ХРОМТАУ АУДАНЫН КӨГАЛДАНДЫРУ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ӘОЖ 339. 1

ХРОМТАУ АУДАНЫН КӨГАЛДАНДЫРУ.

Сағындық А. А, Дүйсенбаева Ж. А, студент

Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті, Ақтөбе қ

Аннотация. Соңғы жылдары түрлі өнеркәсіптік экологиялық проблемаларға байланысты аудан жері ластанған болатын. Біздің мақсат сол ластанған жерлерді өңдеу арқылы ауаны тазарту.

Кілт сөздер. Экологияны тазарту, жасыл экономика, рекреациялық жұмыстар.

Қазіргі таңда пайдалы қазбалардың қорының азайуы, экологиялық мәселелердің ушығуы, дүниежүзілік энергия тапшылығы және халықтың эканомикалық, әлеуметтік жағдайдың тұрақсыздығы үрдістері ұлғаю үстінде. Аталған мәселелердің алдын алу және болдырмаудың бірден-бір жолы ол «Жасыл экономика» және балама энергия көздерін айқындап, олардың қорларын тиімді пайдалану.

Осы экономиканы жүзеге асыру мақсатында заңнамаларымызға енгізілген өзгерістер жаңартылатын энергия көздерін пайдаланушы энергия өндіруші компанияларды қолдауға, экологиялық таза көлік құралдары өндірісін ынталандыруға, сонымен қатар, су ресурстарының бөлінісі арқылы қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуға, қоршаған ортаны қорғау саласындағы проблемалы салаларды жетілдіруге және реттеуге бағытталған. Бұл, сәйкесінше, экономиканың түрлі салаларының дамуына оң әсерін тигізеді. "Жасыл" экономиканың мәні. Оны БиоСфера мен өркениеттің бір мезгілде сақталуы мен дамуын көздейтін экономикалық ғылымдағы бағыт ретінде және қоршаған ортаның адамдарға кері әсерін азайту, әл-ауқатын арттыруға бағытталған экономикалық іс-әрекетті жүргізу әдісі ретінде анықтау ұсынылды. "Жасыл" экономика жүйесінің бағыттары қаралды: 1) жаңартылатын энергия көздерін енгізу; 2) Қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру; 3) су ресурстарын басқару жүйесін жетілдіру; 4) "таза" көлікті дамыту; 5) ауыл шаруашылығындағы органикалық егіншілік; 6) ТКШ саласындағы энергия тиімділігі; 7) экожүйелерді сақтау және тиімді басқару. Бүгінде белгілі "жасыл" экономиканың өзіне тән белгілері мен қағидаттары, оның мультипликативтік және дағдарысқа қарсы әлеуеті атап көрсетілген.

Осыған орай мемлекеттен бюджетке ақша бөлініп, әр аймақты жандандыру басталды.

Ақтөбе облысында отандық және шетелдік инвестициялар есебінен жалпы сомасы 80 миллиард теңгеге 18 жобаны іске асыру бойынша жұмыс басталды, құны 103 миллиард теңге болатын жел энергетикасы саласындағы үш жобаны іске асыру көзделген.

Біз білеміз соңғы кезеңдерде Ақтөбе облысы экологиясы нашар аймақтардың алдынғы қатарынан болды. Енді кезекте Елімізде жүріп жатқан осындай бағдарлама аясында Хромтау өңіріндегі шахта кен алаптарының орындарында өңдеу жұмыстарын жүргізу.

Хромтау ауданы - Ақтөбе облысының солтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлініс. 1935 құрылған. Жер аумағы 12, 900 км². Орталығы - Хромтау қаласы.

Аудан жері Мұғалжар тауының қырқалы-төбелі солтүстік-батыс бөлігін қамтиды. Батысы мен орталық тұсы көтеріңкі дөңес келген. Ең биік жері 487 м. Шығысы мен оңтүстік-шығысы сай-жыралармен тілімделген жазық. Бұл жағы Торғай үстіртінің біраз бөлігін алып жатыр. Жер қойнауынан хромит, никель, мыс, мырыш, тас көмір, құрылыс материалдары барланған.

Ауданның климаты тым континенттік. Қысы суық, ызғарлы, жазы жылы әрі қуаң келеді. Қаңтар айындағы ауаның жылдық орташа температурасы -16 - 18°С, шілдеде 21 - 23°С. Қыс айларында температура кейде -44°С-қа дейін төмендейді, ал жаз айларында 42°C-қа дейін көтеріледі. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 250 - 300 миллиметр. Аудан жерінің топырағы негізінен құрғақ дала белдеміне тән сұр, сортаңды сұр (оңтүстік. -батысы мен оңтүстік-нде) қоңыр, бозғылт қоңыр (кейде қызғылт қоңыр) топырақ болып келеді. Өзен аңғарларында шалғынды сұр, шалғынды қоңыр топырақ қалыптасқан. Өсімдік жамылғысын боз, бетеге, жусан, ши, тал, су айдындары бойын қамыс, құрақ құрайды. Жануарлар дүниесінде қасқыр, түлкі, қоян, суыр, сарышұнақ, аламан, т. б. дала ландшафтысына тән аң-құстар мекендейді. Хромтау ауданында халық біркелкі қоныстанған.

Халқы Тұрғындар саны 42951 адам (2019) .

Аудандағы 32 елді мекен 1 қалалық және 14 ауылдық округке біріктірілген.

