. Осыдан оқыту әдістемелеріне ғылыми тұрғыдан анықтама беретін болсақ: Сызба әдістері - бұл жалпы білім берудің, тәрбиелеудің мақсаты мен талабына сәйкеес графикалық сауаттылықтың мазмұны мен әдістерін анықтайтын педагогика ғылымдарының бір саласы. Сонымен бірге сызу әдістері графикалық жұмыстар орындаудағы формаларды талдауда және оқу процесін тиімді ұйымдастыруда үнемді тәсілдерді қолдану әдістерін зерттейді.
Бұл оқу-әдістемелік құрстағы жазылған материалдар сызу пәні мұғалімінің тәжірибесіне үлкен көмек көрсетеді. Бірақ әрбір мұғалім өзінің педагогикалық қолтаңбасына, темпераментіне, эрудициясына, шеберлігіне және өзіндік мінез-құлқына сәйкес өз тәжрибесінде басқа да әртүрлі әдістермен бірге өзге тәсілдерді қолдануы да мүмкін.
Әрбір тәжірибелі мұғалім әрдайым оқулықтан оқып білгенін сын көзбен қарап, өзінің кәсіби тәжірибесімен салыстыра отырып, нақты жағдайына бейімдегеннен кейін ғана ол кітапты қалай қолдануға болатынын ойлана отырып, шешім қабылдайды.
Қайталау сұрақтары:
oo мұғалімнің алдында тұратын сұрақтар;
oo курстың мақсаты;
oo курстың негізгі талаптары.
№2 тақырып: Жалпы орта және кәсіптік мектептердегі сызу пәнін
оқыту әдістерінің негізгі бағыттары.
Мақсаты: оқу пәндерінің системасында сызу пәнінің алатын орнын анықтау, студенттерді теориялық біліммен қаруландыру.
Қысқаша мазмұны:
Еліміздегі техникалық даму әрбір адамның жоғарғы деңгейде графикалық сауаттылығымен, мәдениеттілігімен тығыз байланысты. Өндірісті механикаландыру, автоматтандыру және олармен жұмыс істеу үшін адамдардың техникалық сауаттылығын керек етеді. Ал техникалық сауаттылық сол адамдардың сызбаларды еркін оқи да,оларды орындай да білуі екенін ескеру керек. Заман талабына сәйкес бұрынғы сызу пәнін оқыту бағдарламасына кейбір өзгерістер енгізіліп, негізінен техникалық сызбаларға көбірек көңіл бөлінген (бұл жерде айта кету керек,осыған дейінгі бағдарламаларда негізінен геометриялық құрылымдарға сәйкестендіріліп жасалған болатын. Сабаққа берілген уақыттың біразы сол геометриялық денелер және олардың комбинациялары тақырыптарына бөлінетін).
Енді оқушылардың сызба құралдарын дұрыс пайдалана білуін қалыптастыру, техникалық сызбаларда геометриялық негіздерді игеру ғана емес, кейбір қарапайым заттардың сызбаларын оқи да, орындай да білуін мақсат етіп қою болып отыр. Ғылым мен техниканың дамуына сәйкес, орта мектеп оқушыларының графикалық дайындығын жақсартуды керектігі,бұл-өмір талабы.Осыған байланысты оқу пәндерінің системасында сызу пәнінің алатын орны анықталып, ол өз орнын табу керек. Неғұрлым осы пәнді оқыту әдістемелерін жетілдіріп,оны өмірге дұрыс пайдалана білсек, соғұрлым адамзат тіршілігінін барлық саласында қолданылатын сызбаларды оқушыларымыз оқи да, орындай да алар еді. Оқушыларға жалпы сызбаларды оқуды үйретуде, оның ішінде жұмыс сызбаларын оқытуда олардың еңбектерін жан-жақты елеп, марапаттап отыру оқушылардың сызу пәніне деген ынтасын артыруға көп себеп болары сөзсіз. Бейнелеу өнерімен бірге сызу пәні де оқушыларды графикалық сауатылыққа баулиды. Жазықтық бетіне кеңістіктегі формаларды кескіндеу арқылы оның мазмұнын түсіну, басқа пәндерді оқуда да үлкен көмегін тигізетінін ескерген жөн. Сондықтан әрбір сабақта оқушы өз логикасымен ойланып, практикалық ,болмаса графикалық жұмыс істегені дұрыс.Бұл жерде айта кету керек, бірыңғай графикалық, болмаса практикалық жұмыс пен шектелуге болмайды. Терең теориялық біліммен қаруланған оқушы, практикалық білімді тығыз ұштастыру арқылы ғана өз дәрежесіндегі графикалық сауатты оқушы бола алады. Әртүрлі тәсілдермен орындалған түрлі сызбаларды, графикалық кескіндерді, схемаларды еркін оқи да,орындай да білген оқушы осы пәнді толық игереді деп есептеуге болады.
