Жаһандану кезінде мәдениеттің әмбебаптық үлгісі саналатын американдық мәдениетке ұрынбау үшін не істеу керек

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Жаһандану жайлы әлемде әртүрлі түсінктер қалыптасқан. Бұқараның тең жартысы жаһандану үрдісін мәселе ретінде қарастырса, енді бірі жаңалық деп интерпретациялауды жөн көреді. Жаһандану үрдісі әртүрлі деңгейдегі дамушы елдерге әрқалай ықпал етеді. Елімізде жаһандану - әлемдік дамудың индикаторы ретінде, тенденция күйінде таңылып отырғаны мәлім.[2] Азия мен Европаның көпірі ретінде саналатын Қазақстанның дамуына да жаһандану өз әсерін тигізбей қоймайтыны анық. Ғаламдану үдерісінің әсерінен Қазақстанда экономика және мәдениет тұрғысынан өзгерістер орын алуда. Қазіргі таңда мәдениет саласындағы өзгерістер халық назарында. Қазақ ұлтының мәдениеті құндылықтарға өте бай.
Жаһандану ұлт мәдениеттерінің, өркениеттерінің өзара кірігіп, адамдардың өмір салты мен мінез-құлқының бір стандартқа келуінен көрініс табады. Жаһандану қоғамдастықтардың өзара байланысының қатайып, интеграция процесінің күшеюінің көптеген басқа да тармақтарынын құралады: трансұлттық құрылымдар мен халықаралық қатынастардың ықпалының артуы, адам құқықтары мен бостандығының басымдығы, елдегі құқықтық нормаларды, әлеуметтік стандарттарды әмбебаптандыру, т.б.
Жаһандану заманында Қазақстанның мәдениет саласында көптеген өзгерістер орын алды. Бірі мәдениетіміздің дамуына мүмкіндіктер берсе, екіншісі ұлттық құндылықтардың жойылып кетуіне апарып отыр. Мәдени жаһандану үшін әлемнің түрлі елдері арасында іскерлік және тұтыну мәдениетінің жақындауы және халықаралық қарым-қатынастың өсуі тән. Бір жағынан, бұл бүкіл әлем елдері бойынша ұлттық мәдениеттің жекелеген түрлерін танымал етуге алып келеді. Екінші жағынан-танымал халықаралық мәдени құбылыстар ұлттық құбылыстарды ығыстыра алады немесе оларды интернационалдық етіп айналдыра алады. Осының көбі ұлттық мәдени құндылықтарды жоғалту ретінде бағаланады және ұлттық мәдениеттің қайта жандануы үшін күреседі,бұл түсінікті және белгілі бір дәрежеде ақталды[8].
Зерттеу жұмысының мақсаты: Елімізде болып жатқан мәдениет жаңалықтарына баға беру және зерттеу. Жаһанданудың ұлттық бірегейлікке әсерін анықтап, зерттеу. Еліміздегі соңғы жылдарда орын алған мәдениет өзгерістеріне тоқталамын.
Зерттеу жұмысының өзектілігі: Қазіргі заман шарттары әлемдік қоғамдастық ішіндегі мәдениеттер диалогының жаңа форматын білдіреді. Қазақстан мәдениетін одан әрі дамытудың қолайлы нысандарын таңдау онда тұратын этникалық топтардың өзіндік ұлттық мәдениетін, сондай-ақ оларды Жаһандану үрдістеріне тарту қабілетін сақтауға көмектеседі[1].
Зерттеу жұмысының жоспары: Бұл жоба кіріспеден, негізгі бөлімнен, зерттеу сұрақтарынан, зерттеу әдісінен, талдаудан және қорытындыдан тұрады.
Зерттеу сұрақтары:
Жаһандану кезінде мәдениеттің әмбебаптық үлгісі саналатын американдық мәдениетке ұрынбау үшін не істеу керек?
Жаһандану үдерісінің ел мәдениетінің дамуына қандай оң ықпалдары болуы мүмкін?
Тұңғыш Елбасымыз Н.Назарбаев айтқандай өткен кезеңнің сарқыншақтары мен дамуға кедергі болатын кейбір мәдени ерекшеліктерден құтылу қажет пе?
Жаһандану үдерісінің мәдениеттің дамуына кедергі болатын тұстары қандай болмақ? Қорғану жолдары қандай?

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
А) БӨЛІМІ

Жаһандану кезінде мәдениеттің әмбебаптық үлгісі саналатын американдық мәдениетке ұрынбау үшін не істеу керек?