Ал қазіргі заманғы өнеркәсіптік секторда хромсыз мүмкін емес-легирленген болат немесе металл беттерін сәндік хромдау болмайды. Хром оксиді мөлшері жоғары кен металлургияда ферроқорытпаларды балқыту, отқа төзімді бұйымдар жасау және химия өнеркәсібінде хром қосылыстарын өндіру үшін қолданылады.

Қолда бар деректер бойынша, елімізде 171 мың га өнеркәсіптік объектілер, кен орындарын игеру, геологиялық барлау жұмыстарын жүргізу бұзылған. Оның 49, 9 мың гектары істен шығып, жарамсыз деп танылды. Зерттеушілердің айтуынша, бұл жерлерді қалпына келтіру әбден мүмкін. Тек, әрине, және анық.

Жалпы көгалдандыруға келетін болсақ, ол - қала, ауыл, тағы басқа елді мекендерде ауаны тазарту, көлеңкелеу үшін ағаш, бұта, гүл, көгал өсіріп баптауға болады. Құрылыс аяқталғаннан кейін жүргізілетін көгалдандыру жұмыстары айналаға әсем көрініс береді, шудан, күннен, шаңнан қорғайды, санитарлық-гигиеналық рөл атқарады. Ғылыми деректер бойынша белгілі бір аймақтың 15%-ы көгалдандырылса, шаң-тозаңның мөлшері 20%-ға кемиді, 35%-ға өсімдік өсірілсе, шаң 50%-ға азаяды, ал 65%-ға өсірілсе, шаң 95%-ға кемиді. Жол жағалауларына отырғызылған ағаш пен бұталар, гүлдер мен көгал ауадағы көмір қышқыл газды сіңіріп, ауаны оттегімен байытады, шуды азайтып, мекенжайды желден, күннен және шаңнан қорғайды.

Ғылыми тілде тау-кен жұмыстары кезінде тозған жерлерді қалпына келтіру деп аталатын арнайы бағыт бар.

Кен шоғырлары 300 - ден 1500 м-ге дейінгі тереңдіктегі ірі линза және тамыр тәрізді денелермен ұсынылған, жеке денелер 60 миллион тонна қорларға жетеді. өнеркәсіптік кен орындары негізгі кен алаңының шекарасында екі кен құрылымдарында шоғырланған (батыс және шығыс), ені 25 км, ені 7 км, оңтүстік беткейімен субмеридиальды бағытта созылған.

Кеннің химиялық құрамы жоғары сұрыпты, пайдалы құрамдас бөлігі - хром оксиді 30-дан 60% - ға дейін, зиянды қоспалардың (фосфор, күкірт, кремний, кальций) мөлшері шамалы.

Жалпы, Егер сіз зерттеулерге қарасаңыз, радиоактивті сәуле адам ағзасына кедергісіз енеді. Адам тіпті өзінің радиациясын сезбейді. "Содан кейін бүкіл дененің жасушаларында атомдар қозғалады және биохимиялық процестер өзгереді. Оның соңы жалпы ағза жүйесінің бұзылуына, ішкі ағзалардың істен шығуына алып келеді", - делінген хабарламада. Американдық ғалымдардың пікірінше, қатерлі ісік ауруының 90 пайызы қоршаған ортаға әсер етеді. Нашар ауру ластанған және индустриалды аудандарда кездеседі.

Бізде кеніштер ашық түрде өндіріледі. Радиациялық фон одан таралмайды деп айтуға болмайды. Егер радиациялық ая 16 рентген суретінен аспаса, онда бір күні Ақшатауда оның 3 жарым есе артқандығын көрсететін деректерді көрдік.

Сондықтан ғалымдардың құлағы жастыққа тигізбейтін тозған жерлерді қалпына келтіру маңызды. 80 жылдан астам уақыт бойы алыс Қазақстан даласындағы құнды шикізат - хром кенін өндіріп келеді. Алғашқы бірнеше ондаған жылдар - ашық түрде, карьерлерде алынды. Бүгінгі таңда кеннің негізгі өндірісі екі шахтада - "Молодежная" және Қазақстан Тәуелсіздігінің 1 жылдығы атындағы шахталарда жүргізілуде. Хромтау кенінің сапасы бүкіл әлемде теңдесі жоқ. Қазіргі заманғы өнеркәсіптік секторда хромсыз өмір сүру мүмкін емес. Хром оксиді мөлшері жоғары кен металлургияда ферроқорытпаларды балқыту, отқа төзімді бұйымдар жасау және химия өнеркәсібінде хром қосылыстарын өндіру үшін қолданылады.

Сайып келгенде, Қазақстан жалпы экологиялық және экономикалық жағдай шарттарының бұзылуының жаһандық проблемасымен және соның салдарынан әлеуметтік әл-ауқаттың нашарлау қаупімен бетпе-бет келді. Сондықтан да, бұл қордаланып қалған проблемаларды шешудің тиімді жолдарының бірі елімізді «жасыл экономикаға» көшіру болып табылады. Кез келген мемлекет қоршаған ортаның ластануын азайтуға, экономикалық және әлеуметтік жағдайды, әсіресе, шалғайдағы және алыс орналасқан өңірлердің жағдайын жақсартуға, техногендік апаттардың әлеуетті қаупінің болмауына жағдай жасайды. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, кез келген елде дамудың «жасыл» жолы мемлекеттің мақсатты түрде қолдауы арқасында ғана тиімді жүзеге асады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.