Қайталау сұрақтары:
сызу бағдарламасындағы өзгерістер;
сызу пәнінің бүгінгі жағдайы;
мектептегі сызу пәнінің мақсаты.
№3 тақырып: Жалпы білім беретін орта мектепте сызу пәнін оқытудың қысқаша тарихы.
Мақсаты: сызу пәнін оқытудың тарихына анықтама беру, студеттердің білімдерін кеңейту.
Қысқаша мазмұны:
Жалпы білім беретін орта мектептердегі сызу пәнінің орны мен ролін анықтау үшін аздап болса да оның пән есебінде оқытудың даму тарихымен танысқанымыз жөн сияқты. Бұл пәнді мектеп бағдарламасына енгізуге қандай қиындықтар, қандай кедергілер болды?
Осы жағдаймен танысып, зерттеп болған соң барып, сол кездегі жақсы тәжірибелер мен қателерді ескере отырып, осы кезеңдегі мектеп оқушыларының сызу пәнін ойдағыдай меңгеруі үшін қалай оқыту керек екенін анықтай аламыз.
Қазақстандағы мектептердің негізгі бағыты революцияға дейінгі және одан кейінгі кезеңдегі Ресей мектептерінің бағдарламасына сәйкес құрылғанын ескере отырып, сол революцияға дейінгі Ресей мектептерінің бағдарламасына сүйенсек, сызу пәнінің мектеп бағдарламасына енүі ХVIII ғасырдан басталады екен. Сызу пәні алғашқы кезде, негізінен, тауөнеркәсіп (горнозаводские) мектептерінде, гимназияларда өткізіле бастаған. Оқу пәні есебінде сызу геометрия класына еңгізілген. Бұл пәнмен олардан басқа әскери архитектура және география сабақтарында да таныстырылып отырған.
Ресейде 1786 жылы жалпы мемлекеттік халыққа білім беру жүйесі құрылған. Халықтық бас училищелер (главные народные училища) бекіген. Бұл оқу орындарына ер балалармен қатар қыз балалар да қабылданылған. Оқу клас-сабақ жүйесінде өтіле бастаған. Окушылар, негізінен, геометрия сабағында ғана сызу пәні туралы мәлімет алған. Ол кезде жалпы сызу пәнін оқытуға барлығы 60 сағат бөлінген. 1802 жылы Ресейде халық ағарту министрлігі құрылып, білім берудің бірыңғай жүйесінің ережесі бекітілген. Гимназия оқу бағдарламасындағы сызу пәні сабақтары гравюралық және фотографиялық фигуралар мен денелер геометриялық перспективалық түрінде оқылған. Сол кездегі оқу ережелеріне сәйкес Ресей мектептерінде сызу пәні 1828 жылдан бастап нақты жолға қойылған. В.И.Курдюмов (1853-1904) пен Н.А. Рынин (1877-1942) жазған ғылыми жұмыстары мен сызу және сызба геометрия оқулықтары сызу пәнін оқытудың әдістемелерін жетілдіруге, оны жақсартыға көп көмегін тигізді. Қазан төнкерісі Ресей ғана емес, Қазақстанда да мектептердегі оқыту құрылымының мазмұнын түбірімен өзгертті. Кеңес өкіметінің алғашқы құжаттарында, жалпы білім беретін бірыңғай еңбек мектептері ережесінде оқушылардың графикалық сауттылығына көңіл бөлінгенін 1918 жылдың 12 қыркүйек күні өтілген Халық ағарту комиссиясының алтыншы отырысындағы шешімдерінен көруге болады. Ол құжатта: оқушы өз қарындашымен ерекшелікпен және өзінің ойын нақты жеткізе алатын деңгейге жетуі керек, әрбір сабақта эскиз, жоба, көркемдеп кескіндеу өз орнын табу керек делінген. Сонда да болса ол кезде сызу пәні өз денгейіде оқу бағдарламасында орнын алды деу ерте екенін айта кету керек. 