Шернияз Жарылғасұлының шығармашылық мұрасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Орындаған:Абат Үміт Ақниетқызы ҚБ-29
Тексерген:Шакирова Катира Мирамовна
Шернияз Жарылғасұлының шығармашылық мұрасы

Шернияз Жарылғасүлы (1806 -- 1867) -- халық ақыны. Шернияз Ақтөбе облысы, Ойыл ауданы, Жарыпшыққан бойын мекендеген кете елінен.Ол жас шағынан ел өмірін, халық тұрмысын жақсы біліп, олардың мұң-мұқтажын жете түсінген. Кіші жүз қазақтарының Исатай, Махамбет бастаған ұлт-азаттық көтерілісіне қатысып, оның жалынды жыршыларының бірі болған. Ақын көтеріліс басталысымен 1836 жылы Бөкей хандығына келіп Исатайға қосылады, ұзамай оның ең жақын достарының біріне айналады. Көтерілісшілер жеңіліске ұшыраған соң, Шернияз қуғындалды және оған қатаң бақылау қойылды. Осыдан кейін ол Баймағамбет сұлтанның қол астынан пана тауып, қалған ғұмырын осында өткізді.
Шернияз жырларында көтеріліс тақырыбы басты орын алады. Ақын көтеріліс жеңіліске ұшырап, оның басшысы Исатай мерт болса да, азаттық, бостандық тақырыбын асқақ үнмен жырлаған. Сол арқылы Исатайдың батырлық бейнесін жасаған: "Па, шіркін, Исатайдай сабаз тумас", "Ақ алмас алтын сапты, қылышым-ай", "Исатай ел еркесі, ел серкесі", т.б. жырларын шығарды.
Шернияздың "Ай, Қазы би, Қазы би", "Тостағанды қолға алып", "Ай жігіттер", "Сөз сөйлеймін бөлмелеп", "Көл қылып құдайым талай судай ағын", т.б. өлеңдерінде өзі өмір сүрген қоғамның әділетсіздігі, өмірдің өзгермелілігі мен оның мән-мағынасы үлкен ой елегінен өткізіле жырланады.
Шернияздың Баймағамбет сұлтанға айтқаны көркемдігі аса жоғары туынды болып саналады. Жалпы Шернияз поэзиясы мазмұндық сипатымен, стильдік айқындығымен, көркемдік бейнелеу нақыштарының шеберлігімен ерекшеленеді. Ол:
Қолыңда ханзаданың қасқа қылыш,
Түсесің қаһарлансаң тасқа қылыш.
Сабының хан ұстаған тұтамы алтын,
Жарқылдап хан ойланбай аспа, қылыш.
Қалмақтан хан өтіпті Қалдансері,
Ол-дағы билеп өткен тамам елін.
Жеті атақ жеті түптен бері қарай
Орнаған қыдыр төніп, есіл бегім!
Дұшпанын табанында жүн қып түтіп,
Қор қылған егескенін атаң сенің.
Жарлықты жаманда деп қылғаннан соң,
Тұтып ем өзіңді арқа өзім менің
деуі арқылы ақын көп шындықтың бетін ашады.
Шернияз Жарылғасұлы халық ақындарының әдіс-тәсілдерін берік сақтайды, бірақ оның өзіне тән, ақындық бейнесін көрсететін ерекшелігі де жоқ емес. Оның өз кезіндегі, не өзінен бұрынғы ақындардан айрықша бір ерекшелігі - оның өмір құбылысын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.