Жаһандану үрдісінде "жақсылық" немесе "зұлымдық" сөздері жоқ. Ол "әлемдік Үкіметтің" өтірік жоспары немесе басқа әлемге қарсы АҚШ пен Батыстың қаруы емес. Ең алдымен, бұл табиғат құбылыстарына ұқсас заңды және табиғи процесс, бұл ретте әлемді, халықаралық қатынастарды, өндіріс тиімділігі мен әлемдік бәсекелестікті түбегейлі және сапалы өзгертетін құбылыс. Алайда, саясаттану, экономика, әлеуметтану және т.б. әлемдік гуру деп мойындауымыз керек, бұл үдерістер мен олардың салдары бүкіл әлем үшін және жекелеген елдер үшін ақырына дейін әлі түсіндірілмеген тақырып. Тәуелсіз Қазақстан үшін бірінші кезекте қызықтыратын басты проблемалар - бұл дәстүрлі басқару жүйелерінің дағдарысы, дамымаған әлем дағдарысы, өркениетаралық бәсекелестік дағдарысы.
Бірегейлендіру тұрғысынан, елдің бәсекеге қабілеттілігін арттыру тұрғысынан кез келген қоғамда негізгі рөл элитаға тиесілі. Тактикалық жоспарда, бастапқы кезеңде ұлттық бәсекеге қабілеттілік басқарудың тиімділігімен толық анықталады, бірақ стратегиялық жоспарда басты рөл қоғамның, ең алдымен оның элитасында іске асырылған және ол ұсынған уәждемелері мен ерік-жігеріне жатады. Біздің элита қоғамның бір бөлігі ретінде өзін анықтауға міндетті еді. Әзірше осы бөлімдегі элитаның позициясы әлсіз, оның ұлттық мүдделерге сөзсіз бағдарлануы туралы айту мүмкін емес. Біз жоғарыда жазылғандай, жаһандану дамыған және артта қалған елдерді одан да көп қашықтыққа өсіреді. Сондай-ақ, ел ішінде де жаһандану күшті күшейтеді және әлсіздерді одан да тереңдете түседі. Бұл жағдайда ұлттық элитаның стационарлық күшке айналуы немесе қоғамды әлемдік бәсекелі жарыста басқаруы өте маңызды[10].
Жаһандануды даттаушылардың пікірінше, бұл үрдіс әр түрлі халықтың ұлттық идеяларының, ұлттық құндылықтардың жоғалуына алып келеді. Меніңше, білім беру саласына көңіл бөліп, ұлттың өзін тану бағдарламасын ойластырып, оған ұлттық бейнелеу өнеріндегі принциптерді енгізу, этнопедагогика курстарын модернизациялау, тарих, әдебиет, тіл білімі, философия, т.б. қоғамдық пәндерді қоса оқыту қажет. Демек, ұлтты - жай ғана кеңістік пен мәдениет арқылы біріккен адамдар тобы ғана емес, табиғи шартталғандық, генетикалық туыстық, пси - хологиялық ұлттық рух тұтастығы, менталитет пен дүниетанымның өзгеше түрі арқылы ұйысатын органикалық бүтіндікті қалыптастыру қажет. Бұл - этноидентификацияны қамтамасыз етудің басты шарты болып табылады[11].
Жаһандану кезеңінде көптеген мәдениеттер өзін жоғалтып алудан қорқады. Ал, мәдениетті, өзінің ұлттық, мәдени бірегейлігін сақтап қалудың жолы - мыңдаған жылдар бойы қалыптасқан ұлттық құндылықтарын қайта жаңғырту қажет деп есептеймін.

Тұңғыш Елбасымыз Н.Назарбаев айтқандай өткен кезеңнің сарқыншақтары мен дамуға кедергі болатын кейбір мәдени ерекшеліктерден құтылу қажет пе?
Жаһандану дәуірінің басталуымен адамзаттың мәдени әралуандығына бұқаралық мәдениет тарапынан шақыру және оған жауап беру, ұлттық мәдени құндылықтарды сақтау, Қазақстанның басқа да халықтарының дәстүрлі мәдениетінің тілдік және мәдени ұқсастығы мен өзіндік ерекшелігін сақтау бүгінгі таңдағы өзекті мәселе болып отыр. Бұл дегеніміз батыс мәдениетіне қатысты бәсекеге қабілетті болу үшін қазақ мәдениетін жаңғырту және дамыту туралы болып отыр.
Қазақстанның Тұңғыш Президенті Н. Ә. Назарбаев өз сөзінде: дәстүрлі идеология социалистік идеология дағдарысымен логикалық байланысты. Шын мәнінде, егер бұрынғы догмалар дәрменсіз болса, не істеуге болады? Ең алдымен, ұлттық салт-дәстүрді қайта жаңғырту қажет. Мәдени дәстүрлер әрқашанда әлеуметтік жаңғыру көзі болады. Өз бастауларына, мәдени тамырларына оралу - бұл, әрине, оң процесс. Дәл осы дәстүрлер адамға жоғалуға емес, өзінің өмір салтын, қазіргі әлемнің қарқынды өзгерістеріне бейімдеуге мүмкіндік береді деген[6].
Тұңғыш Елбасының Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру атты бағдарламалық мақаласы Қазақстан халқына ой түйерлік жағдай берді. Осы мақаласында Ұлттық бі - ре - гей - лікті сақтау деген тарау бар. Ұлт - тық бірегейлігін жоғалтқан ұлттың болашағы болмайды. Ұлттық бірегейлігін сақтаған халық қана елдігін сақ - тап, жаһандануға төтеп бере алады. Тарихқа шегінсек, біздің ұлттық бірегейлігімізге қанашама рет шабуылдар жасалып, ондай жойқын шабуылдар есімізден ешқашан ұмытылмайды. Патшалық империя тұсында, кеңестік империя кезінде халық пен мемлекеттік тұтастық ара - сын - да бірегейлік болмады. Қазіргідей мемлекет құ - рып отырған кезеңде халық пен мемлекет билігі арасындағы үйлесімділікті дамыту жа - ғын көбірек ойлауымыз қажет. Осы жағдайда іргелі бағ - дарламалар қабылдануы қа - жет. Осылайша, мәдени дамудың жалпы тізбегіндегі маңызды буын ғасырлық дәстүрлерге бай ұлттық мәдениет болып табылады. Оның үстіне, біздің наным-сенімі бойынша, қазіргі заманғы мәдени қауымдастықтың іргетасын құрауы тиіс. Оның ғаламдық мәдениет дәстүрлерімен қатар өмір сүруі жалпы қоғамның мәдени санасын байытуға ықпал етуі тиіс.

Жаһандану үдерісінің ел мәдениетінің дамуына қандай оң ықпалдары болуы мүмкін?

Жаһандану - бұл өмірдің барлық жағынан алғанда, яғни, экономикаға, саясатқа, мәдениетке және т. б. революциялық ықпал ететін құбылыс. Жаһандық әлемде экономиканың және тиісінше саясаттың базалық қағидаттарының сапалық өзгерістері орын алуда. Мысалы, ақпараттық технологиялардың әсерінен еңбек затының өзі өзгереді. Жаңа технологиялар адам санасына әсер ету процесін тиімді бизнеске айналдыруға мүмкіндік берді. Қазіргі заманғы бизнесте қазіргі заманғы РR-технологияларға ие емес адамдарға ештеңе жасамайды. Бұл белгілі бір және айтарлықтай дәрежеде бизнес болған саясатқа да қатысты. Әрине, Қазақстанда жаһанданудың әсерінен жаппай өзгерістер туралы айту әлі ерте, бірақ процесс басталды. Егер адам бұрын қоршаған әлемді өзгерткен болса, онда бүгін адамзат өзін өзгертіп, осы өзгерістің технологиясын high-Hume (белгілі high-tech терминіне ұқсас) деген атауға ие болды.
Жаһандану үдерісі бүкіл адамзаттың дамуына көмектесетін оң элементтер мен үдерістерге ие. Оған жалпыға бірдей бейбітшілік пен қауіпсіздікке қол жеткізу, ядролық соғыстың қауіптерін жою, жаһандық экологиялық, энергетикалық катаклизмдердің тәуекелдерін төмендетуі үміт артады[5].
Қазақстан үшін маңызды ақпараттық ағындарға, жаңа технологияларға еркін қол жеткізу, шектеусіз қазіргі заманғы тәжірибе мен білім алу болып табылады. Бұл әсіресе Батыс Еуропа, АҚШ, Шығыс Азияның негізгі ақпараттық, ғылыми, экономикалық орталықтарынан аумақтың орналасуы жағдайында өзекті. Жаһанданудың ақпараттық және технологиялық мүмкіндіктері республика халқына, Орталық Азияның басқа да елдеріне әлемдегі дамудың негізгі процестерінен қалыс қалмауға мүмкіндік береді. Жаһандану үдесінің оң жағын пайдаланса ғана мемлекетке оң ықпал береді, алайда, Қазақстан өз экономикасын шикізат өндіру бойынша мамандандыруға және баға икемділігі төмен тауарлар өндіруге бағыттауды жалғастырса, онда ол ешқашан өркендеу мен прогреске қол жеткізе алмайды.
Зерттеу әдістері: сауалнама, сұхбат

Осы мақсатты орындау үшін курстық жоба барысында ғылыми қызметкерлердің, ғалымдар мен саясаттанушылардың еңбектерін зерттеу, газет - журнал басылымдарындағы мақалаларға шолу жасау, ғаламтор ақпараттарына талдау жасау, дербес есептеулер жүргізу, Рухани жаңғыру бағдарламасы бойынша жұмыс жасап жүрген ғылыми қызметкермен сұхбаттасу әдістері қолданылды.

Сауалнама
Сауалнаманы жүргізгенде ең алдымен респонденттердің жасы, жынысы, бойынша бөліп қарастырдым. Сауалнамаға 80 адам қатысты. 17-25 жас аралығында 43 пайыз, 29-35 жас аралығы 28 пайыз, 36-45 жас аралығы 29 пайыз көрсеткішті көрсетті (Диаграмма 1). Жынысы бойынша ер адам 43 пайыз, әйел адамы 57 пайызды көрсетті. (Диаграмма 2).
Диаграмма - 1.

Диаграмма - 2.

3 сұрақ Сіз жаһандану жайлы білесізбе?

Жүргізілген сауалнама нәтижесінде 57 пайыз респонденттер жаһандану жайлы хабардар екен.
4 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.