1921 жылғы бағдарламада сызу пәніөзінің мәні бойынша екінші орында болды. Алайда, сызбалардың ақпараттық көлемі (осы кездегі бағдарламаның бір ғана бөліміндей) өте аз болатын. 1930 жылы шыққан фабрика-завод жетіжылдық мектептеріне арналған сызу пәнінің бағдарламасы, оқушылардың графикалық сауаттылығын ашуды жақсартуда қомақты үлес қосты деуге болады. 1945-1953 жылдардағы сызу бағдарламасы өзіндік мазмұны және алған бағытымен жиырмасыншы және отызыншы жылдардағы бағдарламалардан ерекшеленеді. Еліміздегі өнеркәсіптік дамуына орай ол жылдардағы бағдарламаларда проекциялық сызбалармен техникалық бөшектердің сызбаларын орындауға біршама орын берілген.
1954 жылғы бекітілген бағдарламада сызу пәнін оқыту мен тәжірибе жүзінде қолдануды жақындатуға мүмкіндік берді.
Ұлы отан соғысынан кейігі қалыпқа келтіру кезеңінде халық шаруашалығын жаңа машиналармен, агрегаттармен жабтықтау үшін өнеркәсіпті үздіксіз үнемді түрде жаңарту керек болатын. Әрине, бұл жұмысты мамандардың техникалық сауаттылығын керек етті. Сондықтан мектептердегі, оқу орындарындағы сызу пәнін оқытуды жолға қою тұрды.
Жалпы білім беру саласы, ұзақ уақыттар бойы оқушыларды графикалық сауаттылық негіздеріне баулуда сырттап қалғанын көруге болады. Осы кезде де сызу пәнін оқытуда осы кемшіліктердің орын алып отырғаны белгілі жағдай.
Қайталау сұрақтары:
oo сызу пәнінің мектеп бағдарламасына енүі;
oo жалпы мемлекеттік халыққа білім беру жүйесі қайда, кай жылы құрылған?
oo оқушылардың графикалық сауттылығына көңіл бөлінген кеңес өкіметінің алғашқы құжаттары.
№4 тақырып: Сызу пәнін оқытудың мақсаты мен міндеті
Мақсаты: студенттердің білімдерін қалыптастыру және тереңдету.
Қысқаша мазмұны:
Сызу, орта мектепте басқа пәндер сияқты оқушыларды өмір тәжірибесіне, кәсіптік өндірістегі ізденісін қалыптастыруда және келешектегі білімін тереңдетуде алатын орны бөлек. Сызу - техника тілі болғандықтан, қазіргі заманғы өндірістің негізгі заңдылықтарын түсінуде атқаратын қызметі орасан зор. Ол мектептегі пән есебінде оқушылардың конструкторлық модельдеу, шығармашылық және зерттеу жұмыстарын дамытуды қалыптастырады. Қазіргі мектептің мақсаты тек жалпы білім беру емес, оқушырадың келешекте техникалық сауатты азаматтар болуына, олардың сызу өнерін меңгеруін жетілдіру, бұл заман талабы.
Сызу пәнін оқытудың басты мақсаты, оқушылардың кеңістіктегі көріністері көз алдына елестетуді дамыту арқылы оқушыларға сызбаларды еркін оқи білуін және олардың техникалық суретін орындау, сұлбасын сызу білуін дамыту болып табылады. Бұл келешекте әртүрлі кәсіптегі, әртүрлі мамандықта жұмыс істейтін адамдардың түрлі операцияларды орындауда өз ойларын толық жеткізуіне мүмкіндік жасайды. Мұғалім мектептегі сызу пәнінің бағдарламасы бойынша керекті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz